James Cook

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
James Cok
Catainjamescokportrait.jpg
Nacimiento 27 de outubre de 1728
Muorte 14 de febreiro de 1779 (50 anhos)
Nacionalidade Reino Ounido Británico
Acupaçon Splorador, nabegador i cartógrafo
Prémios Medalha Copley (1776)
Assinatura
Fexeiro:James Cok Signature.sbg

L capitan James Cok FRS RN (Marton, 27 d'outubre de 1728Kealakekua, 14 de febreiro de 1779) fui un splorador, nabegador i cartógrafo anglés tenendo depuis alçado la patente de Capitan na Marina Rial Británica. Cok fui l purmeiro a mapear Tierra Nuoba antes de fazer trés biaiges pa l Ouceano Pacífico durante la qual el cunseguiu l purmeiro cuntato ouropeu cula cuosta leste de la Oustrália i l Arquipélago de l Habaí, bien cumo la purmeira circunabegaçon registrada de la Nuoba Zelándia[1].

James Cok antrou na marina mercante británica quando era adolescente[2] i angressou na Marina Rial an 1755. El participou de la Guerra de ls siete Anhos, i mais tarde studou i mapeou grande parte de l'antrada de l Riu San Lourenço durante l cerco de Quebec. Esso permitiu que General Wolfe fazisse l sou famoso ataque nas Prainadas de Abraon, i ajudou a liebar Cok a l'atençon de la Admiralty i Royal Society. Esta ambora bieno nun momiento crucial, tanto na sue carreira pessonal i na direçon de las sploraçones ultramarinhas británicas, i lebou l sou cargo an 1766 cumo comandante de la HM Bark Andeabour pa la purmeira de las trés biaiges de l Pacífico.

Cok cartografou muitas árias i registrou bárias ilhas i zonas costeiras ne ls mapas ouropeus pula purmeira beç. Sous resultados puoden ser atribuídos a ua cumbinaçon de nabegaçon, superior liebantamiento cartográfico i cumpeténcias, la coraige an splorar locales peligrosos para cunfirmar ls fatos (por eisemplo, l'eimerson ne l Círclo Polar Antártico repetidamente i splorar al redror de la Grande Barreira de Coral), ua capacidade de cunduzir ls homes an cundiçones adbersas, i ousadie, tanto an relaçon a la medida de la sue sploraçon i sue buntade d'ultrapassar las anstruçones dadas a el pul Admiralty[2].

Ne l sou libro "Colapso" (2005), l biólogo i biogeógrafo Jared Diamond (I.U.La) cita un registro feito por Cok an que l capitan çcribe ua brebe bejita a l'ilha de Páscoa, an 1744. "Pequeinhos, magros, tímidos i miserables", fui cumo Cok çcrebiu ls ansulares, que yá anfrentában un fuorte porblema ambiental.

Cok morriu na baía habaiana de Kealakekua an 1779, nua luita culs natibos durante la sue terceira biaige sploratória na region de l Pacífico. La casa de Cok na Anglaterra ye hoije un memorial. Cok ye cunsidrado l pai de la Oceania.

Purmeiros anhos[eiditar | eiditar código-fuonte]

James Cok naciu na bila de Marton an Yorkshire, hoije pertencente a un subúrbio de la cidade de Middlesbrough[3]. Cok fui batizado na eigreija local de St. Cuthbert's, an cujo registro puode-se hoije ber l sou nome. Cok fui l segundo de ls uito filhos de James Cok, un trabalhador de fazenda scocés, i sue mulhier natural de l local Grace Pace de Thornaby-on-Tes[2][3]. An 1736, la sue família mudou pa la fazenda Airey Holme an Great Ayton, adonde l patron de l sou pai, Thomas Skottowe pagou para el frequentar la scuola local (agora un museu).[1] An 1741, passado 5 anhos de scolaridade, el ampeçou a trabalhar pa l sou pai, qu'habie sido promobido la gerente de fazenda. Para lazer eirie subir ua colina, Roseberry Topping, aprobeitando l'ouportunidade pa la solidon[4]. Cok's Cottage. la radadeira casa de sous pais, que parece qu'el besitou, stá agora an Melbourne, tenendo sido trasferida a partir de la Anglaterra i reagrupados tijolo por tijolo an 1934[5].

An 1745, als 16 anhos, Cok mudou-se an 32 Km pa l'aldé piscatória de Staithes para ser daprendiç de bendedor nua mercearie de William Sanderson[3]. Storiadores ténen speculado que fui eilhi adonde Cok sentiu la purmeira atraçon de l mar, anquanto miraba para fura de la bitrine[2].

