Fernon de Magalhanes

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Fernon de Magalhanes (anónimo, seclo XVI ó XVII).

Fernon de Magalhanes, an pertués Fernão de Magalhães, (Puorto, Pertual, c.1480 — Felipinas, 27 de Abril de 1521) fui un nabegador pertués que, al serbício de l rei de Spanha, planeou i quemandou la spediçon marítima que fizo la purmeira biaige de circumnabegaçon al globo.

Fernon de Magalhanes fui l purmeiro a chegar a la Tierra de l Fuogo ne l stremo Sul de l cuntinente Americane l, a atrabessar l streito hoije coincido cumo Streito de Magalhanes i a cruzar Ouceano Pacífico, que nomeou. Magalhanes fui muorto an batailha an Cebu, nas Felipinas ne l curso de la spediçon, mais tarde xefiada por Juan Sebastián Elcano até al regresso an 1522.

Purmeiras biaiges[eiditar | eiditar código-fuonte]

Fernon de Magalhanes terá nacido an Puorto, ne l norte de Pertual, en 1480. Era filho de Rui de Magalhães i Ines Vaz Moutinho, armano de Duarte de Sousa, Diogo de Sousa i de Isabel Magalhães, de la nobre Casa de l Paço Bielho de Magalhanes. Passado la muorte de sous pais, als dieç anhos, Magalhanes tornou-se paige de la corte de la Reina D. Lhionor, cunsurte de D. João II. Casou cun Beatriz Barbosa i tubo dous filhos: Rodrigo i Carlos, dambos muortos moços.

An Márcio de 1505, cun 25 anhos, alistou-se na Armada de la Índia, na frota de 22 nabios ambiada para anstalar D. Francisco de Almeida cumo purmeiro bice-rei de la Índia. Ambora l sou nome nun figure nas crónicas, sabe-se qu'eilhi permaneciu uito anhos, i que stubo an Goa, Cochin i Quíloa. Partecipou an bárias batailhas, ancluindo la batailha nabal de Cananor an 1506, adonde fui ferido. An 1509 partiu cun Diogo Lopes de Sequeira na purmeira ambaixada la Malaca, adonde seguia tamien Francisco Serrão, sou amigo i possiblemente primo[1]. Chegados a Malaca an setembre, fúrun bítimas dua cunspiraçon i la spediçon treminou an fuga, na qual Magalhanes tubo un papel crucial abisando Sequeira i salbando Francisco Serrão qu'habie zambarcado. Para trás quedórun zanuobe presioneiros. La sue atuaçon baliu-le honras i ua pormoçon.

Al serbício de l nuobo gobernador, Afonso de Albuquerque, partecipou cun Serrão na cunquista de Malaca an 1511. Passado la cunquista de la cidade ls sous caminos apartórun-se: Magalhanes promobido, cun un rico saque i na cumpanha dun scrabo malaio, regressou. Serrão partiu na purmeira spediçon einiada a las "ilhas de las speciaries", nas Molucas. Ende quedou i casou cun ua mulhier de Amboina, tornando-se cunselheiro melitar de l sulton de Ternate. Las sues cartas para Magalhanes serien decesibas, que del oubtebe anformaçones quanto a la situaçon de ls lhugares perdutores de speciaries. Fernon de Magalhanes, passado se ousentar sin premisso, perdiu anfluéncia. An serbício an Azamor fui depuis acusado de quemércio eilegal culs mouros, cun bárias de las acusaçones cumprobadas acabórun las oufiertas d'amprego a partir de 15 de Maio de 1514. Mais tarde, an 1515, apareciu ua oufierta para nembro de la tripulaçon dun nabio pertués, mas Magalhanes rejeitou-la. An Lhisboua dedicou-se a studar las mais recentes cartas, ambestigando ua passaige pa l pacífico pul Atlático Sul i la possiblidade de las Molucas stáren na zona de Tordesilhas spanhola, an parcerie cul cosmógrafo Rui Faleiro.

La circumnabegaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Armada enicial de la spediçon de Magalhanes, 1519
Nabio Tonelaige Tripulaçon
Trinidad 110 55
San Antonio 120 60
Concepción 90 45
Vitoria 85 42
Santiago 75 32
Total: 234

An 1517 fui a Sebilha cun Rui Faleiro, tenendo ancuntrado ne l feitor de la "Casa de la Cuntratación" de la cidade un adeto de l porjeto qu'antretanto cuncebera: dar la Spanha la possiblidade d'atengir las Molucas pul Oucidente, por mares nun reserbados als pertueses ne l Tratado de Tordesilhas i, para alhá desso, segundo Faleiro, probar que las ilhas de las speciaries quedában ne l'heimisfério castelhano.

Cula anfluéncia de l bispo de Burgos cunseguírun l'aprobaçon de l porjeto por parte de Carlos V, i ampeçórun ls morosos perparatibos pa la biaige, chenos d'ancidentes; l cartógrafo d'ourige pertuesa Diogo Ribeiro qu'ampeçara a trabalhar pa Spanha an 1518, na Casa de Cuntratación an Sebilha partecipou ne l zambolbimiento de ls mapas outelizados na biaige. Depuis de la rutura cun Rui Faleiro, Magalhanes cuntinou l'aparelhaige de ls cinco nabios que, cun 256 homes de tripulaçon, partírun de Sanlúcar de Barrameda an 20 de Setembre de 1519. La squadra tenie cinco nabios i ua tripulaçon total de 234 homes, cun cerca de 40 pertueses antre eilhes Duarte Barbosa, cunhado de Magalhanes, João Serrão, primo ó armano de Francisco Serrão i Estêvão Gomes. Seguia tamien Anrique de Malaca.

