José Saramago

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
José Saramago Medalha Nobel
Nacimiento 16 de nobembre de 1922
Azinhaga, Golegã, Pertual
Muorte Modelo:Muorte2
Lhanzarote, Canárias, Spanha
Nacionalidade Modelo:PRTb Pertués
Acupaçon Remansista, cuntista, dramaturgo, poeta
Percipales trabalhos Memorial de l Cumbento; L Eibangeilho segundo Jasus Cristo; Ansaio subre la Cegueira
Prémios Medalha de l prémio Nobel Nobel de Lhiteratura (1998)
Prémio Camões (1995)

José de Sousa Saramago (Azinhaga, Golegã, 16 de Nobembre de 1922Lhanzarote, 18 de Júnio de 2010) fui un scritor, argumentista, jornalista, dramaturgo, cuntista, remansista i poeta pertués.

Fui galardonado cul Nobel de Lhiteratura de 1998. Tamien ganhou l Prémio Camões, l mais amportante prémio lhiterairo de la lhéngua pertuesa. Saramago fui cunsidrado l respunsable pul afetabo recoincimiento anternacional de la prosa an lhéngua pertuesa.[1]

L sou lhibro Ansaio Subre la Cegueira fui adatado pa l cinema i lhançado an 2008, porduzido ne l Japon, Brasil i Canadá, derigido por Fernando Meirelles (rializador de L Jardineiro Fiel i Cidade de Dius). An 2010 l rializador pertués António Ferreira adata un cunto retirado de l lhibro Oubjeto Quaije, cunto esse que benerie dar nome al filme Ambargo, ua porduçon pertuesa an co-porduçon cul Brasil i Spanha.

Naciu na porbíncia de l Ribateijo, ne l die 16 de Nobembre, ambora l registro oufecial apersente l die 18 cumo l de l sou nacimiento. Saramago, coincido pul sou ateísmo i eiberismo, fui nembro de l Partido Quemunista Pertués i fui diretor de l Diário de Notícias. A la par cun Luiz Francisco Rebello, Armindo Magalhães, Manuel da Fonseca i Urbano Tavares Rodrigues fui, an 1992, un de ls fundadores de la Frente Nacional pa la Defesa de la Cultura (FNDC). Casado cula spanhola Pilar del Río, Saramago bibiu na ilha spanhola de Lhanzarote, nas Ilhas Canárias.

Biografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Saramago naciu an Azinhaga, ne l Ribateijo, dua família de pais i abós probes. La bida simples, passada an grande parte an Lhisboua, para adonde la família se muda an 1924 – era un nino de solo dous anhos d'eidade – ampede-lo d'antrar na ounibersidade, anque de l gusto que demunstra zde cedo puls studos. Para garantir l sou sustento, formou-se nua scuola técnica. L sou purmeiro amprego fui serralheiro macánico. Antretanto, fascinado puls lhibros, a la nuite bejitaba cun grande frequéncia la Biblioteca Munecipal Central - Palácio Galbeias na capital pertuesa.

Outodidata, als 25 anhos publica l purmeiro remanse Tierra de l Pecado (1947), mesmo anho de nacimiento de la sue filha, Violante, fruito de l purmeiro casamiento cun Ilda Reis – cun quien se casou an 1944 i quedou até 1970 - nessa época, Saramago era funcionairo público; an 1988, iba a casar-se cula jornalista i tradutora spanhola María del Pilar del Río Sánchez, que conheciu an 1986, al lhado de la qual cuntinou a bibir até sue muorte. An 1955, ampeçou a fazer traduçones para oumentar ls rendimientos – Hegel, Tolstói i Baudelaire, antre outros outores als quales se dedicou.

Depuis de Tierra de l Pecado, Saramago apersentou al sou eiditor l lhibro Clarabóia, que depuis de rejeitado, queda einédito até la data d'hoije, sendo que depuis desso, l mesmo persiste ne ls sfuorços lhiterairos i dezanuobe anhos depuis – anton funcionairo de la Eiditorial Studos Quelor - troca la prosa pula poesie lhançando Ls Poemas Possibles. Nun spácio de cinco anhos, depuis, publica sin alarde mais dous lhibros de poesie, Probablemente Alegrie (1970) i L Anho de 1993 (1975). Ye quando troca tamien d'amprego, abandonando la Studos Quelor para trabalhar ne l Diário de Notícias, depuis ne l Diário de Lhisboua. An 1975, retorna al Diário de Notícias cumo diretor-adjunto, adonde queda por dieç meses, até 25 de Nobembre de l mesmo anho, quando ls melitares pertueses anterbénen na publicaçon (reagindo al que cunsidrában ls eicessos de la Reboluçon de ls Crabos) demetindo bários funcionairos. Demetido, Saramago resulbe dedicar-se solo a la lhiteratura, sustituindo de beç l jornalista pul ficionista: "(…) Staba a la spera de que las piedras de l puzzle de l çtino – suponendo-se qu'haba çtino, nun creio qu'haba – se ourganizássen. Ye perciso que cada un de nós ponga la sue própia piedra, i la que you pus fui esta: "Nun bou percurar trabalho", dixo Saramago an antrebista a la rebista Playboy, an 1988.[2]

De la spriéncia bebida ne ls jornales, restórun quatro crónicas: Deste Mundo i de l Outro, 1971, La Bagaige de l Biajante, 1973, Las Oupeniones que l DL Tubo, 1974 i Ls Apuntamientos, 1976. Mas nun son las crónicas, nin las cuontas, nin l triato ls respunsables por fazer de Saramago un de ls outores pertueses de maior çtaque - misson reserbada als sous remanses, género a que retorna an 1977.

