Titana (satélite)

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!

TitanaSaturno VI) ye l maior satélite natural de Saturno i l segundo maior de to l sistema solar, depuis de Ganímedes, tenendo quaije ua beç i meia l tamanho de la Luna. Ye l único satélite natural coincido por tener ua densa atmosfera, sendo até mais densa que la de la tierra,[1] i l único oubjeto que nun seia la Tierra a tener ua eibidéncia clara de cuorpos líquidos an sue superfice.[2]

Titana ye l sesto satélite elipsoidal de Saturno. Frequentemente çcrito cumo ua luna-planeta, Titana ten un diámetro cerca de 50% maior que la Luna terrestre i ye 80% mais massiba. Ye la segunda maior luna de l Sistema Solar, passado la luna jobiana Ganímedes, i ten mais belume que l menor dentre ls planetas, Marcúrio, anque tener solamente metade de sue massa. Titana fui la purmeira luna coincida de saturno, çcubierta an 1655 pul astrónomo houlandés Christiaan Huygens.[3]

Pensa-se que ten lagos de heidrocarbonetos, bulcones gilados, i que l metano cumporta-se quaije cumo l'auga na Tierra, eibaporando i chobendo nun ciclo anterminable. Titana ye un mundo que se mantebe oculto até mui recentemente, cubierto por ua nubrina densa i alaranjada.

An Janeiro de 2005, fui lançada la sonda Huygens por antre la nubrina, que tirou las purmeiras retratos de la superfice de Titana, mas debido al nubrina, i mesmo cun retratos, mui quedou por saber. Esta sonda lebou cunsigo un milhon de mensaiges de pessonas al redror de l mundo. Las mensaiges fúrun ambiadas pula Anterneta, grabadas nun CD-ROM i lançadas cula sonda an 1997, i poderán permanecer ne l tierra titánico durante milhones d'anhos i séren çcubiertas por turistas spaciales de l feturo.

L satélite ye pensado cumo un possible hospedeiro de bida de micróbios straterrestres.[4][5][6]

Mitologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Titanas

Titana (de l griego Τιτάνας) quando fui çcubierto pul astrónomo Christiaan Huygens fui simplesmente chamado de Saturni Luna (Lhatin para "Lhuna de Saturno"). Solo an 1847 ye que John Heirschel (filho de William Heirschel, l çcubridor de dues outras lunas an Saturno) sugere un nome própio pa la luna sob la chamaçon "Titana", fazendo l mesmo pa las outras lunas que tenien sido çcubiertas an Saturno. Todas tomórun nomes de titanas relacionados cun Saturno.

Na mitologie griega, ls Titanas son seres anteriores als diuses de l Oulímpo i que tenien statura gigantesca, fuorça çcomunal i éran aliados de Saturno (Cronos) na guerra contra Júpiter (Zeus) i ls diuses de l Oulímpo, antre eilhes Pluton (Hades), Netuno (Poseidon), gigantes, ciclopes i heicatonquiros pul domínio de l'ouniberso. Ls titanas liderados por Saturno acabórun por ser derrotados depuis de dieç anhos de guerra i fúrun cunfinados al Tártaro.

Stória d'ouserbaçon i sploraçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ua de las purmeiras eimaiges tiradas d'acerca de l colossal planeta Saturno, pula Pioneer 11. Titana ye l punto alaranjado por cima de Saturno, la Tierra tenerie un pouco mais de l dobro de l tamanho qu'apersenta Titana na eimaige.

La 25 de Márcio de 1655, l'astrónomo houlandés Christiaan Huygens decide apuntar un de ls sous nuobos telscópios para Saturno, cun antençon de studar ls anéis. Estes telscópios éran de culidade superior al ousado por Galileu Galilei na çcubierta de las grandes lunas de Júpiter, las chamadas Lhunas de Galileu. Huygens quedou surpreso an ber que para para alhá de ls anéis, Saturno tenie ua grande luna.

Titana mostra-se ne ls cielos de la Tierra ua magnitude antre +7,9 i +8,7, cun un çco de 0,8'' de diámetro i puode ser ouserbado cun pequeinhos telscópios (de diámetros maiores que 5 cn) ó binoclos potentes.

