Plástico

L plástico sirbe de matéria prima pa la fabricaçon de dibersos perdutos.

An química i tecnologie, ls plásticos son materiales ourgánicos poliméricos sintéticos, de cunstituiçon macromolecular, dotada de grande maleabelidade (qu'apersentan la propiadade d'adatar-se an çtintas formas), facilmente trasformable mediante l'amprego de calor i presson, i que sirbe de matéria-prima pa la fabricaçon de ls mais bariados oubjetos: basos, sacos plásticos, toalhas, ambalaiges, cortinas, bijuteries, carroceries, roupas, çapatos.

La matéria-prima de ls plásticos giralmente ye l petrólio. Este ye formado por ua cumplexa mistura de cumpuostos. Pul fato d'estes cumpuostos possuíren defrentes temperaturas d'eibuliçon, ye possible separá-los atrabeç dun porcesso coincido cumo çtilaçon ó craqueamiento.

La nafta ye fornecida a las centrales químicas i petroquímicas, adonde passa por ua série de porcessos, dando ourige als percipales monómeros, cumo, por eisemplo, la creolina.

Debide se ls plásticos an dous grupos, d'acuordo culas sues caratelísticas de fuson ó derretimiento: termoplásticos i termorrígidos.

Stória

La zeignaçon "plástico" ben de l griego plassein i Eixprime la caratelística de ls materiales quanto a moldeabelidade (cámbio de forma física). Adota-se este termo para eidentificar materiales que puoden ser moldados por antremédio d'altaraçones ne las cundiçones de presson i calor, ou por reaçones químicas.

L purmeiro acuntecimiento que lhebou a la çcubierta de ls plásticos fui l zambolbimiento de l sistema de bulcanizaçon, por Charles Godyear, an 1839, adicionando alxofre a la borraixa bruta. La borraixa tornaba-se mais resistente al calor.

L segundo passo fui la criaçon de l trenitrocelulose, an 1846 por Christian Schönbein, cula adiçon de ácido sulfúrico i ácido nítrico al algodon. La nitroceluloide era altamente splosiba i passou a ser ousada cumo altarnatiba a la pólbara. Mais tarde, fui zambolbido la celuloide cula adiçon de cánfora. Esse nuobo perduto tornou-se matéria-prima na fabricaçon de filmes fotográficos, bolas de bilhar, placas dentárias i bolas de pingue-pongue.

An 1909, Lheo Baekeland criou la baquelite, purmeiro polímero rialmente sintético, podendo ser cunsidrado, antoce, l purmeiro plástico. Era resultado de la reouçon antre fenol i formaldeído. Tornou-se útele pula sue dureza, resisténcia al calor i a l'eiletricidade.

Ne la década de 30 fui criado un nuobo tipo de plástico: la poliamida, quemercialmente chamada de Nylon. Passada la Segunda Guerra Mundial fúrun criados outros, cumo l dácron, l'isopor, l poliestireno, l polietileno i l vinil. Nesse priudo, ls plásticos defundírun ne l coutidiano de las pessonas de tal forma a nun ser possible ya eimaginar l mundo d'hoije sin eilhes.

Classeficaçon

Puoden ser subdebididos an termoplásticos i termofixos.

• Termofixos son polímeros de cadena rameficada, pa ls quales, l "andurecimiento" (polimerizaçon ou cura) ye cunsequença dua reouçon química eirrebersible.

• Termoplásticos, bantajosos pula sue bersatelidade i facelidade d'ouso giralmente sin necidade de máquenas i eiquipamientos mui ilaborados (i financeiramente çpendiosos).

Dantre ls termofixos coincidos, çtaca-se l poliéster. Las resinas poliésteres son la familha de polímeros resultantes de la cundensaçon de ácidos carboxílicos cun glicoles, siendo classeficados cumo resinas saturadas ó ansaturadas, cunforme la cadena molecular resultante.

Eijempros

• Tereftalato de polietileno (PET): John Rex Whinfield ambentou un nuobo polímero an 1941 al cundensar etilenoglicol cun ácido tereftálico. La garrafa PET fui patenteada an 1973 por Nathaniel Wyeth. La soustança cundensada fui l tereftalato de polietileno (PET). PET ye un termoplástico que puode ser reduzido a febras (cumo l dácron) y fitas (cumo Mylar). Ye l plástico percipal de las ambalaiges para alimientos cun cierro.

• Poliestireno (Isopor): l poliestireno ye formado por moléculas de estireno. El ye capaç de formar un plástico rígido i rejistente a batidas para trastes, gabinetes (para monitores de cumputador eTVs), copos i ferramientas. Quando l poliestireno ye calecido cun aire ne la mistura, forma l'isopor. L'isopor ye lhebe, moldable i un eicelente eisolante.

• Cloreto de polivinila (PVC): l PVC ye un termoplástico formado quando l cloreto de vinil (CH₂=CH-Cl) sufre polimerizaçon. Passada la porduçon, el queda andeble, anton ls fabricantes colocan un lhíquido plastificante para tornar-lo macio i maleable. L PBC ye mui ousado para tubulaçones i ancanamientos, por ser durable, ampossible de corrober i mais barato que tubulaçones metálicas. Inda assi, passado mui tiempo, l plastificante puode ser eiliminado naturalmente, tornando la tubulaçon andeble i quebradiça.