Trés décadas depuis de publicado Tierra de l Pecado, Saramago retornou al mundo de la prosa ficional cun Manual de Pintura i Caligrafie. Mas, inda nun fui ende que l'outor defeniu l sou stilo. Las marcas caratelísticas de l stilo saramaguiano solo aparecerian cun Albantado de l Suolo (1980), lhibro ne l qual l'outor retrata la bida de pribaçones de la populaçon pobre de l Alanteijo.

Dous anhos depuis de Albantado de l Suolo (1982) aparece l trabalho Memorial de l Cumbento, lhibro que cunquista defenitibamente l'atençon de lheitores i críticos. Nel, Saramago misturou fatos riales cun personaiges ambentados: l rei D. João V i Bartolomeu de Gusmon, cula misteriosa Blimunda i l'ouperairo Baltazar, por eisemplo.

De 1980 a 1991, l'outor trouxo a lhume mais quatro remanses que reméten a fatos de la rialidade material, porblematizando l'anterpretaçon de la "stória" oufecial: L Anho de la Muorte de Ricardo Reis (1984) - subre las andanças de l'heiterónimo de Fernando Pessona por Lhisboua; La Jangada de Piedra (1986) - quando la Península Eibérica sulta-se de l restro de la Ouropa i nabega pul Atlántico; Stória de l Cerco de Lhisboua (1989) - adonde un rebisor ye tentado a antroduzir un "nuolo" ne l testo stórico que corrige, mudando-le l sentido; i L Eibangeilho Segundo Jasus Cristo (1991) - adonde Saramago rescribe l lhibro sagrado na ótica dun Cristo houmanizado (sendo esta la sue obra mais cuntrobersa).

Ne ls anhos seguintes, antre 1995 i 2005, Saramago publicou mais seis remanses, dando ampeço a ua nuoba fase an que ls anredos nun se zanrólan mais an lhocales ó épocas detreminados i personaiges de ls anales de la stória se ouséntan: Ansaio Subre la Cegueira (1995); Todos ls Nomes (1997); La Caberna (2001); L Home Duplicado (2002); Ansaio Subre la Lhucideç (2004); i Las Antermiténcias de la Muorte (2005). Nessa fase, Saramago penetrou de maneira mais ambestigadora ls caminos de la sociadade cuntemporánia.

L mesmo morriu ne l die 18 de Júnio de 2010,[3] als 87 anhos d'eidade, na sue casa an Lhanzarote adonde morada cula mulhier Pilar del Riu, bítema de lheucemie crónica.[4] L scritor staba malo hai algun tiempo i l sou stado de salude agrabou-se na sue redadeira sumana de bida.

Obra[eiditar | eiditar código-fuonte]

Deficílemo ato ye l de screbir, respunsablidade de las maiores.(…) Bonda pensar ne l stenuante trabalho que será poner por orde temporal ls acuntecimientos, purmeiro este, depuis aquel, ó, se tal mais cumbén a las necidades de l'eifeito, l sucesso d'hoije puosto antes de l'eipisódio d'onte, i outras nun menos arriscadas acrobacies(…)
Saramago, La Jangada de Piedra, 1986

Saramago fui coincido por outelizar frases i períodos cumpridos, ousando la pontuaçon dua maneira nun cumbencional. Ls diálogos de las personaiges son anseridos ne ls própios parágrafos que ls antecéden, de forma que nun eisisten trabessones ne ls sous lhibros: este tipo de marcaçon de las falas propicia ua fuorte sensaçon de fluxo de cuncéncia, a punto de l lheitor chegar a cunfundir-se se un cierto diálogo fui rial ó solo un pensamiento. Muitas de las sues frases (e.i. ouraçones) acúpan mais dua páigina, ousando bírgulas adonde la maiorie de ls scritores ousarie puntos finales. De la mesma forma, muitos de ls sous parágrafos acuparian capítalos anteiros d'outros outores. Anque desso l sou stilo nun torna la lheitura mais defícele, se ls sous lheitores se habituáren facilmente al sou ritmo própio.