Ne l'anho de 1944, Gerard Kuiper detetou metano ne l spetro de Titana, eibidenciando que tenie atmosfera. Por bias desso, esta luna çpertou especial antresse antre ls astrónomos, i ouserbaçones por radares, telscópios i modelos de laboratório amostrórun defrentes heipóteses de l que serie Titana.

De passaige por Saturno, la Pioneer 11 einougurou assi ls studos feitos por sondas spaciales an 1979 i cunfirma l'eisisténcia dua atmosfera bastante densa. La 12 de Nobembre de l'anho seguinte chega la sonda Voyager 1 que passa propositadamente a 7000 Km de Titana, de forma a mirar mais d'acerca. La cumbinaçon de ls dados oubtidos pula Voyager 1 rebelórun que Titana tenerie ua atmosfera semelhante a la de la Tierra primitiba, rica an azoto, árgon, metano i heidrogénio, nua presson de 1,5 bar, l qu'amplicaba qu'habie dieç bezes mais gáç na superfice de Titana de l que na Tierra, mesmo cun ua grabidade mui mais fraca (14% la de la Tierra). Las eimaiges de la Voyager 1 nun amostrórun caratelísticas de la superfice.

An 1981, la Voyager 2 atinge Titana, mas faç solo ua bejita al loinge, prosseguindo sue biaige para Ourano i Netuno. Todas las eimaiges oubtidas amostrórun un mundo ambolto an nubrina l que tornaba la superfice ambesible. Carl Sagan demunstrou que Titana poderie tener moléculas ourgánicas, ancluindo custituintes de proteínas (cumo ls aminoácidos). Debido a estes dous motibos, ye criada a misson de la sonda Cassini-Huygens (de la NASA i ESA), un sfuorço cunjunto antre norte-amaricanos i ouropeus para studar Titana i l resto de l sistema saturniano. Depuis de quaije siete anhos de biaige, la sonda chega la Saturno ne l die 1 de Júlio de 2004, i ampeça por cartografar la superfice por radar. La Cassini subrebou Titana la 26 de Outubre de l mesmo anho i tirou eimaiges d'alta-resoluçon a solo 1200 Km de l planeta, çcernindo cachos de claridade i scuridon que serien besibles al uolho houmano. L módulo de Sploraçon Huygens (de la ESA), que se çtinaba anteiramente al studo de l'atmosfera i superfice de Titana, çceu por antre la nubrina i pousou na superfice la 14 de Janeiro de 2005; las eimaiges amostrórun ua superfice alienígena i adbersa, moldada por fluidos líquidos, mas la persença de líquidos nas eimaiges nun fúrun cunfirmados.

Nun eisisten prainos ó studos para missones tripuladas por seres houmanos la Titana, ó la colonizaçon deste mundo, pul menos fura de la fiçon científica. L que nun surprende, dado l nuosso coincimiento mui lemitado de Titana. Aparentemente la superfice de Titana ye mui moço i atiba, i cuntén bastante carambelo d'auga i talbeç ouceanos i canhales de cumpuostos ourgánicos líquidos.

Geologie planetária[eiditar | eiditar código-fuonte]

Titana ye maior qu'un de ls planetas percipales: Mercúrio, anque ser menos massibo que Mercúrio. Pensaba-se qu'era la maior luna de l sistema solar até recentemente, mas çcubriu-se an ouserbaçones mais recentes que l'atmosfera densa reflete ua grande cantidade de luç, l que lebou la que se pensasse que serie maior.

Titana ten bárias semelhanças culas grandes lunas de Júpiter (Ganímedes i Calisto) i Netuno (Triton) i ye metade carambelo (d'auga) i metade matéria rochosa. Presumibelmente, ten bárias camadas cun un núcleo rochoso de 3400 Km rodeado por bárias camadas de defrentes formas de cristales de carambelo. Mas l'anterior de la luna puode inda ser caliente. Anque semelhante an cumposiçon cun Reia i cul resto de las lunas de Saturno, ye mais denso debido a la cumpresson grabitacional.

