Ganímedes (satélite)

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Ganímedes
True-color image taken by the Galileo probe
Eimaige de Ganímedes tirada pula sonda Galileu.
Caratelísticas orbitais
Caratelísticas físicas
Albedo 0,43 ± 0,02
Magnitude aparente 4,61 (ouposiçon)
4,38 (in 1951)

Ganímedes ye l percipal satélite natural de Júpiter, i ye l maior de l Sistema Solar, sendo maior que l planeta Marcúrio an relaçon al diámetro an 8% mas tenendo ua massa menor, que ye solo 45% de la massa de Marcúrio. Este einorme satélite orbita Júpiter a 1,070 milhones de quilómetros de çtáncia. Ganímedes fui çcubierta an 1610 i ye ua de las quatro lhunas çcubiertas por Galileu Galilei a orbitar Júpiter, nas sues ouserbaçones feitas grácias a l'ambençon de l telscópio.

Mitologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Ganímedes

Tal cumo las outras trés lhunas de Galileu, l nome de Ganímedes fui dado por Simon Marius cul nome d'amores de Zeus (Júpiter pa ls romanos), sendo l único nome masculino de las quatro.

Na mitologie, Ganímedes tenie cumo funçon serbir nétar i ambrosia als diuses. Antes d'adquirir l'eimortalidade era un moço famoso pula sue beleza. Zeus (Júpiter) apaixonou-se por el i este trasformou-se an águila para ratá-lo, i assi lhebou Ganímedes até als cielos nas sues garras.

Stória d'ouserbaçon i sploraçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ganímedes fui çcubierto la 11 de Janeiro de 1610 por Galileu Galilei. Alguns bénen Simon Marius cumo l sou çcubridor.

Ls astrónomos, baseados an ouserbaçones feitas a partir de la superficie de la Tierra, tenien solo poucas anformaçones subre Ganimedes, mesmo cul uso de ls melhores telscópios de meados de l seclo XX. Fui solo quando las sondas Pioneer 10 i Pioneer 11 chegórun la Júpiter an 1973 i an 1974, respetibamente, que se cunseguiu oubter las purmeiras eimaiges mais detalhadas de las grandes lhunas de Júpiter.

Las Pioner cunseguiran catar dues buonas eimaiges de Ganímedes. Estas eimagems mostrában pouca bariaçon de quelor, mas rebelórun ua bariaçon sustancial de albedo.

An 1979 las sondas Voyager alcançan Júpiter. Las eimaiges de la Boyager amostrórun que Ganímedes tenie dous tipos de terrenos çtintos: ua parte de l globo ye cubierta por crateras, l'outra por sulcos, l que rebelou que la superfice gilada poderie sofrer porcessos tetónicos globales.

Las Boyager fúrun las que çcubriran que Ganímedes era, na berdade, l maior satélite de l Sistema Solar, i nun Titana an Saturno cumo se pensaba até anton. Esto solo fui possible detreminar quando las Boyager chegórun la Titana i çcubriran qu'esta tenie ua atmosfera bastante densa que daba aspeto de ser maior.

Debido al sou tamanho i caratelísticas, Ganímedes tamien entra pa ls cuntos de fiçon científica atrabeç de l'eimaginaçon de bários outores; de çtacar l lhibro (Farmer in the Sky) de Robert Heinlein, an que Ganímedes ye terraformado i colonizado por seres houmanos. An (2061: Odisseia Trés) de Arthur C. Clarke, Ganímedes ye calecido pul nuobo sol Lhúcifer i cuntén un grande lhago eiquatorial i ye l centro de la colonizaçon houmana ne l sistema jobiano.

Na década de 1980 ua eiquipe d'astrónomos andianos i norte-amaricanos nun ouserbatório na Andonésia detetórun ua atmosfera ténue al redror de Ganímedes durante ua ocultaçon quando Júpiter passou an frente dua streilha. Mais recentemente, l Telescópio Spacial Hubble, detetou qu'essa atmosfera era cumpuosta de ouxigénio, tal cumo l'atmosfera ancontrada an Ouropa.

An 7 de Dezembre de 1995, la sonda Galileu chegou la Júpiter nua biaige cuntínua pul planeta i sues lhunas durante uito anhos. Lhougo na purmeira aprossimaçon la Ganímedes, la Galileo çcubriu que Ganímedes tenie l sou própio campo magnético eimerso ne l campo magnético gigantesco de Júpiter.

Geologie planetária[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ganímedes ten un diámetro médio de 5262,4 Km; sendo un pouco maior que l planeta Marcúrio.

La densidade de Ganímedes circunda ls 1,942 g/cn³. La baixa densidade debe-se a l'eilebada percentaige de carambelos cun alguns selicatos de material primordial i d'ampato probeniente de l spácio.

Modelo de l'anterior de Ganímedes.
Modelo de l'anterior de Ganímedes.

Ganímedes ye cumpuosto por peinha de selicatos i carambelo de auga, cula crusta de carambelo flutuando subre un manto lhamaciento que puode cunter ua camada de auga lhíquida. La sonda Galileu andicou que la strutura de Ganímedes debede-se an trés camadas: un pequeinho núcleo de fierro ó de fierro i alxofre derretido rodeado por un manto rochoso de selicatos cun ua cápia de carambelo por cima. Este nucleo metálico sugere un eilebado grau de calecimiento ne l passado de Ganímedes de l que se julgaba. De fato, Ganímedes puode ser semelhante la Io, mas cun ua cápia sterna adicional de carambelo.

La crusta gilada debede-se an placas tetónicas. Estas caratelísticas sugíren que l'anterior terá sido mais atibo qu'hoije, cun mui mais calor ne l manto.

L campo magnético de Ganímedes stá anserido ne l campo magnético gigantesco de Júpiter. Probabelmente, este ye criado cumo l de la Tierra, resultando de l mobimiento de material cundutor ne l sou anterior. Pensa-se qu'este material cundutor puoda ser ua camada de auga lhíquida cun ua cuncentraçon eilebada de sal, ó que puoda ser ouriginado ne l núcleo metálico de Ganímedes.