Estas caratelísticas tórnan l stilo de Saramago único na lhiteratura cuntemporánea, sendo cunsidrado por muitos críticos un mestre ne l tratamiento de la lhéngua pertuesa. An 2003, l crítico norte-amaricano Harold Bloom, ne l sou lhibro Genius: A Mosaic of One Hundred Exemplary Creative Minds ("Génio: Un Mosaico de Cien Eisemplares Mentes Criatibas"), cunsidrou José Saramago "l mais talentoso Remansista bibo ne ls dies d'hoije" (traduçon lhibre de the most gifted novelist alive in the world today), referindo-se a el cumo "l Mestre". Declarou inda que Saramago ye "un de ls redadeiros titans dun género lhiterairo que se stá a zbanecer".

Obras publicadas[eiditar | eiditar código-fuonte]


Remanses


Pieças tiatrales


Cuontas


Poemas


Crónicas


Diário i Mimórias

Biaiges

Anfantil

Prémios[eiditar | eiditar código-fuonte]

D'antre ls prémios çtácan-se l Prémio Camões (1995) - çtinçon mássima ouferecida als scritores de lhéngua pertuesa; l Nobel de Lhiteratura (1998) - l purmeiro cuncedido a un scritor de lhéngua pertuesa.

Polémicas[eiditar | eiditar código-fuonte]

"Marx nunca tubo tanta rezon cumo hoije."[5]
José Saramago, Público, 15/06/2008

La carreira de Saramago fui acumpanhada de dibersas polémicas. Las sues oupeniones pessonales subre religion ó subre la lhuita anternacional contra l terrorismo son çcutidas i alguas resultan mesmo an acusaçones de dibersos quadrantes.

Críticas la Eisrael i acusaçones d'anti-semitismo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Un causo que ten tenido algua repercusson relacionou-se cula posiçon crítica de l'outor an relaçon a la posiçon de Eisrael ne l cunflito contra ls palestenianos. Por eisemplo, la 13 de Outubre de 2003, nua bejita a San Paulo, an antrebista al jornal L Globo, afirmou que ls Judius nun merécen la simpatie pul sofrimiento por que passórun durante l Houlocausto… Bibindo sob las trebas de l Houlocausto i sperando ser perdonados por todo l que fázen an nome de l qu'eilhes sofrírun parece-me ser abusibo. Eilhes nun daprendírun nada cul sofrimiento de ls sous pais i abós. La Anti-Defamation League (ADL) (Lhiga Anti-Difamaçon), un grupo judaico de defesa de ls dreitos cebiles, caratelizou estes comentairos cumo sendo anti-semitas. Segundo las palabras de Abraham Foxman, diretor de la ADL, "ls comentairos de José Saramago son ancendiairos, perfundamente oufensibos i amóstran ua eignoráncia destes assuntos, l que sugere un precunceito contra ls Judius".

An defesa de Saramago, dibersos outores dízen qu'el nun se ansurgiu contra ls judius, mas contra la política de Eisrael, cumo, por eisemplo, nun artigo publicado a 3 de Maio de 2002 ne l jornal Público, adonde, cumparando l'atual cunflito cula cena bíblica de David i Golias, l'outor diç que David, repersentando Eisrael, "se tornou nun nuobo Golias" i qu'aquel "lhírico David que cantaba lhoas a Betsavé, ancarnado agora na figura gargantuesca dun creminoso de guerra chamado Ariel Sharon, lhança la "poética" mensaige de que purmeiro ye necessairo smagar ls palestenianos para depuis negociar cul que deilhes restar".

Antegraçon de Pertual nua Federaçon Eibérica[eiditar | eiditar código-fuonte]

An antrebista al jornal Diário de Notícias an 15 de Júlio de 2007, Saramago afirmou que l'antegraçon antre Spanha i Pertual ye ua fuorte porbablidade i que ls pertueses solo tenerien a ganhar se Pertual fusse antegrado na Spanha, paíç ne l qual se outo-eisilou (na ilha de Lhanzarote) i que biu cumo sou l'atribuiçon de l Nobel de la Lhiteratura.[6]

L'ida para Lhanzarote cunta mais subre l scritor de l que deixa trasparecer la justificatiba corriente (la medida censória pertuesa). Cul géstio d'afastamiento rumo a l'ilha mais ouriental de las Canárias, Saramago nun solo protesta ante l cerceamiento, cumo finca raízes nun lhocal de geografie inóspita (trata-se dua ilha bulcánica, cun pouca begetaçon i nanhue fuonte d'auga potable). La decison ten un caráter rebelador, tanto mais se se lhebar an cunta que, neste causo, "mais ouriental" senefica dezir mais próssimo de Pertual i de l cuntinente ouropeu.

Mesmo an dies d'heigemonie de l pensamiento pró-mercado, Saramago guarda un mirar abrigado nua ilha ouropeia mais próssima de la África que de l bielho centro de la ceblizaçon capitalista. Siempre atento a las anjustiças de l'era moderna, bigilante de las mais dibersas causas sociales, Saramago nun se cansaba d'ambestir, ousando l'arma que le coube ousar, la palabra. "Eiqui na Tierra la fame cuntina, / La miséria, l lhuto, i outra beç la fame.", diç l you lhírico de l poema saramaguiano "Fala de l Bielho de l Restelo al Astronauta" (de l lhibro Ls Poemas Possibles, eiditado an 1966).