• Politetrafluoroetileno (Teflon): l teflon fui feito an 1938 pula DuPont, l perduto fui patenteado an 1941. Ye criado pula polimerizaçon de las moléculas de tetrafluoroetileno (CF₂=CF₂). L polímero ye stable, resistente a altas tempraturas i a bárias sustanças químicas cun ua faç quaije sin atreito. L teflon ye ousado ne la fita de bedaçon d'ancanamiento, ferramientas pa la cozina, canhos, rebestimientos ampermeables.

• Cloreto polivinílico (Saran): Dow fabrica rejinas Saran, que son sintetizadas pula polimerizaçon de moléculas de cloreto de vinil (CH₂=CCl₂). L polímero puode ser ousado para fazer fitas i ambalaiges ampermeables als aromas de ls alimientos. L'ambalaige de Saran ye un plástico famoso para ambalar alimientos.

• Polietileno, LDPE e HDPE: l polímero mais quemun antre ls plásticos ye l polietileno, feito de monómeros de etileno (CH₂=CH₂). L purmeiro polietileno fui porduzido an 1934. Agora chamamos esse plástico polietileno de baixa densidade (LDPE) porque flutua nua mistura de álcol i auga. Ne l LDPE las fibras de polímero son antrelaçadas i ourganizadas amprecisamente, por isso el ye macio i flexible. Fui ousado pula purmeira beç para eisolar filos eilétricos, mas agora ye ousado para fitas, ambalaiges, garrafas, guantes çcartables i sacos de lhixo.

Ne la década de 50, Karl Ziegler polimerizou l'etileno ne la persença de bários metales. L polímero polietileno resultante era cumpuosto percipalmente de polímeros lhineares. Essa forma lhinear porduzia struturas mais firmes, densas i ourganizadas, i ye chamada hoije polietileno d'alta densidade (HDPE). L HDPE ye un plástico mais rígido cun punto de fuson mais alto que l LDPE, i qu'ancolhe nua mistura de álcol i auga. L HDPE ye ousado hoije percipalmente an recipientes i cundutas para auga potable.

• Polipropileno (PP): an 1954, Karl Ziegler i Giulio Natta, trabalhando andependientemente, preparórun l polipropileno zde monómeros de propileno (CH₂=CHCH₃) i recebírun l Prémio Nobel de Química an 1963. L polipropileno ye ousado an acabamientos de carros, ambalaiges de baterie, garrafas, tubos, filamientos i sacos de lixo.

Propiadades de ls plásticos

Las propiadades de ls plásticos son defenidas percipalmente pula química ourgánica de l polímero. Tales cumo dureza, densidade i resisténça al calor, solbentes ourgánicos, oxidaçon i radiaçon ionizante. Particularmente, la maiorie de ls plásticos derreten-se cul calecimiento a alguns cientos de grados Celsius.

Poluiçon

An 1997, pesquisadores de l Researchers from the Sea Education Society stimórun que l Ouceano Atlântico stá cuntaminado cun 580 000 nicos flutuantes de plástico por quilómetro quadrado. De acuordo cun Greenpeace, l porblema nun ye solo l plástico que flutua: 70% de l plástico afunda, cuntaminando l fondo de ls ouceanos, cun cerca de 110 pedaços de lhixo por quilómetro quadrado. Ne l ouceano Pacífico, eijiste ua einorme ilha de plástico chamada  La Grande Mancha de Lhixo de l Pacífico. Calcula-se que sue ária seia maior que la de ls stados brasileiros de São Paulo, Rio de Janeiro, Minas Gerais i Goiás sumados. La degradaçon de l plástico ye d'anté 450 anhos. Botar ne la naturaleza material plástico cun base an poliuretano causa porblemas ambientales. Ua hipótese, inda an studo, para resolber tal problema serie l'ouso de l fungo Pestalotiopsis microspora, segundo dízen capaç de alimentar-se de poliuretano.

Prejuízos pa la salude

Debido a la sue ansolubelidade an auga i inércia química relatiba, plásticos puros giralmente ténen baixa toxicidade. Alguns perdutos de plástico cunténen ua bariadade d'aditibos, alguns de ls quales puoden ser tóxicos. Por eisemplo, plastificantes cumo ftalatos i adipatos son muitas bezes adicionados als plásticos andebles, cumo cloreto de polivinila, para tornar-los frexibles lo tanto cumo para uso an ambalaiges d'alimientos, brinquedos i muito mais. Traços destes cumpuostos puoden lhixebiar para fuora de l perduto. Ende la Ounion Ouropeia ten restringido l'ouso de l DEHP (di-2-etil-heixil ftalato) i outros ftalatos an alguas aplicaçones. Alguns cumpuostos de lhixebiaçon de recipientes para alimientos de poliestireno ténen sido propostos cumo anterferindo ne las funçones hormonales i son suspeitos de causar cáncaro.