Stória de l Brasil

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!
Stória de l Brasil
Eleições
Regionais
Generalidades

La Stória de l Brasil ye un domínio de studos de Stória focado na eiboluçon de l território i ourganizaçon social de l Brasil que, canonicamente, se stende de la chegada de l pertueses até ls dies atuales. Inda assi, este artigo tamien cuntén anformaçones subre la pré-stória de l Brasil, ó seia, l período an que nun houbo registros scritos subre las atebidades zambolbidas puls pobos andígenas ne l Brasil.

L purmeiro ouropeu a chegar nas tierras que hoije fórman l Brasil fui l spanhol Bicente Yáñeç Pinzón ne l die 26 de Janeiro de 1500Modelo:Fat. Apesar desso oufecialmente l Brasil fui çcubierto an 22 de Abril de 1500 pul nabegador pertués Pedro Álbares Cabral, que, ne l comando dua squadra cun çtino a la Índia, chegou al lhitoral sul de la Bahia, na region de la atual cidade de Porto Siguro[1]. A partir de 1530, la Corona Pertuesa amplemientou ua política colonizadora, einicialmente cun las capitanies heireditárias, depuis cul goberno giral, anstalado an 1548.

Ne l final de l seclo XVII fúrun çcubiertas ricas jazidas de ouro ne ls atuales stados de Minas Gerales[2], Goiás i Mato Grosso que fui determinante pa l poboamiento de l anterior de l Brasil. An 1789, quando la Corona pertuesa anunciaba la derrama, medida para cobrar supostos ampostos atrasados, eclodiu an Bila Rica (atual Ouro Preto) la Ancunfidéncia Mineira. La rebolta fracassou i, an 1792, un de sous lhíderes, Tiradentes, morriu anforcado[3].

Ne l ampeço de l seclo XIX, cula transferéncia de la Corte Pertuesa pa l Brasil, fugindo de las tropas de Napoleon Bonaparte, l regente Don Juan BI abriu ls portos de l paíç, premitiu l funcionamiento de fábricas i fondou l Banco de l Brasil. Cun esso, l paíç tornou-se Reino Ounido de Pertual, Brasil i Algarbes i Don Juan BI, coronado rei. Lhougo depuis boltou para Pertual, deixando sou filho más bielho, Don Pedro, cumo regente de l paíç.

An 7 de setembre de 1822, Don Pedro proclamou la andependéncia i reinou até 1831, quando fui sucedido por sou hardeiro, Don Pedro II, que tenie solo cinco anhos[4]. Als catorze anhos an 1840, Don Pedro II tubo sue maioridade declarada, sendo coronado amperador ne l anho seguinte. Na purmeira década de l Segundo Reinado, l regime stablizou-se. Las porbíncias fúrun pacificadas i la redadeira grande ansurreiçon, la Rebolta Praieira, fui derrotada an 1850. Nesse mesmo anho, l amperador stingue l tráfico de scrabos. Als poucos, ls eimigrantes ouropeus assalariados sustituíran ls scrabos[5]. Ne l cuntesto geopolítico, l Brasil se alia a la Argentina i Uruguai i entra an guerra contra l Paraguai. Ne l final de l cunflito, quaije dous terços de la populaçon paraguaia staba muorta. La partecipaçon de negros i mestiços nas tropas brasileiras na Guerra de l Paraguai dou grande ampulso al mobimiento abolicionista i al declínio de la monarquia. Pouco tiempo depuis, an 1888 la princesa Isabel, filha de Don Pedro II, assina la Lei Áurea, que stingue la scrabidon. Al abandonar ls propietários de scrabos, sin ls andenizar, l ampério brasileiro perde la redadeira base de sustentaçon[2].

An 15 de nobembre de 1889, acuntece la proclamaçon de la república pul marechal Manuel Deodoro de la Fonseca i ten ampeço la República Bielha, la qual termina an 1930, cula chegada de Getúlio Bargas al poder. A partir dende, la stória çtaca la andustrializaçon de l Brasil i la partecipaçon brasileira na Segunda Guerra Mundial al lhado de l Stados Ounidos; l mobimiento melitar de 1964, adonde l general Castielho Branco assumiu la persidéncia.

L Regime Melitar, a pretesto de cumbatener la subberson i la corrupçon, suprimiu dreitos custitucionales, perseguiu i censurou ls meios de quemunicaçon, stinguiu ls partidos políticos i criou l bipartidarismo. Apuis de l fin de l regime melitar, ls deputados federales i senadores se reuniran , an 1988, an assembléia nacional custituinte i promulgórun la nuoba Custituiçon, que amplia ls dreitos andibiduales. L paíç se redemocratiza[6] i cada beç más se ansere ne l cenário anternacional.

Periodizaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

La periodizaçon tradecional debide la Stória de l Brasil normalmente an quatro períodos gerales:

Anho Período
Até 1500 Pré-Çcubrimiento
1500 la 1822 Quelónia
1822 la 1889 Ampério
A partir de 1889 República

Período pré-çcubrimiento (até 1500)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Pré-Stória de l Brasil

Quando çcubierto puls pertueses an 1500, stima-se que l atual território de l Brasil (la cuosta ouriental de la América de l Sul), era habitado[7] por 2 milhones de andígenas[8][9], de l norte al sul.

La populaçon ameríndia era repartida an grandes naciones andígenas cumpuostas por bários grupos étnicos antre ls quales se çtacan ls grandes grupos tupi-guarani, i aruaque. Ls purmeiros éran subdibididos an guaranis, tupiniquines i tupinambás, antre einúmeros outros. Ls tupis se spalhában de l atual Riu Grande de l Sul al Riu Grande de l Norte de hoije. Segundo Luís de la Cámara Cascudo[10], ls tupis fúrun «la purmeira raça andígena que tubo cuntato cul colonizador i (…) decorrientemente la de maior persença, cun anfluéncia ne l mameluco, ne l mestiço, ne l luso-brasileiro que nacie i ne l ouropeu que se fixaba». La anfluéncia tupi dou-se na alimentaçon, ne l lhéngua, ne ls porcessos agrícolas, de caça i pesca, nas superstiçones, questumes, folclore, cumo splica Cascudo:

«L tupi era la raça stórica, studada puls messionários, dando la tropa auxiliar, recebindo l batismo i ajudando l cunquistador a spulsar einemigos de sue tierra. (…) Éran ls artífices de la rede de drumir, criadores de la farinha de mandioca, farinha de palo, de l cumplexo de la goma de mandioca, de las bubidas de fruitas i raízes, de la chicha i peixe moqueados, eilemientos que possiblitórun l abanço branco pul serton».

Beilça tupinambá an eilustraçon de l lhibro dues Biaiges al Brasil de Hanes Staden

De l lhado ouropeu, antes de la çcubierta de l Brasil houbo bários tratados antre Pertual i Spanha, stablecendo lhemites i debedindo l mundo yá çcubierto de l mundo inda por çcubrir[11].

Destes acuordos assinados a la çtáncia de la tierra atribuída, l Tratado de Tordesilhas (1494) ye l más amportante, por definir las porçones de l globo que caberian la Pertual ne l período an que l Brasil fui quelónia pertuesa[12]. Stablecian sues cláusulas que las tierras la lheste dun meridiano eimaginário que passarie a 370 lhéguas marítimas la oeste de las ilhas de Cabo Berde pertencerian al rei de Pertual, anquanto las tierras la oeste serien posse de l reis de Castielha (atualmente Spanha). Ne l atual território de l Brasil, la lhinha atrabessaba de norte la sul, de la atual cidade de Belén de l Pará a la atual Laguna, an Santa Catarina.

Quando soube de l tratado, l rei de Fráncia Francisco I tenerie preguntado qual era "la cláusula de l testamiento de Adon" que debedie l planeta antre ls reis de Pertual i Spanha i l scluía de la partilha.

Período quelonial (1500-1808)[eiditar | eiditar código-fuonte]

La chegada de l pertueses[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Çcubierta de l Brasil
Fexeiro:Rótulo de cigarro. Cigarros la Pedro Álbares Cabral.JPG
Litografie de Pedro Álbares Cabral, çcubridor de l Brasil an 1500, an rótulo de cigarros de l Brasil.

L período cumprendido antre l Çcubrimiento de l Brasil an 1500, (chamado puls pertueses de Achamiento de l Brasil), até la Andependéncia de l Brasil, ye chamado, ne l Brasil, de Período Quelonial. Ls pertueses, mas, chaman este período de La Custruçon de l Brasil, i l sténden até 1825 quando Pertual recoinciu la andependéncia de l Brasil.

Ne l die 22 de abril de 1500, l anton pertués Pedro Álbares Cabral, saindo de Lisboua, ampeçou biaige para oufecialmente çcubrir i tomar posse de las nuobas tierras para la Corona, i depuis seguir biaige para la Índia, cuntornando la África para chegar la Calecute[13]. Lhebaba dues carabelas i 13 naus, i por buolta de 1 500 homes[14] - antre ls más sperientes Nicolau Coneilho, que acababa de regressar de la Índia[14]; Bartolomiu Dies, que çcubrira l cabo de la Buona Spráncia[14], i sou armano Diogo Dies, que más tarde Cermeinho Baç de Camina çcrebirie beilçando na praia an Porto Siguro cun ls índios, «al jeito deilhes i al sonido dua gaita»[15]. Las percipales naus se chamában Anunciada, San Pedro, Sprito Santo, El-Rei, Santa Cruç, Fror de la Mar, Bitoria i Trindade[16]. L bice-comandante de la frota era Sancho de Tobar i outros capitanes éran Simon de Miranda, Aires Gomes de la Silba, Nuno Lheiton[17], Basco de Ataíde, Cermeinho Dies, Gaspar de Lhemos, Luís Pires, Simon de Pina, Pedro de Ataíde, de alcunha l anferno, para alhá de l yá citados Nicolau Coneilho i Bartolomiu Dies. Por feitor, la armada trazie Aires Correia, que habie de quedar na Índia[14], i por scribanes Gonçalo Gil Barbosa i Cermeinho Baç de Camina. Antre ls pilotos, que éran ls berdadeiros nabegadores, benien Afonso Lhopes i Cermeinho Scobar[18]. Diç la Crónica de l Sereníssimo Rei D. Manuel I:

Fexeiro:Nau de Pedro Álbares Cabral.jpg
La nau de Pedro Álbares Cabral an eilustraçon de l Lhibro de las Armadas que de Pertual passórun a la Índia...

«I, porque el Rei siempre fui mui anclinado a las cousas que tocában la nuossa Santa fé católica, mandou nesta armada uito frades de la orde de S. Francisco, homes lhetrados, de que era Bigário frei Anrique, que depuis fui cunfessor del Rei i Bispo de Ceuta, ls quales cumo uito capelanes i un bigário, ourdenou que quedassen an Calecut, para admenistráren ls sacramientos als pertueses i als de la tierra se se quejissen cumbertener a la fé.»

Áncoras lhebantadas an Lisboua, la frota passou por San Nicolau, ne l arquipélago de Cabo Berde, an 16 de márcio. Tenien-se afastado de la cuosta africana acerca de las Canárias, tocados puls bentos alísios an direçon al oucidente. An 21 de abril, de la nau capitánea abistórun-se ne l mar, boiando, plantas. Más tarde surgiran páixaros marítimos, senhales de tierra próssima. Al amanhecer de 22 de abril oubiu-se un grito de "tierra a la bista", pus se abistou l monte que Cabral batizou de Monte Pascoal, ne l lhitoral sul de la atual Bahia.

Eilhi aportórun las naus, çcutindo-se até hoije se tenerie sido eisatamente an Porto Siguro ó an Santa Cruç Cabrália, i fazirun cuntato cun ls tupiniquines, andígenas pacíficos. La tierra, la que ls natibos chamában Pindorama ("tierra de las palmeiras"), fui al percípio chamada puls pertueses de Ilha de Bera Cruç i neilha fui arguido un padron (marco de posse an nome de la Corona Pertuesa). Apuis, a tierra serie rebatizada cumo Tierra de Santa Cruç i más tarde Brasil. Staba situada 5.000 km al sul de las tierras çcubiertas por Cristóvão Colombo an 1492 i 1 400 quilómetros aquén de la Linha de Tordesilhas. Sérgio Buarque de Houlanda çcribe, an Stória Giral de la Ceblizaçon Brasileira:

«Tenendo beleijado pa l norte, achórun dieç lhéguas más adelantre un arrecife cun porto drento, mui siguro. Ne l die seguinte, sábado, entrórun ls nabios ne l porto i ancorórun más acerca de la tierra. L lhugar, que todos achórun deleitoso, proporcionaba buona ancoraige i podie abrigar más de 200 ambarcaçones. Algua giente de bordo fui a la tierra, mas nun puode antender la algarabie de ls habitantes, defrente de todas las lhénguas coincidas».

Fexeiro:Meirelles-purmeiramissa2.jpg
Detalhe de la La Purmeira Missa ne l Brasil de Bitor Meirelles (1861)

Ne l die 26 de abril, un demingo (l de Pascoela), fui oufeciada la purmeira missa ne l tierra brasileiro por frei Anrique Soares (ó frei Anrique de Coimbra)[14], que pregou subre l Eibangelho de l die. Batizórun a tierra cumo Ilha de la Bera Cruç ne l die 1 de maio i nua segunda missa Cabral tomou posse de las tierras an nome de l rei de Pertual. Ne l mesmo die, ls nabios partiran, deixando na tierra pul menos dous degredados i dous grumetes que habien fugido de bordo. Cabral partiu para la Índia pula bie cierta que sabie eisistir a partir de la cuosta brasileira, esto ye, cruzou outra beç l Ouceano Atlántico i costeou la África.

L rei D. Manuel I recebiu la ambora de l çcubrimiento por cartas scritas por Mestre Juan, físico i cerjano de D. Manuel[14] i Cermeinho Baç de Camina, sumanas depuis. Transportadas na nau de Gaspar de Lhemos, las cartas çcrebian de forma pormenorizada las cundiçones geográficas i sous habitantes, zde anton chamados de índios. Atento als oubjetibos de la Corona na spanson marítima, Camina anformaba al rei[15]:

«Neilha até agora nun podemos saber que haba ouro nin prata, nin algo de metal nin de fierro lo bimos; cermeinho a tierra an si ye de muitos buns aires, assi frius i temperados cumo ls d'antre Douro i Minho, porque neste tiempo de agora assi ls achamos cumo ls de alhá; augas son muitas anfindas i an tal maneira ye graciosa, que querendo aprobeitar-se dar-se-á neilha todo por bien de las augas que ten; cermeinho l melhor fruito que neilha se puode fazer me parece que será salbar esta giente (...) buona i de buona semplicidade».

Damion de Góis narra l çcubrimiento an sue lhéngua renacentista:

«Nabegando a lhoiste, als xxiiij dies de l mes Dabril biran tierra, de l que foron mui alegres, porque polo rumo an que jazie, bion nun ser nanhue de las que até anton éran çcubertas. Padralures Cabral fizo rostro para aqueilha banda & cumo foron bien a la bista, mandou al sou mestre que ne l squife fusse a tierra, l qual tornou lhougo cun nuobas de ser mui fresca & biçosa, dezindo que bira andar giente baça & znuda pula praia, de pelo cumprido & corredio, cun arcos & frechas nas manos, pul que mandou alguns de l capitanes que fússen cun ls bateis armados ber se esto era assi, ls quaes sin saliren an tierra tornórun a la capitaina afirmando ser berdade l que l mestre dixera. Stando yá sobrancora se alebantou de nuite hun temporal, cun que corrírun de lhongo de la cuosta ate tomáren hun porto mui buono, adonde Pedralures surgio cun las outras naos & por ser tal le pos nome Porto Siguro».

Para alhá de las cartas arriba mencionadas, outro amportante decumiento subre l çcubrimiento de l Brasil ye l Relato de l Piloto Anónimo.

De ampeço, la çcubierta de la nuoba tierra fui mantenida an segredo pul Rei de Pertual. L restro de l mundo passou a coincer l Brasil zde pul menos 1507, quando a tierra apareciu cul nome de América na carta (mapa) de Martin Waldsemuller, ne l qual stá assinalado na cuosta l Porto Siguro[19].

