Stilo Sebero

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!
Cópia moderna de l Apolo de l Templo de Zeus an Oulímpia. L oureginal stá ne l Museu Arqueológico de Oulímpia

Stilo Sebero ye l nome dado al stilo que floresceu na scultura de la Grécia Antiga antre l período Arcaico i l período Clássico, chamando tamien sou período particular ne l ámbito de la stória de la arte escultórica. Tamien por bezes ye referido cumo Pré-Classicismo, Stilo Austero, ó Classicismo Primitibo. Mas mais que ua simples trasiçon, l stilo Sebero spressa balores stéticos i sociales specíficos, justificando sue delimitaçon cumo un stilo andependiente. Antroduziu ua flexiblizaçon naturalista sustancial ne ls rígidos cánones de tendéncia abstrata de la fase anterior, i çtingue-se tamien de l bocabulário formal mui mais bariado de las fases Clássica i Heilenista seguintes, sin que esso senefique tener menor mérito artístico. De fato, antre sue porduçon se ancontran muitas obras-primas por dreito própio, cumo l Auriga de Delfos, l Dius de l Cabo Artemísion i subretodo l grupo decoratibo de l Templo de Zeus an Oulímpia, tenido cumo l mais amportante i típico eisemplar de l stilo Sebero [1].

Fui un stilo cultibado an to la ária de anfluéncia griega. La palabra fui cunhada por Gustab Kramer an sou lhibro Uber den Styl und die Heirkunft dar bemahlten griechischen Thongefässe (1837), referindo-se a la purmeira geraçon de pintores de basos "figura burmeilha", mas a partir de l studo Dar strenge Stil (1937) de Bagn Poulsen tornou-se un domínio prefrencial de la scultura.

Nun eisiste cunsenso antre ls storiadores a respeito de las datas de ampeço i fin deste período. Usualmente se cunsidra pertencer al stilo Sebero la geraçon atiba antre c. 480 a.C. i c. 450 a.C., mas outros, baseados an buonas eibidéncias, prefíren recuar l ampeço de l anterbalo para c. 500 a.C. i stender sou final até c. 440 a.C. i mesmo para alhá, dando borda para la ancluson de eisemplos precursores i outros mais tardios. Essa polémica stá lhigada a las deficuldades de dataçon eisata de muitas peças, al caráter dinámico de la arqueologie, siempre trazendo nuobos dados, i a la própia fluideç que cerca la definiçon de las caratelísticas i de ls lhemites dun stilo artístico, l que, cumo acunte an to storiografie i crítica de la arte, ye siempre matéria de grande sutileza i passible dua bariadade de anterpretaçones [1][2][3].

Antecedentes i cuntesto[eiditar | eiditar código-fuonte]


Eisemplo de kouros Arcaico: L Kouros Anabyssos, c. 530 a.C. Museu Arqueológico Nacional de Atenas

La sociadade de l período Arcaico (c. 700 a.C. la c. 500 a.C) era dirigida por ua aristocracie formada por clanas que monopolizában l poder i la cidadanie, bibendo an oupuléncia i ciosa de sous balores i dreitos tradecionales [4]. An direçon al fin de l período l poder ampeça a ser çputado puls tiranos, cun apoio dun sistema melitar reformado, anquanto que la spanson marítima i comercial abria para outras pessonas un maior campo de ouportunidades de anriquecimiento i ascenson social i trazie para la Grécia ua bariadade de anfluéncias culturales [5].

Ne l terreno de la statuária a tipologie mais prestigiada cuntinaba sendo l kouros, cun sue cuntraparte feminina, la kore, státuas andependientes cujo modelo surgira quaije dous seclos antes i até l final de la fase Arcaica pouca bariaçon conheciu, sendo ousadas cumo monumiento fúnebre ó cebil, i cumo státua de culto ó oufierta botiba [6]. Cun sou porte augusto i inabalable, sue nudeç heiróica, sue spresson facial sigura i cunfiante, siempre sorridentes, sue ambariable fruntalidade, ls kouroi' ' nun éran retratos de andebíduos, mas repersentaçones de eideales i balores abstratos de la aristocracie. Ne ls relebos, nas korai' ' i na statuária pedimental la lhiberdade fui bien maior i se ancontra ua bariadade de posturas, mas l kouros tubo storicamente un papel special na eiboluçon de la escultura griega. Anquanto que ls cunjuntos de la statuária pedimental éran bistos siempre la buona çtáncia i sues formas dependian de la sue lhocalizaçon nas fachadas, i la kore staba siempre bestida, l kouros era un monumiento outónomo, anstalado al rés de l suolo ó subre bases baixas, acessible a la sploraçon bisual detalhada an todos ls ángulos. I, stando siempre nu, las anconsisténcias na sue modelaige nun podien ser eignoradas, tornando-lo l campo pribilegiado pa l studo de la anatomie houmana [7].

Na antrada de l seclo V a.C. la gestaçon dun nuobo modelo político, mais lhiberal, chega a un palabra cula ascenson de Clístenes al poder, cunsulidando an torno de 508 a.C. la democracie ateniense, que rebolucionou to la forma de pensamiento an sue época. L stilo Sebero, cujos eisemplos precursores reconhecidos datan dessa altura, ten sido, assi, associado a la anstitucionalizaçon desse nuobo sistema político i social, que tenerie repercutido na arte de forma a fazer abandonar cun rapideç a tipologie de l kouroi, antimamente associada cula rica, eilegante i sensual sociadade aristocrática Arcaica i cun sous balores çpóticos i sclusibistas, dando lhugar a la simplicidade i a la eiquenomie, junto cun ua atençon maior a particularismos i eimoçones, que spelhában la maior partecipaçon de l andebíduo na sociadade i l nacimiento dua nuoba ética, na eiboluçon de la kalokagathia - la eidantificaçon de la Beleza cula Birtude - para la paideia, seneficando la eiducaçon antegral para la formaçon dun cidadano purfeito [8]. Ye outro dado amportante na fase Sebera la cunsulidaçon dua nuoba forma de analisar la rialidade bisible. Al cuntrário de l pensamiento Arcaico, quando inda nun se era capaç de çcubrir nanhue orde racional ne l mundo de la speriéncia eimediata, i se ambocában rezones mitológicas subrenaturales pa ls acuntecimientos i fenómenos de la Natureza, a partir de las anquiriçones de l filósofos pré-socráticos se ampeça a eimaginar que l mundo poderie "fazer sentido" i que l çtino de ls homes dependia deilhes mesmos. Nun admira anton que se zambolba un nuobo antresse puls stados mentales i emocionales, i que se tente spressar essas pesquisas na arte naturalista, dramática i dinámica de l período [9].