Topografie giral[eiditar | eiditar código-fuonte]

La superfice de Titana mostra grandes regiones claras i terreno scuro, ancluindo ua grande ária cun un grau de reflexon razoable de l tamanho de la Oustrália. Denominou-se esta ária cumo Xanadu, i fui eidantificada a partir d'eimaiges d'anfrabermelhos de l Telscópio Spacial Hubble i de la sonda Cassini. Eesisten an Titana outras árias semelhantes la Xanadu i speculaba-se que serien mares de metano ó etano, mas las ouserbaçones de la Cassini andican que nó. La Cassini ten tirado retratos d'alta-resoluçon de todas estas árias, i ancuontrou marcas lineares enigmáticas, qu'alguns cientistas sugíren qu'andican atebidade tetónica.

De forma a antender melhor las caratelísticas de la superfice de Titana, la sonda Cassini ten ousado radares altimétricos i abiertura sintética para cartografar parte de la superfice durante ls ancuontros cun esta luna. Las purmeiras eimaiges rebelórun ua geologie dibersa i cumplexa cun árias scarpadas i outras prainas. Eesisten caratelísticas que parécen tener ourige bulcánica, que dében libertar auga misturada cun amónia. Apersenta inda zonas raiadas que parécen ser causadas por partículas liebadas pul bento. Las poucas crateras d'ampato aparentan anchimiento, probabelmente cun chuba d'heidrocarbonetos. La ária yá cartografada parece ser lebemente praina cun nanhue bariaçon d'altura maior que 50 metros; assi i todo, l radar altimétrico solo cobriu parte de la region polar norte.

Nas eimaiges tiradas a partir de la superfice pula sonda Huygens notan-se eibidéncias d'eroson na base de las peinhas, andicando possible atebidade flubial. La superfice ye mais scura de l que l que se prebia, cunsistindo nua mistura de carambelo d'auga i heidrocarbonetos. Acradita-se que l "tierra" besible nas eimaiges ye precipitaçon de l nubrina d'heidrocarbonetos arriba.

L "H de Titana".

Outras de las çcubiertas de la sonda refire-se la regiones cun material claro cortadas por alinhamientos scuros drento de l terreno scuro.

L "H de Titana" ye ua zona cumpuosta pulas regiones de Fensal (parte norte) i Aztlan (parte sul). Pensa-se qu'estas formaçones de terrenos séian árias altas de carambelo d'auga, rodeadas por terreno raso que ye prenchido cun material scuro probeniente de l'atmosfera.

Fensal stá subrecarregada de pequeinhas "ilhas" cun tamanhos que barian antre ls 5 i ls 40 quilómetros de diámetro. La parte oeste de Fensal ye dominada por bárias ilhas, alguas grandes cumo Bazaruto Facula, ária que cuntén ne l centro ua cratera scura bastante grande. Las pequeinhas ilhas de Fensal son çpersas i circulares, anque muitas tenéren l'aparéncia de tener ua ourientaçon este-oeste. Por outro lado, Aztlan aparece quaije çprobido de pequeinhas ilhas, mas cun trés grandes ilhas na zona oucidental. La maior de las quales ye Sotra Facula que mede 240 por 120 quilómetros de diámetro.

Lagos de metano[eiditar | eiditar código-fuonte]

Hai mui que se acradita na eisisténcia de lagos i mars de metano i etano an Titana. Assi i to, mesmo que muitos aspetos de la superfice puodan ser splicados cumo sendo perdutos de líquidos, nun eisistian probas cunclusibas para detreminar l'eisisténcia de líquidos na superfice.

Quando la sonda Cassini chegou al sistema saturniano, speraba-se que lagos ó ouceanos d'heidrocarbonetos podíssen ser detetados por luç de l sol refletida de la superfice. Mediçones de radar recentes a partir de la Tierra sugerian nun eisistir nanhun grande ouceano d'etano an Titana, mas podie ser qu'inda eisistissen pequeinhos lagos.

Ls achados de la Huygens a 14 de Janeiro de 2005 nun amostrórun nanhue ária cun líquidos, anque haber ua andicaçon mui fuorte desso ne l passado recente. Las eimaiges de la Huygens mostran pequeinhos montes atrabessados por canhales scuros de drenaige. Ls canhales dirigen-se para ua region ancha, praina i scura. Pensaba-se einicialmente que la region scura fusse un lago de fluidos. Todabie, tornou-se claro que la Huygens pousou na region scura i sólida.