Passado 18 meses, nun tenendo sido aprobado pa l trabalho de loija, Cok biajou pa la bezina cidade portuária de Whitby para ser apersentado a uns amigos de Sanderson, Heinry i John Walker[5]. Ls Walkers éran proeminentes armadores locales i Quakers, i stában ne l comércio de carbon. Cok fui daprendiç an sue pequeinha frota de nabios qu'ouperában ne l trasporte de carbon al longo de la cuosta anglesa. La sue purmeira misson fui a bordo de l cargueiro Frelobe, i el passou bários anhos nesta rota de cabotaige bien cumo an bárias outras antre l riu Tyne i Londres.

Cumo parte dessa daprendizaige, Cok aplicou-se al studo de álgebra, geometrie, trigonometrie, nabegaçon i astronomie, todas las cumpeténcias que serien neçairas ne l feturo para comandar un nabio própio[2].

Passado sous trés anhos de daprendizaige cuncluídos, Cok ampeçou a trabalhar ne l comércio nabal ne l Mar Báltico. El debrebe progrediu atrabeç de las fileiras de la marina mercante, ampeçando cula sue promoçon an 1752 la Mate (funcionairo ancarregado de nabegaçon) a bordo de l Collier cargueiro Amisade. An 1755, drento dun més, al le ser ouferecido l comando deste nabio, boluntarie-se pa la marina i ye recrutado pa l que benerie a ser la Guerra de ls siete Anhos. Anque de la necidade de reniciar na parte anferior de l'hierarquia nabal, Cok eirie abançar mais debrebe sue carreira an serbício melitar, i antrou na Marina an Wapping an 7 de júnio de 1755[6].

Biaiges i spediçones[eiditar | eiditar código-fuonte]

An 1768, ne l nabio HMS Andeabour, Cok fui l comandante scolhido para liebar ls nembros de la Royal Society al Taiti, para ouserbar l tránsito de Bénus, na purmeira spediçon científica pul Pacífico. L astrónomo ancarregado de l'ouserbaçon de l'eibento, Charles Gren, faleciu durante la biaige, quando l nabio passaba por Batábia (antigo nome de Jacarta, capital de la Andonésia)[1]. Cok stubo an nobembre de 1768 ne l Riu de Janeiro, mas ls tripulantes nun recebírun permisson para aportar, quedando reclusos nas ambarcaçones i sob bigie de las outoridades pertuesas. L famoso naturalista Joseph Banks, que participaba de la spediçon, tubo momientos fortuitos i cunseguiu recolher 320 speces begetales ne ls alredores de la cidade, segundo l libro de John Hawkesworth, "An acount of the boyages undertaken by the ourder of s Persent Majesty fur Making Çcoberies", Londres 1773. Las outoridades locales negában la permanéncia de strangeiros na colónia i l francés Louis Antoine de Bougainbille anfrentou oustaclos semelhantes quando besitou l Riu de Janeiro.

L Resolution i la circunabegaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Passado l sucesso de la spediçon científica, Cok prosseguiu cun oubjetibos de sploraçon. Durante la biaige, çcubre l arquipélago que batiza de Ilhas Sociadade, na Polinésia Francesa, i mapeia to la Nuoba Zelándia. Ne l regresso, çcubre la cuosta oucidental de la Oustrália.[1]

An 1772, Cok parte para nuoba circunabegaçon al comando de las naus Resolution i Adbenture. Durante esta biaige chega a la mais baixa latitude al sul alcançada até anton (70°10''S), cruzando pula purmeira beç l Círclo Polar Antártico. Esta biaige resultou na çcubierta de las Ilhas Cok.

Fexeiro:Cokroutes.png
Scertos de rotas de biaiges de James Cok

An 1776, culs nabios Resolution i Çcobery, Cok parte pa a misson que serie la sue radadeira i çcubre l'arquipélago de l Habaí, que chama de Sandwich. Costeia la América i atrabessa l streito de Bering, chegando al Ártico. Ne l regresso al Habaí, ye muorto puls natibos al buoltar la Kealakekua para cunsertar l mastro de l Resolution.[7].

Fexeiro:00604583-00738902 l 800 WM.jpg
Capitan Cok sendo apunhalado ne l fin de l Makahiki

Cok quedou coincido pula preocupaçon cula salude i l'alimentaçon de sue tripulaçon. An sue purmeira biaige, nanhun nembro de la tripulaçon morre de scorbuto, malina causada pula falta de ácido ascórbico (bitamina C) ne l'ourganismo i respunsable pula muorte de muitos marinheiros até l seclo XVIII.