Friso Arcaico tardio cula Gigantomaquia, de l Tesouro de Siphnos, c. 525 a.C. Museu Arqueológico de Delfos
Guerreiro de l Templo de Afaia, frunton oeste, c. 505-500 a.C. Glitoteca de Munique. Eisemplo precursor de l stilo Sebero
Mestre de Oulímpia: Parte de l pedimiento oeste de l Templo de Zeus an Oulímpia, c. 470-457 a.C. Museu Arqueológico de Oulímpia. Eisemplo maior de l stilo Sebero plenamente spresso

Antretanto, un studo de Andrew Stewart afirma que pesquisas estratigráficas rializadas na Acrópole de Atenas rebelan quaije cun certeza que l stilo Sebero stá ausente an camadas anteriores al saque persa de 480 a.C., i que to l material subjacente ye Arcaico. Segundo el las dibersas státuas Seberas ancontradas eilhi eibidencian ser dua data posterior an até 40 anhos a la reocupaçon ateniense de la cidadela. Scabaçones an outros lhocales tenerien trazido resultados semelhantes, fazendo inaugurar l stilo cula segunda berson de l grupo de l Tiranicidas, la de Kritios i Nesiotes, sculpido antre 477 i 476 a.C., relacionando-lo a la bitória griega contra ls persas i al sentimiento de outoconfiança que deilha deribou [10][11], ua cunfiança que tamien dependia de la maturaçon de l modelo social de la cidade-stado i de la bida estable que eilha proporcionaba, mas que era cuntrabalançada pula cuntençon eisigida ne l cumportamiento andibidual i por un nuobo senso de respunsablidade social. Nesse sentido, la própia bitória subre ls persas fui bista cumo un triunfo de la orde i de la rezon subre un mundo até anton dominado fur fuorças çconhecidas i ancontrolables [12]. De outro lhado, Brunile Ridgway lhebanta la heipótese de que Atenas, ambolbida cula guerra, starie na berdade defasada artisticamente an relaçon a outros centros i que ye bien plausible un ampeço anterior fura deilhi pa l stilo [13].

Ua lheitura plurifocal de las ouriges de l stilo Sebero ye decerto la mais razoable, i ancontra apoio ne l fato de que mesmo antes de las Guerras Médicas la Grécia yá staba nua cundiçon de eferbescéncia anteletual, tenendo ademales stablecido ua ancha rede de quemércio cun bários antrepostos i quelónias ne l Mediterráneo, fazendo cun que se zambolbisse ua cultura pan-heilénica que yá nun aderie cumpletamente als antigos percípios de la aristocracie. Jerome Pollitt acrescenta dezindo que la ambason persa nun puode ser respunsablizada pula eibidente eiboluçon de la técnica scultórica, ambora tenga catalisado ua mudança eimediata na minte coletiba i ne l gusto, aglutinando l houmanismo heisitante de ls anhos anteriores i l cunduzindo an direçon a ua nuoba ótica artística que ne l Classicismo ancontrarie un terreno para spresson madura. A la par el justifica atribuir la lhiderança la Atenas na trasiçon de l Arcaísmo pa l Classicismo depuis de la guerra pulas própias circunstáncias sócio-políticas solas i atípicas desta cidade an relaçon al cuntesto griego de sue época, junto cula antensa atebidade eidificatória i artística zamcadeada pula recustruçon de la Acrópole, ambora nun associe l Classicismo resultante sclusibamente cun Atenas [14].

Seia cumo fur, la própia funçon de la arte se modifica nesse período. Anquanto que la statuária Arcaica era basicamente funcional, boltada ó pa l sagrado ó serbindo cumo monumiento, ne l período Sebero eilha se lhiberta de sou outelitarismo i adquire cierta outonomie. Cun ua ceblizaçon yá an pleno florecimiento, ls griegos yá se sentian mais siguros i lhibres de la presson eimediata de la lhuita pula bida i podien dar mais atençon a las questones de la filosofie i de la stética. Hauser afirma que nesta etapa

"l coincimiento prático dá lhugar al eisame lhibre, meios de dominar la natureza passan a ser métodos de çcubrir la berdade abstrata. I assi la arte, que ampeçou por ser un mera serbidora de la magie i de l ritual (...), torna-se até cierto punto ua atebidade pura, outónoma, zeinteressada, praticada pul sou própio balor i pula beleza que rebela." [15].
L Çcóbolo de Míron, c. 460-450 a.C. Cópia romana reduzida de l seclo II. Glitoteca de Munique
Perséfone antronizada, c. 460 a.C. Pergamon Museun. Clara tendéncia arcaizante na statuária de culto nua data tardie