Cronologie de l'atribuiçon dun prémio Nobel[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Setembre de 1997 - L'agéncia publicitária sueca, Jerry Bergström AB, de Stocolmo, cuntratada pul ICEP - (uorgano statal pertués pa la promoçon de l quemércio i turismo nacional), ourganizou ua bejita de José Saramago la Stocolmo, ancluindo:
  • Un seminairo na Heidengrenes, la percipal cadeia de lhibraries sueca
  • Çcurso na Ounibersidade de Stocolmo
  • Bárias antrebistas la jornales, rebistas i rádios suecas
  • Nesses mesmos dies, la telbison statal sueca porduziu un porgrama special dedicado a Saramago
  • Outubre de 1997 - La Feira Anternacional de l Lhibro de Frankfurt ten neste anho Pertual cumo paíç an çtaque
  • 10 de Dezembre de 1998 - Saramago recibe l Prémio Nobel an Stocolmo

Segundo l "Diário de Notícias", l diretor de l'ampresa sueca Jerry Bergström AB afirmou: "Pertual nunca tenie tenido un Prémio Nobel de la lhiteratura i ua parte de la nuossa misson cunsistie an mudar essa situaçon".

Comentando esta atribuiçon, Sture Allén, anton secretairo de la Academie Sueca, negou que la decison tenga sido afetada por "campanhas publicitárias, comentairos d'académicos ó scritores, ó qualquiera outro tipo de presson".

Cuntradezindo Allén, Knut Ahnlund i Lars Gyllensten, nembros de l'academie afirmórun que serie rediclo afirmar que ls nembros de l'academie séian "eimunes a agéncias publicitárias".

Segundo l Dagens Nyheter haberie probas de qu'ua campanha apareceida fui ourganizada pula Almanha.

Knut Ahnlund, nembro de l'academie sueca, fui crítico de l'atribuiçon de l prémio Nobel la Saramago, que segundo el fui l culminar dua campanha profissional de relaçones públicas.

Críticas a Joseph Ratzinger (Papa Bento XVI)[eiditar | eiditar código-fuonte]

Na sue passaige por Roma an 14 de Outubre de 2009, Saramago chamou Joseph Alois Ratzinger, atualmente coincido cumo Papa Bento XVI, de "cínico", dezindo que la "ansoléncia reacionária" de la Eigreija Católica percisa ser cumbatida cula "ansoléncia de l'anteligéncia biba".[7]

D'antre las sues percipales declaraçones, stában la de "que Ratzinger tenga la coraige d'ambocar Dius para reforçar l sou neomediebalismo ounibersal, un Dius qu'el nunca biu, cul qual nunca se sentou para tomar un café, mostra solo l'abseluto cenismo anteletual" del. Dixo tamien que "[la]s ansoléncias reacionárias de la Eigreija Católica percisan de ser cumbatidas cula ansoléncia de l'anteligéncia biba, de l bun senso, de la palabra respunsable. Nun podemos premitir que la berdade seia oufendida todos ls dies por supuostos repersentantes de Dius na Tierra, ls quales, na berdade, solo ténen antresse ne l poder".[8]

Afirmando inda que la Eigreija nun se amporta cul çtino de las almas i que siempre percurou solo cuntrolar ls sous cuorpos, i que l pouco cumpromisso de ls scritores i anteletuales poderie ser ua de las causas de la crise de la democracie, l scritor alertou que l fascismo stá a crecer na Ouropa i mostrou-se cumbencido de que, ne ls próssimos anhos "atacará cun fuorça". Por esso, ressaltou, "tenemos que mos preparar para anfrentar l rábia i la sede de bingança que ls fascistas stan a alimentar".[8]

Ouposiçon de la Eigreija Católica[eiditar | eiditar código-fuonte]

Por frequentemente fazer uso de ls sous dreitos fundamentales de lhibardade relegiosa i de lhibardade de spresson, Saramago ancuontrou siempre fuortes críticas i ouposiçon na Eigreija Católica, que nun aceita l'eisercício dessa lhibardade democrática de Saramago (dende l fato d'el se referir a esta cumo "fascista" cun frequéncia). Ls protestanteseibangélicos) yá declarórun publicamente apoiar la lhibardade de spresson de l'outor.[9] I essa relaçon de tenson cula Eigreija Católica ye agrabada debido a l'ourige pertuesa de Saramago, lhocal adonde l catolicismo inda ye mui fuorte i çcuti-lo inda ye un tabu.[10]

Debido la sue ourige pertuesa i to l'anfluéncia cultural eisercida pul catolicismo an tal cuntesto, Saramago sinte la necidade d'abordar la Bíblia ne l sou trabalho de scritor – esse testo faç parte de l sou patrimonho cultural, al cuntrairo de l Alcoran, que Saramago antende nun ser la sue tarefa abordá-lo.[11]

