Petrólio

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!
Plataforma marina de straçon de l petrólio
Anstalaçon petrolífera
Depósito petrolífero
Fexeiro:OilCleanupAfterBaldezSpill.jpg
Limpeza de resíduos petrolíferos

L petrólio (de l latin petroleun, petrus, piedra i oleun, ólio, de l griego πετρέλαιον (petrélaion), "ólio de la piedra", de l griego antigo πέτρα (petra), piedra + έλαιον (eilaion) ólio de ouliba, qualquiera sustáncia oleosa.), ne l sentido de ólio bruto, ye ua sustáncia oleosa, anflamable, giralmente menos densa que la auga, cun oulor caratelístico i coloraçon que puode bariar zde l ancolor ó castanho claro até l preto, passando por berde i marron (castanho).

Cumbinaçon cumplexa de hidrocarbonetos, cumpuosta na sue maiorie de hidrocarbonetos alifáticos, alicíclicos i aromáticos, podendo cunter tamien quantidades pequeinhas de nitrogénio, oxigénio, cumpuostos de alxofre i íones metálicos, percipalmente de níquel i banádio. Esta catadorie anclui petrólios lhebes, médios i pesados, assi cumo ls ólios straídos de arenas ampregnadas de alcatron. Materiales hidrocarbonatados que requíren grandes alteraçones químicas para la sue recuperaçon ó cumberson an matérias-primas para la refinaçon de l petrólio tales cumo ólios de piçarra crudos, ólios de piçarra anriquecidos i cumbustibles lhíquidos de hulha nun se ancluen nesta definiçon.

L petrólio ye un recurso natural abundante, mas sue pesquisa ambolbe eilebados custos i cumplexidade de studos. Ye tamien atualmente la percipal fuonte de einergie. Sirbe cumo base para fabricaçon de ls mais bariados perdutos, dentre ls quales çtacan-se: benzinas, ólio diesel, gasolina, alcatron, polímeros plásticos i até mesmo medicamentos. Yá probocou muitas guerras, i ye la percipal fuonte de renda de muitos países, subretodo ne l Ouriente Médio.

Para alhá de gerar la gasolina que sirbe de cumbustible para grande parte de ls altemobles que circulan ne l mundo, bários perdutos son deribados de l petrólio cumo, por eisemplo, la parafina, GLP, produtos asfálticos, nafta petroquímica, querosene, solbentes, ólios cumbustibles, ólios lhubrificantes, ólio diesel i cumbustible de abiaçon.

Ourige[eiditar | eiditar código-fuonte]

La heipótese mais aceita lheba an cunta que, cul oumiento de la temperatura, las moléculas de l querogénio ampeçarian a ser quebradas, gerando cumpuostos ourgánicos lhíquidos i gasosos, nun porcesso chamado catagénese. Para se tener ua acumulaçon de petrólio serie neçairo que, passado l porcesso de geraçon (cozina de geraçon) i spulson, ocorrisse a migraçon de l ólio i/ó gáç atrabeç de las camadas de peinhas adjacentes i porosas, até ancontrar ua peinha selante i ua strutura geológica que detenha sou camino, subre la qual ocorrerá la acumulaçon de l ólio i/ó gáç nua peinha porosa chamada peinha reserbatório.

Ye de aceitaçon para la maiorie de l geólogos i geoquímicos, que el se forme a partir de sustáncias ourgánicas procedentes de la superfice terrestre (detritos ourgánicos), mas esta nun ye la sola teorie subre la sue formaçon.

Ua outra heipótese, datada de l seclo XIX, defende que l petrólio tubo ua ourige inorgánica, a partir de l depósitos de carbono que possiblemente fúrun formados cula formaçon de la Tierra.