Mas debemos tener cuidado ne l specular an que stenson la arte adquiriu ua andependéncia de la religion ó deixou de refletir aspiraçones éticas i sprituales quando se antregou a la pesquisa naturalista. Mesmo que la Veleza fusse ua meta, pa ls griegos eilha nun fazie sentido sin sue cumbinaçon cula Birtude, nun eideal de ounidade, perfeiçon i harmonia lhigado primariamente als aristocratas mas tamien porjetado ne ls atletas bencedores de l Jogos, tan decantados na lhírica de Píndaro i cunsidrados berdadeiros heiróis. I mesmo que ls mestres scultores fússen mui prestigiados por sue halblidade, inda éran meros "técnicos", ouperários specializados. La noçon de "arte pula arte" staba inda por nacer ne l lhoinge feturo. Nun oustante, l naturalismo de las státuas Seberas lhougo fui aplaudido, l que andicaba ua mudança na cuncepçon de arte i ne l padron de beleza. L mesmo Píndaro las aclamaba por se parecíren la "criaturas bibentes", i depuis de l Tiranicidas, acraditado cumo l purmeiro retrato de andebíduos particulares, státuas de atletas prolifírun an to la Grécia. Na fase Arcaica ls atletas bencedores yá éran celebrados cula ereçon de memientos sob la forma de kouroi, mas estes nun ls retratában fisicamente, antes solo comemorában ua eideia genérica de beleza i de sucesso. Agora, nun período an que l andebíduo ganha mais amportança social por si mesmo i nun solo eipitomiza abstratamente un grupo, ls retratos naturalistas se multiplican i son apreciados por sue semelhança cun las pessonas reales, i ampeçan a ser ourganizados cuncursos de beleza física. Aliás, un de ls tenermos griegos para nomear la perfeiçon corporal ye agalmatías, seneficando "statuesco". Essa associaçon íntema antre cuorpo i eimaige fiel de l cuorpo, inaugurada ne l período Sebero i mui spandida mais tarde, fizo de la statuária pa ls griegos ua segunda Natureza. La repercusson desse fenómeno na sfera relegiosa tamien fui einorme, a punto de séren registrados causos de antercurso sexual cun ídolos. Un tal cumportamiento era até pa ls griegos ua aberraçon, mas, seneficatibamente, nun causo relatado ocorrido drento de l própio recinto de l Templo de Apolo an Delfos, l dius patrono ourdenou atrabeç de sues profetisa que nun se punisse la pessona, mas que eilha oufrecisse ua guirlanda de flores cumo agradecimiento. I para tornar l panorama cultural dessa fase inda mais dinámico, a la par que crecie la tendéncia giral pa l naturalismo, na statuária de culto recusaba-se a morrer ua anclinaçon arcaizante. Un eisemplo que subrebibiu ye la Perséfone antronizada hoije ne l Pergamon Museun, dua data tan tardie cumo 460 a.C., praticamente cuntemporánea al Çcóbolo de Míron. Este, que fui un de ls grandes nomes dessa fase i un de l que mais fazirun abançar l naturalismo, tamien pudo sculpir cierta ocasion un xoanon, un modelo de eimaige para culto an madeira que remontaba als tiempos Geométricos. Tales antrecruzamientos de tendéncias, funçones i seneficados tornan l período Sebero un terreno fértil pa l studo i la eiboluçon de la escultura griega bien menos lhinear de l que poderie parecer.[16][17].

An suma, l stilo Sebero trouxe ua série de amportantes inobaçones formales, técnicas i eideológicas para la scultura, mas nun repersentou ua rutura total cula tradiçon Arcaica, pus esse zambolbimiento nun naciu de l nada. Ne l que tange als kouroi, l modelo formal Arcaico mais amportante i l que menos se alterou al lhongo de mais de 150 anhos, las mudanças antroduzidas puls scultores Seberos acunten cun rapideç i son mais óbbias, mas quanto als relebos i scultura pedimental habie zde bien antes ua lhiberdade mui maior. Ne l período Arcaico tardio yá se habie cunquistado un grande domínio na técnica i acumulado un cunsidrable repertório de posiçones de l cuorpo houmano, ambora las figuras se ancontrassen mormente de perfil ó de frente, recurso reminiscente de la arte eigípcia, que fui ua de las fuontes oureginales de la scultura griega. L friso norte de l Tesouro de Siphnos (c. 525 a.C.), hoije ne l Museu Arqueológico de Delfos, ye un de ls eisemplos mais bigorosos i abançados de la arte Arcaica tardie - ambora sou cánone de proporçones seia inda l mesmo de l kouroi - i cunduç diretamente pa l passo seguinte, repersentado pula decoraçon de l Templo de Afaia, an Eigina, de c. 505-480 a.C., adonde yá aparecen situaçones an que l cuorpo ye bisto an giro i torson i l cánone de proporçones yá ye sensiblemente diberso [18][19].

L Dius de l Cabo Artemísion, c. 460 a.C. Museu Arqueológico Nacional de Atenas

Caratelísticas[eiditar | eiditar código-fuonte]

L stilo Sebero recebiu sou nome pula sue austeridade i eiquenomie formales i sou repúdio al decoratibismo. An relaçon al modelo Arcaico ye eibidente un maior naturalismo i un studo bien mais detalhado de la anatomie, mas tamien aparece la preocupaçon de catar aspetos de la trasiéncia - l cungelamiento de la açon nun momiento harmónico, inda que passageiro [20] - i de stados emocionales i mentales nun cuntesto quelorido por un senso de drama. Jerome Pollitt diç que