L'anterpretaçon que Saramago faç de la Bíblia ye la de qu'eilha ye un "manual de malos questumes", cheno de "un catálogo de crueldade i de l pior de la natureza houmana", i que para ua pessona quemun a decifrar, percisarie de tener "un teólogo al lhado". I cita para aguantar esso ls eipisódios de bioléncia relatados na Bíblia, cumo sacrefício de Isaac, la çtruiçon de Sodoma ó la bida de Job, por eisemplo. Para Saramago, todos eilhes rebélan que "Dius nun ye de fiar". I Saramago diç, subre la necidade, que ten que "anterpretar la lhetra" de l testo – un porcesso que, na anterpretaçon bíblica, ye chamado de lhiteralista.[11] I esso de modo algun ampide qu'outra pessona tenga la sue anterpretaçon, ó qu'el tente amponer la sue anterpretaçon cumo berdade cumo abseluta. Muito pul cuntrairo, el até mesmo stimula la lheitura bíblica: "Subre l lhibro sagrado, you questumo dezir: lei la Bíblia i pirde la fé!", diç Saramago. Na berdade, el solo quier tener l dreito de spressar la sue oupenion.

Mas, Saramago nun deixa de recoincer que la "Bíblia ten cousas admirables de l punto de bista lhiterairo" i "muita cousa que bal la pena lher", stando, dentre eilhas, ls Salmos, cun páiginas "belíssemas", l Cántico de ls Cánticos, i la parábola de l sembrador cuntada por Jasus.[11]

La relaçon de tenson de Saramago cula Eigreija Católica creciu fuortemente passado la publicaçon de l lhibro "L Eibangeilho Segundo Jasus Cristo" an 1991, que fui adatado pa l triato an 2001. L lhibro fui motibo de fuortes críticas por parte de católicos que se cunsidrórun oufendidos pula lheitura secular que Saramago faç de la personaige Jasus.[12][13]

Ye até por esso que, quando ua jornalista le preguntou porque sentie essa necidade de smiuçar la Bíblia, Saramago dixo: "Nun se ponga na posiçon de la Eigreija, que nun se toca na Bíblia."[11]

La Eigreija Católica nun gustou de l'atribuiçon de l Prémio Nobel a Saramago i publicou ne l diairo de l Baticano, L'Osservatore Romano: “Saramago ye, eideologicamente, un quemunista ambeterado”.[14]

L lhançamiento de l lhibro Cain (2009) bultou a suscitar "ancumprensones, resisténcia, rábias bielhas", cunforme Saramago. "Çperto muitos anticorpos an ciertas pessonas", acrecenta, acusando bárias bezes respunsables de la Eigreija Católica (mas nó protestantes ó judius) de tenéren comentado l lhibro qu'inda nó lhírun – de fato, las pessonas fúrun anstadas a comentar las declaraçones subre la Bíblia, feitas por Saramago.[11]

I, rialmente, passado l lhançamiento de Cain, bárias bozes católicas se ansurgírun contra Saramago. El fui acusado (cumo se el fusse un "heirege", i nó un scritor) pul padre José Tolentino Mendonça, diretor de l Secretariado Nacional de la Pastoral de la Cultura, de fazer ua lheitura angénua, eideológica i manipuladora de la Bíblia. L bispo de l Porto, D. Manuel Clemente, afirmou que José Saramago "rebela ua angenuidade cunfrangedora quando faç ancursones bíblicas" i, cumo "eisigéncia anteletual, deberie anformar-se antes de screbir". Yá l diretor de la Faculdade de Teologie de la Ounibersidade Católica de Lhisboua, Peter Stilwell, cunsidra que "serie spantoso" que José Saramago ancuntrasse algo debino na Bíblia i sublinhou que l scritor scolhiu l fratricida Cain i nó Abel, la bítima. Tal diretor que cundena Saramago por tener scrito subre Cain, debe tamien zaprobar tanto Byron quanto l tamien Nobel John Steinbeck (que trata la personaige de Cain an La Lheste de l Paraíso - East of Eden) por tenéren scrito subre tal personaige.

L teólogo Anselmo Borges einicialmente afirmou que Saramago fizo ua lheitura "cumpletamente ounilateral" de la Bíblia, que ten, cumo qualquiera lhibro, de ser lhida cumo un to.[15] Mais tarde, tal teólogo declarou tener oupenion formada subre Cain: "Gustei de l lhibro i até digo que ye amportante." Dá trés rezones para justeficar la sue oupenion: la "Bíblia ye un lhibro abierto; hai lhibardade d'anterpretaçon i oubriga ls crentes a refletir".[10] Pa l biblista Fernando Vintura, José Saramago tenie l'eisigéncia anteletual de se anformar antes de screbir. L relegioso capuchinho referiu que "la Bíblia puode ser lhida por alguien que nun ten fé, mas supone algua hounestidade anteletual de quien l lei", i acusou Saramago de "ua falta gigantesca" dessa hounestidade.