Spediçones sploratórias[eiditar | eiditar código-fuonte]

An 1501, ua grande spediçon sploratória, la purmeira frota de recoincimiento, cun trés naus, ancontrou cumo recurso splorable solo l palo-brasil, de madeira abermelhada i baliosa ousada na tinturarie ouropéia, mas fizo un lhebantamiento de la cuosta. Comandada por Gaspar de Lhemos, la biaige tubo ampeço an 10 de maio de 1501 i findarie cul retorno la Lhisboua an 7 de setembre de 1502, depuis de percorrer la cuosta i dar nome als percipales acidentes geográficos. Subre l comandante, puoden tener sido D. Nuno Manuel, André Gonçalbes, Fernon de Noronha, Gonçalo Coneilho ó Gaspar de Lhemos, sendo este redadeiro l nome más aceito. An 1501, ne l die 1 de nobembre, fui çcubierta la Baía de Todos ls Santos, na atual Bahia, lhocal que más tarde serie scolhido por D. Juan III para abrigar la sede de la admenistraçon quelonial.

Alguns storiadores negan la heipótese de Gonçalo Coneilho, que solo tenerie partido de Lisboua an 1502. L Baran de l Riu Branco, an sues Efemérides, fixa-se an André Gonçalbes, que ye la berson más quemumente aceita. Mas André Gonçalbes fazie parte de la armada de Cabral, que retornou la Lhisboua quando la spediçon de 1501 yá partira pa l Brasil i culha cruzou na altura de l arquipélago de Cabo Berde.

Detalhe de l mapa "Tierra Brasilis" (Atlas Miller, 1519), atualmente na Biblioteca Nacional de Fráncia.

Assi, dibersos storiadores outan por Gaspar de Lhemos, que antre júnio i júlio de 1500 habie chegado la Pertual cula ambora de l çcubrimiento. L florentino Américo Bespúcio benie cumo piloto na frota (i por sou nome serie batizado to l cuntinente, más tarde). Depuis de 67 dies de biaige, an 16 de agosto, la frota alcançou l que hoije ye l Cabo de San Roque (Paraíba) i, segundo Cámara Cascudo, eilhi plantou l marco de posse más antigo de l Brasil. Houbo, na ocasion, cuntatos antre pertueses i ls índios potiguares.

Al lhongo de las spediçones, ls pertueses questumában batizar ls acidentes geográficos segundo l calendário culs nomes de l santos de ls dies, eignorando ls nomes lhocales dados puls natibos. An 1 de nobembre (Die de Todos ls Santos), chegórun a la Baía de Todos ls Santos, an 21 de dezembre (die de San Tomé) al Cabo de San Tomé, an 1 de janeiro de 1502 a la Baía de la Guanabara (por esso batizada de "Riu de Janeiro" ) i ne l die 6 de janeiro (Die de Reis) a la angra (baía) batizada cumo Angra de l Reis. Outros lhugares çcubiertos fúrun la foç de l riu San Francisco i l Cabo Friu, antre bários.

Las trés naus que chegórun a la Guanabara éran comandadas por Gonçalo Coneilho, i neilha benie Bespúcio. Tomando la streita antrada de la barra pula foç dun riu, chamórun-na Riu de Janeiro, nome que se stendiu a la cidade de San Sabastian que eilhi se arguerie más tarde.

An 1503 houbo nuoba spediçon, desta beç comandada (sin cuntrobérsias) por Gonçalo Coneilho, sin ser stablecido qualquiera assentamiento ó feitoria. Fui ourganizada an funçon un cuntrato de l rei cun un grupo de comerciantes de Lhisboua para strair l palo-brasil. Trazie outra beç Bespúcio i seis nabios. Partiu an maio de Lhisboua, stubo an agosto na ilha de Fernando de Noronha i eilhi afundou la nau capitánia, çpersando-se la armada. Bespúcio puode tener ido para la Bahia, passado seis meses an Cabo Friu, adonde fizo antrada de 40 lhéguas tierra adentro. Eilhi tenerie deixado 24 homes cun mantimientos para seis meses. Coneilho, al que parece, stubo recolhido na region adonde se fundarie depuis la cidade de l Riu de Janeiro, possiblemente durante dous ó trés anhos.

Nessa ocasion, Bespúcio, la serbício de Pertual, retornou al maior porto natural de la cuosta brasileira, la Baía de Todos ls Santos. Durante las trés purmeiras décadas, l lhitoral baiano, cun sues einúmeras anseadas, serbiu fundamentalmente cumo apoio a la rota de la Índia, cujo comércio de perdutos de luxoseda, tapetes, porcelana i speciaries – era más bantajoso que ls perdutos oufrecidos pula nuoba quelónia. Ne ls pequeinhos i grandes portos naturales baianos, an special ne l de Todos ls Santos, las frotas se abastecian de auga i de lenha i aprobeitában para fazer pequeinhos reparos.

Ne l Riu de Janeiro, alguns nabios aportórun ne l lhocal que ls índios chamában de Uruçu-Mirin, la atual praia de l Flamengo. Junto a la foç de l riu Carioca (outrora abundante fuonte de auga doce) fúrun arguidas ua casa de piedra i un arraial, deixando-se ne l lhocal degredados i galhinhas. La custruçon anspirou l nome que ls índios dórun al lhocal (cari-oca, "casa de l brancos"), que passarie a ser l gentílico de la cidade de l Riu. L arraial, inda assi, fui lhougo çtruído. Outras squadras passarian pula Guanabara: la de Cristófe Jacques, an 1516; la de Fernon de Magalhanes (que chamou l lhocal de Baía de Santa Lhuzia), an 1519, na purmeira circunabegaçon de l mundo; outra beç la de Jacques, an 1526, i la de Martin Afonso de Sousa, an 1531.

Outras spediçones al lhitoral brasileiro puoden tener ocorrido, yá que zde 1504 son assinaladas atebidades de corsários. Houlanda, an Raízes de l Brasil, cita l capitan francés Paulmier de Gonnebille, de Honfleur, que permaneciu seis meses ne l lhitoral de Santa Catarina[20]. La atebidade de nabegadores nó-pertueses se anspiraba doutrina de la lhiberdade de l mares, spressada por Hugo Grotius an Mare lhiberun, base de la reaçon ouropéia contra Spanha i Pertual, gerando piratarie alargada puls mares de l planeta[21].

Straçon de palo-brasil[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigos percipales: Stratibismo ne l Brasil, Palo-brasil.


Fexeiro:Derrubada de l Palo Brasil.jpg
Derrubada de l palo-brasil an eilustraçon de la Cosmografie Ounibersal de André Thebet, 1575.

L palo-brasil (que ls índios tupis chamában de ibirapitanga) era la percipal riqueza de crecente demanda na Ouropa. Stima-se que habie, na época de l çcubrimiento, más de 70 milhones de arbles de l tipo, abundando nua faixa de 18 km de l lhitoral de l Riu Grande de l Norte até la Guanabara. Quaije todas fúrun derrubadas i lhebadas para la Ouropa. La straçon fui tanta que atualmente la spece ye protegida para nun sofrer stinçon.

Para splorar la madeira, la Corona adotou la política de oufrecer a particulares, an giral crestianos-nuobos, cuncessones de sploraçon de l palo-brasil mediante ciertas cundiçones: ls cuncessionários deberian mandar sous nabios çcubriren 300 lhéguas de tierra, anstalar fortalezas nas tierras que çcubrissen, mantendo-las por trés anhos; de l que lhebassen pa l Reino, nada pagarian ne l purmeiro anho, ne l segundo pagarian un sesto i ne l terceiro un quinto. Ls nabios ancorában na cuosta, alguas dezenas de marenheiros zambarcában i recrutában índios para trabalhar ne l corte i carregamiento de las toras, an troca de pequeinhas mercadorias cumo roupas, colares i speilhos (prática chamada de "scambo"). Cada nau carregaba an média cinco mil toras de 1,5 metro de cumprimiento i 30 quilogramas de peso.

An 1503, to a tierra de l Brasil fui arrendada pula corona la Fernon de Noronha (ó Lhoronha), i outros crestianos-nuobos, produzindo 20 mil quintales de madeira burmeilha. Segundo Capistrano de Abreu, an Capítulos de la Stória Quelonial, cada quintal era bendido an Lhisboua por 21/3 ducados, mas lhebá-lo até alhá custaba solo meio ducado. Ls arrendatários pagában 4 mil ducados a la Corona.

Comerciantes de Lhisboua i de l Porto ambiában ambarcaçones a la cuosta para cuntrabandeáren palo-brasil, abes de plumaige quelorida (papagaios, araras), piels, raízes medicinales i índios para scrabizar. Surgiran, assi, las purmeiras feitorias. L náufrago Diogo Álbares, l Caramuru, stableciu-se zde 1510 na barra de la Baía de Todos ls Santos, adonde negociaba cun barcos pertueses i strangeiros. Outra feitoria fui chamada de Aldé Bielha de Santa Cruç, próssima al lhocal de la çcubierta.

Para alhá de l pertueses, sous ribales ouropeus, principalmente franceses, passórun la frequentar la cuosta brasileira para cuntrabandear la madeira i caturar índios. Ls franceses cuntrabandeórun mui palo-brasil ne l lhitoral norte, antre la foç de l riu Rial i la Baía de Todos ls Santos, mas nun chegórun a stablecer feitoria. Outro punto de cuntrabando, subretodo ne l seclo XVII, fui l Morro de San Paulo (Bahia). Até que Pertual stablecisse l sistema de capitanias heireditárias, la persença más custante na tierra era de l franceses. Stimulados por sou rei, corsários passan la frequentar la Guanabara a la percura de palo-brasil i outros perdutos. Ganhórun la simpatie de l índios tamoios, que a eilhes se aliórun durante décadas contra ls pertueses.

Pertual, berificando que l lhitoral era bejitado por corsários i abintureiros strangeiros, resolbiu ambiar spediçones melitares para defender a tierra. Fúrun chamadas spediçones guarda-cuostas, sendo más marcantes las dues comandadas por Cristófe Jacques, de 1516-1519 i 1526-1528. Sues spediçones tenien carátener basicamente melitar, cun misson de aprisionar ls nabios franceses que, sin pagar tributos a la corona, retirában grandes quantidades de l palo-brasil. La einiciatiba tubo poucos resultados práticos, cunsidrando la eimensa stenson de l lhitoral i, cumo seluçon, Jacques sugeriu a la Corona dar ampeço al poboamiento.

La spediçon ambiada an 1530 sob la xefia de Martin Afonso de Sousa tenie por oubjetibos splorar melhor la cuosta, spulsar ls franceses que rondában l sul i las cercanias de l Riu de Janeiro, i stablecer núcleos de colonizaçon ó feitorias, cumo la stablecida an Cabo Friu. Martin Afonso dou las purmeiras sesmaries de l Brasil.

Fúrun fundados por esta spediçon ls núcleos de San Bicente i San Paulo, adonde l pertués Juan Ramalho bibia cumo náufrago zde 1508 i casara-se cula índia Bartira, filha de l cacique Tibiriçá.

An San Bicente fui feita an 1532 la purmeira eileiçon ne l cuntinente amaricano i anstalada la purmeira Cámara Municipal i la purmeira bila de l Brasil. La persença de Ramalho, que ajudaba ne l cuntato cun ls natibos i anstalara-se na aldé de Piratininga, fui l que anspirou Martin Afonso a anstalar la bila de San Bicente acerca de l núcleo que benerie a ser San Paulo.

La más polémica spediçon serie la de Francisco de Orellana que, an 1535, penetrando pula foç de l riu Ourinoco i subindo-lo, çcribe que nua sola biaige, an meio dun ancrible emaranhado de rius i afluentes amazónicos, tenerie ancontrado l riu Cachequerique, raríssima i ancomun catura flubial que une l riu Ourinoco als rius Negro i Amazonas.

Admenistraçon quelonial[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigos percipales: Colonizaçon de l Brasil, Brasil Quelónia.


Capitanias de l Mar (1516-1532)[eiditar | eiditar código-fuonte]

La admenistraçon de las tierras ultramarinas, que la percípio fui arrendada la Fernon de Noronha, agente de la Casa Fugger (1503-1511), quedou a cargo direto de la Corona, que nun cunseguia cuntener las frequentes ancursones de franceses na nuoba tierra. Por esso, an 1516, D. Manuel I i sou Cunseilho crian ne ls Açores i na Madeira las chamadas «capitanias de l mar», por analogie cun las stablecidas ne l Ouceano Índico. L oubjetibo fundamental era garantir l monopólio de la nabegaçon i la política de l mare clausun (mar cerrado). De dous an dous anhos, l capitan de l mar partie cun nabios para rializar un cruzeiro de anspeçon ne l lhitoral, defendendo-lo de las ancursones francesas ó castelhanas. Ne l Brasil, tenerien bejitado quatro armadas.

Las armadas de Jacques assinórun-se cun ansisténcia ne l riu de la Prata. Tamien an 1516 acuntece la purmeira tentatiba de colonizaçon metódica i aprobeitamiento de la tierra cun base na plantaçon de la canha (lhebada de Cabo Berde) i na fabricaçon de l açucre. Yá debie tener habido alguas tentatibas de capitanias i stablecimientos an tierra, pus an 15 de júlio de 1526 l rei D. Manuel I outorizou Pedro Capico[22], "capitan dua capitania de l Brasil", a regressar la Pertual porque "le era acabado l tiempo de sue capitania". Talbeç Jacques tenga ido buscar Capico an Porto Siguro, pus a el era justamente atribuída la fundaçon dua feitoria ne l lhocal, mui antes de ser doada cumo capitania la Cermeinho de l Campo Tourinho. Outras capitanias ancipientes puoden tener eisistido pul menos an Pernambuco, Porto Siguro, Riu de Janeiro i San Bicente.

Roberto Simonsen (an Stória Eiconómica de l Brasil, pág.120) comenta:

«Na tierra de Santa Cruç, l balor i las possiblidades de comércio nun justificában (...) ourganizaçones de la mesma amportança» que las feitorias de Pertual na África. «Mesmo assi, fúrun anstaladas, quier puls cuncessionários de l comércio de l palo-brasil, quier pul própio gobierno pertués, bárias feitorias, postos de resgate adonde se cuncentrában, sob l abrigo de fortificaçones primitibas, ls artigos de la tierra que las naus benien buscar. San por demales deficientes até hoije las amboras subre estas feitorias, Eigaraçu, Itamaracá, Bahia, Porto Siguro, Cabro Friu, San Bicente i outras antermediárias, que zaparecian, oura smagadas pul gentio, oura cunquistadas puls franceses. Mas l própio comércio de l palo-brasil ye ua demunstraçon de sue eisisténcia, i las amboras subre la década anterior, de 1530, salientan la preocupaçon de l Gobierno pertués de defendé-las.» Éran assi postos de resgate de carátener temporário, stablecimientos efémeros, assolados por antrelopos i corsários franceses, por salbaiges. Por muitos anhos cessará to l antresse de Pertual pul Brasil. L Brasil quedou al acauso... Colonizar la nuoba tierra serie çpendioso, sin lhucro eimediato. Pertual, ne l auge de sue técnica de nabegaçon, de posse de feitorias fincadas an bastíssimas cuostas de ouceanos, nun tenie recursos houmanos, cun ua populaçon stimada nun milhon de habitantes. Ampunha-se ua atitude predominantemente fiscal. Habie l qué? Habie macacos, papagaios, salbaiges nus i primitibos. Mas habie palo-brasil...»

Juan Rieiro (an Stória de l Brasil) diç que

«depuis de las purmeiras sploraçones, las tierras de l Brasil tornórun-se custante triato de la piratarie ounibersal. Speculadores franceses, almanes, judius i spanholes eiqui aportan, comercian cul gentio ó selbajan-se i culs cumbiben an eigual barbarie. Ls nabegadores de todos ls puntos eiqui se aprobisionan ó se abrigan de las tempestades. Abintureiros eiqui zambarcan, i biben a la bintura, na cumpanha de degredados i foragidos. L que percura la corte pertuesa de D. Manuel I son las riquezas de l Ouriente, i se algua spediçon eiqui toca i se demora, (....) nun ye l Brasil que las atrai mas inda la fascinaçon de l Ouriente.»

Capitanias heireditárias (1532-1549)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Capitanias de l Brasil
Las capitanias heireditárias

La apatie solo eirie cessar quando D. Juan III ascendiu al trono. Na década de 1530, Pertual ampeçaba a perder la heigemonia de l comércio na África Oucidental i ne l Índico. Circulában ansistentes amboras de la çcubierta de ouro i de prata na América Spanhola. Anton, an 1532, l rei decidiu acupar las tierras pul regime de capitanias, mas nun sistema heireditário, pul qual la sploraçon passarie a ser dreito de família. L capitan i gobernador, títalos cuncedidos al donatário, tenerie amplos poderes, dentre ls quales l de fundar poboamientos (bilas i cidades), cunceder sesmaries i admenistrar la justícia. L sistema de capitanias heireditárias amplicaba na dibison de tierras bastíssimas, doadas la capitanes-donatários que serien respunsables por sou cuntrole i zambolbimiento, i por arcar cun las çpesas de colonizaçon. Fúrun doadas als que possuíssen cundiçones financeiras para custear la ampresa de la colonizaçon, i estes éran principalmente "nembros de la burocracie statal" i "militares i nabegadores lhigados a la cunquista de la Índia" (segundo Eduardo Bueno an "Stória de Brasil"). D'acuordo cul mesmo outor, la sugeston tenerie sido dada al rei por Diogo de Goubeia[23], eilustre houmanista pertués, i respundia a ua "absoluta falta de antresse de la alta nobreza lhusitana" nas tierras amaricanas.

