Mar

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Bista de l mar, an Miami Pratja, Spanha.
Siete Mares Greco-Romanos

L mar ye ua lhonga stenson de auga salgada lhigada cun un ouceano. L termo tamien ye ousado para grandes lhagos salinos que nun ten salida natural, cumo l Mar Cáspio i l Mar de la Galileia. L termo ye ousado nun sentido menos geográfico para chamar ua parte de l'ouceano, cumo mar tropical ó auga de l mar se referindo a las augas oceánicas.

La auga de l mar ye traspariente. Mas, quando se ouserba, el parece azul, berde ó até cinzento. L reflexo de l cielo nun torna l mar azul , l que torna l mar azul ye l fato de que la luç azul nun ye absorbida ,al cuntrario de l'amarielho i de l burmeilho. Tamien depende de a quelor de a tierra ó de las oucas trasportadas pulas sues augas. A partir dua cierta perfundidade, las quelores ampeçan a sumir de l fondo de l mar. La purmeira quelor a zaparecer ye la burmeilha, als seis metros. Depuis, als quinze, some la amarielha. Até chegar a un punto an que solo se berá l azul.

Durante milhones d'anhos, la chuba formou cursos de auga qu'iban dissolbendo lhentamente peinhas de todos ls períodos geológicos, nas quales l sal quemun ye ancontrado an abundáncia (esse sal se soltaba de las peinhas). Esses cursos de auga zambocában ne l mar. Cumo todos ls rius corren pa l mar, el quedou cun quaije to l sal.

Muitos mares son mares marginales.

Durante l'eidade média, até la çcubierta de l nuobo mundo ls famosos "siete Mares" éran: mar Glacial (ártico), Mar de la Fráncia, Mar de la Spanha, Mar Oceánico, Mar de las Antilhas, Mar Austral (ouceano Atlántico) i l mar de las Índias.

Mas l cunceito de siete mares, inda que zambolbido na Grécia i an Roma, ten raízes mais antigas. La purmeira refréncia stórica de ls siete Mares remonta 2.300 a.C., ancontrada nua grabura sumeriana. Essa debison de l mundo an siete mares, quatro cuntinentes i quatro rius, ye mais filosófica que rialmente cartográfica. Atualmente son cunsidrados cumo ls siete Mares de l mundo ls ouceanos:

  • Pacífico Norte
  • Pacífico Sul
  • Atlántico Norte
  • Atlántico Sul
  • Índico
  • Ártico
  • Antártico

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]