Recunquista

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!

La Recunquista (tamien referenciada cumo Cunquista crestiana) ye la zeignaçon storiográfica pa l mobimiento crestiano cun ampeço ne l seclo VIII que bisaba a la recuperaçon de ls Besigodos crestianos de las tierras perdidas pa ls árabes durante la ambason de la Península Eibérica.

Ls muçulmanos nun cunseguiran acupar la region muntanhosa de las Astúrias, adonde rejistiran muitos refugiados; ende surgirie Pelágio (ó Pelaio) que se puso delantre de ls refugiados, ampeçando eimediatamente un mobimiento para recunquistar l território perdido.

La guerra tenie un oubjetibo: reapoderáren-se de las tierras i de todo l que neilhas eisistie. L'acupaçon de las tierras cunquistadas fazie-se cun un cerimonial: cun cornu eit albende de rege, esto ye, cul toque de las trombetas i la bandeira çfraldada. L'eideia de «cruzada» solo bieno a aparecer na época de las Cruzadas (1096). La recunquista de to l território peninsular bai durar cerca d'uito seclos, solo quedando cuncluída an 1492 cula recunquista de l reino muçulmano de Granada puls Reis Católicos. An Pertual, la recunquista treminou cula cunquista defenitiba de Silbes pulas fuorças de D. Fonso III, an 1253. Mais tarde, la spanson marítima pertuesa, precedida pula cunquista de las praças africanas fui cunsidrada, an parte, cumo ua cuntinaçon de la Recunquista.

Precedentes[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Ambason árabe

Por buolta de l'anho 711 to la Península Eibérica serie ambadida por hordas berberes, comandadas por Tarik ibn-Ziyad, oubrigando ls besigodos a recolher-se percipalmente nas Astúrias, ua region ne l Norte de la Península, que, pulas sues caratelísticas naturales, colocaba grandes deficuldades al domínio muçulmano. Para alhá desso, ls muçulmanos stában mais antressados an atrabessar ls Pirenéus i derrotar ls Francos, bisto tenéren cumo oubjetibos cunquistar todos ls territórios al redror de l Mediterráneo, l qu'acabou por nun acuntecer, pus fúrun derrotados puls Francos. L período cumprendido antre 711 i 1492 fui marcado, na Península Eibérica, antre outros fatos, pula persença de gobernantes muçulmanos. An nome de la recristianizaçon de la region, acunteciu un longo porcesso de luitas, cunsidrado por alguns cumo parte de l mobimiento de cruzadas, resultando finalmente na cumpleta recunquista de l teritório por parte de ls crestianos. Durante esta fase, dá-se l nacimiento de l Reino de Pertual i de dibersos outros reinos na Península Eibérica. Anquanto Pertual yá an 1250 tenie sous lemites mui próssimos de ls atuales, a unificaçon de la Spanha dou-se de forma gradual; até hoije inda eisisten mobimientos separatistas.

La rebuolta[eiditar | eiditar código-fuonte]

Státua de Pelágio das Astúrias

Antes de 750, ls suldados berberes, que se acantonában nas tierras mais al norte, reboltórun-se contra ls árabes: estes éran pouco numerosos i chamórun tropas sírias, que dominórun la rebuolta. An 718 Pelágio, xefe de ls Besigodos, aprobeita la desorganizaçon muçulmana i dá ampeço a un porcesso de recunquista de ls territórios spánicos, qu'eirie durar cerca d'uito seclos.

Nun se sabe mui subre Pelágio: l nome nun ye gótico: ls outores de pequeinhas crónicas scritas pul fin de l seclo IX i ne l X percuran relacioná-lo culs antigos reis besigodos, para stablecíren ua relaçon antre ls guerrilheiros muntanheses i la «restouraçon» de l Cristandade an Spanha. Un scritor árabe coebo diç que se trataba dun galego. Un storiador moderno supone que serie un serbo que se cunseguiu ampor als cumpanheiros ne l período de crise que seguiu la queda de la monarquia; un outro cunsidra-lo un natibo de las Astúrias; outros outores cunsidran que Pelágio era duque de la Cantábria, pariente, segundo la tradiçon, de l rei Rodrigo. Pelágio serie anton l xefe daquele heiróico grupo de muntanheses (ástures i cántabros) que scapórun a la dominaçon árabe de la Península, refugiados nas muntanhas quaije inacessibles de las Astúrias. L domínio muçulmano na Península liebaba ls guerreiros crestianos la porfiadas peleijas, cada un querendo «gizar» un reino para si.