Stória de la andústria petrolífera[eiditar | eiditar código-fuonte]

Antiguidade[eiditar | eiditar código-fuonte]

Registros stóricos de la outelizaçon de l petrólio remontan la 4000 a.C. debido la ssudaçones i afloramientos frequentes ne l Ouriente Médio. Ls pobos de la Mesopotámia, de l Eigito, de la Pérsia i de la Judéia yá outelizában l betume para pabimentaçon de stradas, calafetaçon de grandes custruçones, calecimiento i eiluminaçon de casas, bien cumo lhubrificantes i até lhaxatibo. Ne l ampeço de la era crestiana, ls árabes dában al petrólio fines bélicos i de iluminaçon. L petrólio de Vaku, ne l Azerbaijon, yá era porduzido an scala comercial, pa ls padrones de la época, quando Marco Polo biajou pul norte de la Pérsia, an 1271.

Ouriges de la andústria petrolífera[eiditar | eiditar código-fuonte]

La moderna andústria petrolífera data de meados de l seclo XIX. An 1850, James Young, na Scócia, çcubriu que l petrólio podie ser straído de l carbon i piçarra betuminoso, i criou porcessos de refinaçon. An agosto de 1859 l norte-amaricano Edwin Lhaurentine Drake, perfurou l purmeiro poço para la percura de l petrólio (a ua perfundidade de 21 metros), ne l stado de la Pensilbánia. L poço rebelou-se perdutor i la data passou a ser cunsidrada la de l nacimiento de la moderna andústria petrolífera. La porduçon de ólio crudo ne ls Stados Ounidos, de dous mil barris an 1859, oumentou para aprossimadamente trés milhones an 1863, i para dieç milhones de barris an 1874.

L Ouriente Médio[eiditar | eiditar código-fuonte]

La stória de la sploraçon petrolífera ne l Ouriente Médio naciu de la ribalidade antre la Grana-Vretanha i l Ampério Russo.

L baran Julius Reuter (fundador de la Reuters) negociara acuordos cula Pérsia zde 1872, renobados an 1889, que prebian la sploraçon de petrólio, de maneira a neutralizar ls antresses russos na region. Ua beç que l regime czarista temia la aprossimaçon británica de la sue frunteira sul, las sues pressones diplomáticas lhebórun a la anulaçon destes acuordos.

Sin zeisténcia británica, las negociaçones cun Terana fúrun retomadas por Willian Knox d'Arcy. Ua beç que l Xá necessitaba de recursos financeiros, acabou sendo assinado un nuobo cuntrato, an 28 de maio de 1901. Puls sous tenermos, mediante l pagamiento de 20 mil libras sterlinas lhíquidas a la bista, idéntico montante an açones i ua percentaige de 16% subre ls eibentuales lucros, era garantida la cuncesson de la sploraçon por 60 anhos, subre dous terços de l território de l paíç. Para splorá-la, d'Arcy cuntratou l angenheiro George Reynolds, que priorizou ua region antre la Pérsia (atual Eiran) i la Mesopotámia (atual Eiraque), a cerca de 500 quilómetros de l golfo Pérsico. La purmeira perfuraçon ampeçou-se an 1902, sob temperaturas de até 50° Celsius a la selombra, nua ária çértica i inóspita, habitada por tribos nómadas hostis. Finalmente an abril de 1904, ua de las perfuraçones ampeçou a porduzir, demunstrando, mesmo an quantidade ansuficiente, la eisisténcia de petrólio na region.

Ls porblemas postos a la ampreitada éran agora financeiros, ua beç que la stimatiba einicial de ambestimiento para la perfuraçon de dous poços habie sido de cerca de 10 mil lhibras, i an quatro anhos de trabalho, d'Arcy yá habie ambestido 200 mil. Necessitando de capital, d'Arcy negociou cula Burmah Oil Cumpany, de Glasgow, la quien cediu parte de las sues açones. De quemun acuordo fui scolhida ua nuoba zona de prospeçon: la chamada "prainada de l ólio", la sudoeste de Terana, acerca de l Xatt al-Arab. Outra beç ls gastos amostrórun-se pesados: fui neçairo abrir ua strada i l trasporte de 40 toneladas de eiquipamientos i materiales para que se ampeçasse a perfurar, an Janeiro de 1908. Ansastifeita cula falta de resultados, an 14 de Maio, la Burmah Oil detreminou que Reynolds abandonasse las perfuraçones. An 26 de Maio, antretanto, l petrólio jorrou an Masjed Soleiman. D'acuordo cula lenda, Reynolds ambiou un telegrama a la ampresa: "Ber Salmo 104, bersiclo 15, terceiro parágrafo" [1]