Subre tales oupeniones, Saramago, cun sarcasmo, dixo: "Dízen que li la Bíblia cun angenuidade porque ye necessairo fazer ua anterpretaçon simbólica, ó seia, aqueilho qu'eilhi stá scrito nun ten sentido por si. I lhebou mil anhos a ser scrito!"[16] Inda subre l'alegaçon de "angenuidade", respundiu: "Abençoada angenuidade que me permitiu lher l qu'alhá stá i nun qualquiera ouparaçon de prestidigitaçon, dessas an que la segese ye pródiga, fuorçando las palabras la dezíren solo l qu'antressa a la Eigreija. Lheio i falo subre l que lheio".[17]

Essas críticas cunfírman tamien l'oupenion de Saramago de que muitos que comentórun l lhibro inda nun l lhírun – esso stá splícito ne l própio teor de las críticas.

Ye tamien por esses comentairos que Saramago diç que ls católicos "nun lheien la Bíblia".[18]

Debido als acuntecimientos, nua cumbersa cul teólogo católico José Tolentino de Mendonça ne l final de outubre de 2009, Saramago declarou: "A mi, l que me bal, miu caro Tolentino, ye que yá nun hai fogueiras an San Demingos".[19]

Joseph Ratzinger, l Papa Bento XVI, qu'an abril de 2009 yá habie afirmado que "ls studiosos católicos nun puoden anterpretar la Bíblia dua maneira andependiente, nin dun punto de bista científico ó andebidual",[20] passado l'eipisódio ne l lhançamiento de Cain boltou a afirmar publicamente que solo la Eigreija Católica puode anterpretar la Bíblia.[21]

Perseguiçon relegiosa de católicos a Saramago[eiditar | eiditar código-fuonte]

Passado tener anfrentado fuorte perseguiçon relegiosa cul lhançamiento de l lhibro "L Eibangeilho Segundo Jasus Cristo" an 1991, l que culminou cula sue mudança de Pertual pa la Spanha pouco depuis,[22] l lhançamiento de Cain an 2009, mesmo an pleno seclo XXI, boltou a render-le mais perseguiçon relegiosa.

Saramago sofriu perseguiçon tanto por parte de nembros de la Eigreija Católica, quanto de católicos. L ourodeputado Mario David, por eisemplo, falando an nome pessonal i assumindo-se católico nó-praticante, dixo tener bergonha de ser cumpatriota de l scritor, i screbiu ne l sou blogue de la Anterneta, tendo-lo repetido depuis als meios de quemunicaçon, que Saramago debie renunciar a la nacionalidade pertuesa[23] (anque tales declaraçones, l scritor sclareciu que nunca pensou an abandonar la cidadanie pertuesa[24]).

L'ourodeputada Edite Estrela declarou que tales palabras de Mario David son anquesitórias.[25]

Sousa Lara, l Sub-Secretairo de Stado adjunto de la Cultura de Pertual an 1991, qu'anton betou l lhibro de Saramago L Eibangeilho segundo Jasus Cristo dua lhista de remanses pertueses candidatos a un prémio lhiterairo ouropeu, un de ls motibos qu'ocasionórun la mudança de Saramago de Pertual na época, por cunsidrar tal ato censório, an outubre de 2009 cumparou Saramago cun Berlusconi (político dreitista eitaliano coincido por sue fé católica[26][27][28][29][30] – el yá até mesmo betou publicaçon de lhibro de Saramago na Eitália chamando l'obra de "anticatólica", l que rendiu ua repuosta de Saramago que dixo que "L Stado de Berlusconi ye católico i reacionario"[31]–, un quaije qu'ouposto de Saramago), sugerindo qu'el deberie recebir ua puniçon (nun solo debina) pul que fui scrito an Cain, declarando l que segue:

"Este senhor atingiu, nun se percebe mui bien porquei, un patamar d'ampunidade que l'houmanidade cuncede, tipo Berlusconi. Hai uas pessonas que puoden dezir todo, que puoden fazer las cousas mais absurdas i las pessonas habituan-se a esso i nun lhieban a mal. Solo tengo pena que nun anxobalhe, de la mesma forma qu'anxobalhe l patrimonho católico, por eisemplo ls muçulmanos, porque esses nun perdónan i bérgan-les pula piel. Ende ye mais defícele ansistir muito nua piada reiterada contra la religion muçulmana. Calculo que depuis nun le corra bien l feturo depuis".[32]