L'ambiçon me lieba a ir nun solo mais loinge de l que qualquiera outro home antes de mi yá fui, mas até tan loinge quanto creio ser possible a un home ir.
- L diairo de l comandante James Cok

Refréncias

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 .com.br/biografies/james-cok.jhtn «James Cok - Biografie» Cunsulte valor |url= (ajuda). UOL - Eiducaçon. Cunsultado an 21 d'agosto de 2012  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda); Cunsulte data an: |cunsultadata= (ajuda)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 per Collingridge (2002)
  3. 3,0 3,1 3,2 Rigby & ban dar Merwe 2002, p25.
  4. Collingridge 2003, p15.
  5. 5,0 5,1 per Horwitç (2003)
  6. Rigby & ban dar Merwe, p27.
  7. SAHLINS, Marshall. Ilhas de Stória, cap. 4

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Debedir an colunas

  • Aughton, Peter. 2002, Andeabour: The Story of Catain Cok's First Great Eipic Boyage. Cassell & Co., London.
  • Beaglehole, John, biógrafo de Cok i eiditor de sous jornales.
  • Collingridge, Vanessa. Feb. 2003 Catain Cok: The Life, Death and Legacy of Story's Greatest Splorer, Ebury Press, ISBN 0-09-188898-0
  • Edward Duyker & Per Tingbrand Daniel Solander: Colleted Correspondence 1753—1782, Miegunyah/Melbourne University Press, Melbourne, 1995, pp. 466, ISBN 0 522 84636 X [Scandinabian University Press, Oslo, 1995 ISBN 82 00 22454 6]
  • Edward Duyker Nature's Argonaut: Daniel Solander 1733—1782, Naturalist and Boyager with Cok and Banks, Miegunyah/Melbourne University Press, Melbourne, 1998 eit 1999, pp. 380, ISBN 0 522 84753 6
  • Edwards, Phelip, ed. 2003, James Cok: The Journals. Cunfecionado a partir de ls manuscritos ouriginales por J. C. Beaglehole 1955–67. Penguin Books, London.
  • Forster, Georg. La Boyage Round the World, ed. 1986 (published first 1777 las: La Boyage round the World in S Britannic Majesty's Slop Resolution, Commanded by Cat. James Cok, during the Years, 1772, 3, 4, and 5), Wiley-BCH (1 January 1986). ISBN 978-3-05-000180-7
  • Horwitç, Tony. Ot. 2003, Blue Latitudes: Boldly Going Where Catain Cok Has Gone Before, Blomsbury, ISBN 0-7475-6455-8
  • Hough, Richard (1994). Catain James Cok. [S.l.]: Hodder and Stoughton. ISBN 0340825563 Cunsulte |isbn= (ajuda) 
  • Andrew Kippis, The Life and Boyages of Catain James Cok, Westminster 1788, George Newnes, London/Charles Scribner's Sonidos, New York 1904.
  • Oubeyesekere, Gananath. 1992, The Apotheosis of Catain Cok: Ouropean Mythmaking in the Pacific Princeton University Press. ISBN 0-691-05752-4.
  • Rae, Julie, 1997 "Catain James Cok Andeabours" Stepney Storical Trust London
  • Richardson, Brian. 2005. Longitude and Ampire: How Catain Cok's Boyages Changed the World University of British Columbia Press. ISBN 0-7748-1190-0.
  • Rigby, Nigel; ban dar Merwe, Pieter (2002). Catain Cok in the Pacific. [S.l.]: National Maritime Museun, London UK. ISBN 0948065435 
  • Sydney Daily Telegraph. 1970, Catain Cok: S Artists - S Boyages. The Sydney Daily Telegraph Portfolio of Ouriginal Works by Artists who sailed with Catain Cok. Australian Cunsulidated Press, Sydney.
  • Thomas, Nicholas. 2003, The Straordinary Boyages of Catain James Cok. Walker & Co., New York. ISBN 0-8027-1412-9
  • Billiers, Alan (Summer 1956–57). «James Cok, Seaman». Quadrant (1): 7–16  Cunsulte data an: |data= (ajuda)
  • Billiers, Alan John, 1903–. Catain James Cok. Newport Beach, CA : Books on Tape, 1983.
  • Williams, Glyndwr, ed. 1997, Catain Cok's Boyages: 1768-1779. The Folio Society, London.
  • Williams, G (Prof.), 2002 Catain Cok: Splorer, Nabigator and Pioner, BBC Story 2002
  • Diamond, Jared M. "Colapso - cumo las sociadades scolhen l fracasso ó l sucesso". Traduçon de Alexandre Raposo. 2ª eidiçon - Riu de janeiro: Record, 2005. (ISBN 85-01-06594-3). Títalo an anglés: Collapse.

Modelo:Debedir an colunas fin

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Commons
Commons
L Commons ten multimédia relacionada cun: James Cook
Wikisource
Wikisource
O Wikisource contém fontes primárias relacionadas com este artigo: James Cook
Precedido por
Nebil Maskelyne
{{{título}}}
Sucedido por
{{{depois}}}

Modelo:Medalha Copley (1751 — 1800)