Para custear ls pesados ambestimientos neçairos a la sploraçon, trasporte i refino de l perduto, la Burmah Oil fondou an 1909 la Anglo-Persian Oil Cumpany (atual BP), cujas açones çparórun. Fui custruído un oleoduto de 225 quilómetros i anstalada ua refinarie an Abadana, próssimo a la frunteira cul Eiraque. Antretanto, las deficuldades financeiras retornórun an 1912, quando la cumpanha sgotou l sou capital de giro. Ampunha-se ua fuson cula sue ribal, a anglo-houlandesa Royal Dutch Shell que, a la época dominaba l mercado. Antretanto, pa l gobierno británico a la época, l cuntrole subre l fornecimiento de petrólio era stratégico, anclusibe porque ls porgramas nabales de sou Almirantado, para 1912, 1913 i 1914, stablecidos para cunfrontar l Ampério Alman, dependian de la custruçon de nabios mobidos la ólio, i nun mais la carbon.

Al mesmo tiempo, ne l Eiraque, la Turkish Petroleun Cumpany, fundada an 1912 por einiciatiba de la Royal Dutch Shell i de l Deutsche Bank (cada un cun 50% de las açones), an colaboraçon cul arménio Calouste Gulbenkian manifestaba antresse ne l negócio. Nesse cenário, alguns dies antes de la ecloson de la Purmeira Guerra Mundial, l moço parlamentar Winston Churchill colocou an botaçon na Cámara de l Quemuns la perpuosta de nacionalizaçon de la Anglo-Persian, atrabeç de la qual l gobierno británico adquirieb 50% de las açones de la cumpanha pul montante de 2,2 milhones de lhibras.

An seguida, ls británicos ambidórun sfuorços para oubter la fuson de la Turkish cula Anglo-Persian. Inda an 1914, l nuobo cunsórcio passou a ser cuntrolado an 50% puls angleses, quedando la Shell i l Deutsche Bank cun 25% cada un; 5% de ls lhucros éran çtinados la Gulbenkian, que passou a ser coincido zde anton cumo l "Senhor 5%".

Cula Purmeira Guerra Mundial an progresso, la coperaçon anglo-germánica para la sploraçon petrolífera era anulada. Cula rendiçon almana i l çmembramiento de l Ampério Otomano, las poténcias bencedoras passórun a cuntrolar l mercado na region.

L purmeiro-menistro británico Lloyd George i l persidente de l Cunseilho francés Alexandre Millerand firmórun l acordo de San Remo, atrabeç de l qual l strumiento de l zambolbimiento petrolífero quedou sendo la Turkish Petroleun Cumpany; ls franceses recebírun la parte almana de la cumpanha, que habie sido sequestrada puls británicos durante la guerra. An troca, ls franceses renunciórun a sues pretensones territoriales subre Mossul (ne l norte de l Eiraque). La Grana-Bretanha, por sue beç, declarou que qualquiera cumpanha pribada que splorasse jazidas de petrólio quedarie sob l sou cuntrole.

L acuordo de San Remo repersentou un duro golpe pa ls Stados Ounidos de la América, que, delantre de la heigemonia británica passórun a demunstrar preocupaçon cul sou abastecimento. Un acuordo antre ambas las naciones solo fui firmado an 1925.