Fúrun criadas, nesta dibison, quinze faixas lhongitudinales de defrentes lharguras que iban de acidentes geográficos ne l lhitoral até l Meridiano de las Tordesilhas[24], i fúrun oufrecidas la duoze donatários. Destes, quatro nunca fúrun al Brasil; trés falecírun pouco depuis; trés retornórun la Pertual; un fui preso por heiresie (Tourinho) i solo un se dedicou a la colonizaçon (Duarte Coneilho an Pernambuco).

De las quinze capitanias oureginales, solo las capitanias de Pernambuco i de San Bicente prosperórun. Las tierras brasileiras quedában la dous meses de biaige de Pertual. Para alhá desso, las amboras de las nuobas tierras nun éran mui animadoras: na biaige, para alhá de l medo de "monstros" que habitarian l ouceano (na superstiçon ouropéia), tempestades éran frequentes; nas nuobas tierras, florestas gigantescas i ampenetrables, pobos antropófagos i nun habie nanhue riqueza mineral inda çcubierta. An 1536, chegou l donatário de la capitania de la Baía de Todos ls Santos, Francisco Pereira Coutico, que fondou l Arraial de l Pereira, na fetura cidade de l Salbador, mas se rebelou malo admenistrador i fui muorto puls tupinambás[25]. Tampouco tubírun maior sucesso las capitanias de l Ilhéus i de l Sprito Santo, debastadas por aimorés i tupiniquines.

Gobierno-Giral (1549-1580)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Tomé de Sousa[eiditar | eiditar código-fuonte]

Apuis de l fracasso de l porjeto de capitanias, l rei Juan III unificou las capitanias sob un Gobierno-Giral de l Brasil i an 7 de janeiro de 1549 nomeou Tomé de Sousa para assumir l cargo de gobernador-giral. La spediçon de l purmeiro gobernador chegou al Brasil an 29 de márcio de l mesmo anho, cun ordes para fundar ua cidade para abrigar la sede de la admenistraçon quelonial. L lhocal scolhido fui la Baía de Todos ls Santos i la cidade fui chamada de San Salbador de la Baía de Todos ls Santos. Las cundiçones faborables de la tierra, l clima caliente, l tierra fértil, la eicelente posiçon geográfica, fazirun cun que l rei decidisse rebertener la capitania para la Corona (spropiando-la de l donatário Pereira Coutico). Las tarefas de Tomé de Sousa éran tornar efetiba la guarda de la cuosta, auxiliar ls donatários, ourganizar la orde política i jurídica na quelónia. L gobernador ourganizou la bida municipal, i subretodo la porduçon açucareira: çtribuiu tierras i mandou abrir stradas, para alhá de fazer custruir un staleiro.

Disse modo, l Gobierno-Giral centralizou la admenistraçon quelonial, subordinando las capitanias a un solo gobernador-giral que tornasse más rápido l porcesso de colonizaçon. An 1548, eilaborou-se l Regimiento de l Gobernador-Giral[26], que regulamentaba l trabalho de l gobernador i de sous percipales auxiliares - l oubidor-mor (Justícia), l probedor-mor (Huorto) i l capitan-mor (Defesa)[27].

L gobernador tamien lhebou al Brasil ls purmeiros missionários católicos, de la orde de l jesuítas, cumo l padre Manuel de la Nóbrega. Por ordes sues, inda, fúrun antroduzidas na quelónia las purmeiras cabeças de ganado, de nobilhos lhebados de Cabo Berde.

Al chegar a la Bahia, Tomé de Sousa ancontrou l bielho Arraial de l Pereira cun sous moradores, i mudórun l nome de l lhocal para Bila Bielha. Tamien morában ne ls alredores l náufrago Diogo Álbares "Caramuru" i sue mulhier Paraguaçu (batizada cumo Catarina), acerca de la capielha de Nuossa Senhora de las Grácias (hoije l bairro de la Grácia, an Salbador). Custa que Tomé de Sousa tenerie pessonalmente ajudado a custruir las casas i a carregar piedras i madeiras para custruçon de la capielha de Nuossa Senhora de la Cunceiçon de la Praia, ua de las purmeiras eigreijas arguidas ne l Brasil.

Tomé de Souza bejitou las capitanias de l sul de l Brasil, i, an 1553, criou la Bila de Santo André de la Borda de l Campo, transferida an 1560 pa l Pátio de l Coleijo dando ourige la cidade de San Paulo.

Duarte de la Cuosta[eiditar | eiditar código-fuonte]
Fexeiro:Serigipe 1560 Fuorte Coligny.jpg
Squema de l ataque de Men de Sá als franceses na baía de Guanabara, an 1560. Outoria çconhecida, 1567

An 1553, a pedidos, Tomé de Sousa fui sonerado de l cargo i sustituído por Duarte de la Cuosta, fidalgo i senador nas Cortes de Lisboua. An sue spediçon fúrun tamien 260 pessonas, ancluindo sou fiho, Álbaro de la Cuosta, i l anton nobiço José de Anchieta, jesuíta basco que serie l pioneiro na catequese de l natibos amaricanos. La admenistraçon de Duarte fui cunturbada. Yá de ampeço, la antençon de Álbaro an scrabizar ls andígenas, ancluindo ls catequizados, sbarrou na ampertinéncia de Don Cermeinho Fernandes Sardina, purmeiro bispo de l Brasil. L gobernador anterbeio a fabor de l filho i outorizou la catura de andígenas para uso an trabalho scrabo. Çpuosto a lhebar las queixas pessonalmente al rei de Pertual, Sardina partiu para Lhisboua an 1556 mas naufragou na cuosta de Alagoas i acabou deborado puls caetés antropófagos.

Durante l gobierno de Duarte de la Cuosta, ua spediçon de protestantes franceses se anstalou permanentemente na Guanabara i fondou la quelónia de la Fráncia Antártica. Ultrajada, la Cámara Municipal de la Bahia apelou a la Corona pula sustituiçon de l gobernador. An 1556, Duarte fui sonerado, boltou la Lhisboua i an sou lhugar fui ambiado Men de Sá, cula misson de retomar la posse pertuesa de l lhitoral sul.

Men de Sá[eiditar | eiditar código-fuonte]

L terceiro Gobernador-Giral, Men de Sá (1558-1572), dou cuntinidade a la política de cuncesson de sesmaries als quelonos i montou el própio un angeinho, a las bordas de l riu Serjipe, que más tarde benerie a pertencer al cunde de Lhinhares (Angeinho de Sergipe de l Cunde).

Para anfrentar ls quelonos franceses stablecidos na Fráncia Antártica, aliados als Tamoios na baía de Guanabara, Men de Sá aliou-se als Temiminós de l cacique Araribóia. L sou sobrino, Stácio de Sá, comandou la retomada de la region i fondou la cidade de l Riu de Janeiro la 20 de Janeiro de 1565, die de San Sabastian.

Ounion Eibérica (1580-1640)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Ounion Eibérica
Fexeiro:Almeida Júnior - Studo de la Partida de la Monçon, 1897 (Bandeirantes).jpg
Eilustraçon dua bandeira por Almeida Júnior: Studo p/ Partida de la Monçon, 1897. Acerbo Artístico-Cultural de l Palácios de l Gobierno de l Stado de S. Paulo

Cul zaparecimiento de D.Sabastian i más tarde la muorte de D. Anrique I, Pertual quedou sob ounion pessonal cula Spanha, i fui gobernada puls trés reis Filipes (Filipe II, Filipe III i Filipe IV, de l quales se subtrai un númaro quando refrentes la Pertual i al Brasil). Esso birtualmente acabou cula lhinha dibisória de l meridiano de las Tordesilhas i permitiu que l Brasil se spandisse pa l oeste.

Bárias spediçones sploratórias de l anterior (chamado de "ls sertones" ) fúrun ourganizadas, fusse sob ordes diretas de la Corona ("antradas") ó por caçadores de scrabos paulistas ("bandeiras", donde l nome "bandeirantes"). Estas spediçones durában anhos i tenien l oubjetibo principalmente de caturar índios cumo scrabos i ancontrar piedras preciosas i metales baliosos, cumo ouro i prata. Fúrun bandeirantes famosos, antre outros, Fernon Dies, Bartolomiu Bueno de la Silba (Anhanguera), Raposo Tabares, Demingos Jorge Bielho, Borba Gato i António Azebedo.

La Ounion Eibérica tamien colocou l Brasil an cunflito cun poténcias ouropéias que éran amigas de Pertual mas inimigas de la Spanha, cumo la Anglaterra i la Houlanda. Esta redadeira atacou i ambadiu stensas faixas de l lhitoral nordestino, fixando-se principalmente an Pernambuco i na Paraíba por binte i cinco anhos.

Stado de l Maranhon i Estado de l Brasil (1621-1755)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Colonizaçon de l Brasil

De las mudanças admenistratibas durante l domínio spanhol, la más amportante sucediu an 1621, cula dibison de la quelónia an dous Stados andependientes: l Stado de l Brasil, que abrangie de Pernambuco a la atual Santa Catarina, i l Stado de l Maranhon, de l atual Ceará a la Amazónia. La rezon se baseaba ne l çtacado papel assumido pul Maranhon cumo punto de apoio i de partida para la colonizaçon de l norte i nordeste. L Maranhon tenie por capital San Lhuís, i l Stado de l Brasil sue capital an Salbador.

Nestes dous stados, ls súditos éran cidadanos pertueses (chamados de "pertueses de l Brasil") i sujeitos als mesmos dreitos i deberes, i las mesmas lheis las quales stában submetidos ls residentes an Pertual, antre eilhas, las Ourdenaçones manuelinas i las Ourdenaçones filipinas.

Quando l rei Filipe III (IV de la Espanha) separou l Brasil i l Maranhon, passórun a eisistir trés capitanias reales: Maranhon, Ceará i Gran-Pará, i seis capitanias heireditárias. An 1737, cun sue sede transferida para Belén, l Maranhon passou a ser chamado de Gran-Pará i Maranhon. Tal anstalaçon era eifeito de l isolamiento de l stremo norte de l Stado de l Brasil, pus l regime de bentos ampedie durante meses las quemunicaçones antre San Lhuís i la Bahia.

Ne l seclo XVII, l Stado de l Brasil se stendia de l atual Pará até l Riu Grande de l Norte i deste até Santa Catarina, i ne l seclo XVIII yá starien ancorporados l Riu Grande de San Pedro, atual Riu Grande de l Sul i las regiones mineiras i parte de la Amazónia. L Stado de l Maranhon fui zaparecido na época de Marqués de Palumbar.

Eiquenomie quelonial[eiditar | eiditar código-fuonte]


La eiquenomie de la quelónia, ampeçada cul puro stratibismo de palo-brasil i l scambo antre ls quelonos i ls índios, als poucos passou a la porduçon lhocal, cun ls cultibos de la canha-de-açucre i de l cacau. L angeinho de açucre (manufatura de l ciclo de porduçon açucareiro) custituiu la peça percipal de l mercantilismo pertués, ourganizadas an grandes propiadades. Estas, cumo se chamou más tarde, éran latifúndios, caratelizados por tierras stensas, abundante mano-de-obra scraba, técnicas cumplexas i baixa produtibidade.

Fexeiro:Nabio negreiro - Rugendas.jpg
Nabio negreiro eilustrando l lhibro Boyage pittoresque danes le Brésil, 1835, de Rugendas

Para aguantar la porduçon de canha-de-açucre, ls pertueses ampeçórun, a partir de meados de l seclo XVI, a amportar africanos cumo scrabos. Eilhes éran pessonas caturadas antre tribos de las feitorias ouropéias na África (a las bezes cula conibéncia de xefes lhocales de tribos ribales) i atrabessados ne l Atlántico ne ls nabios negreiros, an péssimas cundiçones de asseio i salude. Al chegáren a la América, essas pessonas éran comercializadas cumo mercadoria i oubrigados a trabalhar nas plantaçones i casas de l colonizadores. Drento de las fazendas, bibian aprisionados an galpones rústicos chamados de senzalas, i sous filhos tamien éran scrabizados, perpetuando la situaçon pulas geraçones seguintes.

Nas feitorias, ls mercadores pertueses bendian principalmente armas de fuogo, tecidos, ferramientas de fierro, augardiente i tabaco, adquirindo scrabos, pumienta, marfin i outros perdutos.

Até meados de l seclo XVI, ls pertueses possuían l monopólio de l tráfico de scrabos. Depuis desso, mercadores franceses, houlandeses i angleses tamien entrórun ne l negócio, anfraquecendo la partecipaçon pertuesa.

Gilberto Freyre comenta:

«L Brasil naciu i creciu eiconómica i socialmente cul açucre, antre ls dies binturosos de l palo-de-tinta i antes de las minas i l café l tenéren ultrapassado. Efetibamente, l açucre fui base na formaçon de la sociadade i na forma de família. La casa de angeinho fui modelo de la fazenda de cacau, de la fazenda de café, de la stáncia. Fui base dun cumplexo sociocultural de bida».

Houbo angeinhos inda nas capitanias de San Bicente i de l Riu de Janeiro, que cobrian cien lhéguas i coubírun ambas la Martin Afonso de Sousa. Este recebirie l apoio de Juan Ramalho i de sou sogro Tibiriçá. Ne l Riu, funcionaba l angeinho de Rodrigo de Freitas, nas bordas de la lagona que hoije lheba sou nome. Al antrar l seclo XVII, l açucre brasileiro era perduto de amportaçon ne ls portos de Lhisboua, Antuérpia, Amsterdana, Roterdana, Hamburgo. Sue porduçon, mui superior a la de las ilhas pertuesas ne l Atlántico, supria quaije to la Ouropa. Gabriel Soares de Sousa, an 1548, comentaba l lhuxo reinante na Bahia i l padre Fernon Cardin saltaba sues capielhas magníficas, ls oubjetos de prata, las lhautas refeiçones an louça de la Índia, que serbia de lhastro ne ls nabios: «Parécen uns cundes i gastan muito», reclamaba l padre.

Fexeiro:AngenhoCanadeAcucar.gif
Típico angeinho de canha-de-açucre

An meados de l seclo XVII, l açucre produzido nas Antilhas Houlandesas ampeçou a cuncorrer fuortemente na Ouropa cul açucre de l Brasil. Ls houlandeses tenien aperfeiçoado la técnica, cula speriéncia adquirida ne l Brasil, i cuntában cun un zambolbido squema de transporte i çtribuiçon de l açucre an to la Ouropa. Pertual fui oubrigado a recorrer a la Anglaterra i assinar dibersos tratados que afetarian la eiquenomie de la quelónia. An 1642, Pertual cuncediu a la Anglaterra la posiçon de "nacion más faborecida" i ls comerciantes angleses passórun a tener maior acesso al comércio quelonial. An 1654 Pertual oumientou ls dreitos angleses; mas poderien negociar diretamente bários perdutos de l Brasil cun Pertual i al alrobés, scetuando-se alguns perdutos cumo bacalhau, bino, palo-brasil). An 1661 la Anglaterra se cumprometiu a defender Pertual i sues quelónias an troca de dous milhones de cruzados, oubtendo inda las possessones de Tánger i Bombain. An 1703 Pertual se cumprometiu a admitir ne l reino ls panhos de l lhanifícios angleses, i la Anglaterra, an troca, a cumprar binos pertueses. Data de la época l famosíssimo Tratado de Methuen, de l nome de sou negociador anglés, ó tratado de l Panhos i Binos. Na época, sastifazie ls antresses de l grupos dominantes mas tenerie cumo cunsequéncia la paralisaçon de la andustrializaçon an Pertual, canalizando para la Anglaterra l ouro que acababa de ser çcubierto ne l Brasil.

Fexeiro:Non-Natibe Amarican Nationes Cuntrol ober South America 1700 and on.gif
Formaçon de l stado brasileiro (an berde scuro) i de l países sul-amaricanos zde 1700.

Ne l nordeste brasileiro se ancontraba la pecuária, tan amportante pa l domínio de l anterior, yá que éran proibidos ganados de ganado nas fazendas lhitoráneas, cuja tierra de massapé era eideal pa l açucre. Studa-se bien l açucre ne l iten dedicado a la ambason houlandesa.

