Zoologie

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Coleçon de paixarinas brasileiras, Museu de Zologie, Universidade de São Paulo

La zologie (probeniente de l griego Ζώο, zon "animal", i λόγος, -lhogos "studo") ó biologie animal ye l galho i specialidade de la biologie qu'estuda ls animales.

Classeficaçones[eiditar | eiditar código-fuonte]

Seguindo la debison perpuosta por Carolus LhinnaeusCarl bon Lhinné), l reino animal ye un de ls 5 reinos, i ye subdebidido percipalmente ne ls seguintes Filos: Porifera, Cnidários, Platelmintos, Nematelmintos, Anielhoídeos, Moluscos, Artrópodes, Eiquinodermos, i Cordados: Peixes, Réteis, Anfíbios, Abes i Mamíferos -animales cun cuorda dorsal. Ber la defeniçon i classeficaçon atual deste grupo an Animalia.

Galhos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls galhos ouriginales de la zologie stablecidos ne l final de l seclo XIX cumo zofísica, ecologie i morfografie, stan custituídos nas mais dibersas árias de la biologie qu'ancluí studo de macanismos quemuns para plantas i animales. La biologie animal aborda bárias árias.

Strutura[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigos percipales: Viologie telemoble e Anatomie

La biologie telemoble studa las propiadades struturales i fesiológicas de las células), ancluindo sou cumportamiento, anteraçones, i ambiente. Esso ye feito tanto an nible microscópico quanto an molecular, para ourganismos unicelular cumo batérias i célular specializadas an ourganismos multicelular cumo ls houmanos. Antender la strutura i funçon de las células ye fundamental para todas las ciéncias biológicas. Essas similaridades i defrenças antre ls tipos de célula son particularmente relebantes pa la biologie molecular.

La Anatomie cunsidra las formas de strutura macroscópica cumo ls uorgones i sistemas.

Fesiologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Fesiologie

La fesiologie studa ls porcessos macánicos, físicos, i bioquímicos de ls ourganismos bibos al tentar antender cumo todas las struturas funcionan cumo un to. L tema de la "strutura para funçon" ye central pa la biologie. Studos fesiológicos ten sido tradecionalmente debedidos an fesiologie begetal i fesiologie animal, mas alguas propiadades de la fesiologie son ounibersales, nun amportando qual l organismo particular stá sendo studado. Por eisemplo, l que se daprende na fesiologie de las células de lhebedura tamien puode ser aplicado para células houmanas. L campo de la fesiologie animal se stende zde las ferramientas i métodos de la fesiologie houmana até las speces nó-houmanas. La fesiologie studa cumo, por eisemplo, ls sistemas nerboso, eimunológico, andócrino, respiratório, i circulatório funcionan i anteraige antre si.

La pesquisa eibolucionária se preocupa cula ourige i las çcendéncias de las speces, assi cumo la sue mudança cul passar de l tiempo, i anclui cientistas de bárias deciplinas ourientadas pula taxonomie. Por eisemplo, giralmente ambolbe cientistas que possuen un treinamiento special an organismos particulares cumo mamologie, ornitologie, ó heirpetologie, mas usa esses ourganismos cumo sistemas para respunder las questones gerales subre l'eiboluçon.

La biologie eibolucionária ye an parte baseada na paleontologie, qu'usa ls registros fósseis para respunder las questones subre l modo i l tiempo de l'eiboluçon, i an parte an zambolbimientos nas árias de genética populacional.

Sistemática[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Sistemática

La classeficaçon científica an zologie ye l método pul qual ls zologistas agrupan i categorizan organismos pul sou tipo biológico, cumo géneros i speces. La classeficaçon biológica ye ua forma de taxonomie científica. Las classeficaçones biológicas modernas ten raízes ne l trabalho de Carolus Linnaeus, qu'agrupou las speces d'acuordo cun caratelísticas físicas an quemun. Esses agrupamientos ten sido rebisados zde anton para melhorar la cunsisténcia culs percípios de Darwin subre çcendente quemun. Filogeneticistas moleculares, que úsan sequéncia de DNA cumo dados, ten lhiebado la muitas rebisones recentes i probabelmente cuntinaran la fazé-lo. La classeficaçon biológica pertence la ciéncia de la sistemática zológica.

Muitos cientistas atualmente cunsidran l sistema de cinco reinos ultrapassado. Sistemas de classeficaçon altarnatibos giralmente ampeçan cun un sistema de trés reinos: Archaea (ouriginalmente Archaebaterie); Baterie (ouriginalmente Eubaterie); Eukariota (ancluindo protistas, fungos, plantas, i animales). Esses domínios se refíren la célula tenr ó nun núcleo, assi cumo, tamien, a las defrenças de la cumposiçon química de l steriores de la célula.

Passado, cada reino ye debedido recursibamente até que cada spece tenga ua classeficaçon apartada. L'orde ye: Domínio; Reino; Filo; Classe; Orde; Família; Género; Spece. L nome científico de ls ourganismos ye gerado de l sou género i spece. Por eisemplo, houmanos son lhistados cumo Homo sapiens. Homo ye l género, sapienes la spece. L nome científico dun ourganismo, se capitaliza la purmeira lhetra de l género i manten an caixa baixa todas las lhetras de la spece, cun to l termo podendo estar an itálico ó sublinhado.

Sistemas de classeficaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Morfografie anclui to la sploraçon sistemática i classeficaçon de ls fatos (t: fatos) ambolbidos ne l reconhecimiento de todos ls tipos d'animales zaparecidos i atuales i la çtribuiçon deilhes ne l spácio i ne l tiempo. Ls fundadores de museus de tiempos atrás i sous repersentantes modernos, ls curadores, çcritores de coleçones zológicas, ls purmeiros sploradors, naturalistas modernos, scritores de zo-geografie, coletores de fósseis i paleontólogos, son ls percipales respunsables por qualquiera pessona que trabalhe cun zologie que nun steia nesse grupo citado arriba. Als poucos, zde la época de Hunter i Cubier, l studo anatómico ten associado la si mesmo cula morfografie mais superficial i, até hoije, naide cunsidra un studo de forma animal que tenga algun balor, causo nun anclua strutura anterna cumo stologie i ambriologie ne ls sous oubjetibos.

L rial alborecer de la zologie depuis de l período lhendairo de la Eidade Média, stá conetado cul nome dun anglés, Edward Wotton, nacido an Oxford, an 1492, que fui médico an Lhondres i morriu an 1555. El publicou un tratado - "De differentiis animaliun" - an Paris, an 1552. An muitos aspetos, Wotton fui, simplesmente, un spoente de Aristóteles, cujo ansinamientos, junto cun bárias eideias fantasiosas de la época, custituiu la base rial de l coincimiento zológico, al lhongo de la Eidade Média. Fui mérito de Wotton tener rejeitado essas lhendárias eideias, i retornou solo la Aristóteles i l'ouserbaçon de la natureza.

L seneficado mais notable de l progresso de la zologie, durante ls seclos XVI, XBII i XBIII, ye acumparar las cuncepçones classeficatórias de Aristóteles i de sucessibos naturalistas, cun aqueilhas que son ancontradas ne ls trabalhos de Caldon.

Galhos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Eisemplos de galhos de la zologie son:

Zoólogos i Naturalistas[eiditar | eiditar código-fuonte]