"Las státuas Arcaicas tenden a ser icónicas, esto ye, ser "persenças" perenes, associadas a ua rialidade superior i nun afetadas pulas cundiçones mutables de l mundo. Las státuas de l Classicismo Primitibo (de l stilo Sebero) tenden a ser dramáticas, i trasmitir la ampresson de que repersentan un stágio detreminado nua sequéncia de eibentos. (...) Krítios (...) rompeu cula centenária stablidade de la fórmula de l kouroi çlocando l peso de l cuorpo para la perna squierda, deixando la perna dreita, cun sou zinolho lhigeiramente dobrado, lhibre para eiquilibrar ó ampulsionar. L çlocamiento de l peso para la squierda argue l quadril squerdo i proboca ua lhebe assimetrie ne l torso. La cabeça se buolta para la dreita, rompendo cumpletamente cula rígida fruntalidade de l kouroi. L eifeito desses recursos técnicos ye criar ua figura que parece heisitar i star ancierta subre l que fazer i para adonde ir. El parece cunciente de sou ambiente i star delantre de alternatibas que eisigen julgamiento i decisones. An suma, el parece bibir i pensar. Ne l causo de l Efebo de Krítios antuitibamente sentimos ua spece de cuntesto dramático para la estátua, ambora nun puodamos percisar qual seia" [21].
Detalhe de la státua dun bidente ancion de l Templo de Zeus an Oulímpia. Museu Arqueológico de Oulímpia
L atlante de Agrigento. Museu Arqueológico de Agrigento
Amostra de la sposiçon Bunte Götter. Eiqui cópias de státuas de l frunton oeste de l Templo de Afaia, cun reconstituiçon de la suberante policromie que caraterizou la stética Arcaica Museu Arqueológico de Istambul

Ls detalhes decoratibos son reduzidos a un mínimo, la énfase recai ne ls traços anatómicos percipales, i l antresse pula caraterizaçon de las eimoçones i pul sou potencial narratibo cunduç a ua sploraçon de sues repercussones subre la dinámica corporal. La rígida fruntalidade que definiu la statuária Arcaica i sous tipos - l kouros i la kore - ye definitibamente deixada para trás, an prol de repersentaçones abrangendo ua basta gama de posturas, zde la tranquilidade cuntemplatiba i antrospetiba até las agonias de la muorte, antre cuntorçones musculares i faces angustiadas. Se formula un nuobo cánone de proporçones, mais eilegante, alongado i zambolto, se passa a tratar defrentemente diuses i de homes, i aparecen repersentaçones mais berossímeis de la belheç, ambora ls ninos inda séian adultos an miniatura i inda eisista grande eidealizaçon an todas las formas [22][23].

L modelado de la cabeça se harmoniza cul mobimiento de l torso, l torso se lhiga mais ourganicamente cul quadril i este acumpanha l mobimiento de las pernas, criando un to coerente i yá nun cuncebido an blocos. Zenha-se cun mais nitideç l chamado perfil griego, ounindo a tiesta i l nariç nua lhinha quaije retilínea. La adoçon dun modelo de lhábios adonde l superior se porjeta lhigeiramente subre l anferior, dun nuobo zeinho, mais bolumoso, de las pálpebras, i de semblantes mais emotibos, lheban a un progressibo abandono de l sorriso arcaico, ua seluçon spressiba ancontrada ambariablemente an to la porduçon scultórica de la fase anterior. An palabra materiales, l bronze ampeça la se tornar un material de uso predominante para la statuária andependiente de la arquitetura [24]. L período Sebero fui tamien l momiento an que aparece pula purmeira beç, anstalada ne l Templo de Zeus an Agrigento (c. 500 a.C.), ua nuoba tipologie scultórica, la de l atlantes, cun sou correspondente feminino nas cariátides, figuras houmanas ousadas cula funçon de colunas [25].

Quanto al aspeto final de las obras, debemos lhembrar que un mirar zeinformado subre ls kouroi Arcaicos cumparando-los la peças Seberas cumo l Apolo de l Ónfalo, por eisemplo, ne l stado an que se ancontran ne l persente, solo de mármore nu, puode sugerir ua aparente cuntradiçon cul que se dixe antes subre la maior eiquenomie formal de la statuária Sebera, pus hoije eilha ne ls aparece mais rica i cumplexa que la outra. Mas tenemos tamien las korai i sous bestidos chenos de texturas, zeinhos i pregas, sous peinados cumplexos, cuja funçon era meramente ornamental. Para alhá desso, ne ls tiempos Arcaicos era regra la cumplementaçon de l eifeito plástico de la obra cula pintura de superfice an padronaiges strabagantes i quelores bibas, i cul acréscimo de adereços bários cumo armas, corona, colares i outras jóias, alguas de las quales podien ser stremamente lhuxuosas, cumpensando la anatomie menos eilaborada, anquanto que ne l stilo Sebero tales decoraçones se reduzen seneficatibamente, assumindo un ton mais naturalista i cuntribuindo pa l eifeito global de maior austeridade [26].

Scultores notables[eiditar | eiditar código-fuonte]

Cunhecen-se solo un punhado de nomes de scultores atibos ne l período Sebero. Antre ls mais notables stan:

  • Ageladas, celebrado pula tradiçon cumo un de ls mais amportantes i atibos scultores de la Scuola de Argos, ambora haba muitas dúbedas an torno de sue bida, i puode tener habido dous artistas cun este nome. Trabalhou na passaige de l período Arcaico pa l Sebero. Fui possiblemente l mestre de trés outros artistas de grande çtaque: Míron, Fídies i Policleto. De sues obras nanhue subrebibiu até nuossos dies, mas alguns atribuen a el ls famosos Bronzes de Riace [27].
  • Onatas, nembro de la Scuola de Eigina, tubo dibersos trabalhos citados por Pausánias, que fui la fuonte de la eidantificaçon de las sculturas de l frunton lheste de l Templo de Afaia cumo sendo cun buona possiblidade sues, un amportantíssimo grupo de peças de trasiçon antre l stilo Arcaico i l Sebero. Sou nome tamien ye a las bezes associado cun ls Bronzes de Riace.
  • Krítios, possible çcípulo de Antenor, fui un de ls purmeiros mestres de la scuola Sebera. A el se atribui l célebre Efebo de l Museu de la Acrópole de Atenas. Junto cun Nesiotes, criou la segunda berson de l grupo de l Tiranicidas, que habie sido roubado puls persas, i que se preserbou an cópias romanas. Eisisten dibersas bases de scultura cun sue assinatura, mas las obras respetibas se perdírun.
  • Mestre de Oulímpia, un scultor anónimo que, junto cun sous assistentes, fui outor de ls mais amportante grupo scultórico de l período Sebero, anstalado ne ls fruntones de l Templo de Zeus an Oulímpia [28].
  • Kálamis, cuja bida stá ambolta an mistério, anscriçones l acusan cumo outor de l zeinho de las métopes de l Partenon, ye l probable outor de l Apolo de l Ónfalo, i alguns dízen ser del l Dius de l Cabo Artemísion.
  • Míron, mui famoso scultor de la passaige de l stilo Sebero pa l Classicismo. Dibersas de sues obras subrebiben an cópias romanas, mas basta mencionar l Çcóbolo, ua de las peças andibiduales mais coincidas de to la ardança griega, i que pudo penetrar até na cultura popular [29].
  • Fídies, talbeç l mais aclamado scultor griego, cuja percipal parte de sue carreira trascorreu ne l Classicismo, an sue mocidade eilaborou obras inda sob anfluéncia Sebera. Todas se perdírun, mas ua deilhas, la Atena Lhemnia, pudo ser reconstruída (cunjeturalmente) por Adolf Furtwängler an 1891 a partir dun torso bastante cumpleto i ua cabeça abulsa, que se julgan ser cópias romanas dun oureginal an bronze de l griego [30].

Obras percipales[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls grupos decoratibos de l Templo de Afaia, an Eigina[eiditar | eiditar código-fuonte]

Figura de Hércules de l frunton lheste de l Templo de Afaia. Glitoteca de Munique
Kritios: Efebo, c. 480 a.C., Museu de la Acrópole de Atenas

Hoije preserbados na Glitoteca de Munique, a partir de adonde eisercírun un ampato seneficatibo para detreminar l caráter de l Neoclassicismo alman ne l seclo XIX. Susisten dous grupos de státuas, i oureginalmente se apersentában ne ls fruntones de l templo. L frunton oeste ye mais antigo (c. 500-505 a.C.), i ten un stilo Arcaico yá suabizado, cumo se percebe ne l modelado zambolto i na anatomie mais eisata i flexible, mas l lheste (c. 485-480 a.C.), atribuído la Onatas, yá ye de trasiçon. Inda Arcaizante nas cabeças, cun sue face sorridente, mas yá se sboçan spressones çtintas i ye claramente Sebero ne ls cuorpos, bastante detalhados i dinámicos [31]. Ua cumparaçon cul Kouros Anabyssos Arcaico, de c. 530 a.C., eilustrado antes, patenteia ls abanços stilísticos. Ambos ls grupos se centran na figura de Atena, lhadeada de guerreiros. Las sculturas inda cunserban muitos traços de pigmiento, rebeladores dun antrincado squema decoratibo, tenendo sido ua de las mais amportantes refréncias pa l studo de la pintura de superfice de la scultura de la Grécia Antiga. Outra caratelística singular ye que alguas peças son acabadas an todos ls ángulos, mesmo naqueilhes que deberian quedar ambisibles al spetador, cuntreriando ua prática de acabamiento fruntal mais refinado que perdurarie até l fin de l Classicismo. La ourganizaçon de ls cachos inda ye matéria de aceso debate, i sue çposiçon ne l museu ye cunjetural [22][32][33].

L Efebo de Kritios[eiditar | eiditar código-fuonte]

Criado por Kritios, datado de c. 480 a.C., sou torso fui ancontrado na Acrópole de Atenas an 1865, i sue cabeça bino a la luç solamente binte i trés anhos mais tarde. Ye ua de las purmeiras státuas a amostrar ua sugeston de l cuntrapposto - un mobimiento nas ancas que surge quando la figura se apóia nua de las pernas anquanto la outra se ancontra an repouso - l que repersenta ua cunquista amportante an relaçon a la rigideç de la tipologie scultórica Arcaica, i fala ne l nuobo antendimiento de ls artistas a respeito de l cuorpo i de sou funcionamiento cumo un sistema unificado. Sues proporçones son precursoras de l cánone que Policleto aperfeiçoarie ne l final de l seclo [34][35].

Grupo de l Tiranicidas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Criado oureginalmente an bronze por Antenor an 514 a.C. i sustituído por ua cópia an mármore por Kritios i Nesiotes an 477-476 a.C., la qual solo subrebibiu an cópias romanas. L grupo comemora l stablecimiento de la democracie an Atenas depuis de la tirania de Pisístrato, i repersenta ls heiróis Harmódio i Aristogíton [36].

L Auriga de Delfos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ua de las ralas státuas an bronze que se cunserbórun até nuossos dies. Cunsidrada ua de las mais preciosas rializaçones de la scultura griega, fui ancontrada an 1861 ne l santuário de Apolo an Delfos. Fui fundida an 474 a.C. para comemorar la bitória dua eiquipe de aurigas ne ls Jogos Pítios. L Auriga i scassos cachos de ls cabalhos son l que restou de l que debe tener sido un einorme grupo scultórico, a ancluir l carro, quatro ó seis cabalos i dous cabalariços. Ua anscriçon an sue base diç tener sido ancomendada pul tirano de Gela i dedicada la Apolo. La státua inda ten ls uolhos de bidro i apliques de cobre para colorir ls lhábios [37].

L cunjunto decoratibo de l Templo de Zeus an Oulímpia[eiditar | eiditar código-fuonte]

Anstalado oureginalmente ne l mais amportante templo de la Grécia i la maior rializaçon arquitetónica de l período Sebero, l Templo de Zeus de l Santuário Pan-heilénico de Oulímpia, l grupo fui sculpido antre 470 i 457 a.C por un artista çconhecido chamado Mestre de Oulímpia i sous auxiliares, i se preserba seneficatiba proporçon. Eiqui son ancontradas pula purmeira beç na arte griega caratelísticas que serien retomadas solamente na fase Heilenística bien mais tardie, cumo l straordinário dinamismo nas cenas i spressones emocionales antensas. Este cunjunto ye cunsidrado la obra-prima de la statuária de l período Sebero [38].