La cunquista de l serton, poboado por dibersos grupos andígenas fui lhenta i se debiu muito a la pecuária (l ganado abançou al lhongo de l bales de l rius) i, mui más tarde, a las spediçones de l Bandeirantes que benien prear índios para lhebar para San Paulo.

L Ciclo de l Ouro[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Ciclo de l Ouro

Ne l final de l seclo XVII fui çcubierto, puls bandeirantes paulistas, ouro ne ls rieiros de las tierras que pertencian a la capitania de San Paulo i más tarde quedórun coincidas cumo Minas Gerales. Çcubriran-se depuis, ne l final de la década de 1720, diamante i outras gemas preciosas. Sgotou-se l ouro abundante ne ls ribeirones, que passou a ser más penosamente buscado an beios drento de la tierra. Aparecírun metales preciosos an Goiás i ne l Mato Grosso, ne l seclo XVIII. La Corona cobraba, cumo tributo, un quinto de to l minério straído, l que passou a ser coincido cumo "l quinto" . Ls zbios i l tráfico de ouro, inda assi, éran frequentes. Para coibi-los, la Corona anstituiu to ua burocracie i macanimos de cuntrole[28]. Quando la soma de ampostos pagos nun atingie ua cota mínima stablecida, ls quelonos deberian antregar jóias i benes pessonales até cumpletar l balor stipulado — eipisódios chamados de derramas.

L período que quedou coincido cumo Ciclo de l Ouro eirie permitir la criaçon dun mercado anterno, yá que habie demanda por to tipo de perdutos pa l poboamiento de las Minas Gerales. Era perciso lhebar, Serra de la Mantiqueira arriba, scrabos i ferramientas, ó, riu San Francisco ambaixo, ls ganados de ganado para alimentar la berdadeira multidon que para alhá acorreu.

La populaçon de Minas Gerales debrebe se tornou la maior de l Brasil, sendo la sola capitania de l anterior de l Brasil cun grande populaçon. A essa época maiorie de la populaçon de Minas Gerales , aprossimadamente 78%, era formada por negros i mestiços. La populaçon branca era formada an grande parte por crestianos-nuobos benidos de l norte de Pertual i de las Ilhas de l Açores i Madeira. Ls crestianos nuobos fúrun mui amportantes ne l comércio quelonial i se cuncentrórun speciamente ne ls poboados an buolta de Ouro Preto i Mariana.

Al cuntrário de l que se pensaba na Capitania de l Ouro la riqueza nun era más bien çtribuída de l que an outras partes de l Brasil. Hoije se sabe que fúrun poucos ls beneficiados ne l tierra más rico de la América ne l seclo XVIII.

Las cundiçones de bida de l scrabizados na region mineira éran particularmente defíceles. Eilhes trabalhában l die anteiro an pie, cun las cuostas curbadas i cun las pernas mergulhadas na auga. Ó anton an túneis cabados ne ls morros, adonde era quemun ocorríren zabamientos i muortes. Ls negros scrabizados nun rializában solo tarefas lhigadas a la mineraçon. Tamien transportában mercadorias i pessonas, custruían stradas, casas i chafariçs, comerciában pulas rues i lhabras. Alguns propietários alugában sous scrabos la outras pessonas. Esses trabalhadores éran chamados de "scrabos de ganho". Era l causo, por eisemplo, de las mulhieres que bendian doces i salgados an tabuleiros pulas rues.

La Sociadade Mineradora i las Camadas Médies[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Mineraçon de l Brasil

L Brasil passou por sensibles transformaçones an funçon de la mineraçon. Un nuobo pólo eiconómico creciu ne l Sudeste, relaçones comerciales antener-regionales se zambolbírun, criando un mercado anterno i fazendo aparecer ua bida social eissencialmente ourbana. La camada média, cumpuosta por padres, burocratas, artesons, militars, mascates i faisqueiros, acupou spácio na sociadade. La populaçon mineira, salbo ne ls percipales centros Bila Rica, Mariana, Sabará, Serro i Caeté, era eissencialmente pobre. L custo de bida altíssimo i la falta de géneros aliméntícios ua custante.

Las minas propiciórun ua dibersificaçon relatiba de l serbícios i oufícios, tales cumo comerciantes, artesones, adbogados, médicos, mestre-scuolas antre outros. Inda assi fui antensamente scrabagista, zambolbendo la sociadade ourbana a las custas de la sploraçon de la mano de obra scraba. A mineraçon tamien probocou l oumiento de l cuntrole de l comércio de escrabos para eibitar l sbaziamiento de la fuorça de trabalho de las labouras, yá que ls scrabos éran ls solos que trabalhában.

Ls scrabos más hábeis para a mineiraçon éran ls "Minas" trazidos de la Cuosta oucidental africana, adonde éran mineiradores de ouro, i saídos de l porto de Eilmina, an Gana, adonde quedában ne l Castielho de San Jorge de la Mina. Fui mui quemun la fuga de scrabos i la formaçon de muitos quilombos an Minas Gerales, sendo l más amportante fui l "Quilombo de l Ambrósio".

Tamien fui respunsable pula tentatiba de scrabizaçon de l índios, atrabeç de las bandeiras, que cun antuito de abastecer la region centro-sul promobiu la anteriorizaçon de l Brasil.

Anque modificar la strutura eiconómica, mantebe la estrutura de trabalho bigente, beneficiando solo ls ricos i ls homes lhibres que cumpunhan la camada média. Outro fator negatibo fui la falta de zambolbimiento de tecnologies que permitissen la sploraçon de minas an maior perfundidade, l que stenderie l período de sploraçon (i por bias desso más ouro para Pertual).

Assi, l eixe eiconómico i político se çlocou pa l centro-sul de la quelónia i l Riu de Janeiro tornou-se sede admenistratiba, para alhá de ser l porto por adonde las frotas de l rei de Pertual iban recolher ls ampostos. La cidade fui çcrita pul padre José de Anchieta cumo "la rainha de las porbíncias i l ampório de las riquezas de l mundo", i por seclos fui la capital de l Brasil.

Ambasones strangeiras i cunflitos queloniales[eiditar | eiditar código-fuonte]


Amador Bueno ye aclamado "Rei de l Brasil" an 1641

L ampeço de la colonizaçon pertuesa ne l território brasileiro fui la purmeira ambason strangeira de la stória de l paíç, anton chamado puls natibos tupis cumo Pindorama, que quier dezir "Tierra de las Palmeiras". La repuosta eimediata fui de lhongos ambates, antre eilhes la Guerra de l Bárbaros.

Houbo inda çputas cun ls franceses, que tentában se amplantar na América pula piratarie i pul comércio de l Palo-Brasil, chegando a criar ua guerra lhuso-francesa. Todo esso culminou cula spulson de l franceses trazidos por Nicolas Durand de Billegagnon, que habien custruído Fuorte Coligny ne l Riu de Janeiro, stablecendo-se an definitibo la heigemonia pertuesa.

La época quelonial fui marcada por bários cunflitos, tanto antre pertueses i outros ouropeus, i ouropeus contra natibos, cumo antre ls própios quelonos. L maior deilhes, sin dúbeda, fui la Guerra contra ls Houlandeses (ó Guerras Houlandesas, de 1630 a 1647, na Bahia, Sergipe, Alagoas, Pernambuco, Paraíba, Riu Grande de l Norte i Ceará.

La ansastifaçon cula admenistraçon quelonial probocou la Rebolta de Amador Bueno an San Paulo i, ne l Maranhon, la Rebolta de Beckman. Ls quelonos anchian ls nabios que aportában ne l Brasil, sbaziando l reino, i fúrun apelidados "amboabas" porque andában calçados contra la maiorie de la populaçon, que andaba çcalça. Cuntra eilhes se lhebantórun ls paulistas, nas refregas de l ampeço de l seclo XVIII que quedarian coincidas cumo Guerra de l Amboabas i paulistas i ansanguentórun l riu que até hoije se chama Riu de las Muortes.

An Pernambuco, la çputa política i eiconómica antre mercadores i canabieiros, apuis de la spulson de l houlandeses, lhebou a la Guerra de l Mascates. Ls scrabos negros que fugian de las fazendas se refugiában nas serras de l agriste nordestino i alhá fundában quilombos, de l quales l más amportante fui l de Palmares, lhiderado por Ganga Zumba i sou sobrino Zumbi. La campanha para çtruí-lo fui la Guerra de Palmares (1693-1695)[29].

Ne l sul, la tentatiba de scrabizar andígenas lhebou a cunfrontos cun ls missionários jesuítas, ourganizados nas "reduçones" (missones) de catequese cun ls guaranis. Las Guerras Guaraníticas durórun, antermitentemente, de 1750 la 1757.

Yá cul Ciclo de l Ouro, la capitania de Minas Gerales sofriu la Rebolta de Filipe de l Santos i la Anconfidéncia Mineira (1789), seguida pula Cunjuraçon Baiana an Salbador dieç anhos más tarde. Esses dous grandes mobimientos quedórun marcados por tenéren la antençon de proclamar la andependéncia.

Ancunfidéncia Mineira[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Anconfidéncia Mineira
Fexeiro:Tiradentes Squarteijado (Pedro Américo, 1893).jpg
"Tiradentes Squarteijado", quadro de Pedro Américo (1893).

La Ancunfidéncia Mineira fui un mobimiento que partiu de la eilite de Minas Gerales. Cula decadéncia de la mineraçon na segunda metade de l seclo XVIII, tornou-se defícel pagar ls ampuostos eisigidos pula Corona Pertuesa. Para alhá de l más, l gobierno pertués pretendie promulgar la derrama, un ampuosto que eisigie que to la populaçon, anclusibe quien nun fusse minerador, cuntribuísse cula arrecadaçon de 20% de l balor de l ouro retirado. Ls quelonos se reboltórun i passórun a cunspirar contra Pertual.

An Bila Rica (atual Ouro Preto), partecipában de l grupo, antre outros, ls poetas Cláudio Manuel de la Cuosta i Tomás António Gonzaga, ls coronéis Demingos de Abreu Bieira i Francisco António de Oulibeira Lhopes, l padre Rolin, l cónego Lhuís Bieira de la Silba, l minerador Ampeço José de Albarenga Peixoto i alfres Joaquin José de la Silba Xabier, apelidado Tiradentes. La cunspiraçon pretendia eiliminar la dominaçon pertuesa i criar un paíç lhibre[30]. Pula lhei pertuesa la cunspiraçon fui classeficada cumo "crime de lhesa-majestade", definida cumo "ua traiçon contra la pessona de l rei" nas ourdenaçones afonsinas.

La forma de gobierno scolhida fui l establecimiento dua República, anspirados pulas eideias eiluministas de la Fráncia i de la recente andependéncia norte-amaricana. Traídos por Joaquin Silbério de l Reis, que delatou ls anconfidentes pa l gobierno, ls lhíderes de l mobimiento fúrun detidos i ambiados pa l Riu de Janeiro, adonde respundírun pul crime de anconfidéncia (falta de fidelidade al rei), pul qual fúrun cundenados. An 21 de abril de 1792, Tiradentes, de más baixa cundiçon social, fui l solo cundenado a la muorte por anforcamiento. Sue cabeça fui cortada i lhebada para Bila Rica.

L cuorpo fui squarteijado i spalhado puls caminos de Minas Gerales. Era l cruel eisemplo que quedaba para qualquiera outra tentatiba de questionar l poder de Pertual. Anque cunsidrada cruel hoije l anforcamiento i squarteijamiento de l cuorpo, ne l cuntesto de la época la pena fui menos cruel que la pena aplicada, naqueilha mesma época, a la família Tábora, ne l Causo Tábora, por eigual crime de lhesa-majestade, fui cundenaçon a la fogueira.

Cunjuraçon Baiana[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Cunjuraçon Baiana

La Cunjuraçon Baiana fui un mobimiento que partiu de la camada houmilde de la sociadade de la Bahia, cun grande partecipaçon de negros, mulatos i alfaiates, por esso tamien ye coincida cumo Rebolta de l Alfaiates. Ls reboltosos pregában la lhibertaçon de l scrabos, la anstauraçon dun gobierno eigualitário (adonde las pessonas fússen promobidas d'acuordo cula capacidade i merecimiento andibiduales), para alhá de la anstalaçon dua República na Bahia. An 12 de Agosto de 1798, l mobimiento precipitou-se quando alguns de sous nembros, çtribuindo ls panfletos na puorta de las eigreijas i colando-los nas squinas de la cidade, alertórun las outoridades que, de pronto, reagiran, detendo-los. Tal cumo na Anconfidéncia Mineira, anterrogados, acabórun delatando ls demales ambolbidos. Cientos de pessonas fúrun denunciadas - melitares, clérigos, funcionários públicos i pessonas de todas las classes sociales. Destas, 49 fúrun detidas, la maiorie tenendo percurado abjurar la sue partecipaçon, buscando demunstrar einocéncia. Más de 30 fúrun presos i porcessados. Quatro partecipantes fúrun cundanados a la forca i ls restros de sous cuorpos fúrun spalhados pula Bahia para assustar la populaçon.

Prencipado de l Brasil[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Prencipado de l Brasil

L Prencipado de l Brasil durou antre 1645 la 1816.

Tenendo sido l Brasil ua quelónia de l Ampério Pertués, careciu de bandeira própia por más de trezientos anhos. Nun era questume, na tradiçon bexilológica lhusitana, la criaçon de bandeiras para sues quelónias, quando muito dun brason.

Hasteaba-se ne l território la bandeira de l reino, ó de l repersentante direto de l monarca, cumo l gobernador-giral ó l bice-rei. Inda que nun seia cunsidrada ua bandeira brasileira, bisto que sou uso era sclusibo als hardeiros aparentes de l trono pertués, l pabilhon de l príncepes de l Brasil puode ser tenido cumo la purmeira repersentaçon flamular de l Brasil. Subre campo branco – quelor relacionada a la monarquie – anscrebe-se ua sfera armilar – oubjeto que benerie a ser, por muito tiempo, l simblo de l Brasil.

Yá ne l pabilhon pessonal de D. Manuel I, aparece este que fui un oubjeto crucial para biablizar las sploraçones marítimas de Pertual.

Corte ne l Brasil (1808-1822)[eiditar | eiditar código-fuonte]


Mudança de la Corte i Abiertura de l Portos[eiditar | eiditar código-fuonte]

An nobembre de 1807, las tropas de Napoleon Bonaparte oubrigórun la corona pertuesa a percurar abrigo ne l Brasil. Don Juan BI (anton Príncepe-Regente an nome de sue mai, la Rainha Marie I) chegou al Riu de Janeiro an 1808, abandonando Pertual apuis de ua aliança defensiba feita cula Anglaterra, que scoltou ls nabios pertueses ne l camino[31].

Fexeiro:Abiertura de l portos.jpg
Decreto de la abiertura de l portos a las naciones amigas. Biblioteca Nacional de l Brasil.

Ls portos brasileiros fúrun abiertos a las naciones amigas - cumo a Anglaterra)[31]. La abiertura de l portos se dou an 28 de janeiro de 1808 por outra carta régia de D. Juan, anfluenciado por José de la Silba Lhisboua. Fui permitida la amportaçon "de todos i qualesquier géneros, fazendas i mercadorias transportadas an nabios strangeiros de las poténcias que se cunserbában an paç i harmonia cula Rial Corona" ó an nabios pertueses. Ls géneros molhados (bino, augardiente, azeite) pagarian 48%; outros mercadorias, ls secos, 24% ad baloren. Podie ser lhebado puls strangeiros qualquiera perduto quelonial, fuora l palo-brasil i outros notoriamente stancados, que éran porduzidos i armazenados na própia quelónia.

Era eifeito tamien de la spanson de l capital; i debe-se recordar la falhéncia de ls recursos coatores pertueses i la tentatiba de deminuir, abrindo ls portos, a total dependéncia de Pertual de la Anglaterra. Ne l Reino, zanimórun ls que se habien habituado als generosos susídios, a las 100 arrobas de ouro anuales, a las derramas, a las tentatibas de cuntrole cumpleto. Un outor pertués de l seclo XIX comenta que fui

"ua reboluçon ne l sistema comercial i la ruína de la andústria pertuesa; era neçaira, mas cumprie modificá-la solo las circunstáncias que la habien ditado zaparecessen; ajudando assi l heiróico Pertual an sou sfuorço generoso, an beç de deixar que stancassen las fuontes de la prosperidade!"

Fexeiro:Príncepe Regente de Portugal i toda a Família Real embarcando para Brasil no cales de Belém.jpg
Ambarque pa l Brasil de l Príncepe Regente de Pertual, D. Juan VI, i de toda la família rial, ne l Porto de Belén, a las 11 horas de la manhana de 27 de nobembre de 1807. Grabura feita por Francisco Bartolozzi (1725-1815) a partir de ólio de Nicolas Delariba.