L poeta Manuel Alegre, subre tales acuntecimientos, declarou: "Esto ye ua stória pertuesa chena de precunceitos i fantasmas. An purmeiro lhugar ye perciso lher l lhibro de José Saramago. El ye un grande scritor, mas parece que nun se perdona la Saramago, ser un grande scritor de la lhéngua pertuesa, ser un Prémio Nobel i nun ser un home relegioso". "El screbiu un lhibro, mas nun beio naide çcutir l lhibro. Solo beio çcutir las oupeniones que cun todo l dreito el spressou subre la Bíblia". Cunforme questiona Alegre, "las pessonas puoden nun star d'acuordo cun aqueilho qu'el diç, mas cumo ye que se puode poner an causa la seriadade dun home que diç aqueilho que pensa". El cunsidra tales acuntecimientos cumo "un precunceito" i "feitiços de dogmatismo". "Nun le puoden negar l dreito de screbir un lhibro i tamien nun se puode curceficar l Saramago por sprimir las sues oupeniones i menos inda por ser un grande scritor, i menos inda por ser un Prémio Nobel". Finalizando, dixo que "al Saramago nun se perdona ser un pertués que se atrebiu a ganhar l Prémio Nobel de la Lhiteratura i que diç que nun acradita an Dius".[33]

Debido la tales acuntecimientos, Saramago chegou até mesmo a aperponer dous nuobos dreitos a la Declaraçon Ounibersal de ls Dreitos Houmanos: l dreito a la dissidéncia i a l'heiresie[24] (que, na berdade, yá stan cuntidos ne l'artigo XVIII de tal carta que spressa que "toda pessona ten dreito a la lhibardade de pensamiento, cuncéncia i religion", i ne l'artigo XIX, tamien de la DUDH, que spressa que "[t]oda pessona ten dreito a la lhibardade d'oupenion i spresson", bien cumo drento de l dreito de lhibardade relegiosa quando spresso na Custituiçon dun Stado Lhaico, cumo ye l causo de Pertual i de l Brasil, ambora muitas pessonas nun téngan cuncéncia desso debido la postura de la Eigreija Católica i de la amprensa an tales países - algo que cunfirma essa afirmaçon ye l fato dun jornalista chegar a declarar, an clara ouposiçon a ua eideia de democracie, que "ó quien acradita que la Bíblia ten algua relaçon cula palabra de Dius stá halbelitado para subre eilha fazer cunsidraçones éticas".[34] Claramente, nun ye necessairo acraditar nun "poder ético" daquel lhibro para poder criticá-lo, basta tener cuncéncia de ls sous eifeitos sociales, i esso afeta a todos, até quien ye atiu cumo Saramago. Cunforme l própio Saramago declarou, "cumo nun sou anteiramente burro, ganhei muito ciedo la cuncéncia de l peso de la religion na bida houmana. I cumo, depuis, quando se entra an lheituras stóricas i se ancontra cul zastre, dígamos, de l'alargamiento de l'anfluéncia de l cristandade, qu'esso custou cidades çtruídas, miles de pessonas muortas, assassinadas, degoladas, queimadas… Las Cruzadas fúrun qualquiera cousa que la Eigreija debie pedir perdon!"[35]).

An antrebista quando de la publicaçon de l lhibro Cain an 2009, l'antrebistador ouserbou que l lhibro habie sido publicado an Pertual, ne l Brasil i an Spanha, países maioritariamente católicos, i preguntou se Saramago achaba qu'essa reaçon eirie cuntinar. Saramago, respundiu l seguinte: "Nó, an Spanha, nó. Publicou-se alhá recentemente un lhibro de l Fernando Balleijo, La puta de Babilonia, que se fusse you a screbir aqueilho acá an Pertual tenien-me pindurado nun desses candieiros de l'abenida. Ye dua bioléncia de denúncia i de crítica que ye un outéntico bota-abaixo".[35]