Apolo Choiseul-Gouffier, cópia romana de l seclo I d.C. de l Apolo de l Ónfalo, possiblemente de Kálamis, c. 460-450 a.C. Museu Vritánico

L Dius de l Cabo Artemísion[eiditar | eiditar código-fuonte]

Scultura an bronze de c. 460 a.C. recuperada de l fondo de l mar al ancho de l cabo Artemísion an 1926. Cunforme l outor ye tenida cumo un retrato de Zeus ó de Posidon. Sue eidantificaçon ye cumplicada pul zaparecimiento de l atributo que starie portando na mano dreita, ambora la maior parte de ls studiosos se ancline para cunsiderá-lo ua repersentaçon de Zeus la lhançar sous centeilhas, cunsistente cun eimaiges de ls dius an atitude similar ancontradas an monedas, pinturas de basos i statuetas, adonde l centeilha stá repersentado. Tamien sue ourige ye ouscura, sendo oura atribuída la Kálamis, oura la Onatas, oura a un mestre çconhecido. Ye ua obra straordinariamente bien cunseguida, cun notable spresson de fuorça cuntida pristes a ser lhiberada. Tornou-se un ícone de la cultura griega cuntemporánea, sendo reproduzida an selos [39].

Apolo de l Ónfalo[eiditar | eiditar código-fuonte]

L Apolo Choiseul-Gouffier, l Apolo de l ónfalo de Atenas, i l Apolo Capitolino, todos cópias romanas de grande qualidade dun mesmo bronze de c. 470-450 a.C., perdido, repersentando l Apolo de l Ónfalo, atribuído la Kálamis, ó talbeç Onatas. L oureginal fui mais tarde eidantificado cumo Apolo Alexikakos, l que afasta l mal, i fui dedicado al dius an agradecimiento de ls atenienses pula proteçon contra la peste de 430-427 a.C.[40]

Ls Bronzes de Riace[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls Bronzes de Riace, oureginal griego. Museu Nacional de la Magna Grécia

Un par de guerreiros fundidos an torno de 450 a.C., un moço i un home maduro, ancontrados por Stefano Mariottini ne l fondo de l mar al ancho de Riace, na Calábria an 1972. Las státuas preserban ls uolhos de bidro i uosso, dientes de prata i lhábios i mamilos an cobre. Sous traços de abançado naturalismo andican séren obras trasicionales pa l Classicismo, mas dibersas ancongruéncias anatómicas traen la anfluéncia Sebera [1]. Oureginalmente deberian portar scudos i lhanças, i sue ourige ye çconhecida, mas possiblemente son probenientes de Delfos, Oulímpia ó Argos, amportantes centros de porduçon de statuária an bronze nesse período. San magníficos eisemplares de la alta perícia que ls griegos atingiran na fundiçon de státuas an grandes dimensones. Ye mui possible que téngan se çtinado a un templo lhocal, yá que relatos stóricos dízen que Riace fui antigamente un grande santuário, talbeç cumparable la Delfos i Oulímpia, i las pesquisas arqueológicas posteriores ancontrórun las fundaçones de eidifícios sacros sob l lheito marino, nessa region adonde la cuosta stá lhentamente afundando. Depuis de restaurados, sue eisibiçon an Florença i Roma an 1981 custituiu l eibento museológico i arqueológico de l anho, sendo dibulgados nas cápias de muitas rebistas specializadas anternacionales i an selos eitalianos [41][42].

Çcóbolo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Obra celebérrima de Míron, l Çcóbolo (c.460-450 a.C.) fui altamente apreciado zde sue criaçon. Oureginalmente an bronze, solo ye coincido atrabeç de cópias romanas. Ye alternadamente ancluído na fase tardie de l período Sebero ó cumo un de ls purmeiros eisemplos de l Classicismo, i de fato pertence a ambos, por sou anxugamiento formal típico de la fase Sebera i por sou naturalismo abançado, que lhougo adelantre se tornarie la assinatura Clássica por eiceléncia. Sue postura ye un feliç eisemplo de la catura de l ritmo, de la harmonia i de l eiquilíbrio, anque ser algo ancorreta an tenermos de la dinámica sportiba. La purmeira cópia coincida an tiempos modernos fui çcubierta an 1781 na colina de l Squilino, an Roma, i se tornou eimediatamente famosa. Outras cópias i cachos aparecírun an sucesson. Nua deilhas, mui coincida, hoije ne l Museu Británico, la cabeça fui restaurada inadequadamente boltada para la frente. Mas ua reduçon romana an bronze de l seclo II mostra la cabeça boltada para trás, mirando a mano que sigura l çco, ua atitude mais natural pa l mobimiento i que debe tener sido la forma de la cumposiçon primitiba, cuncordando cun ua çcriçon feita por Luciano de Samósata ne l sou Philopseudes. Ua cópia fragmentária, custando solo l torso, fui cumpletada cumo l Guerreiro ferido, hoije ne ls Museus Capitolinos [43].

Métopes de l Partenon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ua de las métopes sul de l Partenon, c. 446-440 a.C.. Museu Británico

Grande i amportante grupo oureginalmente anstalado nas métopes de l Partenon, an Atenas. Anscriçones ne l templo datan-nas de c. 446-440 a.C. i anque séren giralmente cunsidradas obras Clássicas, son de ls derradeiros eisemplares de scultura cun traços Seberos. Las 92 métopes son alto-relebos, i sou zeinho ye atribuído la Kálamis a partir de anscriçones ne l eidifício. Las que stában sob l frunton percipal, al lheste, repersentan la Gigantomaquia, las de l oeste la Amazonomaquia, las de l sul la Centauromaquia Tessaliana i las de l norte, an pior stado de cunserbaçon, parécen cunfigurar l saque de Tróia. Dibersas deilhas inda stan ne l eidifício oureginal, mas muitas fúrun lhebadas para la Anglaterra por Lord Eilgin cumo parte de l Mármores de Eilgin, i outras acabórun depositadas ne l Museu de l Lhoubre.