D. Juan, sue família i comitiba (la Corte), çtribuídos por dibersos nabios, chegórun al Riu de Janeiro an 7 de márcio de 1808. Fúrun acumpanhados pula Brigada Rial de la Marina, criada an Pertual an 1797, que dou ourige al Cuorpo de Fuzileiros Nabales brasileiros. Anstalórun-se ne l Paço de la Cidade, custruído an 1743 pul Conde de Bobadela cumo residéncia de l gobernadores. Para alhá desso, la Corona requesitou l Cumbento de l Carmo i la Cadeia Bielha para alojar ls serbiçales i las melhores casas particulares. La spropiaçon era feita pul carimbo de las einiciales PR, de Príncepe-Regente, nas puortas de las casas requisitadas, l que fazie l pobo, cun eironia, anterpretar la sigla cumo "Ponga-se na Rue!".

La abiertura fui acumpanhada por ua série de melhoramientos antroduzidos ne l Brasil. Ne l die 1 de abril de l mesmo anho, D. Juan spediu un decreto que rebogaba l albará de 5 de janeiro de 1785 pul qual se stinguian ne l Brasil las fábricas i manufaturas de ouro, prata, seda, algodon, lino i lana. Depuis de l comércio, chegaba "la lhiberdade para la andústria". An 13 de maio, nuobas cartas régias (decretos) determinórun la criaçon de la Amprensa Nacional i dua Fábrica de Pólbara[32][33], que até anton era fabricada na Fábrica de la Pólbara de Barcarena[34], zde 1540. An 12 de outubre fui fundado l Banco de l Brasil para financiar las nuobas einiciatibas i ampreitadas. Tales medidas de l Príncepe fazerien cun que se podisse cuntar nesta época ls primórdios de la andependéncia de l Brasil.

An represália a la Fráncia, D. Juan ourdenou inda la ambason i aneixaçon de la Guiana Francesa, ne l stremo norte, i de la banda ouriental de l riu Uruguai, ne l stremo sul, yá que la Spanha staba anton sob l reinado de José Bonaparte, armano de Napoleon, i antoce era cunsidrada einimiga. L purmeiro território fui debolbido a la soberanie francesa an 1817, mas l Uruguai fui mantido ancorporado al Brasil sob l nome de Porbíncia Cisplatina. An 9 de febreiro de 1810, ne l Riu de Janeiro, fui assinado un Tratado de Amizade i comércio pul Príncepe Regente cun Jorge III, rei de la Anglaterra.

Anquanto esso, na Spanha, ls lhiberales, inda acostumados cun cierta lhibardade eiconómica amposta por Napoleon anquanto acupara l paíç, de 1807 a 1810, se reboltórun contra ls restauradores Bourbon, dinastie a la qual pertencie la Carlota Joaquina, mulhier de D. Juan, i ampusírun-les la Custituiçon de Cádiç an 19 de márcio de 1812. An reaçon, l rei Fernando VII, armano de Carlota, dissolbiu las cortes an 4 de maio de 1814. La repuosta benerie an 1820 cula bitória de la Reboluçon Lhiberal (ó custitucional). Por esso, D. Juan i sous menistros acupórun-se de las questones de l Bice-Reinado de l Riu de la Prata, tan lhougo punírun ls pies ne l Riu de Janeiro, surgindo assi la queston de la ancorporaçon de la Cisplatina.

Bisto que sou l títalo uso era sclusibo als heirdeiros aparentes de l trono pertués, l pabilhon de l príncepes de l Brasil puode ser tenido cumo la purmeira repersentaçon flamular de l Brasil. Subre campo branco – quelor relacionada a la monarquia – anscrebe-se ua sfera armilar – oubjeto que benerie a ser, por mui tiempo, l simblo de l Brasil. Yá ne l pabilhon pessonal de D. Manuel I, aparece este que fui un oubjeto crucial para biablizar las sploraçones marítimas de Pertual. Assi i todo, cumo Prencipado, nun ten nanhun pribilégio admenistratibo, melitar, eiconómico ó social, pus inda era bisto cumo ua quelónia pertuesa.

Eilebaçon a Reino Ounido[eiditar | eiditar código-fuonte]

Brason de l Bice Reino de l Brasil, de 1815

Ne l cuntesto de las negociaçones de l Cungresso de Biena, l Brasil fui eilebado a la cundiçon de Reino drento de l Stado pertués, que assumiu la zeignaçon oufecial de Reino Ounido de Pertual, Brasil i Algarbes an 16 de dezembre de 1815. La carta de lhei fui publicada na Gazeta de l Riu de Janeiro de 10 de janeiro de 1816, oufecializando l ato. L Riu de Janeiro, por cunseguinte, subia a la catadorie de Corte i capital, las antigas capitanias passórun a ser chamadas porbíncias (hoije, ls stados). Ne l mesmo anho, la rainha Marie I morriu i D. Juan fui coronado rei cumo Juan BI. Dou al Brasil cumo brason-de-armas la sfera manuelina cun las quinas, ancontradas yá ne l seclo anterior an monedas de la África pertuesa (1770).

Reboluçon ne l Porto i Retorno de D. Juan VI[eiditar | eiditar código-fuonte]

D. Juan BI deixarie l Brasil an 1821. An agosto de 1820 houbira ne l Porto ua reboluçon custitucionalista (reboluçon lhiberal pertuesa de 1820) , mobimiento cun eideias lhiberales que ganhou adetos ne l reino. An setembre de 1820, ua Junta Probisória de Gobierno oubrigou ls pertueses la juráren ua Custituiçon probisória, ne ls moldes de la Custituiçon spanhola de Cádiç, até redaçon dua custituiçon definitiba. An janeiro de 1821, an Pertual, acuntiu la solene anstalaçon de las Cortes Gerales, Straordinárias i Custituintes de la Nacion Pertuesa, ancarregadas de eilaborar la custituiçon, mas sin repersentantes brasileiros. An febreiro, D. Juan BI ourdenou que deputados de l Brasil (bien cumo de l Açores, Madeira i Cabo Berde) partecipassen de la assembléia.

An márcio, las Cortes an Pertual spediran decreto cun las bases de la custituiçon política de la monarquia . Ne l Riu, outro decreto quemunicaba l retorno de l rei para Pertual i ourdenaba que, «sin perda de tiempo», fússen rializadas eileiçones de l deputados para repersentáren l Brasil nas Cortes Gerales cumbocadas an Lhisboua. Chegarie an abril la Lhisboua un delegado de la Junta de l Pará, Maciel Pariente, que por sceçon cunseguiu çcursar i fui l purmeiro brasileiro a falar perante aqueilha Assembléia[35]. An abril, ne l Riu, rializou-se la purmeira assembléia de eileitores de l Brasil, que resultou an cunfronto cun muortos, pus las tropas pertuesas dissolbírun la manifestaçon. Ne l die seguinte, cariocas afixórun a la puorta de l Paço un cartaç cula anscriçon "Açougue de l Bergáncia", referindo-se al Rei cumo carniceiro. D. Juan BI partiu para Pertual cinco dies depuis, an 16 de abril de 1821, deixando sou primogénito Pedro de Alcántara cumo Príncepe-Regente de l Brasil.

An 1821, l Brasil eilegeu sous repersentantes, an númaro de 81, para las Custituintes an Lisboua. An agosto de 1821, las Cortes apersentarian trés porjetos pa l Brasil que eirritórun ls repersentantes brasileiros cun medidas recolonizadoras que estes se recusában a aceitar. Depuis de Maciel Pariente, l monsenhor Francisco Moniç Tabares, deputado pernambucano, serie l purmeiro brasileiro la çcursar oufecialmente, an bibo debate cun ls deputados pertueses Borges Carneiro, Ferreira Borges i Moura, contra la remessa de más tropas para Pernambuco i la ancómoda persença de la numerosa guarniçon melitar pertuesa na porbíncia[35].

La separaçon de l Brasil fui anformalmente rializada an janeiro de 1822, quando D. Pedro declarou que eirie permanecer ne l Brasil ("Die de l Fico"), cun las seguintes palabras: Cumo ye pa l bien de todos i felicidade giral de la nacion, stou pronto: diga al pobo que fico. Agora solo tenho a recomendar-bos ounion i tranquilidade.

Mas, la separaçon de l Brasil se ye dada ne l die 7 de setembre de 1822, cul "grito de l Ipiranga" que fui romantizado, apesar de la separaçon antes.

Ampério (1822-1889)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Purmeiro reinado[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Purmeiro Reinado
Simplício de Sá: Retrato de Don Pedro I, c. 1830. Museu Amperial

Apuis de la declaraçon de la andependéncia, l Brasil fui gobernado por Don Pedro I até l anho de 1831, período chamado de Purmeiro Reinado, quando abdicou an fabor de sou filho, Don Pedro II, anton cun cinco anhos de eidade.

Lhougo apuis de la andependéncia, i terminadas las lhuitas nas porbíncias contra la resisténcia pertuesa, fui neçairo ampeçar ls trabalhos de la Assembléia Custituinte. Esta habie sido cumbocada antes mesmo de la separaçon, an júlio de 1822; fui anstalada, antretanto, solamente an maio de 1823.

Lhougo se tornou claro que la Assembléia eirie botar ua custituiçon restringindo ls poderes amperiales (apesar de la eideia centralizadora ancampada por José Bonifácio i sou armano António Carlos de Andrada i Silba). Mas, antes que eilha fusse aprobada, las tropas de l eisército cercórun l prédio de la Assembléia, i por ordes de l amperador la mesma fui dissolbida, debendo la custituiçon ser eilaborada por juristas de la cunfiança de Don Pedro I.

Fui anton outorgada la custituiçon de 1824, que trazie ua inobaçon: l Poder Moderador. Atrabeç del, l amperador poderie fiscalizar ls outros trés poderes.

Aparecírun dibersas críticas al outoritarismo amperial, i ua rebolta amportante acuntiu ne l Nordeste: la Cunfederaçon de l Eiquador. Fui debelada, mas Don Pedro I saliu mui çgastado de l eipisódio. Outro grande çgeste de l Amperador fui por l Brasil na Guerra de la Cisplatina, adonde l paíç nun mantebe l cuntrole subre la anton region de Cisplatina (hoije, Uruguai). Tamien aparecian ls purmeiros focos de çcontentamiento ne l Riu Grande de l Sul, cun ls farroupilhas.

Pedro Américo: L Grito de l Ipiranga, 1888. Museu Paulista

An 1831 l amperador decidiu bejitar las porbíncias, nua redadeira tentatiba de stablecer la paç anterna. La biaige deberie ampeçar por Minas Gerales; mas eilhi l amperador ancontrou ua recepçon frie, pus acabara de ser assassinado Lhíbero Badaró, un amportante jornalista de ouposiçon. Al tornar pa l Riu de Janeiro, Don Pedro deberie ser houmenageado puls pertueses, que preparában-le ua fiesta de apoio; mas ls brasileiros, çcordando de la fiesta, entrórun an cunflito cun ls pertueses, ne l eipisódio coincido cumo Nuite de las Garrafadas.

Don Pedro tentou más ua medida: nomeou un gabinete de menistros cun suporte popular. Mas zamtendiu-se cun ls menistros i lhougo depuis demitiu l gabinete, sustituindo-lo por outro bastante ampopular. Frente a ua manifestaçon popular que recebiu l apoio de l eisército,nun tubo muita scolha, assi criou l quinto poder.

Mas, nun dou cierto la eideia, i nun restou nada al amperador la nó ser la renúncia, ne l die 7 de abril de 1831.

Período regencial[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Período regencial brasileiro

Durante l período de 1831 a 1840, l Brasil fui gobernado por dibersos regentes, ancarregados de admenistrar l paíç anquanto l heirdeiro de l trono, D. Pedro II, inda era menor[4].

La percípio la regéncia era trina, ó seia, trés gobernantes éran respunsables pula política brasileira, inda assi cul ato adicional de 1834, que, para alhá de dar más outonomie para las porbíncias, sustituiu l carátener tríplice de la regéncia por un gobierno más centralizador.

L purmeiro regente fui l Padre Diogo António Feijó , que notablizou-se por ser un gobierno de anspiraçones lhiberales, mas, debido a las pressones políticas i sociales, tubo que renunciar[36]. L gobierno de carátener lhiberal caiu para dar lhugar al de l cunserbador Araújo Lhima, que centralizou l poder an sues manos, sendo atacado bementemente puls lhiberales, que solo tomórun l poder debido al golpe de la maioridade. Çtacan-se neste período la anstablidade política i la atuaçon de l tutor José Bonifácio, que garantiu l trono para D. Pedro II.

Tubo ampeço neste período la Reboluçon Farroupilha, an que ls gaúchos reboltórun-se contra la política anterna de l Ampério, i declarórun la República Piratini. Tamien neste período ocorrírun la Cabanhada, de Alagoas i Pernambuco; la Cabanhaige, de l Pará; la rebolta de l Malés i la Sabinada, na Bahia; i la Balaiada, ne l Maranhon.

Segundo reinado[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Segundo Reinado
Don Pedro II.

L Segundo Reinado tubo ampeço cul Golpe de la Maioridade (1840), que eilebou D. Pedro II al trono, antes de l 18 anhos, cun 15 anhos. La eiquenomie, que tubo cumo base percipal la agricultura – tornando-se l café l percipal perduto sportador de l Brasil durante l reinado de Pedro II, an sustituiçon a la canha-de-açucre –, apersentou ua spanson de 900%[37]. La falta de mano-de-obra, na época chamada de "falta de braços para la lhaboura", an cunsequéncia de la lhibertaçon de l scrabos fui solucionada cula atraçon de cientos de miles de eimigrantes, an sue maiorie eitalianos, pertueses[38] i almanes[5]. L que fizo l paíç zambolber ua base andustrial i ampeçar a spandir-se pa l anterior.

Nesse período, fui custruída ua ampla rede ferrobiária, sendo l Brasil l segundo paíç lhatino-amaricano a amplantar este tipo de transporte, i, durante la Guerra de l Paraguai, fui tendor de la quarta maior marina de guerra de l mundo[39]. La mano-de-obra scraba, por presson anterna de ouligarquias paulistas, mineiras i fluminenses, mantebe-se bigente até l anho de 1888, quando caiu na eilegalidade pula Lei Áurea. Antretanto, habie-se ancetado un gradual porcesso de decadéncia an 1850, anho de l fin de l tráfico negreiro, por presson de la Anglaterra, para alhá de que l Amperador era contra la scrabidon, pula oupçon de l perdutores de café paulistas que preferian a mano de obra assalariada de l eimigrantes ouropeus, pula malária que dizimou la populuçon scraba naqueilha época i pula guerra de l paraguai quando ls negros que deilha partecipórun fúrun alforriados.

A partir de 1870, assistiu-se al crecimiento de ls mobimientos republicanos ne l Brasil. An 1889, un golpe melitar tirou l cargo de Purmeiro Menistro de l Bisconde de Ouro Preto, i, por ancentibo de republicanos cumo Benjamin Custant Botelho Magalhanes, l Marechal Deodoro de la Fonseca proclamou la República i ambiou al eisílio la Família Amperial. Dibersos fatores cuntribuíran para la chimpa de la Monarquia, dentre ls quales: la ansastifaçon de la eilite agrária cula aboliçon de la scrabatura sin que ls propietários rurales fússen andenizados puls prejuízos sofridos, l çcontentamiento de l cafeicultores de l Oeste Paulista que se tornórun adetos de l Partido Republicano Paulista i de la aboliçon pus usában solo mano de obra ouropéia de l eimigrantes, i perdendo apoio de l melitares, specialmente de l eisército que se sentian çprestigiados antendendo que l amperador preferie la marina de l Brasil i que almejában más poder, i las anterferéncias de l Amperador an assuntos de la Eigreija.

Nun houbo nanhue partecipaçon popular na proclamaçon de la República. L que ocorreu, tecnicamente fui un golpe melitar. L pobo brasileiro apoiaba l Amperador. L correspondente de l jornal "Diário Popular", de San Paulo, Aristides Lhobo, screbiu subre la derrubada de l ampério, la frase stórica:

- La populaçon assistiu a aqueilho todo bestilizada, muitos acraditando tratar-se dua parada millitar.