Ye an 722 qu'ocorre la purmeira grande bitória de ls Crestianos contra ls mouros, na Batailha de Cobadonga; dá-se assi la derrota de ls muçulmanos. Alexandre Heirculano cunsidra que l ardil de guerra que dou la bitória la Pelágio ten mui de quemun cun aquel que Biriato punira por bezes an prática, cerca de nuobecientos anhos antes: inda que mui a custo, ls cabalheiros ambiados an cilada pa la floresta a la squierda de las gorjas de Cobadonga, podírun chegar ende sin séren sentidos puls árabes. Aquando de l'aprossimaçon de ls árabes, ls crestianos arreculórun i ls purmeiros, atribuindo al miedo esta fuga simulada, precipitórun-se an sue direçon. Pouco a pouco, l duque de la Cantábria atraiu-los pa l'antrada de la gruta de Cobadonga. Al sonido de la trombeta de Pelágio, de l cimo de ls rochedos aparecírun guerreiros que dezimórun ls africanos i ls renegados godos cun tiros i lançando peinhas. Na batailha de Auseba fúrun bingados ls balientes que perecírun nas bordas de l Chrysus, pula muorte de binte mil sarracenos.

L'ouportunidade[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls crestianos sperában esses cumbates na spráncia dun abanço na recunquistas crestiana, i ancuntrában nas muntanhas de las Astúrias un campo propício. De las Astúrias deciu un die un grupo de godos, capitaneados por Pelágio, qu'anflegirie als sarracenos ua formidable derrota na batailha de Cangas de Onís (cerca de 722), i que serie l purmeiro eilo dessa cadeia de cumbates que, prolongando-se atrabeç de quaije uito seclos, fizo arrecular l Coron pa las praias de África i restituiu la Península al Cristandade.

Seguiu-se ua prolongada guerra cebil, a cerca de 740, an cunsequéncia de la qual las tierras pa l norte de l Douro quedórun libres, ó quaije libres, de ls ambasores, porque ls berberes, qu'alhá stában, marchórun pa l sul para fazer guerra als árabes. Las populaçones spano-góticas dessas regiones podírun, anton, albantar la cabeça i ponírun-se de l lado de ls crestianos contra ls mouros. La Galiza fui ua zona adonde essa luita fui mais renhida i debastadora. Antes de treminar l seclo VIII, por eifeito de l recuo de ls mouros, debedidos por guerras anternas, la Península Eibérica tenie dues zonas, cujo lemite passaba, aprossimadamente, por Coimbra, seguie l curso de l riu Mondego por Talabera, Toledo, Tudela i Pamplona. Las populaçones nun stában submetidas la nanhue ourganizaçon defenida permanente, a nun ser al clero. Alguas sés (antre eilhas las de l Porto i Braga) fúrun abandonadas puls bispos, mas l culto crestiano nunca fui anterrompido. Alguns storiadores, antre eilhes Alexandre Heirculano, tomórun a la letra alguas frases de ls cronicones de la recunquista, an special l'atribuído la Sabastian, bispo de Salamanca.

Rézan las crónicas que fui Fonso I (un xefe asturiano) quien recunquistou ua einorme region, qu'ancluía toda la Galiza, l Minho, l Douro i parte de l'atual Beira Alta, passando ls mouros a filo de spada i liebando cunsigo, para norte, todos ls crestianos qu'ancuntrou ne l território.

Ye essa l'ourige de la teorie de l ermamiento: se todos ls mouros fúrun muortos i todos ls crestianos liebados, la tierra trasformou-se nun grande zerto, adonde la bida social parou i solo bieno a renacer a partir de la sue ancorporaçon ne ls nuobos reinos crestianos. Este punto de bista fui depuis corregido. Ls crestianos lhebados pa l norte puode splicar-se pula necidade de mano-de-obra. I, antre ls muortos i ls feridos, hai siempre alguns que scápan.