Anquanto esso, Faiçal I de l Eiraque cunfirmou oufecialmente la cuncesson celebrada an 1912, permitindo l ampeço de la prospeçon an sou paíç. Finalmente, la 15 de outubre de 1927, a las 3 horas de la manhana, acerca de Kirkuk, ecou un eimenso strondo, sucedido por un jorro de petrólio, de 15 metros arriba de la torre. Para splorá-lo, fui assinado un cuntrato, an 31 de júlio de 1928, ne l hotel de las Termas de Ostrende, ne ls Países Baixos. Puls sous tenermos, stablecie-se la Iraq Petroleun Cumpany (an sustituiçon a la Turkish Petroleun Cumpany) cujo capital fui repartido antre la británica Anglo-Persian (23,75%), la Cumpanha Francesa de Petrólios (23,75%), un cartel amaricano (Gulf, Texaco, Sxon, Mobil, cun 23,75%) i ls 5% de Gulbenkian. Reunidos, ls repersentantes dessas cumpanhas traçórun ua lhinha burmeilha an torno de l território de l antigo Ampério Otomano, adonde solo la Pérsia i l Kuwait fúrun scluídos. Ne l anterior dessa zona, todas las ouparaçones petrolíferas deberian ser zambolbidas an colaboraçon antre eilhas, i solo antre eilhas.

De acuordo cun ls relatórios de l geólogos a la época, la Arábia parecie "çprobida de qualquier perspetiba de petrólio" i la prospeçon eilhi deberie "ser classeficada na catadorie de l puro jogo". Antretanto, l fato de l petrólio ocorrer an abundáncia na Pérsia i ne l Eiraque andicaba que l mesmo podie ocorrer na Arábia, lhebando la que l neo-zelandés Frank Holmes, cun speriéncia na África de l Sul i an Aden, ne l Iemen, se stablecisse na pequeinha ilha de Bahrein. Holmes oubtebe de l xeque lhocal ua cuncesson para la prospeçon de petrólio, an 1925.

An 1926, cun sous recursos sgotados, Holmes propós bender la sue cuncesson als británicos, mas fui rechaçado, ua beç que, mesmo dubidando de la persença de ólio na region, percebian nel cumo un antruso. Holmes anton dirigiu-se la Nuoba York i propós la benda de la sue cuncesson als amaricanos, adquirida pula Gulf Oil an 1927. Essa cumpanha, antretanto tornou-se parte de la Iraq Petroleun Cumpany an 1928. Cumo esta era signatária de l acuordo de la Lhinha Burmeilha, tornaba-se ampossible para la Gulf ouperar solica ne l Bahrein. Desse modo, rebendiu las sues açones a la Standard Oil of California (SOCAL, ex- Standard Oil Cumpany), que habie ratificado l acuordo. Essa ouparaçon eirritou ls británicos, que nun admitian que ls amaricanos se anstalassen ne l Ouriente Médio. Sob la égide británica, ls xeques nun podien agir por cunta própia. Ua cláusula de nacionalidade británica era eisigida para splorar l petrólio. Para cuntornar l ampedimento, la SOCAL stableciu ua filial ne l Canadá, un território británico. Un anho mais tarde, cumbencidos de que nun habie petrólio an Bahrein, ls británicos acabórun cuncordando. Las perfuraçones ampeçórun-se, desse modo, an 1931. An 31 de maio de 1932, ua jazida era çcubierta, benido a ambertir l eiquilíbrio regional i mundial, i criando ua situaçon que dura até als dies de hoije.

Na Arábia Saudita, an maio de 1933, l rei Ibn Saud, cuncediu a la SOCAL l dreito de sploraçon de l petrólio de sou paíç por 60 anhos, mediante un pagamiento de 35 mil peças de ouro. L articulador de l mesmo fui Saint John Philby, antigo funcionário británico de l Ampério de las Índias, trasformado an cunselheiro de Ibn Saud.

Derrotados na Arábia Saudita, ls británicos associórun-se als amaricanos, un anho i meio mais tarde, an partes eiguales, ne l Kuwait, la redadeira zona de prospeçon. Las seis purmeiras perfuraçones fúrun anfrutíferas até que, an 1938, bastas reserbas fúrun çcubiertas ne l Kuwait i na Arábia.

