Scultura

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Bénus de Milo, Loubre.

Scultura ye ua arte que repersenta eimaiges plásticas an relebo total ó parcial. Eisisten bárias técnicas de trabalhar ls materiales, cumo la cinzelaçon, la fundiçon, la moldaige ó la aglomeraçon de partículas para la criaçon dun oubjeto.

Bários materiales se préstan a esta arte, uns mais perenes cumo l bronze ó l mármare, outros mais fáceles de trabalhar, cumo l barro, la cera ó la madeira. Ambora puodan ser outelizadas para repersentar qualquiera cousa, ó até cousa nanhue, tradecionalmente l oubjetibo maior fui siempre repersentar l cuorpo houmano, ó la debindade antropomórfica. Ye cunsidrada la quarta de las artes clássicas.

Técnicas, formas i materiales outelizados[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Atrabeç de la maior parte de la stória, premanecírun las obras de l artistas que outelizórun-se de ls materiales mais perenes i durables possibles cumo la piedra (mármare, piedra calcária, granito) ó metales (bronze, ouro, prata). Ó que ousában técnicas para melhorar la durablidade de ciertos materiales (barro, terracota) ó que ampregórun ls materiales de ourige ourgánica mais nobres possibles (madeiras durables cumo ébano, jacarandá, materiales cumo marfin ó ámbar). Mas dun modo giral, ambora se puoda sculpir an quaije todo que cunsiga mantener por pul menos alguas horas la forma eidealizada (manteiga, carambelo, cera, gesso, arena molhada), essas obras eifémeras nun puoden ser apreciadas por un público que nun seia coebo.

La scuolha dun material normalmente amplica na técnica a se outelizar. La cinzelaçon, quando dun bloco de material se tira l que sobra la figura outelizando ferramientas de corte própias, para piedra ó madeira; la modelaige, quando se agrega material plástico até cunseguir l eifeito deseado, para cera ó argila; la fundiçon, quando se arrama metal caliente nun molde feito cun outros materiales. Modernamente, nuobas técnicas, cumo dobra i solda de chapas metálicas, moldaiges cun resinas, beton armado ó plásticos, ó mesmo la outelizaçon de la luç coerente para dar ua sensaçon de tridimensionalidade, ten sido tentadas i solo l tiempo dezirá quales seran perenes.

Atrabeç de l tiempo, alguas formas specificas de sculturas formas mais outelizadas que outras: L busto, spece de retrato de l poderoso de la época; la státua eiquestre, tipicamente mostrando un poderoso senhor an sou cabalho; Fuontes de auga, specialmente an Roma, para coroar sous fabulosos alcadutes i adonde la auga corriente tenie un papel a repersentar; státua, repersentando ua pessona ó un dius an forma antropomórfica; Alto ó Baixo-relebo, l modo de eilustrar ua stória an piedra ó metal ; mobliário, normalmente outelizado an jardines.

La scultura pul mundo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Índia[eiditar | eiditar código-fuonte]

Eimaige de Shiba, an bronze

Las purmeiras sculturas na Índia son atribuídas a la ceblizaçon de l bal de l Ando, adonde trabalhos an piedra i bronze fúrun çcubiertos, sendo ua de las mais antigas sculturas de l mundo. Mais tarde, cul zambolbimiento de l hinduismo, de l budismo, i de l jansenismo, esta region porduziu alguns de ls mais antricados i eilaborados bronzes. Alguns santuários, cumo l de Eillora, aperséntan grandes státuas sculpidas diretamente na peinha. Durante l seclo II a.C. ne l noroeste de la Índia, adonde hoije ye l Paquistan i l Afeganistan, las sculturas ampeçórun a repersentar passaiges de la bida i ls ansinamientos de Buda. Ambora la Índia tubisse ua lhonga tradiçon de sculturas relegiosas, Buda nunca tenie sido repersentado na forma houmana antes, solo por simblos. Este fato reflete yá ua anfluencia artística persa i griega na region. La Índia anfluenciou inda, atrabeç de l budismo, buona parte de la Ásia, cumo las eisistentes na lhocalidade de Angkor, ne l Camboja

China[eiditar | eiditar código-fuonte]

Alguns de ls guerreiros de l Eisército de terracota de Xian

Artefatos chineses dátan de l seclo X a.C., mas alguns períodos selecionados tubírun çtaque: Dinastie Zhou (1050-771 a.C.) porduziu alguns antrincados basos an bronze fundido; Dinastie Han (206-220 a.C.) apersentou l spetacular Eisército de terracota de Xian, an tamanho natural, defendendo la tumba de l amperador; Las purmeiras sculturas de anfluencia budista aparécen ne l período de l Trés reinos (seclo III) ; Dinastie Wei (seclos 5 i 6 ) ne ls de la la scultura de l Gigantes grotescos, reconhecidas por sues qualidades i eilegáncia. L período cunsidrado la eidade de ouro de la China ye la Dinastie Tang, cun sues sculturas budistas, alguas menumentales, cunsidrados tesouros de la arte mundial.

Passado este período la calidade de la scultura chinesa caiu muito. Ye antressante notar que la arte chinesa nun ten znudos, cumo ye quemun na arte oucidental, a la eiceçon de pequeinhas státuas para uso de l médicos tradecionales. Tamien ten poucos retratos, fuora ne ls mosteiros, adonde éran mais quemuns. I nada de l que se porduziu passado la Dinastie Ming ( passado seclo XVII) fui reconhecido cumo buono puls museus i colecionadores de arte. Ne l seclo passado, la anfluencia de l rialismo socialista de ourige sobiética arruinou l que restaba de la arte chinesa. Spera-se que l ressurgimiento i abiertura pa l mundo oucidental traga la arte chinesa al sou lhugar de mérito.