Ls ataques[eiditar | eiditar código-fuonte]

Las razies éran feitas ne ls lugares adonde ls saques podien ser cumpensadores, i l fato de se repetíren bárias bezes mostra que las populaçones stában anraizadas. A l'aprossimaçon de ls suldados (uas bezes mouros, outras bezes crestianos), ls aldeanos fazien cumo an Coimbra: refugiában-se ne ls montes i buoltában depuis para custruir nuobas choupanas i cuntinar las sementeiras. I estas deficuldades íban fortalecendo l poder popular. Las cundiçones sociales desta época son pouco coincidas. Anque desso, hai andicaçones de cunflitos sociales biolentos antre ls serbos i ls senhores.

Ls Crestianos cunsidrában que l sou protetor era Santiago (inda hoije patrono de la Spanha), apelhidado de Santiago Matamouros.

Sabastian de Salamanca i l cronicon Albeldense fálan-mos dua rebuolta de libertinos, esto ye, çcendentes d'antigos scrabos. Diç que se reboltórun contra ls senhores mas fúrun bencidos i «recunduzidos a la scrabidon». An alguns causos, las populaçones reboltában-se passado l'ancorporaçon de ls territórios an qu'habitában ne l domínio crestiano. Essas rebuoltas nun éran de carátere relegioso: nun eisisten andícios dua perfunda adeson de ls pobos al credo eislámico. Mas ls «recunquistadores» nun aceitában las ourganizaçones de ls bezinos que, antretanto, se tenien anraizado.

Santiago Mata-Mouros[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Santiago Maior

D'acuordo cun outras tradiçones, Santiago tenerie aparecido miraculosamente an bários cumbates trabados an Spanha durante la Recunquista Crestiana, sendo a partir d'anton apelhidado de Matamoros (Mata-Mouros). Santiago y cierra España fui zde anton l grito de guerra de ls eisércitos spanholes. Santiago fui tamien protetor de l eisército pertués até a la crise de 1383-1385, altura an que l sou brado fui sustituído pul de San Jorge.

Ls reinos crestianos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mapa de eiboluçon de la cunquista crestiana.


L purmeiro reino crestiano fui l de las Astúrias, fundado por Pelágio, i mais tarde de Reino de Lion. Ne ls percípios de l seclo X la porbíncia de Nabarra tornou-se andependiente, formando l Reino de Nabarra.

Ls reis ásturo-leoneses fúrun alargando ls domínios crestianos qu'atingiran l riu Mondego (Fonso III de Lion, i, al mesmo tiempo, iban repoboando tierras i reconstruindo eigreijas i mosteiros, quedando célebre na parte oucidental l Mosteiro de Guimarães – cun grandes propiadades rústicas i muitos castielhos por to l norte de l paíç.

Mas, yá ne l seclo X, las çcórdies antre ls xefes crestianos anfraquecírun l reino, i Almançor tomou l'oufensiba çtruindo Lion, la capital, i reduzindo l reino crestiano al radadeiro stremo.

Ne l seclo XI, Sancho de Nabarra, rei de Nabarra, aneixou l cundado de Castielha i, por sue muorte, ls sous stados fúrun debedidos puls trés filhos, sendo nessa altura ls cundados de Aragon i de Castielha eilebados a la catadorie de reinos. L reino de Castielha coube la Fernando I, l Magno, mas este an brebe se apoderou tamien de l reino de Lion. Fernando, rei de Lion i Castielha, notabelizou-se na luita contra ls muçulmanos recuperando muitas tierras, antre las quales Coimbra (1064), alargando assi defenitibamente ls lhemites de la recunquista até al riu Mondego. Este monarca zambolbiu l território antre l Douro i riu Mondego, l qual aparece chamado por Portucale, separadamente de ls outros territórios de la Galiza, cun dous çtritos ó cundados – Pertual i Coimbra – gozando d'outonomie admenistratiba, cun magistrados própios.