Nun fui ancontrada nanhue proba eimediata de l'eisisténcia de líquidos ne l local de pouso de la Huygens. La superfice fui eimediatamente studada quando la sonda pousou i berificou-se que l local era semelhante l'arena solta ó argila molhada; esto ye, ua costra dura que cobre un material pegajoso. Assi i to, análezes susequentes de ls dados sugeriran qu'estes dados fúrun oubtidos porque la sonda al caer çlocou un xeixo grande, i que l terreno serie melhor çcrito cumo ua forma d'arena feita por granos de carambelo. Las eimaiges tiradas depuis de l pouso mostran un terreno praino cubierto por xeixos. Estes xeixos, que puoden ser custituídos por carambelo d'auga, son algo redondos, l qu'andica l'açon de fluidos.

Ua antrigante marca scura que puode ser l local dun lago persente ó antigo d'heidrocarbonetos líquidos.

Heipoteticamente, la Huygens puode tener pousado durante ua estaçon seca an Titana, i que ls períodos de chuba de metano ne l passado recente puoden tener formado lagos que susequentemente eibaporórun. L tiempo desses anterbalos de períodos de chuba son çconhecidos, i ls cientistas relembran que la Huygens pousou solo nun pequeinho local nua luna de l tamanho dun planeta, l que ye ansuficiente para abaluar to l globo.

Mas ua stória defrente[7]fui rebelada pula sesta passaige de radar feita pula Cassini an Titana, an 22 de júlio de 2006. L grupo liderado por Eillen Stofan, de l University College de Londres, anunciou ls detalhes de la çcubierta. L radar fizo l mapeamiento dua pequeinha region ne ls alredores de l pólo norte de Titana. Naqueilha ária, eilhes ancontrórun mais de 75 lagos, alguns deilhes tan grandes quanto l Mar Muorto, na Tierra, cun mais de 70 quilómetros de stenson. La defrença, claro, ye que ls cuorpos líquidos na superfice terrestre son cumpuostos d'auga. An Titana, que queda mui mais loinge de l Sol i ye mui mais friu, l'auga eisiste solo an forma cungelada i se apersenta cumo peinha sólida. L que ye líquido por alhá ye l metano, un cumpuosto ourgánico relatibamente simples que, eiqui na Tierra, ye coincido por ser l resultado de l metabolismo de formas de bida. Al que parece, i cuntreriando l qu'antes eimaginában ls cientistas, l'umidade de l'aire solo atinge un nible que permite la permanéncia de cuorpos líquidos an Titana acerca de ls pólos, dende la deficuldade enicial an localizar ls lagos. Ls pesquisadores spírun qu'eisistan mudanças sazonales al longo de l'anho[8]-- qu'alhá, an rezon de la grande órbita de Saturno al redror de l Sol, debe durar l'eiquibalente a cerca de 29 anhos terrestres. Por esso, l'eiquipe quier cuntinar ouserbando las mesmas regiones al longo de l tiempo, para ber se ls lagos ne l pólo norte ampeçan a secar i outros ne l pólo sul ampeçan a aparecer. Na berdade, hai eibidéncia de lagos secos ne l pólo norte, anton nun ye nada amprobable qu'esso acunteça.

La cunfirmaçon[8]