Eirradiaçon i anfluéncia[eiditar | eiditar código-fuonte]

La anfluéncia de l stilo Sebero se propagou a la Etrúria, adonde tubo un ampato relatibamente pequeinho, mas na Lícia i na Fenícia fui seneficatibo. Nas quelónias de la Magna Grécia, cujo cuntato cula metrópole fui prejudicado durante la Guerra de l Peloponeso, las obras Clássicas son surprendentemente scassas i l stilo Sebero fui mais duradouro [44]. Las geraçones seguintes de scultores griegos admirórun la pureza i austeridade de l stilo Sebero, ambora nun la eimitassen. Mas durante l Heilenismo, cun sues tendéncias storicistas, aquel modelo recuperou prestígio i traços del fúrun outra beç ampregados nua síntese eclética cun nuobas tendéncias. An tiempos modernos las obras de l período Sebero éran pouco coincidas i l stilo sequiera era eidantificado até la çcubierta de la statuária de l Templo de Zeus an Oulímpia, na década de 1870, que causou ua grande surpresa ne ls círclos eruditos por sou aspeto que se julgou "rústico", nua cumparaçon depreciatiba, hoije tenida cumo andebida, cula porduçon Classicista. Atualmente l stilo Sebero ye cunsidrado ua antidade stética outónoma, alguas de sues obras-primas yá gozan de fama mundial i son spostas ne ls museus an pie de eigualdade cun las grandes criaçones de l Classicismo griego [22].

Na lhinha eibolutiba de la scultura griega, l estilo Sebero repersenta ua fase de straordinária amportança, abrindo spácio pa l studo de l cuorpo a partir de la Natureza i nun solo perpetuando un modelo stático eidealista i abstrato eipitomizado pul kouros, que dominou l período anterior. Ls scultores Seberos tamien fúrun ls respunsables pula formulaçon nun cúrtio spácio de tiempo dun cánone de proporçones que serie la base subre la qual Policleto, l "pai de l Classicismo", custruirieb l sou própio cánone, i dun nuobo i basto repertório formal i técnico que ne l Classicismo serie splorado i bariado a la sauston, i nesse sentido l stilo Sebero ye la base i parte amportante de la própia eissencia de la arte Clássica, ua arte que ben anspirando artistas zde sou aparecimiento até ls dies de hoije [45].