Japon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Eimaige de Buda

Ls japoneses fazien muitas státuas associadas la religion, la maiorie sob patrocínio de l gobierno. Notables fúrun las chamadas ‘’haniba’’, sculturas an barro colocadas subre tumbas, ne l período ‘’Kofun’’. La eimaige an madeira de l seclo IX de ‘’Shakyamuni’’, un Vuda stórico ye la típica scultura de la era ‘’Heian’’, cun sou cuorpo curbado, cubierto cun un denso drapeado i cun ua oustera spresson facial. La scuola Key criou un nuobo stilo, mais rialista.

Américas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Eisisten poucos eisemplares de sculturas pré-colombianas ne l cuntinente amaricano, antre eilhas las famosas státuas de la Ilha de Páscoa, alguas sculturas, percipalmente an alto-relebo, decorando eidificaçones Maia i Asteca de l Peru al México i alguas peças premitibas an madeira ó argila, giralmente cun seneficado relegioso, de ls pobos natibos de to América.

Ne l restante, solo se ampeçou a porduzir arte a partir de l seclo XVI, yá sob anfluéncia de l Barroco, cun çtaque para eimaiges relegiosas an madeira, terracota i piedra macie ne ls lhocales de anfluéncia católica. Ne ls países de religion portestante, por sue maior resisténcia al uso relegioso de eimaiges, fui mais tardio l aparecimiento de artistas, entrando diretamente ne l Neoclássico por anfluéncia de la cultura ouropéia. A partir dende, cula facelidade de trasporte i quemunicaçones, la arte nas Américas quedou mui semelhante a la zambolbida na Ouropa.

La scultura popular an barro de l Nordeste brasileiro, las obras an madeira i barro de ls pobos de la Amazónia, figuras relegiosas an todas las regiones católicas de la América tamien ténen sue relebáncia ne l cuntesto atual.

África[eiditar | eiditar código-fuonte]

La arte de la África ten ua énfase special pula escultura, specialmente an ébano i outras madeiras nobres. Para alhá de las debindades antropomórficas, ten special antresse las máscaras rituales. Las sculturas mais antigas son de la cultura Nok (cerca de 500 la. C.), ne l território adonde atualmente se ancontra la Nigéria.

Antigo Eigito[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Scultura de l Antigo Eigito

La scultura ne l antigo Eigito bisaba dar ua forma física als diuses i sous repersentantes na tierra, ls faraós. Regras rígidas debian ser seguidas: homes éran mais scuros que mulhieres; las manos de figuras sentadas deberian star ne ls zinolhos; i cada dius tenie sues regras specificas de repersentaçon. Por esse motibo, poucas modeficaçones ocorrírun an mais de trés mil anhos, ambora tubíssen resultado an pieças marabilhosas cumo la cabeça de Nefertiti ó la máçcara mortuária de Tutancamon.

Ouropa oucidental[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Scultura de la Grécia Antiga
Ber artigo percipal: Scultura de la Roma Antiga
Ber artigo percipal: Scultura de l neoclassicismo
Ua amostra de l mármares de Eilgin

La Grécia clássica ye cun certeza l brício oucidental de la arte de sculpir, zde sous purmeiros artefatos a partir de l seclo X a.C., an mármare ó bronze, até l apogeu de la era de Péricles (seclo V a.C.), cun las sculturas de la Acrópole de Atenas Fui tamien quando alguns scultores ampeçórun a recebir reconhecimiento andebidual, cumo Fídies. Porduziu obras ampares,cumo la Bitória de Samotrácia, ls mármares de Eilgin ó la Bénus de Milo. A partir de ls griegos, ls romanos, depuis dun ampeço na tradiçon etrusca, abraçórun la cultura clássica i cuntinórun a porduzir sculturas até la fin de l ampério, nua scala menumental i nua cantidade ampressionante, spalhando percipalmente l trabalho an mármare por to l ampério. Passado la fin de l ampério i la eidade de las trebas, adonde pouco se fizo, tubimos alguas sculturas góticas (seclos 12 e13), basicamente cumo decoraçon de eigreijas, cumo la puorta de la catedral de Chartres, arte fúnebre cun sues tumbas eilaboradas i las famosas gárgulas.

’’David’’ de Michelangelo

Todo pareciu culminar ne l Renacimiento, cun mestres cumo Donatello i sou Davi an bronze, la státua equestre de l Gattamelata ó sues einúmaras sculturas an mármare, abrindo camino para la obra maior de Michelangelo, cun sou magnífico David an mármore, la Pietá, ó Moisés. Porbablemente l David de Florença seia la scultura mais famosa de l mundo zde que fui rebelada an 8 de setembre de 1504. Ye un eisemplo de l cuntrapposto, stilo de posicionar figuras houmanas.

Quando Venbenuto Cellini criou un saleiro an ouro i ébano an 1540, mostrando Netuno i Anfitrite an formas alongadas i posiçones çcunfortables, trasformou l Naturalismo i criou la obra maior de l Maneirismo que an sue forma mais eisagerada birou l Barroco, que acrescenta eilemientos steriores, cumo eifeitos de eiluminaçon. Bernini fui sin dubida l mais amportante scultor desse período, cun obras cumo L Éstase de Santa Teresa.

Passado ls eicessos de l Barroco, l Neoclassicismo ye ua buolta al modelo heilenista clássico, antes de ls anhos cunfusos de l Modernismo, que tubo la magnífica obra an bronze de l francés Auguste Rodin i sou L Pensador, i depuis anterrou la tradiçon clássica cul Cubismo, l Feturismo, l Minimalismo, las Anstalaçones i la Pop Art.

Alguas de las obras de scultura mais famosas son:

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]