L pós-segunda guerra i la criaçon de la OPEP[eiditar | eiditar código-fuonte]

Passado la Segunda Guerra Mundial, l mobimiento pula çcolonizaçon fui seguido pul dreito de las naciones çporen lhibremente de l própios recursos naturales. Nesse cuntesto, ls países de l Golfo Pérsico passórun a manifestar l deseio de lhibertar-se de las cumpanhas petrolíferas oucidentales. Assi, an 1948, cul apoio de ls Stados Ounidos anquanto superpoténcia, oubtibírun l fin de l "acordo de la Lhinha Burmeilha". Ampresas recén-chegadas, cumo la amaricano Getty Oil Cumpany, oufrecírun melhores cundiçones a la Arábia Saudita, oubrigando las cumpanhas petrolíferas, detreminadas a manter las sues posiçones, a cunceder la este paíç, an 1950, ua fatie de ls lhucros de la sploraçon petrolífera na base de 50/50. Essa cuncesson fui stendida al Bahrein i, mais tarde, al Kuwait i al Eiraque.

Cumo las multinacionales anglo-amaricanas (las " siete armanas"), cunserbassen l cuntrole de l précios i de ls belumes de porduçon, 1950 fui tamien l anho de la purmeira tentatiba de cuntestaçon. Ne l Eiran, l purmeiro-menistro Mohammed Mossadegh nacionalizou las jazidas de l paíç. Ls británicos, prejudicados, ourganizórun un bloco melitar an fabor de las sportaçones. Durante quatro anhos ls iranianos resistiran até que, an 1954, ls amaricanos eiliminórun Mossadegh, assumiran l cuntrole de l petrólio iraniano i, de passaige, afastórun ls angleses.

An 1960, la Arábia Saudita, l Kuwait, l Eiran, l Eiraque i la Benezuela criórun la Organizaçon de l Países Sportadores de Petrólio (OPEP) permitindo que, pula purmeira beç na Stória, ls países perdutores de petrólio se ouníssen contra las " siete armanas".

Inda demorarie ua década, antretanto, para que la correlaçon de fuorças antre países cunsumidores i países perdutores fusse alterada. Esso acuntiu quando, debido a un acidente que danificou l oleoduto antre la Arábia Saudita i l mar Mediterráneo, lhebou a ua deminuiçon de la oufierta de 5 mil barris/die ne l mercado. Cumo cunsequéncia, ls précios de l petrólio subiran, i la OPEP dou-se cunta de sou poder.

Las nacionalizaçones boltórun a la orde de l die ne ls países árabes: an 1972, l Eiraque recuperou l cuntrole de la sue andústria petrolífera, nacionalizando-la an 1975. Sin deseiar ser reduzidas a meros cumpradores de petrólio, las cumpanhas oucidentales antroduziran ua nuoba figura jurídica para manter l sou "status": ls "cuntratos de partilha de la porduçon". Por eilhes, passórun la se associar a la porduçon lhocal de l petrólio i a comercializar por sue própia cunta ua parte de la porduçon de la jazida.

La Guerra de l Yon Kipur (1973), probocou l purmeiro choque petrolífero mundial. La OPEP eilebou l précio de l barril an 70% i lhemitou la sue porduçon. Ne l anho seguinte (1974), l Kuwait i l Qatar assumiran l cuntrole (an até 60%) de las cumpanhas que atuában an sou território. La Arábia Saudita fizo l mesmo antes de nacionalizar cumpletamente la Arabian-Amarican Oil Cumpany (ARAMCO) an 1976.