PIA12481 Refleçon especular de Titan

La sonda Cassini de la NASA caturou an 2009 l purmeiro centeilha de luç solar refletido nun lago de l satélite de Saturno, Titana cunfirmando cun esso la persença de líquido na parte de l satélite que ye cubierta por muitas bacies que possuen la forma de lagos gigantescos. Ls cientistas de la Cassini stában percurando por esse brilho, tamien coincido cumo reflexon specular, zde que la sonda ampeçou a orbitar Saturno an 2004. Mas l'heimisfério norte de Titana, que ten la maior parte de ls lagos, staba siempre mergulhado na scuridon de l'ambierno. L Sol solo ampeçou a eiluminar diretamente ls lagos de l norte recentemente cula aprossimaçon de l'eiquinócio de Agosto de 2009, quando se ampeça la primabera ne l'heimisfério norte de l satélite. L'atmosfera mui nebulosa de l satélite tamien cuntribuía para bloquear ls reflexos solares na maior parte de ls cumprimientos de óndia. L'eimaige fui caturada an 8 de Júlio de 2009, usando l spetrómetro bisual i anfrabermelho a bordo de la Cassini. L'eimaige fui apersentada ne l die 18 de dezembre ne l'ancuontro d'ambierno de la Ounion Geofísica Amaricana an San Francisco. “Essa ye ua eimaige que ne ls diç mui subre Titana – spessa atmosfera, lagos na superfice i outras caratelísticas semelhantes al planeta Tierra”, dixe Bob Pappalardo, cientista de l porjeto Cassini, localizado ne l Laboratório de Propulson la Jato de la NASA an Pasadena na Califórnia. “Ye ua stranha cumbinaçon de fatores i de semelhanças cula Tierra. Essa puode ser cunsidrada ua de las percipales eimaiges yá feitas pula Cassini”. An 2008, ls cientistas de la Cassini ousórun ls dados anfrabermelhos para cunfirmar la persença de líquido ne l Lago Ontário, l maior lago de Titana localizado ne l sou heimisfério sul. Mas eilhes inda stában percurando por eibidéncias para cunfirmar la persença de líquido ne l'heimisfério norte adonde ls lagos son maiores.

Bulcones gilados[eiditar | eiditar código-fuonte]

Criobulcones an Titana an quelores falsas, ouserbado pula sonda Cassini.

Durante l'aprossimaçon la Titana pula Cassini la 26 de Outubre de 2004, ouserbou-se ua superfice global lisa cun poucas crateras d'ampato. Esto sugere que la luna ten ua superfice que se renoba custantemente. Las eimaiges de la Cassini rebelórun ua ária basta scura chamada Ganesa Macula que ye ua strutura cun 180 Km que se assemelha a las abobadas de panquecas bulcánicas ouserbadas an Bénus pula sonda Magellan.

Estes bulcones funcionan la baixas temperaturas, pul que se chaman criobulcones. Fui possible oubter eimaiges que sugíren criobulcones atibos. La deteçon de Árgon 40 na atmosfera andica que ls bulcones cospen prumas d'auga i amónia. L'eibidéncia d'atebidade bulcánica de la radadeira misson de la Cassini sugere que las temperaturas son probabelmente mais altas ne ls bibeiros de criobulcones.

Dado que l'eisisténcia de lagos an Titana permanece por cunfirmar, alguns cientistas acraditan que las caratelísticas scuras na luna son causados por criobulcanismo que por fluidos a la superfice.

Atmosfera i clima[eiditar | eiditar código-fuonte]

Titana ye la única luna de l sistema solar cun ua atmosfera cumpletamente zambolbida que cunsiste an bien mais que bruxedos de gases. La persença dua atmosfera fui purmeiro bista por Gerard Kuiper an 1944. Zde anton, las ouserbaçones de las sondas Voyager amostrórun que l'atmosfera titánica ye mais densa que la de la Tierra, cun ua presson a la superfice dua beç i meia la de l nuosso planeta i suporta ua camada de nubres oupacas qu'ocultan aspetos de la superfice de Titana.

L'atmosfera ye cumpuosta por 95% de Azoto, l'atmosfera mais densa i rica an azoto de l sistema solar, a par de la Tierra - cun bruxedos seneficatibos de bários heidrocarbonetos (ancluindo metano, etano, diacetileno, metilacetileno, cianoacetileno, acetileno, propano, para alhá de dióxido de carbono, monóxido de carbono, cianogénio, cianeto d'heidrogénio i hélio.) Titana nun ten un campo magnético i, por bezes, orbita al redror de la magnetosfera de Saturno, spondo-la diretamente al bento solar. Esto puode ionizar i liebar alguas moléculas de l topo de l'atmosfera pa l spácio.