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Refréncias

  1. Tierra, Ernani; De Nicola, José (2004). Pertués: D'uolho ne l mundo de l trabalho. San Poulo: Scipione. p. 463 
  2. «José Saramago, nosso Nobel!!!». Jornal de la Poesie (an pertués). Cunsultado an 26 de nobembre de 2007. Cópia arquibada an 19 de nobembre de 2007 
  3. «Morriu José Saramago». Diário Digital. Cunsultado an 18 de júnio de 2010 
  4. «Las cenizas de Saramago se repartirán entre su aldea natal y Lanzarote». Cuatro (an spanhol). Cunsultado an 18 de júnio de 2010. Cópia arquibada an 20 de júnio de 2010 
  5. «Rebista d'amprensa: Çtaques de l PÚBLICO». Público. Cunsultado an 28 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 4 de dezembre de 2008 
  6. [1]
  7. «Saramago chama Eigreija de "reacionária" i acusa Bento XVI de "cenismo"». Yahoo! Notícias. 14 de outubre de 2009. Cunsultado an 16 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 17 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  8. 8,0 8,1 Ibidem.
  9. «Eibangélicos defénden lhibardade de spresson». Diário de Notícias. 20 de outubre de 2009. Cunsultado an 23 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 25 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  10. 10,0 10,1 Céu e Silva, João (21 de outubre de 2009). «Eigreija Católica yá lei 'Cain'». Diário de Notícias. Cunsultado an 23 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 24 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 «Saramago: Hai muita cousa na Bíblia que bal la pena lher». Público.PT. 21 de outubre de 2009. Cunsultado an 22 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 24 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  12. «Nobel-winning Portuguese novelist Saramago dies». Long Island Press (an anglés). 19 de júnio de 2010. Cunsultado an 18 de júnio de 2010. Cópia arquibada an 20 de júnio de 2010 
  13. «José Saramago». Hoije Lhusofonie (an pertués). Cunsultado an 19 de Júnio de 2010. Cópia arquibada an 28 de agosto de 2010 
  14. Braga, Isabel (18 de júnio de 2010). «I Saramago chorou». Público (an pertués). Cunsultado an 19 de júnio de 2010. Cópia arquibada an 21 de júnio de 2010 
  15. «Teólogo acusa Saramago de fazer lheitura "cumpletamente ounilateral" de la Bíblia». Agéncia Lhusa. 19 de outubre de 2009. Cunsultado an 23 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  16. Céu e Silva, João (22 de outubre de 2009). «Saramago quier 'Cain' lhibro an beç dun causo político». Diário de Notícias. Cunsultado an 23 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 24 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  17. «Saramago i la Eigreija: stória d'amor i rábia». iOnline (an pertués). 21 de outubre de 2009. Cunsultado an 19 de júnio de 2010 
  18. «An nuobo remanse, Saramago zafie la Eigreija». Zero Hora. 21 de outubre de 2009. Cunsultado an 22 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  19. «José Saramago: "L que me bal, caro Tolentino, ye que yá nun hai fogueiras an San Demingos!"». Spresso. 25 de outubre de 2009. Cunsultado an 26 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  20. «Papa adberte subre anterpretaçones de la Bíblia». Tribuna de la Cunquista (an pertués). 23 de abril de 2009. Cunsultado an 19 de júnio de 2010 
  21. «Papa reafirma que solo Eigreija Católica puode anterpretar la Bíblia». Stadon (an pertués). 26 de outubre de 2009. Cunsultado an 19 de júnio de 2010 
  22. «Eigreija critica nuobo lhibro de Saramago». Yahoo! Notícias. 19 de outubre de 2009. Cunsultado an 24 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 22 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  23. «Saramago debie renunciar a la nacionalidade pertuesa, diç ourodeputado Mário David». TSF Rádio Notícias. 21 de outubre de 2009. Cunsultado an 24 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  24. 24,0 24,1 «José Saramago propone dreito a la dissidéncia i heiresie». TSF Rádio Notícias. 23 de outubre de 2009. Cunsultado an 24 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  25. «Mário David rebela atitude «anquesitória», diç Edite Estrela». TSF Rádio Amboras. 21 de outubre de 2009. Cunsultado an 24 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  26. «Berlusconi: Rift with Catholic Church 'a lie'». Carta eiletrónica & Guardian Online. 7 de setembre de 2009. Cunsultado an 30 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  27. «Berlusconi è eil bero lheader morale dei cattolici": parola di Baget Bozzo». News Kit (an eitaliano). 10 de febreiro de 2009. Cunsultado an 30 de outubre de 2009 
  28. «Un Berlusconi super-cattolico e anti-risorgimentale». UAAR (an eitaliano). 14 de setembre de 2009. Cunsultado an 30 de outubre de 2009 
  29. «Berlusconi Expected at Catholic Indulgence Mass». Life in Italy. 25 de agosto de 2009. Cunsultado an 19 de setembre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  30. White, Hilary (9 de setembre de 2009). «Vatican Corrects Priests Over Eluana Englaro Euthanasia». Catholic Online. Cunsultado an 30 de outubre de 2009. Cópia arquibada an 7 de maio de 2010  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  31. «Saramago: "O capitalismo fíxonos durmir e deixou a esquerda sen ideas"». Xornal de Galicia (an galego). 9 de júnio de 2009. Cunsultado an 30 de outubre de 2009 
  32. «Sousa Lara compara Saramago a… Berlusconi». ESPBR. 22 de outubre de 2009. Cunsultado an 30 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  33. «Alegre cunsidra que Pertual nun perdona «grandeza»». TSF Rádio Notícias. 21 de outubre de 2009. Cunsultado an 24 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  34. João Miguel Tabares (27 de outubre de 2009). «Las afirmaçones relegiosas de l'atiu José Saramago». Diário de Notícias. Cunsultado an 27 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)
  35. 35,0 35,1 «"L Papa Bento XVI parece-me un heipócrita"». Diário de Notícias. 25 de outubre de 2009. Cunsultado an 25 de outubre de 2009  Parâmetro desconhecido |lhéngua2= ignorado (ajuda)

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Wikiquote Citaçones ne l Wikiquote
Commons Eimaiges i média ne l Commons
Commons Catadorie ne l Commons


Precedido por
Jorge Amado
{{{título}}}
Sucedido por
{{{depois}}}
Precedido por
Dario Fo
{{{título}}}
Sucedido por
{{{depois}}}
Precedido por
Maurice Druon
{{{título}}}
Sucedido por
{{{depois}}}