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Referencias[eiditar | eiditar código-fuonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 Western Sculture: Ancient Grek - The Classical period - Early Classical (c. 500–450 bc). Ancyclopaedie Britannica On lhine .com/EBchecked/topic/530221/Western-sculture/30347/The-Classical-period#ref=ref401159 Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine.
  2. Un sumário dessa polémica se ancontra an THOMAS, R. Athletenstatuetten dar Spätarchaik und ç Strengen Stils. Roma, 1981
  3. RIDGWAY, Brunilde. Lo stile sebero: Lo stato della questione. In BONACASA, Antonella. Lo stile sebero in Grecie i in Ocidente. Roma: L'Erma di Bretschneider, 1995. pp. 35 ss [1][lhigaçon einatiba]
  4. The early Archaic period. "Early Archaic Grek ciblization". Society and balues: Bachiadae and Eupatridae, Ancyclopaedie Britannica on lhine .com/EBchecked/topic/244231/ancient-Grece/26482/Early-Archaic-Grek-ciblization Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine.
  5. The lhater Archaic periods: The rise of the tyrants. Ancyclopaedie Britannica on lhine .com/EBchecked/topic/244231/ancient-Grece/26482/Early-Archaic-Grek-ciblization Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine.
  6. Archaic Sculture: The Houman Figure: Kore and Kouros. Ancyclopedie Ancarta .com/ancyclopedie_761561691_4/Grek_Art_and_Architeture.html#p58[lhigaçon einatiba]
  7. Archaic Style (c.600-500 VCE): Grek Statues Archaic Era (c.600-500 BCE). Ancyclopedie of Irish and World Art .com/antiquity/grek-sculture-archaic-style.htn[lhigaçon einatiba]
  8. PEDERSEN, P. The Classical Heiritage in Nordic Art and Architeture. Ata Hyperborea: Danish Studies in Classical Archaeology, 1990. p. 269 [2][lhigaçon einatiba]
  9. POLLITT, Jerome Jordan. Art and Sperience in Classical Grece. Cambridge University Press, 1972-1999. pp. 23-24 [3][lhigaçon einatiba]
  10. STEWART, Andrew. The Persian and Carthaginian Ambasiones of 480 B.C.I. and the Beginning of the Classical Style. Amarican Journal of Archaeology, Belume 112, nº 4, pp. 581-615
  11. Outros specialistas nun se arriscan a detreminar ua data cun tanta satidon, an bista de eisemplos cumo parte de las peças de l Templo de Afaia, que son cierta mente anteriores i yá mostran traços óbbios de la fase Sebera. Tamien la ourige purmeira de l grupo de l Tiranicidas parece bien stablecida cumo antimamente lhigada al sucesso de la nuoba democracie, ambora la bitória subre ls persas puoda tener sido un stímulo para la sustituiçon de l oureginal saqueado. Cf. LENDERING, Jona. Harmodius and Aristogeiton. Lhibius: Articles on Ancient Story [4][lhigaçon einatiba]; Harmodius. Ditionary of Grek and Roman Biography and Mythology. b. 2, p. 350 .com/smith-bio/1458.html[lhigaçon einatiba] i HOLLOWAY, R. Ross. The Sebere Style and the Sebere Style Period. In BONACASA, Antonella. Lo stile sebero in Grecie i in Ocidente. Roma: L'Erma di Bretschneider, 1995. pp. 43 ss. [5][lhigaçon einatiba]
  12. MEYER, Eilisabeth. La. & LENDON, J. I. Grek Art and Culture since "Art and Sperience in Classical Grece". In BARRINGER, Judith M. & HURWIT, Jeffrey M. (eds.). Periklean Athenes And Its Lhegacy: Porblems And Perspetibes. University of Texas Press, 2005. pp. 257-258 [6][lhigaçon einatiba]
  13. RIDGWAY (1995) p. 41[lhigaçon einatiba]
  14. MEYER & LENDON. pp. 257-259[lhigaçon einatiba]
  15. HAUSER, Arnold. Stória Social de la Lhiteratura i de la Arte. San Paulo: Mestre Jou, 1972. Bol I, pp. 115 ss.
  16. JAEGER, Werner. Paideia, the Eideals of Grek Culture. Oxford University Press, 1939. pp. xxbii; 35 [7][lhigaçon einatiba]
  17. SPIVEY, Nigel. Bionic Statues. In POWELL, Anton (ed.) The Grek World. Routledge, 1995. pp. 447-455 [8][lhigaçon einatiba]
  18. NEER, Richard. Framing the Gift: The Siphnian Treasury at Delphi and the Politics of Public Art. In DOUGHERTY, Carol & KURKE, Lheslie (eds.). The Cultures Within Ancient Grek Culture: Cuntat, Cunflit, Collaboration. Cambridge University Press, 2003. pp. 129-149 [9][lhigaçon einatiba]
  19. MARCONI, Clemente. Temple Decoration and Cultural Eidantity in the Archaic Grek World. Cambridge University Press, 2007. pp. 17 ss [10][lhigaçon einatiba]
  20. HURWIT, Jeffrey. The Doryphoros: Lhoking Backward. In MOON, Warren (ed.) Polykleitos, the Doryphoros, and Tradition. p. 13 [11][lhigaçon einatiba]
  21. POLLITT, pp. 15-18[lhigaçon einatiba]
  22. 22,0 22,1 22,2 Grek Sculture: Early Classical Period. Ancyclopedie of Irish and World Art .com/antiquity/grek-sculture-early-classical-period.htn[lhigaçon einatiba]
  23. RIDGWAY, Brunilde. The Sebere Style in Grek Sculture. Princeton UP, 1970, pp. 8-11
  24. RIDGWAY (1970)
  25. Atlas (architeture). Ancyclopaedie Britannica on lhine .com/EBchecked/topic/41279/atlas Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine.
  26. McQUAID, Cate. Sculture show of la diffrent color. Matéria subre la sposiçon Bunte Götter. The Boston Globe. 06/01/2008..com/ae/theater_arts/articles/2008/01/06/sculture_show_of_la_diffrent_color/[lhigaçon einatiba]
  27. Agéladas. Wikipedie, La anciclopedie lhibre. Fecha de cunsulta: 12:00, marzo 9, 2009 [12]
  28. Olympia Master. Ancyclopædie Britannica Online .com/EBchecked/topic/427975/Olympia-Master Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine.
  29. Myron. Ancyclopædie Britannica Online. .com/EBchecked/topic/400671/Myron Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine.
  30. Lhemnian Athena. In Wikipedie, The Free Ancyclopedie. Retriebed 11:47, March 9, 2009 [13]
  31. Western Sculture: Ancient Grek - The Classical period - Early Classical (c. 500–450 bc). Ancyclopaedie Vritannica On lhine .com/EBchecked/topic/530221/Western-sculture/30347/The-Classical-period#ref=ref401159 Arquibado an 2008-04-29 ne l Wayback Machine.
  32. The Santuary of Aphaia on Aegina. Grek Menistry of Culture, Archaeological Receits Fund. Athenes, 1998.
  33. RIDGWAY (1970) p. 14.
  34. HURWIT, Jeffrey M. The Kritios Voy: Çcobery, Reconstrution, and Date. In Amarican Journal of Archaeology nº 93, 1989. pp. 41-80
  35. RICHTER, Gisela. Handbuch dar griechischen Kunst. Köln-Berlin: Phaidon, 1966. p. 95
  36. Harmodius and Aristogeiton (sculture). In Wikipedie, The Free Ancyclopedie. Retriebed 02:28, March 8, 2009 [14]
  37. Charioter of Delphi, 474 B.C.. Museun of Antiquities, Delphi, Grece [15][lhigaçon einatiba]
  38. BIKATOU, Olympia. Temple of Zeus at Olympia. Heillenic Menistry of Culture [16]
  39. MATTUSCH, Carol C. Grek Bronze Statuary: Fron the Beginnings Through the Fifth Century B.C.. Ithaca: Cornell University Press, 1988. pp. 150-53
  40. Apollo dell'Omphalos. Musei Capitolini: Guida. Milon: Quemune di Roma; Mondadori, 2005. p. 55
  41. SPIVEY, Nigel. The beauty myth. The New Statesman, 02 May 2005 .com/200505020037[lhigaçon einatiba]
  42. PEDLEY, John Grffiths. Grek Art and Archeology. Pearson-Prentice Preça de casa, 2007. pp. 234-237
  43. WUNSCHE, Raimund. 'Glytothek, Munich: Masterpieces of Grek and Roman Sculture. C.H.Veck, 2007. p. 219
  44. RIDGWAY (1995) pp. 36-37[lhigaçon einatiba]
  45. MÉTRAUX, Guy. Scultors and Physicianes in Fifth-century Grece. McGill-Quen's Press. Prefácio, bi-biii [17][lhigaçon einatiba]