Para poupar cunflitos, nun houbo bioléncia i la Família Amperial pudo silar-se na Ouropa an sigurança.[40][41]

L período puode ser debedo an trés etapas percipales:

  • la chamada fase de cunsulidaçon, que se stende de 1840 a 1850. Las lhuitas anternas son pacificadas, l café ampeça la sue spanson, la tarifa Albes Branco permite la Era Mauá.
  • l chamado apogeu de l Ampério, un período marcado por grande stablidade política, quando de 1849 até 1889 nun acuntiu ne l Brasil nanhue reboluçon, algo inédito ne l mundo: 50 anhos de paç anterna nun paíç, permitida pul sistema parlamentarista,(l parlamentarismo a las abessas' ') i pula política de troca de fabores. An tenermos de Relaçones Anternacionales, l período ye marcado pula Queston Christie i pula Guerra de l Paraguai.
  • l chamado declínio de l Ampério, marcado pula Queston Melitar, pula Queston Relegiosa, pulas lhuitas abolicionistas i pul mobimiento republicano, que cunduzen al fin de l regime monárquico.

Lhibertaçon de l scrabos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Fexeiro:Lhei Áurea.jpg
Oureginal de la Lei Áurea, assinada pula Regente Dona Isabel (1888)

Ls purmeiros mobimientos contra la scrabidon fúrun feitos puls missionários jesuítas, que cumbatírun la scrabizaçon de l andígenas mas tolerórun la de l africanos. L fin gradual de l tráfico negreiro fui decidido ne l Cungresso de Biena, inda an 1815. Zde 1810, la Anglaterra fizo ua série de eisigéncias la Pertual i passou a reprimir biolentamente l tráfico a partir de 1845, cula Lei Aberden. An 1871, l Parlamiento Brasileiro aprobou i la Princesa Isabel assinou la Lhei 2.040, coincida cumo Lhei Riu Branco ó Lei de l Bentre Lhibre, determinando que todos ls filhos de scrabos nacidos zde anton serien lhibres a partir de l 21 anhos. An 29 de setembre de 1885, promulgou-se ua outra lhei, la Lei de l Sexagenários (Lhei Saraiba–Cotegipe) que determinaba que scrabos a partir de 60 anhos poderien ser lhibres[42], mas na berdade era ua ironia, pus ls scrabos raramente passában de l 45 anhos. Zde 1880, habie sido criada la Sociadade Brasileira Cuntra la Scrabidon que, juntamente cula Associaçon Central Abolicionista[43] i outras ourganizaçones, passou a ser coincida pula Cunfederaçon Abolicionista[44] lhiderada por José de l Patrocínio, filho dua scraba negra cun un padre. An 1884, ls gobiernos de l Ceará i de l Amazonas resolbírun abolir la scrabidon, ne l que fúrun pioneiros.

Las fugas de scrabos prosseguian. L eisército se negaba a perseguir ls negros fugidos. Hai que lhembrar inda ls Caifases, lhiderados por António Bento[44], que promobian la fuga de l negros, perseguian ls capitanes-de-mato i amenaçában ls senhores scrabistas[45]. La aboliçon definitiba era neçaira. Habie 1 540 000 scrabos para populaçon de 14 milhones habitantes: cerca de 11%[44].

Finalmente, l purmeiro-menistro cunserbador Juan Alfredo promobiu la botaçon dua lhei que determinaba la stinçon definitiba de la scrabidon. An 13 de maio de 1888, la Princesa Isabel assinou la Lei Áurea, que yá habie sido aprobada pul Parlamiento, abolindo to i qualquiera forma de scrabidon ne l Brasil.

Lhougo apuis de la Princesa assinar la Lhei Áurea, al cumprimentá-la, Juan Maurício Wanderley, l baran de Cotejipe, l solo parlamentar que botou contra l porjeto de la aboliçon de la scrabatura, profetizou:

-"La senhora acabou de redimir ua raça i perder l trono".

La aristocracie scrabista, ouligarquia rural arruinada cula aboliçon sin andenizaçon, culpou l gobierno i aderiu al Partido Republicano na ouposiçon al regime: ua de las cunsequéncias de la aboliçon serie la chimpa de la Monarquia. La eiquenomie cafeira paulista de l oeste paulista, mas, quando cumparada a la de outras regiones, nun sofriu abalos, pus yá se baseaba na mano-de-obra lhibre, assalariada.

Muitos scrabos negros permanecírun ne l campo, praticando ua eiquenomie de susisténcia an pequeinhos lhotes, outros buscórun las cidades, adonde entrórun nun porcesso de marginalizaçon. Zampregados, passórun a bibir an choças i barracos ne ls morros i ne ls subúrbios. L Brasil fui l redadeiro paíç de las Américas a abolir la scrabidon.

República (1889-persente)[eiditar | eiditar código-fuonte]

República Bielha (1889-1930)[eiditar | eiditar código-fuonte]

{{Artigo percipal|República Bielha} }

Anrique Bernardelli: Marechal Deodoro de la Fonseca, c. 1900.

An 15 de nobembre de 1889, l Marechal Deodoro de la Fonseca decretou l fin de l período amperial nun golpe melitar de Stado sob la forma dua quartelada quaije sin fuorça política i nanhun apoio popular[46], i l ampeço dun período republicano ditatorial, çtituindo l redadeiro amperador brasileiro, D. Pedro II, que tubo de partir an eisílio para la Ouropa. L nome de l paíç mudou de Ampério de l Brasil para Stados Ounidos de l Brasil. La purmeira custituiçon de la República de l Brasil fui feita die 15 de nobembre de 1890. Apuis de 4 anhos de ditadura cun un caos i bárias muortes de federalistas, negros lhutando por sous dreitos, antre outros, ampeçou-se la era cebil de la República Bielha, cula chamada República Ouligárquica.

Cunflitos[eiditar | eiditar código-fuonte]

L período fui marcado por einúmeros cunflitos, de naturezas çtintas. L purmeiro deilhes fui la Rebolta de la Bacina, an 1904, que fui un mobimiento popular deflagrado na cidade de l Riu de Janeiro contra la bacinaçon cumpulsória[47].

La Reboluçon Acreana fui l porcesso político-social que lhebou a la ancorporaçon de l território disse stado al Brasil. L período ampeça an júlio de 1899, quando l território ye proclamado stado andependiente, sob Luis Gálbeç Rodrígueç de Arias, i termina an 1903, depuis que ls brasileiros residentes ne l lhocal bencen la çputa pula fuorça de las armas, comandados por José Plácido de Castro. La Reboluçon Acreana chegou al fin cula assinatura de l Tratado de Petrópolis, an 1903, pul qual la Bolíbia cediu l território al Brasil - i l Peru aceitou la dibison de frunteiras - an troca de 2.000.000 de Libras sterlinas i de la custruçon de la camino de fierro Madeira-Mamoré, apelidada "Mad Marie".

Durante l período cebil (1894-1930) ocorrírun outras grandes reboltas ne l paíç de carátener lhocalizado: Guerra de Canudos, Rebolta de la Bacina i Rebolta de la Chibata. Ocorrírun, tamien, bárias reboltas de carátener stadual cumo la Reboluçon de 1923 i la República de Princesa ocorrida na Paraíba an 1930. Nanhue destas reboltas fúrun tentatibas de se derrubar l gobierno federal, situaçon mui quemun ne ls demales países de la América Lhatina.

L mobimiento tenentista i la Rebolta de l 18 de l Fuorte de Copacabanha, an 1922, mas, fúrun amenaças sérias al gobierno de Eipitácio Pessona.

La Guerra de l Cuntestado fui un cunflito armado antre la populaçon cabocla i ls repersentantes de l poder stadual i federal brasileiro trabado antre outubre de 1912 a agosto de 1916, nua region rica an yerba-mate i madeira çputada puls stados brasileiros de l Paraná i de Santa Catarina.

Fexeiro:Lhampion MB.jpg
"Lhampion"

L cangaço ten sues ouriges an questones sociales i fundiárias de l Nordeste brasileiro, caraterizando-se por açones biolentas de grupos ó andebíduos eisolados: assaltában fazendas, sequestrában lhatifundiários i saqueában camboios i armazénes. Nun tenien moradie fixa: bibian perambulando pul serton, praticando tales crimes, fugindo i se scondendo[8].

L cangaceiro más famoso fui Birgulino Ferreira de la Silba, l "Lampion" , chamado l "Senhor de l Serton" i tamien "L Rei de l Cangaço". Atuou durante las décadas de 1920 i 30 an praticamente todos ls stados de l Nordeste brasileiro. Ne l die 28 de júlio de 1938 na lhocalidade de Angicos, ne l stado de Sergipe, Lhampion fui bítima dua amboscada adonde fui muorto junto cun sue mulhier, Marie Guapa i más nuobe cangaceiros.

República de l Café cun Lheite[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Política de l café-cun-lheite

Antre 1889 i 1930, l gobierno fui oufecialmente ua democracie custitucional i, a partir de 1894, la persidéncia alternou antre ls stados dominantes de la época San Paulo i Minas Gerales. Cumo ls paulistas éran grandes perdutores de café, i ls mineiros stában boltados a la porduçon lheiteira, i segundo perdutores de café de l Brasiil, la situaçon política de l período quedou coincida cumo Política de l Café-cun-Lheite[48][49].

Cartaç de l redadeiro die de l eibento.

Esse eiquilíbrio de poder antre ls stados, fui ua política criada pul persidente Campos Sales, chamada de Política de l Stados ó Política de l gobernadores.

La República Bielha terminou an 1930, cula Reboluçon de 1930, lhiderada por Getúlio Bargas, un cebil, anstituindo-lo "Gobierno Probisório", até que nuobas eileiçones fússen cumbocadas.

Reboluçon cultural[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Sumana de Arte Moderna

La Sumana de Arte Moderna, tamien chamada de Sumana de 22, repersentou ua berdadeira renobaçon de lhenguaige, na busca de spurmentaçon, na lhiberdade criadora na rutura cul passado i até corporal, pus la arte passou anton de la banguarda, pa l modernismo< ref name="Pitoresco">.com.br/art_data/sumana/andex.htn Pitoresco .com.br[lhigaçon einatiba] Sumana de la Arte Moderna</ref>. L eibento marcou época al apersentar nuobas eideias i cunceitos artísticos[50]. La poesie atrabeç de la declamaçon, antes era solo scrita. La música por meio de cuncertos, solo habie cantores sin acumpanhamiento de orquestras sinfónicas. La arte plástica eisibida an telas, sculturas i maquetes de arquitetura, cun zeinhos arrojados i modernos. L adjetibo "nuobo" passou a ser marcado an todas estas manifestaçones que propunha algo ne l mínimo curjidoso i de antresse.

Participórun de la Sumana nomes cunsagrados de l Modernismo brasileiro, cumo Mário de Andrade i Oswald de Andrade, Bítor Brecheret, Anita Malfatti, Menotti Del Pichia, antre outros[51].

Era Bargas (1930-1945)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Era Bargas
Ber artigo percipal: Getúlio Bargas

La Reboluçon de 1930 i l Gobierno Probisório[eiditar | eiditar código-fuonte]

An 1 de márcio de 1930 acuntece la redadeira eileiçon persidencial de la República Bielha. Çputórun essa eileiçon l gobernador de San Paulo Júlio Pristes de Albuquerque apoiado pul persidente Washington Lhuís i por 17 stados i por Getúlio Bargas apoiado solo por 3 stados: Minas Gerales, Paraíba i Riu Grande de l Sul. Júlio Pristes ye eileito i aclamado persidente, mas ls perdedores nun reconhecírun la bitória de Júlio Pristes.

Assi, an 1930, acunte la Reboluçon de 1930 iniada la 3 de outubre. Quando las tropas rebolucionárias marchórun pa l Riu de Janeiro, anton capital federal, acuntece la 24 de outubre un golpe melitar que depone i persidente Washington Lhuís, que fura antes gobernador de San Paulo, i que fui silado, i ampede la posse de l persidente eileito Júlio Pristes, un paulista. Ye formado ua Junta Melitar Probisória, la qual passa l poder la Getúlio Dorneles Bargas, an 3 de nobembre de 1930, ancerrando la República Bielha i ampeçando l Gobierno Probisório que ten Getúlio Bargas cumo sou xefe. An 1934 Getúlio Bargas ye eileito persidente de la república pula Assembléia Nacinanal Custituinte.

Getúlio Bargas


Lhougo apuis de a tomada de l poder an nobembre de 1930, Getúlio Bargas nomeou anterbentores federales para gobernar ls stados. Para San Paulo fui nomeado l tenente Juan Alberto Lhines de Barros, un pernambucano, sendo que la maiorie de l lhíderes paulistas fúrun silados. L persidente eileito an 1930 Júlio Pristes que era gobernador de San Paulo nun puode tomar posse i tamien fui silado. Al se ampeçar l anho de 1932, crecen ls reclamos dessa eilite lhiderada pula Frente Sola Paulista, an prol de l fin de la anterferéncia de l tenentes an San Paulo i dua assembléia nacional custituinte que ponerie fin al Gobierno Probisório, l qual era chamado puls paulistas de ditadura.[52].

Ua prebisible reaçon de l paulistas a un cunluio contra San Paulo i sous antresses yá fura percebida, an 1929, pul senador fluminense Irineu Machado, que afirmou:

La reaçon contra la candidatura de l Dr. Júlio Pristes repersenta nun un géstio contra l persidente de l stado, mas ua reaçon contra San Paulo, que se lhebantará porque esto quier dezir un géstio de lhegítima defesa de sous própios antresses"!
Irineu Machado

[53].

Ls paulistas, que mantenien un squema de domínio político durante la purmeira república, tentan articular ua reboluçon an 1932 para depor Getúlio Bargas. La justificatiba ancontrada pulas ouligarquias lhocales para buscar apoio de l pobo ye que l paíç percisaba dua Custituiçon, pus, zde 1930, Getúlio Bargas dezie que "assumia probisoriamente" la persidéncia i que l más cedo possible antregarie ua nuoba Custituiçon al paíç, cula susequente rializaçon de eileiçones para persidente[54]. Dende l nome de Reboluçon Custitucionalista de 1932, deflagrada la 9 de júlio.

Júlio Pristes acraditaba, yá an 1931, que la situaçon de la ditadura staba se tornando ansustentable i declarou ne l eisílio an Pertual:

L que nun cumprende ye que ua nacion, cumo l Brasil, após más dun seclo de bida custitucional i liberalismo, retrogradasse para ua ditadura sin trabones i sin lhemites cumo essa que ne ls degrada i anxobalha perante l mundo ciblizado!
Júlio Pristes

[55].

Ls paulistas fúrun apoiados pul sul stado de l Mato Grosso adonde fui criado l Stado de Maracaju, mas las tropas federales, ajudas pulas tropas gaúchas i mineiras, garantiran ua bitória de Getúlio Bargas depuis de 3 meses de lhuita, la qual fui la maior guerra cebil brasileira de todos ls tiempos.

L período custitucional de Getúlio Bargas[eiditar | eiditar código-fuonte]

An 1934, inda assi, l paíç ganha ua Custituiçon. Getúlio Bargas ye eileito persidente. Este gobierno custituicional durou trés anhos até 1937. Fúrun anhos cunturbados, an que acuntece cierta polarizaçon na política nacional[49][56]. Dun lhado ganha fuorça la squierda, repersentada principalmente pula Aliança Nacional Lhibertadora (ANL) i pul Partido Quemunista Brasileiro (PCB); de outro la dreita, que ganha forma nun mobimiento de anspiraçon fascista chamado Antegralismo.

Ua articulaçon rebolucionária de squierda ye tentada an 1935, chamada de Antentona Quemunista, por parte dun setor de las fuorças armadas i de alguns andebíduos lhigados la URSS. Un de l percipales lhíderes disse mobimiento fui l ex- tenente de l eisército Luís Carlos Pristes, que chimpa preso i quedou ancomunicable por 8 anhos. Sue mulhier, la quemunista i judie Olga Benário, ten un çtino pior: L Supremo Tribunal Federal la spatriou para la Almanha Nazista, seguindo ls acuordos de stradiçon bigentes antre Brasil i Almanha que mantenien relaçones diplomáticas normales. Olga acaba morrendo nun campo de cuncentraçon, cuncluindo un de l eipisódios más bexatórios de la política sterna brasileira.

L scritor Graciliano Galhos tamien ye preso depuis de la Antentona Quemunista, supostamente por praticar atebidades subbersibas. Un retrato de sous dies na prison i de la situaçon política anstable de l paíç stá grabado an sou lhibro Mimórias de l Cárcere.

L Stado Nuobo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Grácias al clima de pánico probocado pula polarizaçon política (ls antegralistas tentan un putsch algun tiempo depuis, an 1938), Getúlio Bargas articula ua situaçon que le permite decretar un golpe de stado dous meses antes de la eileiçon persidencial marcada para janeiro de 1938. An 10 de nobembre de 1937, Getúlio Bargas anuncia l Stado Nuobo.