L'alta densidade de l'atmosfera debe-se eissencialmente a la baixa temperatura, yá que las colisones antre las moléculas de ls gases nun son suficientes pa las acelerar até a la belocidade de scape. I la calor gerado drento de l planeta puode bomitar material pa l'atmosfera atrabeç de ls criobulcones, tornando assi l'atmosfera mais spessa.

La nubrina[eiditar | eiditar código-fuonte]

Animaçon dun anterbalo de dues horas que mostra nubres ne l pólo sul de Titana

Pensa-se que ls heidrocarbonetos na alta atmosfera de Titana i an reaçones resulten de la quebra de l metano pula luç ultrabioleta de l Sol, porduzindo ua camada oupaca de nubrina. Esta nubrina ampediu que las purmeiras sondas qu'ouserbórun Titana podíssen ber la superfice, stimulando cientistas i curjidosos.

Nubres bariadas çpersas pontuan nua nubrina quaije cumpleta na atmosfera de Titana. Essas nubres son probabelmente cumpuostas de metano, etano i outros cumpuostos ourgánicos simples. Outros cumpuostos químicos mais cumplexos an pequeinha cantidade porduzen a quelor alaranjada que ye besible de l spácio.

L'atmosfera mui spessa bloqueia la luç de l sol, que demora 8 dies terrestres até atrabessar l cielo de Titana. La sonda Huygens nun cunseguiu detetar la posiçon de l sol durante la sue çcida, i anque ser capaç de tirar eimaiges de la superfice, ls cientistas dízen que l porcesso fui cumo retratar asfalto an poeira. Lougo, ye amprobable que Saturno seia besible a partir de la superfice de Titana.

La Cassini tamien detetou nubres altas ne l pólo Sul de Titana, mas que nun aparentan ser de metano, cumo serie sperado. La çcubierta ten surprendido ls cientistas, i stan a decorrer studos para detreminar la cumposiçon de las nubres i decidir se l'atmosfera de Titana percisa de ser reabaliada. La Cassini andicou que Titana, tal cumo Bénus, ye un "super rodador", ó seia, l'atmosfera ruoda al redror de l'eixe de la luna mais rápido que la superfice. Al ambés de la Tierra, adonde l'atmosfera ye mais lenta. La belocidade de rotaçon ne l'eiquador ye cerca de 1670 Km/hora.

Ciclo de l metano[eiditar | eiditar código-fuonte]

L metano nas temperaturas quemuns de Titana ancontra-se ne l stado gazoso, mas l'atmosfera de Titana çtroi als poucos l metano que bai pa l'atmosfera superior nun porcesso coincido cumo l ciclo de l metano. Assi i to, ls cumpuostos mais cumplexos de carbono, formados a partir de metano son líquidos a essas temperaturas. Estes cumpuostos caen sob la forma de chuba i forman lagos cun alguns metros de perfundidade, talbeç cubiertos por blocos de carambelo d'amoníaco. Ls lagos aparentemente eibaporan-se, mas nanhun porcesso químico ó físico nas cundiçones de Titana permite la retransformaçon destes cumpuostos outra beç an metano. La maior parte de l metano debe tener ourige na superfice ó atrabeç de criobulcones qu'alimentan outra beç l'atmosfera i que depuis cundensan-se buoltando a caer an forma de chuba de metano, cumpletando l ciclo. La Huygens tamien andicou que periodicamente chuobe metano líquido i outros cumpuostos ourgánicos na superfice.

Este probable ciclo de l metano an Titana, an parte, assemelha-se al ciclo de l'auga na Tierra. Anque desso, Titana ye un mundo amprópio para ser bejitado yá que l metano ye mortal pa l'home i la temperatura ye stremamente baixa.

Las staçones de l'anho[eiditar | eiditar código-fuonte]

Na superfice, la temperatura de Titana ye de cerca de -179 °C. Nesta temperatura l carambelo d'auga nun sublima, criando ua atmosfera cun praticamente nanhun oupor d'auga.

Las temperaturas barian pouco de l'eiquador pa ls pólos i de l die pa la nuite, adonde la temperatura raramente deberá chegar als -50 °C al meidie. Tal cumo la Tierra, Titana ten staçones de l'anho, i cada staçon de l'anho eiquibale la siete anhos cumpletos na Tierra, yá que Saturno demora quaije 30 anhos a dar ua buolta al Sol. L'ouserbaçon de tempestades na region sul de l pólo Sul de Titana an Júnio de 2005, adonde ye Berano ne l'heimisfério Sul, lebou a specular qu'ua ária escura poderie ser un reserbatório de chubas de metano an Titana.