Antonio Pigafetta, scritor eitaliano qu'habie pago de l sou própio bolso para biajar cula spediçon, screbiu un diairo cumpleto de toda la biaige, possiblitado pul fato de Pigafetta tener sido un de ls 18 homes a retornar bibo pa la Ouropa. Dessa forma, chegou a la posteridade un ralo i amportante registro d'adonde se puode strair muito de l que se sabe subre este eipisódio de la stória.

Nabio de Magalhanes, l Bitoria

L'armada fizo scala nas ilhas Canárias i alcançou la cuosta de la América de l Sul, chegando an 13 de Dezembre al Riu de Janeiro. Cuntinando pa l sul, atingírun Puerto San Julian a l'antrada de l streito, na stremidade de l'atual cuosta de la Argentina, adonde l capitan decidiu heibernar. Eirrompiu anton ua rebuolta qu'el cunseguiu dominar cun halbelidosa astúcia. Passado cinco meses de spera, período ne l qual la "Santiago" fui perdida nua biaige de recoincimiento, tenendo ls sous tripulantes cunseguido ser salbos, Magalhanes ancuontrou l streito qu'hoije lhieba sou nome, aperfundando-se nel. An outra biaige de recoincimiento, outra nau fui perdida, mas desta beç por un motin na "San Antonio" adonde la tripulaçon, sin que soubisse sou capitan-mor, ampeçou ua biaige de buolta (rialmente estes cumpletórun la biaige, spalhando oufensas contra Fernon de Magalhanes na Spanha).

Solo an nobembre la squadra atrabessarie l Streito, penetrando nas augas de l Mar de l Sul (assi batizado por Balboa), i batizando l'ouceano an qu'antrában cumo «Pacífico» por cuntraste a las deficuldades ancuntradas ne l Streito. Depuis de cerca de quatro meses, la fame, la sede i las malinas (percipalmente l scorbuto) ampeçórun a dezimar la tripulaçon. Ne l Pacífico qu'ancuntrou las nebulosas qu'hoije ten l sou nome - las nebulosas de Magalhanes.

An Márcio de 1521, chegórun a l'ilha de Lhadrones ne l'atual arquipélago de Guan, chegando a l'ilha de Cebu nas atuales ilhas Felipinas an 7 d'Abril. Eimediatamente ampeçórun culs natibos las trocas comerciales; buona parte de las grandes deficuldades de la biaige tenien sido bencidas. Dies depuis, mas, Fernon de Magalhanes morriu an cumbate culs natibos na Ilha de Matan, atraído a ua amboscada.

La spediçon prosseguiu sob l quemando de João Lopes Carvalho, deixando Cebu ne l'ampeço de Márcio de 1522. Dous meses depuis, serie quemandada por Juan Sebastián Elcano.

L regresso[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mapa de la spediçon: a burmeilho la rota percorrida por Magalhanes, a lharanja la rota percorrida por Eilcano.

Decidírun ancendiar la nau Concepción, bisto l pequeinho númaro d'homes para ouperá-la, i finalmente cunseguírun chegar a las Molucas, adonde arranjórun sou suprimiento de speciaries. Trinidad acabou eilhi queando para reparos i la "Bitoria" boltou solica para casa, cuntornando l Índico pul sul, a fin de nun ancontrar nabios pertueses. La Trinidad, passado ls reparos tentou seguir ua rota pul Pacífico até la América Central, adonde poderie cuntatar ls spanholes i lhiebar sue carga, inda assi acabou tenendo de retornar a las Molucas adonde sous tripulantes fúrun presos puls pertueses qu'habien chegado. La nau "Bitoria" dobrou l Cabo de la Buona Spráncia an 1522, fizo scala an Cabo Berde, adonde alguns homes fúrun presos puls pertueses, alcançando finalmente l porto de San Lúcar de Barrameda, cun solo 18 homes na tripulaçon.

Ua sola nau tenie cumpletado la circumnabegaçon de l globo al chegar a Sebilha an 6 de Setembre de 1522. Juan Sebastián Elcano, la restante tripulaçon de la spediçon de Magalhanes i l redadeiro nabio de la frota regressórun decorridos trés anhos passado la partida. La spediçon de fato trouxo poucos benefícios financeiros, nun tenendo la tripulaçon chegado a recebir l pagamiento.

Curjidade: Na época nun eisistie la Lhinha Anternacional de la Data, sendo qu'al chegáren a Sebilha la tripulaçon nun subtraiu un de ls 1081 dies que quedórun a bordo de la spediçon. La precariadade de las mediçones nun fui suficiente para cuntener la çcusson que se seguiu subre la duraçon de la biaige; sugerindo que fusse ambiado al Baticano ua comisson anternacional subre spediçones al redror de la Tierra.

Cronologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]

Refréncias

  1. William J. Bernstein, "A Splendid Exchange: How Trade Shaped the World", p.183-185, Grove Press, 2009, ISBN 0-8021-4416-0

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]


Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Wikiquote Citaçones ne l Wikiquote
Wikisource Testos oureginales ne l Wikisource
Commons Catadorie ne l Commons