Esses fatos lhebórun la que ls países perdutores passassen a cuntrolar l mercado, tenendo las cumpanhas perdido la capacidade de ditar ls précios de l crude. Eilhas cunserban, i mantén até hoije, inda, la primazie subre l refinamento, l trasporte i la comercializaçon de l ólio i deribados. Se an 1940, l Ouriente Médio porduzia 5% de l petrólio mundial, an 1973, a la época de l choque petrolífero, atingie 36,9%. [[Fexeiro:Praça de l Triato Municipal Dix-Huit.jpg|thumb|250px|Mossoró, segunda maior cidade de l stado de l Riu Grande de l Norte i l maior perdutor de petrólio an tierra de l Brasil.[2]]

L petrólio ne l Brasil[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ne l Brasil, la purmeira sondaige fui rializada ne l munecípio de Bofete ne l stado de San Paulo, antre 1892 i 1896, por einiciatiba Eugénio Ferreira de Camargo. Fui respunsable pula purmeira perfuraçon, até a la perfundidade de 488 metros, que tubo cumo resultado solo auga sulfurosa. An 1932 fui anstalada la purmeira refinarie de petrólio de l paíç, la Refinarie Riu-grandense de Petrólio, an Uruguaiana, la qual outelizaba petrólio amportado de l Chile, antre outros países.

Fui solamente ne l anho de 1939 que fui çcubierto ólio an Lobato (Salbador), ne l stado de la Bahia.

Geologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Squema dua bomba para straçon de petrólio.

L petrólio stá associado a grandes struturas que quemunican la costra i l manto de la tierra, subretodo ne ls lhemites antre placas tetónicas.

L petrólio i gáç natural son ancontrados tanto an tierra quanto ne l mar, percipalmente nas bacies sedimentares (adonde se ancontran meios mais porosos - reserbatórios), mas tamien an peinhas de l ambasamiento cristalino. Ls hidrocarbonetos, antoce, acupan spácios porosos nas peinhas, séian eilhes antre granos ó fraturas. San efetuados studos de las potencialidades de las struturas acumuladoras (armadilhas ó trapas), percipalmente atrabeç de sísmica que ye l percipal método geofísico para la pesquisa de l hidrocarbonetos.

Durante la perfuraçon dun poço, las peinhas atrabessadas son çcritas, pesquisando-se la ocorréncia de andícios de hidrocarbonetos. Lhougo passado la perfuraçon son ambestigadas las propiadades radioatibas, eilétricas, magnéticas i elásticas de las peinhas de la parede de l poço atrabeç de ferramientas speciales (perfilaige) las quales tamien permiten lher las propiadades físicas de las peinhas, eidantificar i abaluar la ocorréncia de hidrocarbonetos.

Questones políticas i eiquenómicas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Sendo la percipal matéria-prima einergética i andustrial de l planeta, ua riqueza çtribuída de forma zeigual antre ls países i un recurso nó-renobable, l petrólio se tornou probablemente la mais amportante sustáncia negociada antre países i corporaçones, i ten sido, a partir de l seclo XX, un fator político amportante i causador de crises antre gobiernos, lhebando splícita ó, na maior parte de l causos, amplicitamente la guerras, massacres i stermínios.

Antre ls eibentos stóricos mais amportantes que puoden ser diretamente ó an parte lhigados al petrólio stan:

Custituintes de la çtilaçon de l petrólio[eiditar | eiditar código-fuonte]

Nas refinaries, l petrólio ye submetido a ua çtilaçon fracionada, sendo l resultado desse porcesso apartado an grupos. Nesta çtilaçon ancontramos ls seguintes cumponentes:

Classeficaçon i riscos para la salude[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Classeficaçon: "Carc. Cat. 2; R45" - Sustáncia Cancerígena catadorie 2 - Puode causar cáncaro, cáncaro
  • Frases de Sigurança (Rotulaige):
    • S43: Eibitar la sposiçon - oubter anstruçones specíficas antes de la outelizaçon.
    • S45: An causo de acidente ó de andisposiçon, cunsultar eimediatamente l médico (se possible amostrar-le l rótulo).
  1. "Que El puoda fazer salir l ólio de la tierra para la alegrie de todos." (Salmos 104:15).
  2. .com.br/noticia.php?id=104733[lhigaçon einatiba]