Bida an Titana[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls spetógrafos de la Voyager 1 dórun a coincer l'eisisténcia de moléculas ourgánicas, i an particular de heidrocarbonetos yá cumplexos de metano, que yá tenien sido detetados a partir de la Tierra, mas tamien de acetileno i outros cumpuostos nun mundo que se rebelou antressante pa ls sobiologos. Fui tamien çcubierto ácido cianídrico (HCN), ua molécula un tanto simples cumpuosta por trés átomos, mas que son las bases azotadas de l DNA, l código cun que se "scribe" la bida.

Cumo eisiste metano i monóxido de carbono an cantidade suficiente i Titana stá suficientemente próssimo de l Sol, l planeta puode ser afetado pula luç ultrabioleta. Las radiaçones mais fuortes de l Sol, na alta atmosfera de Titana, lieba la que las moléculas de l Metano (CH4) formen moléculas mais cumplexas. Ls heidrocarbonetos mais pesados aglomírun-se i porduzen las oupacas camadas d'aerossol alaranjado cun 200 Km d'altura, até séren demasiado pesados i, assi, çcen a la superfice. Lentamente i durante la stória desta luna, ua cuntínua camada ourgánica fui cobrindo to la superfice até, pul menos, cientos de quilómetros. Debido a esto, Titana ten semelhanças cula Tierra primordial. Titana ten sido bisto cumo ua Tierra primitiba ne l cungelador, cul ambrion de la bida cungelado.

L'eisisténcia de criobulcanismo an Titana ten amportantes amplicaçones na sobiologie, yá que spone ls ourgánicos de la superfice a l'auga líquida. La química aquosa permite que ls heidrocarbonetos formen speces pré-bióticas mais eiboluídas i ouxidadas, tales cumo aminoácidos. Nun modelo feito, i cumo ua bóbeda de solo 1 Km d'altura liebarie 5 x 10³ anhos la se cungelar cun laba feita anteiramente d'auga líquida, i liebarie até 12 x 10³ anhos causo fusse d'amónia zeidratada, permitindo la que la química pré-biótica eibolua bien mais de l que fui spurmentado an laboratórios na Tierra.

Assi, Titana tal cumo la luna Ouropa i l planeta Marte, stá ne l topo de la lista de ls cuorpos celhestres adonde se puode ancontrar formas de bida primitiba. Daqui a 5 bilhones d'anhos quando l Sol ampliar 50 bezes l sou tamanho, Titana bai recebir la mesma cantidade d'einergie solar que la Tierra recibe hoije. Heipoteticamente i por un cúrtio período de tiempo, l satélite poderie tornar-se nun mundo oceánico adonde la bida prospera.

Refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]

  1. «News Features: The Story of Saturn». Cassini–Huygens Mission to Saturn & Titan (an Inglês). NASA & JPL. Cunsultado an 15 de setembro de 2012  Cunsulte data an: |cunsultadata= (ajuda)
  2. Modelo:Cite jornal
  3. Nemiroff, R. and Bonnell, J. (25 de março de 2005). «Huygens Discovers Luna Saturni». Astronomy Picture of the Day. NASA. Cunsultado an 15 de setembro de 2012  Cunsulte data an: |cunsultadata=, |data= (ajuda)
  4. Modelo:Cite jornal
  5. Modelo:Cite jornal
  6. Mckay, Chris (2010). «Have We Discovered Evidence For Life On Titan». SpaceDaily. Cunsultado an 15 de setembro de 2012  Cunsulte data an: |cunsultadata= (ajuda) Space.com. 23 de março de 2010.
  7. http://g1.globo.com/Noticias/Ciencia/0,,MUL154-5603,00-CIENTISTAS+ENCONTRAM+LAGOS+EM+TITA.html
  8. 8,0 8,1 http://cienctec.com.br/wordpress/?p=241[lhigaçon einatiba]