Fernando I, al morrer (1065), repartiu ls sous domínios puls filhos: Sancho quedou cun Castielha, Fonso cun Lion i Astúrias, i Garcia cula Galiza (i antoce cul cundado de Pertual), trasformado an reino andependiente. Depuis de baries luitas antre ls armanos, muorto Sancho i çtronado Garcia, Fonso VI de Castielha reúne outra beç todos ls stados de sou pai, tornando-se assi rei de Lion, de Castielha i de Galiza. Fonso VI, aprobeitando las luitas antre ls percipados muçulmanos passado la zagregaçon de l califado de Córdoba (1031), prosseguiu la guerra contra ls anfieles i cunquistou Toledo, adonde fixou la capital.

Face a las bitórias crestianas, ls eimirs píden ajuda als Almorábidas de la Mauritánia, i estes, benido a la Península, derrótan ls eisércitos crestianos na Batailha de Zalaca (1086). Mas, a oeste, ls nobres galegos i de l cundado portucalense, tóman Santaren i a seguir Lisboua i Sintra (1093), stendendo assi la recunquista até al Teijo. Assi i todo, an 1110, ua reaçon mais fuorte de ls Sarracenos trouxe-los de nuobo até junto de Santaren i passado un longo assédio la cidade rendiu-se, diminuindo de stenson l poder de ls leoneses. Santarén permanece anton ne l poder de ls mouros até ser recunquistada defenitibamente por D. Fonso Hanriqueç an 1147. Acudindo als apelos de Fonso VI, antre ls cabalheiros de para alhá-Pirenéus, ben Raimundo, filho de l conde de Borgonha, que casarie cun D. Urraca, filha de l rei de Lion i recibe deste (1093) l gobierno de to la Galiza até al Teijo. Ne l'anho seguinte chega a la Península [[Anrique de la Borgonha, Cunde de Pertual|D. Anrique] ], armano de l Duque de Borgonha i primo de Raimundo, que recibe a mano de D. Teresa, filha eilegítima de Fonso VI i recibe, depuis, l gobierno de la porbíncia portucalense que fazie parte de l Reino de la Galiza - tierra que sou filho Fonso Hanriqueç (rebuoltando-se contra eilha i l sou padrasto Fernon Peres de Traba) alargou i tornou an reino andependiente. Assi, la formaçon de l reino de Pertual fui ua fruituosa cunsequéncia de las cruzadas de l Oucidente. L reino de la Galiza passou a ser unicamente aquel al norte de l riu Minho, quedando, cul tiempo, mais dependente de l poder de l Reino de Castielha — lhemitada por Lion la Este i por Pertual la Sul, la Galiza assumie assi la sue frunteira i Pertual serie l único a custituir un stado andependiente de l poder castelhano. Depuis de D. Fonso VI de Lion, l radadeiro grande recunquistador spanhol até als reis católicos, la recunquista contra ls Almóadas fui prosseguida puls reis de Pertual, Castielha, Aragon i puls cundes de Barcelona.

Pertual na Recunquista[eiditar | eiditar código-fuonte]

D. Fonso Hanriqueç, filho de l conde de Portucale, eirie rebultar-se contra la sue mai, cunquistando la Andependéncia de Pertual i ampeçando la recunquista pertuesa outonomamente. Zde l'ampeço de l sou reinado, cunseguimos decumentar las seguintes batailhas:

Reinado Acuntecimiento Local Data
Fonso Hanriqueç Fundaçon de l Castielho Leirie 1135
Fonso Hanriqueç Batailha de Ourique Ourique 1139
Fonso Hanriqueç Tomada de l Castielho Santaren 1147
Fonso Hanriqueç Cunquista de Lisboua Lisboua 1147
Fonso Hanriqueç Batailha de Sacaben * Sacaben 1147
Fonso Hanriqueç Tomada de l Castielho Almada 1147
Fonso Hanriqueç Tomada de l Castielho Palmela 1147
Fonso Hanriqueç Cunquista Alcácer de l Sal 1158
Fonso Hanriqueç Cunquista de l Castielho de Cera Tomar 1159
Fonso Hanriqueç Cunquista de Éboramonte Éboramonte 1159
Fonso Hanriqueç Cunquista de Beija Beija 1159
Fonso Hanriqueç Recunquista de Beija Beija 1162
Fonso Hanriqueç Cunquista de Ébora Ébora 1165
Fonso Hanriqueç Tomada de Serpa Serpa 1166
Fonso Hanriqueç Tomada de Moura Moura 1166
Fonso Hanriqueç Batailha de Badajoç Badajoç 1169
D. Sancho I Rendiçon de la Cidade Silbes 1189
D. Fonso II Batailha Nabas de Tolosa Nabas de Tolosa 1212
D. Fonso IV Batailha de l Salado Salado 1340

* - Cunsidrada lendária pula storiografie moderna


Cronologie de la Recunquista[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Cronologie de la Recunquista

Ordes relegiosas i Cruzadas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Todos ls reinos eibéricos podírun beneficiar de l'apoio de bárias Ordes Melitares, de las quales se çtaca la Orde de ls Templários, ua Orde melitar i relegiosa anstituída cul propósito de la cristianizaçon.

Pertual, specialmente, benerie a beneficiar de las Cruzadas an tránsito pa l Médio Ouriente, tenendo estas zampenhado un papel amportantíssemo na tomada d'alguas cidades pertuesas i susequente spanson, bien cumo na fundaçon de l própio Reino de Pertual.

La fin de l domínio árabe[eiditar | eiditar código-fuonte]

Granada — antrega de las chabes de la cidade pul própio rei Boabdil a la reina Isabel I de Castielha.

An 1492, cula cunquista de l reino de Granada, la Recunquista chegaba al fin. Yá ls reinos de la Galiza, Lion, Castielha, Nabarra i Aragon ampeçában ua relatiba unificaçon al tenr un único rei (ambora mantendo l'outonomie eiquenómica, admenistratiba i comercial), que mais tarde recebiu l nome de reino de Spanha. Juntamente cul reino andependiente de Pertual, debatian-se estes dous Stados pulas cunquistas marítimas. Inda cul apoio de la Eigreija, ambos ls reis stában agora d'uolhos postos ne l Norte de África, nas praças comerciales de renome, cumo Ceuta i Tánger, sob l pretesto de la cristianizaçon. Caminaba-se, paralelamente, pa la fase enicial de ls Çcubrimientos.

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • AFONSO, A. Martins, Curso de história da civilização portuguesa - 8ª ed. - Porto: Porto Editora, [D.L. 1972]
  • REILLY, Bernard F., Cristãos e muçulmanos: a luta pela Península Ibérica (The contest of Christian and Muslim Spain), trad. Maria José Giesteira - Lisboa, Teorema, 1998 - 327 p. - ISBN 972-695-262-X
  • SARAIVA, José Hermano, 1919 - História de Portugal - Lisboa : Círculo de Leitores, imp.1981. - 124, [2] p. : il. ; 25 cm. - (Pequena história das grandes nações)
  • BRITO, Raquel Soeiro [et al.] História de Portugal, Vol I: Antes de Portugal / dir. José Mattoso . - [Lisboa] : Estampa, D.L. 1993-1994. - 8 vols - 567 p. ISBN 972-33-0920-3
  • Alexander Pierre Bronisch : Recunquista und Heiliger Krieg - die Deutung des Krieges im christlichen Spanien von den Westgoten bis ins frühe 12. Jahrhundert , Münster , Aschendorff , 1998 , ISBN 3-402-05839-1
  • Derek William Lomax: Die Recunquista. Die Wiedereroberung Spaniens durch das Christentum. Deutsche Übersetzung durch Holger Fliessbach. Wilhelm Heyne Verlag, München 1980. ISBN 3-453-48067-8
  • Philippe Sénac : La frontière et les hommes -(VIIIe - XIIIe siècle) le peuplement musulman au nord de l'Ebre et les débuts de la reconquête aragonaise , Paris , Maisonneuve et Larose , 2000 , ISBN 2-7068-1421-7

Modelo:Stória melitar de Pertual