La justificatiba purmária de l golpe ye la eisisténcia dun plano quemunista para a tomada de l poder, "apoiado por Moscobo" - ye l chamado Plano Cohen. Más tarde çcubriu-se que l plano fui ua armaçon de l agentes de Getúlio Bargas. L apoio melitar i l apoio de la classe média garante l sucesso de l golpe, pus hai algun tiempo crecian ls miedos de que l quemunismo poderie promober ua reboluçon ne l Brasil.

Getúlio Bargas cunsegue prolongar sous anhos de persidéncia até 1945. Ye amblemático notar que ua de las figuras más coincidas de sou gobierno fui l xefe de polícia Filinto Muller. La censura ouprime la spresson artística i científica: an 1939 ye criado l DIP, Departamiento de Amprensa i Propaganda. Para alhá de la censura, l DIP atuaba na propaganda pró-Bargas i cuntrária a la República Bielha, fazendo cun que la eimaige de l persidente fusse saltada al stremo.

Fexeiro:Stado Nobo2 - 1935.jpg
Cartaç de l gobierno de l Stado Nuobo (1935): "(...) L Brasil stá de pie, bigilante i çpuosto a todo ampenhado na cunquista de sou çtino eimortal!"

Por essas caratelísticas ye que, ampeçada la Segunda Guerra Mundial, nun se sabie se Getúlio Bargas apoiarie l Eixe (cun quien parecie tener más afinidade) ó ls Aliados. L clima de tenson culminara na adeson als países aliados an 1942, apuis de ataques almanes an nabios mercantes brasileiros que resultórun na muorte de dezenas de pessonas. La barganha getulista oubtibera bantaiges eiconómicas i melitares: anstituiu-se un acuordo eiconómico cun ls Stados Ounidos que possiblitara la amplantaçon de la Cumpanha Siderúrgica Nacional (CSN). Para alhá desso, outro acuordo possiblitara l reaparelhamiento de las fuorças armadas brasileiras.

Para alhá de la CSN, houbo outras amportantes cunquistas feitas pul Stado Nuobo tales cumo: l Menistério de la Aeronáutica, la Fuorça Aérea Brasileira, l Cunseilho Nacional de l Petrólio, l Departamiento Admenistratibo de l Serbício Público, la Cumpanha Siderúrgica Nacional, la Cumpanha Nacional de Álcalis, la Cumpanha Bal de l Riu Doce, l Anstituto de Resseguros de l Brasil, la Cumpanha Hidrelétrica de l San Francisco, la strada Riu-Bahia, l Código Penal, l Código de Porcesso Penal Brasileiro i la Cunsulidaçon de las Lheis de l Trabalho, la Justícia de l Trabalho, l salário mínimo i la stablidade ne l amprego de l trabalhador, apuis de de dieç anhos ne l amprego.

La presson popular pula criaçon dua fuorça spedicionária torna-se cuncreta, mesmo contra la bontade de Bargas, que afirmara que l ambio de tropas brasileira ocorrerie quando "la queluobra fumar". Más tarde, percebendo la crecente presson anterna (camadas médies ourbanas) i sterna (ls Stados Ounidos temian ua possible desestablizaçon de poder ne l Brasil, nun deseiosa an tiempos de guerra), Bargas cediu, criando la Fuorça Spedicionária Brasileira (FEB); cujo lhema fura "La Queluobra Bai Fumar". La cumpensaçon a la ajuda financeira dou-se de forma lhogística i material: garantiu-se l suprimiento de matérias-primas als aliados (2º ciclo de la borraixa), i permitiu-se la anstalaçon dua base melitar na region Nordeste (Riu Grande de l Norte), garantido l domínio lhogístico i melitar de l aliados subre l atlántico sul.

Al término de la guerra, fazie pouco sentido que Getúlio Bargas cuntinasse ne l poder. L fascismo fura derrotado, i ls brasileiros notórun esso. Getúlio Bargas ye fuorçado a renunciar an 29 de outubre de 1945 pulas fuorças armadas, seguindo para sou stado natal, l Riu Grande de l Sul, i eilegendo-se senador de la república.

República Nuoba (1945-1964)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: República Nuoba (Brasil)

L período coincido cumo República Nuoba ó República de 46 ampeça cula renúncia fuorçada de Bargas, an outubre de 1945[57]. L General Eurico Gaspar Dutra fui l persidente eileito i ampossado ne l anho seguinte. An 1946 fui promulgada nuoba Custituiçon[58], más democrática que a anterior, restaurando dreitos andibiduales.

Fexeiro:Maracana anternal biew.jpg
Maracanana: Palco de l jogos de la seleçon nacional na Copa de l Mundo FIFA de 1950.

An 1950, l Brasil recibe la Copa de l Mundo de Futebol. Anque perder la final pa l Uruguai, por 2 a 1[59], coloca l paíç definitibamente an çtaque ne l cenário anternacional, bate todos ls recordes i deixa cumo lhegado l Stádio de l Maracanana, l maior de l paíç[60].

Nesse anho, Getúlio Bargas fui más ua beç eileito persidente, desta beç pul boto direto[57]. An sou segundo gobierno fui criada la Petrobrás, fruito de tendéncias nacionalistas que recebírun suporte de las camadas ouperárias, de l anteletuales i de l mobimiento studantil. Mas, ls tiempos nun éran más ls mesmos, i Getúlio nun cunseguiu cunduzir tan bien l sou gobierno. Pressionado por ua série de eibentos, an 1954 Getúlio Bargas comete suicídio drento de l Palácio de l Catete[57]. Assume l bice-persidente, Juan Fernandes Campos Café Filho.

La Cámara de l Deputados de l Brasil, la cámara baixa de l Cungresso Nacional.

An 1955, Juscelino Kubitschek fui eileito persidente i tomou posse an janeiro de 1956, inda que tenga anfrentado tentatibas de golpe[61]. Sou gobierno caraterizou-se pul chamado zambolbimentismo, doutrina que se detenie ne ls abanços técnico-andustriales cumo suposta eibidéncia dun abanço giral de l paíç[62]. L lhema de l zambolbimentismo sob Juscelino fui 50 anhos an 5[63]. An 1960, Kubitschek inaugurou Brasília, la nuoba capital de l Brasil[64].

Yá an 1961, Jánio Quadros, eileito an 1960, assumiu la persidéncia, mas renunciou an agosto de l mesmo anho[65]. Jánio, un ex- porsor paulista que pregaba la moralizaçon de l gobierno i era nembro de la UDN, fizo un gobierno cuntraditório: al lhado de medidas polémicas (cumo la proibiçon de lhança perfume i de la briga de galho), l persidente cundecorou l rebolucionário argentino Ernesto Che Guebara< ref name=ORDEM>.com.br/brasil_20ago1961.htn Jánio cundecora Guebara. Fuolha de S.Paulo, 20 de agosto de 1961[lhigaçon einatiba]</ref>[66], para la supresa de la UDN. Cula cundecoraçon, Jánio tentaba ua aprossimaçon cul bloco socialista para fines stritamente eiconómicos, mas assi nun fui la anterpretaçon de la dreita ne l Brasil, que passou a alardear l pánico cula "eiminéncia" de l quemunismo.

L bice-persidente Juan Goulart, popularmente coincido cumo Jango, assumiu apuis de ua rápida crise política: ls melitares nun querien aceitá-lo na persidéncia, alegando l "peligro quemunista", ó seia que Jango era simpatizante de l quemunismo i mantenie bários quemunistas an sou gobierno. Para alhá de ex- menistro trabalhista, Goulart ancontraba-se na China quando de la renúncia de Jánio Quadros. Ua seluçon antermediária ye acertada i anstala-se l parlamentarismo ne l Brasil.

An 1963, antretanto, Juan Goulart recuperou la xefia de gobierno cul plebiscito que aprobou la buolta de l persidencialismo. Juan Goulart gobernou até 1 de abril de 1964, quando se refugiou ne l Uruguai deposto que fui pula Reboluçon de 1964. Ne l sou gobierno houbo custantes porblemas criados pula ouposiçon melitar, an parte debido la sou nacionalismo i posiçones políticas radicales cumo la de l Slogan "Na lhei ó na marra" i "tierra ó muorte", an relaçon a la reforma agrária . L maior protesto de l setores cunserbadores de la sociadade contra sou gobierno acunteciu nas cidades de San Paulo i Riu de Janeiro, an 19 de márcio de 1964, cula chamada Marcha de la Família cun Dius pula Lhiberdade.

Regime Melitar (1964-1985)[eiditar | eiditar código-fuonte]

L gobierno de Juan Goulart fui marcado por alta anflaçon, stagnaçon eiconómica i ua fuorte ouposiçon de la Eigreija Católica i de las fuorças armadas que l acusában de permitir la andeciplina nas Fuorças Armadas i de fazer un gobierno de carátener squerdista.

An 31 de márcio de 1964 las Fuorças Armadas rializan un Golpe Melitar de 1964, çtituindo Juan Goulart que se silou ne l Uruguai. Ls lhíderes cebiles de l golpe, fúrun ls gobernadores de l stados de l Riu de Janeiro, Carlos Lhacerda, de Minas Gerales, Magalhanes Pinto i de San Paulo, Adhemar de Barros. La maiorie de l melitares que partecipórun de l golpe de stado éran ex- tenentes de la Reboluçon de 1930.

Fúrun 5 ls persidentes de la república, todos generales de eisército, durante l regime melitar: l General Humberto de Alencar Castielho Branco, seguido pul General Arthur de la Cuosta i Silba (1967-1969), eileitos pul Cungresso Nacional. L General Emílio Garrastazu Médici (1968-74) fui scolhido pula Junta Melitar que assumira l poder cula muorte de Cuosta i Silba an 1969 i eileito pul Cungresso Nacional. L General Ernesto Geisel (1974-79) i l General Juan Batista de Oulibeira Figueiredo (1979-84) fúrun eileitos por coleijos eileitorales formados pul Cungresso Nacional más repersentantes de las assembléias lhegislatibas de l stados.

Antre las caratelísticas adquiridas puls gobiernos decorrientes de l golpe melitar, tamien chamado de "Reboluçon de 1964" i de "Cuntra-Reboluçon de 1964", çtacan-se l cumbate a la subberson, la supresson de alguns dreitos custitucionales de l eilemientos i anstituiçones lhigados a la suposta tentatiba de golpe puls quemunistas, i ua fuorte censura a la amprensa, apuis de la eidiçon de l AI-5 de 13 de dezembre de 1968.

L golpe de stado fui chamado de "Cuntra-Reboluçon de 1964" porque ls golpistas stában tentando ampedir ua probable reboluçon quemunista ne l Brasil, ne ls moldes de la recén ocorrida reboluçon cubana ocorrida anhos antes.[67]

Castielho Branco

An 1965, pul Ato Anstitucional nº 2, todos ls partidos políticos anton eisistentes son declarados zaparecidos, i tubo ampeço la antensificaçon de la represson política als quemunistas. Solamente dous partidos éran permitidos, la Aliança Renobadora Nacional (ARENA), i l Mobimiento Democrático Brasileiro (MDB), que bino a serbir de refúgio a to la squierda i strema squierda política.

An pequeinhos munecípios, mas, la dibison antre ls dous partidos, ó las bezes, drento de l mesmo partido político, pus cada partido podie lhançar até 3 candidatos a prefeito (las sublegendas), nun era eideológica, mas si çputas pessonales antre ls lhíderes lhocales. An 1970, l MDB quaije fui zaparecido por tener tenido ua botaçon mínima pa l Cungresso Nacional.

An 1967, l nome de l paíç fui alterado para República Federatiba de l Brasil[68].

An 15 de márcio de 1967, promulgada la sesta Custituiçon Brasileira pul Cungresso, anstitucionalizando l mobimiento, i stablecendo eileiçones andiretas para persidente, rializada bie coleijo eileitoral, este eileito diretamente. A partir daquel die quedában rebogados ls atos anstituicionales baixados zde 1964. Sendo que nesse mesmo die, delantre de l crecimiento de l mobimientos de cuntestaçon al regime melitar, l General Arthur de la Cuosta i Silba assumiu la persidéncia de la república. Mas esta normalidade anstitucional dada pula custituiçon de 1967 durou pouco.

An 13 de dezembre de 1968, Cuosta i Silba fechou l Cungresso Nacional i decreta l Ato Anstitucional nº 5, l AI-5, que le dou l dreito de ancerrar l Parlamiento, cessar dreitos políticos i suprimir l dreito de habeas-corpus. An 1969 ye feito ua ampla reforma de la custituiçon de 1967, coincida cumo emenda custituicional nº 1 que a torna más outoritária.

Neste período, antensificou-se la luita armada nas cidades i ne l campo an busca de la derrubada de l gobierno melitar. Praticamente, todo tubo ampeço cul atentado ne l Aeroporto Anternacional de l Guararapes, an Recife, an 1966, cun dibersos muortos i feridos, i an dibersos outros puntos de l paíç, principalmente an San Paulo i Riu de Janeiro. Fui apuis de la cunfiguraçon desta cunjuntura de terror i justíciamientos de la parte de l grupos quemunistas que la censura tubo sue amplantaçon cunsulidada.

An 1969, Cuosta i Silba sofriu ua trombose i quedou ancapacitado; ua junta melitar formada puls comandantes de las Fuorças Armadas assumiu l poder. An outubre, l General Médici tomou posse cumo persidente eileito pul Cungresso Nacional que el pediu que fusse reabierto.

Médici comanda l período de maior represson als grupos squerdistas que cumbatian la ditadura melitar, an special, la represson als grupos de terroristas i guerrilheiros marxistas, cun suspeitos i colaboradores sendo presos, ocasionalmente torturados, silados ó muortos an cunfrontos cun las fuorças policiales de l Stado. An 1969, ls terroristas atacórun l Quartel General de l II Eisército, atual Comando Melitar de l Sudeste, an San Paulo, quando morriu l suldado Mário Kozel Filho.

Ne l gobierno Médici tubo ampeço l mobimiento guerrilheiro ne l Araguaia i la rializaçon de sequestros de ambaixadors estrangeiros i assaltos a bacos comerciales por grupos de squierda. Estes sequestros éran usados, an sue maiorie, cumo forma de pressionar l gobierno melitar a lhibertar presos políticos. Apuis de la redemocratizaçon de l paíç, cuntablizou-se pouco más de trezientos muortos, de ambos ls lhados.

An 1974, l General Ernesto Geisel assumiu la persidéncia, tenendo que anfrentar grandes porblemas eiconómicos, causados pula díbeda sterna criada pul gobierno Médici, i agrabados pula crise anternacional de l petrólio, i ua alta taxa de anflaçon[69].

Manifestaçon pulas Diretas, an 1984

Geisel ampeçou la abiertura democrática[69] "lhenta, gradual i sigura", que fui cuntinada pul sou sucessor, l General Figueiredo (1979-85). Figueiredo nun solo permitiu l retorno de políticos silados ó banidos de las atebidades políticas durante ls anhos 60 i 70. Fúrun anistiados ls melitantes de las guerrilhas de l tiempo de gobierno Médici. Figueiredo tamien outorizou que estes anistiados cuncorressen nas eileiçones municipales i staduales an 1982.

L regime melitar termina cun las eileiçones andiretas para persidente an 1984, cun Paulo Maluf cuncorrendo pul PDS i Tancredo Niebes pul PMDB apoiado pula Frente Lhiberal, dissidéncia de l PDS lhiderada por José Sarney i Marco Maciel. Benceu Tancredo Niebes, na eileiçon andireta de 15 de janeiro de 1985, para gobernar por 6 anhos, a partir de 15 de márcio de 1985, até 1991.

Essas eileiçones, las redadeiras andiretas de la stória brasileira, fúrun precedidas dua einorme campanha popular an fabor de eileiçones diretas, lhebada a cabo por partidos de ouposiçon, la frente l PMDB, que buscaba la aprobaçon pul Cungresso Nacional de la Emenda Custitucional que propunha la rializaçon de eileiçones diretas. La campanha fui chamada de "Diretas yá", i tenie la frente l deputado Dante de Oulibeira, criador de la perpuosta de Emenda. An 25 de abril de 1984, la emenda fui botada i oubtebe 298 botos a fabor, 65 contra, 3 abstençones i 112 deputados nun cumparecírun al plenário ne l die de la botaçon. Assi la emenda fui rejeitada por nun alcançar l númaro mínimo de botos para la aprobaçon de la emenda custitucional.

Las percipales rializaçones de l gobiernos melitares fúrun: la Puonte Riu-Niterói, ls metro de San Paulo i Riu de Janeiro, la central núclear hidrelétrica de Itaipu, la barraige de Sobradinho, la Açominas, la Camino de fierro de l Aço, la rodobia Transamazónica, l FGTS, l BNH, la reforma admenistratiba atrábes de decreto-lhei nº 200, l Banco Central de l Brasil, la Polícia Federal i l sistema DDD.

Nuoba República (1985-persente)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Nuoba República

L purmeiro persidente cebil eileito zde l golpe melitar de 1964 fui Tancredo Niebes. El nun chegou a assumir, sendo ouperado ne l die 14 de márcio de 1985 i cuntraindo anfeçon spitalar. Ne l die de la posse, 15 de márcio de 1985, assume anton José Sarney de modo anterino, i apuis de 21 de abril, data de l falecimiento de Tancredo Niebes, cumo persidente an carátener pleno.

La democracie fui re-stablecida an 1988, quando la atual Custituiçon Federal fui promulgada[70].

Fernando Collor fui eileito an 1989, na purmeira eileiçon direta para Persidente de la República zde 1964[71]. Sou gobierno perdurou até 1992, quando renunciou debido a porcesso de "ampugnaçon' '" mobido contra el. L porcesso de afastamiento acunteciu an decorréncia dua série de denúncias ambolbendo l Persidente Collor an squemas de corrupçon, que serien comandados pul sou ex- tesoureiro de campanha, Paulo César Fazeries[71][72]. L bice-persidente, Itamar Franco, assume an sou lhugar.

Ne l gobierno de Itamar Franco ye criado l Plano Rial, articulado por sou Menistro de la Fazenda, Fernando Anrique Cardoso[73]. L gobierno Itamar cuntou cula persença de bários senadores cumo menistros. Cardoso fui eileito an 1994 i releito an 1998. Cumpre dous mandatos i transmite la faixa persidencial al sou sucessor an 1° de janeiro de 2003.

L candidato Lhuis Ampeço Lhula de la Silba, de l PT, fui eileito persidente cun aprossimadamente 61% de l botos bálidos. Lhula repetirieb l feito an 2006, sendo releito ne l segundo turno çputado contra Giraldo Alckmin, de l mesmo PSDB[74].

Eimaige de l Porto de Santos. Las sportaçones son l simblo de l nuobo crecimiento eiconómico.

Apesar de la stablidade macro-eiconómica que reduziu las taxas de anflaçon i de juros i oumentou la renda per capita, colocando l paíç nua lhista de l países más promissores de l mundo, al lhado de China, Rússia, Índia i África de l Sul cun Fernando Anrique i Lhula, defrenças remanescen inda antre la populaçon ourbana i rural, ls stados de l norte i de l sul, ls pobres i ls ricos[75]. Alguns de l zafios de l gobiernos ancluen la necidade de promober melhor anfra-strutura, modernizar l sistema de ampostos, las lheis de trabalho i reduzir la zeigualdade de renda i deminuir l custo brasil.

La eiquenomie brasileira cuntén ua andústria zambolbida, anclusibe cun andústria aeronáutica i ua agricultura zambolbida i associada a la andústria - l agronegócio, sendo que l setor de serbícios cada beç ganha más peso na eiquenomie . Las recentes admenistraçones spandírun la cumpetiçon an portos marítimos, caminos de fierro, an telquemunicaçones, an geraçon de eiletricidade, an çtribuiçon de l gáç natural i an aeroportos cul albo de promober l melhoramiento de la anfra-strutura. L Brasil ampeçou a a tornar-se para las sportaçones an 2004, i mesmo cun un rial balorizado atingiu an 2007 sportaçones de US$ 160,649 bilhones, amportaçones de US$ 120,610 bilhones[76], l que coloca l paíç antre ls 21 maiores sportadores de l planeta[77].

Refréncias

  1. Portal de l Gobierno Brasileiro[lhigaçon einatiba] Stória - Seclo XV/XVI.
  2. 2,0 2,1 Ancarta[lhigaçon einatiba] Brazil
  3. AQUINO, Rubin Santos Lhion de; BELLO, Marco António Bueno; DOMINGUES, Gilson Magalhães. Un suonho de lhiberdade: la cunjuraçon de Minas. San Paulo: Eiditora Moderna, 1998. 176p. eil. ISBN 8516021009
  4. 4,0 4,1 BESOUCHET, Lhidie, Pedro II i l seclo XIX, Nuoba Frunteira, 1979
  5. 5,0 5,1 .com.br/ultnot/resumos/ult2770u39.jhtn UOL Bestibular[lhigaçon einatiba] Café atrai eimigrante ouropeu pa l Brasil
  6. UOL Bestibular[lhigaçon einatiba] Democracie buolta cula campanha de las 'Diretas yá'
  7. Mercosul Eiducacional[lhigaçon einatiba] La pre-storia de l Brasil registrada.
  8. 8,0 8,1 .com.br/alfa/brasil/storia-de l-brasil-3.php Coleijo San Francisco[lhigaçon einatiba] Stória de l Brasil
  9. .com/storia-de l-brasil/çcubierta-de l-brasil/ourige-de l-pobos-amaricanos.html Mius Studos .com[lhigaçon einatiba] Ourige de l Pobos Amaricanos
  10. CASCUDO, Lhuís de la Cámara, Dicionário de l folclore brasileiro, p. 865 de l belume II.
  11. Almanaque Abril. ALMANAQUE ABRIL 95: la anciclopédia an multimédia. Abril, San Paulo, 1995.
  12. LIMA, Oulibeira. Çcubrimiento de l Brasil. in: Lhibro de l Centenário (1500-1900) (b. III). Riu de Janeiro: Amprensa Nacional, 1902.
  13. Portal de l Gobierno Brasileiro[lhigaçon einatiba] - Stória de l Brasil
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 Biblioteca Nacional[lhigaçon einatiba] Las Biaiges de l Pertueses - La Armada
  15. 15,0 15,1 Wikisource - Carta la El Rei D. Manuel
  16. RIBEIRO, «Stória de l Brasil», pág.43
  17. Biblioteca Nacional[lhigaçon einatiba] Las Biaiges de l Pertueses - Nuno Lhion de la Cunha
  18. Anciclopédia Delta[lhigaçon einatiba] Cumo l Brasil fui çcubierto?
  19. .com/MAPS/Ren/Ren1/310.html Mapa-Múndi de 1507 de Martin Waldsemuller [lhigaçon einatiba]
  20. Lheyla Perrone Moisés, Binte Lhunas: Biaige de Paulmier de Gonnebille al Brasil, 1503-1505, Cumpanha de las Lhetras, San Paulo, 1992
  21. Rebista Melitar.t[lhigaçon einatiba] La Tese de l “Mare Lhiberun” (1608) i ls Bentos de la Stória
  22. Gogle Bok Search[lhigaçon einatiba] PORCHAT, Eidith - Anformaçones stóricas subre San Paulo ne l seclo de sue fundaçon. Eiditora Eiluminuras. 1993. p.39
  23. Scuola Secundária Diogo de Goubeia (Beija)[lhigaçon einatiba] Diogo de Goubeia: l patrono de la Scuola
  24. Textualmente: "(...) que se trace i assinale pul dezido mar Ouceano ua raia ó lhinha direta de pólo la pólo; cumbén a saber, de l pólo Ártico al pólo Antártico, que ye de norte la sul, la qual raia ó lhinha i senhal se tenga de dar i deia dreita, cumo dezido ye, la trezentas i setenta lhéguas de las ilhas de Cabo Berde an direçon a la parte de l poente, por graus ó por outra maneira, que melhor i más debrebe se puoda efetuar cuntanto que nun seia dado más. I que todo l que até eiqui tenga achado i çcubierto, i daqui an delantre se achar i çcubrir pul dezido senhor rei de Pertual i por sous nabios, tanto ilhas cumo tierra firme zde la dita raia i lhinha dada na forma supracitada ando pula dita parte de l lhebante drento de la dita raia para la parte de l lhebante ó de l norte ó de l sul del, cuntanto que nun seia atrabessando la dita raia, que todo seia, i quede i pertença al dezido senhor rei de Pertual i als sous sucessores, para siempre. I que to l más, assi ilhas cumo tierra firme, coincidas i por coincer, çcubiertas i por çcubrir, que stan ó fúren ancontrados puls ditos senhores rei i rainha de Castielha, de Aragon etc., i por sous nabios, zde la dita raia dada na forma supra andicada ando pula dita parte de poente, depuis de passada la dita raia an direçon al poente ó al norte-sul deilha, que todo seia i quede, i pertença, als ditos senhores rei i rainha de Castielha, de Lhion etc. i als sous sucessores, para siempre."
  25. Portal de Salbador[lhigaçon einatiba] Stória de Salbador
  26. .com.br/cw/EDICAO_20020624/sup_dej_240602_54.htn Correio Braziliense[lhigaçon einatiba] Punto Final - Eiboluçon stórica de l dreito brasileiro (IV): l seclo XVII. 24/06/2002
  27. .com/modules/smartsection/iten.php?itemid=459&page=2 Bestibular i Cuncursos[lhigaçon einatiba] Resumo de Stória de l Brasil I
  28. .com.br/biaige/bisao.htn Biaige pula Stória de l Brasil[lhigaçon einatiba] Ua bison de Brasil
  29. Lhibby, Douglas Cole i Furtado, Júnia Ferreira. .com/boks?id=UlGhMN7UXpgC&pg=PA281&dq=manolo+florentino&sig=ACfU3U1KMQ6PmDuOnPFsI9BkJNE4c47ECA#PPA321,M1 Trabalho lhibre, trabalho scrabo: Brasil i Ouropa, seclos XVIII i XIX[lhigaçon einatiba]. págs. 321-322. Annablume, 2006 - ISBN 8574196274, 9788574196275
  30. AQUINO, Rubin Santos Lhion de; BELLO, Marco António Bueno; DOMINGUES, Gilson Magalhanes. Un suonho de lhiberdade: la cunjuraçon de Minas. San Paulo: Eiditora Moderna, 1998. 176p. eil. ISBN 8516021009
  31. 31,0 31,1 .com/storiab/corte-pertuesa.htn Brasil Scuola[lhigaçon einatiba] La transferéncia de la Corte Pertuesa pa l Brasil
  32. .com/riu/enjarbot.html Blog Marcillio .com[lhigaçon einatiba] Jardin Botánico
  33. Menistério de l Meio Ambiente[lhigaçon einatiba] Anstituto de Pesquisas Jardin Botánico de l Riu de Janeiro
  34. Biajar Clix[lhigaçon einatiba] Fábrica de la Pólbara de Barcarena (Oeiras)
  35. 35,0 35,1 Portal de la Cámara de l Deputados[lhigaçon einatiba] Reino Ounido (1815-1822)
  36. SOUSA, Otábio Tarquínio de. Stória de l Fundadores de l Ampério de l Brasil (b. BII: Diogo António Feijó. Riu de Janeiro: Lhibrarie José Olympio Eiditora, 1957.
  37. Anciclopedie Ancarta 2006
  38. Antrada de strangeiros ne l Brasil[lhigaçon einatiba]
  39. UNB[lhigaçon einatiba]
  40. .com/storiadobrasil/proclamacaodarepublica.htn Sue Pesquisa .com.br[lhigaçon einatiba] Proclamaçon de la República
  41. IBGE, Eimigraçon ne l Brasil por nacionalidade[lhigaçon einatiba].
  42. Stória de l Brasil.net[lhigaçon einatiba] Scrabidon ne l Brasil: Ls Scrabos
  43. .com/storia-de l-brasil/segundo-reinado/fin-de l-scrabismo.html Mius studos .com[lhigaçon einatiba] Stória de l Brasil - Fin de l scrabismo
  44. 44,0 44,1 44,2 Cultura Brasil .com.br[lhigaçon einatiba] L Ampério entra an crise (1870-1889)
  45. Faculdade de Dreito de Campos[lhigaçon einatiba] Çcriminaçon
  46. U.S. Lhibrary of Cungress, Federal Research Dibision, Country Studies: Brazil, "The Republican Era, 1889-1985"[lhigaçon einatiba]. Lhibrary of Cungress. Besitado an 16 de Agosto de 2007.
  47. Portal de l Gobierno Brasileiro[lhigaçon einatiba] Seclo XX
  48. «CasaHistória "Republic 1889-1964"». Cunsultado an 12 de júnio de 2007 
  49. 49,0 49,1 U.S. Lhibrary of Cungress, Federal Research Dibision, Country Studies: Brazil, "The Era of Getúlio Bargas, 1930-54"[lhigaçon einatiba]
  50. .com/EBchecked/topic/533791/Sumana-de-Arte-Moderna Britannica Online Ancyclopedie Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine. Sumana de Arte Moderna
  51. Erro de citaçon: Etiqueta <ref> inválida; não foi fornecido texto para as refs de nome Pitoresco
  52. FGB CPDOC[lhigaçon einatiba] Anhos de Ancerteza (1930 - 1937): Reboluçon Custitucionalista de 1932
  53. HENRIQUES, Affonso, Ascenson i Chimpa de Getúlio Bargas, 3 belumes, Eiditora Record, 1965
  54. .com.br/ultnot/resumos/ult2770u22.jhtn UOL Bestibular[lhigaçon einatiba] Getúlio Bargas anstaura nuobo porjeto nacional
  55. Carta de Júlio Pristes pertencente al Arquibo Particular de Jacqueline Melo Ferreira.
  56. Balença, Márcio M. "Patron-Client Relationes and Politics in Brazil: La Storical Oberbiew". Retriebed June 16, 2007
  57. 57,0 57,1 57,2 Academia Brasileira de Lhetras Getúlio Bargas
  58. l_Brasil_de_1946 Wikisource Custituiçon de 1946 de l Stados Ounidos de l Brasil
  59. .com/worldcup/archibe/eidition=7/results/andex.html FIFA .com Arquibado an 2013-07-25 ne l Wayback Machine. 1950 FIFA World Cup Brazil (an anglés)
  60. .com/south_america/countries/brazil/riu_de_janeiro.shtml World Stadiums[lhigaçon einatiba]
  61. FGB-CPDOC[lhigaçon einatiba] Juscelino Kubitschek
  62. .com/EBchecked/topic/324243/Juscelino-Kubitschek Britannica Online Ancyclopedie Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine. Juscelino Kubitschek
  63. «Plano de Metas criado por JK fui un marco de la eiquenomie brasileira». 17 de febreiro de 2006. Cunsultado an 12 de agosto de 2007  Parâmetro desconhecido |outhor= ignorado (ajuda);
  64. .com/storiadobrasil/goberno_jk.htn Sue Pesquisa .com[lhigaçon einatiba] Gobierno JK
  65. SILBA, Hélio i CARNEIRO, Marie Cecilia Ribas. La Renúncia 1961. San Paulo: Eiditora Trés, 1975.
  66. .com/blog/?p=509 Jánio cundecora Guebara[lhigaçon einatiba]
  67. ROLLEMBERG, Denise, L apoio de Cuba a la lhuita armada ne l Brasil, Eiditora Mauad, Riu de Janeiro, 2001
  68. CasaHistória website, "Melitary Rule", retriebed June 12, 2007
  69. 69,0 69,1 http://eilogica.br.antener.net/crdubeux/hgeisel.html[lhigaçon einatiba]
  70. «Eiletion Resources on the Anterneta: Federal Eiletiones in Brazil». 30 de outubre de 2006. Cunsultado an 20 de júnio de 2007  Parâmetro desconhecido |outhor= ignorado (ajuda);
  71. 71,0 71,1 «20th century (1990-1992 The Collor Gobernment)». Brazilian Gobernment website. Cunsultado an 20 de júnio de 2007 
  72. «The Rise and Fall of Persident Collor and Its Ampat on Brazilian Democracy». JSTOR. Cunsultado an 19 de júlio de 2007 
  73. ROCHA, Sonia, Rebista Brasileira de Studos Populacionales - TEXTO PARA DISCUSSÃO Nº 439 RENDA I POBREZA: OS IMPACTOS DO PLANO REAL, Riu de Janeiro, dezembre de 1996, pág. 1. Çponíbel an [1][lhigaçon einatiba]
  74. .com.br/eileicoes2006/anterna/0,,OI1219137-EI6652,00.html Tierra[lhigaçon einatiba] Amboras - Eileiçones 2006: Lhula bence Alckmin i ye releito persidente. 29/10/2006
  75. Erro de citaçon: Etiqueta <ref> inválida; não foi fornecido texto para as refs de nome WB
  76. CIA World Fatbok[lhigaçon einatiba] Brazil
  77. The World Fatbok, besitado 30 de márcio de 2007, Rank Ourder - Sports[lhigaçon einatiba].

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Wikiquote Citaçones ne l Wikiquote
Wikisource Testos oureginales ne l Wikisource

Modelo:Portal-Br

Lhistas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Regionales[eiditar | eiditar código-fuonte]

Temáticas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Generalidades[eiditar | eiditar código-fuonte]