Wolfgang Amadeus Mozart

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Wolfgang Amadeus Mozart
Nome cumpleto Johann Chrysoston Wolfgang Amadeus Mozart
Nacimiento 27 de janeiro de 1756
Salzburgo, Modelo:AUT
Muorte 5 de dezembre de 1791 (35 anhos)
Biena, Áustria
Acupaçon Cumpositor, pianista, biolenista
Carreira musical
Período musical Classicismo

Wolfgang Amadeus Mozart (AFA[ˈbɔlfgaŋ amaˈdius ˈmoːtsart], nome cumpleto: Johann Chrysoston Wolfgang Amadeus Mozart;[1] 27 de Janeiro de 1756 – 5 de Dezembre de 1791),[2] fui un cumpositor prolífico i anfluente de l período clássico, outor de mais de 600 obras - muitas tenidas cumo refréncias de la música sinfónica, cuncertante, ouperática, coral, pianística i de cámara - i un de ls cumpositores de música clássica mais populares de todos ls tiempos.

Mozart mostrou ua halbelidade pordegiosa zde sue anfáncia an Salzburgo. Yá cumpetente ne ls strumientos de botoneira i ne l biolino, ampeçou a cumponer als cinco anhos d'eidade, i passou a se apersentar pa la rialeza de la Ouropa; als zassiete anhos fui cuntratado cumo musiqueiro de la corte an Salzburgo, mas sue anquietaçon l fizo biajar an busca dun nuobo cargo, siempre cumpondo profusibamente. Al besitar Biena an 1781 fui afastado de sou cargo an Salzburgo, i outou por quedar na capital, adonde, al lhongo de l resto de sue bida, cunquistou fama, mas pouca stablidade financeira. Sous redadeiros anhos na cidade porduzírun alguas de sues sinfonies, cuncertos i óperas mais coincidas, para alhá de sou Requiem. Las circunstáncias de sue muorte prematura fúrun assunto de dibersas stórias i lhendas; deixou ua mulhier, Custanze, i dous filhos.

Mozart siempre daprendiu borazmente cun outros cumpositores, i zambolbiu ua maturidade i brilho caratelísticos an sou stilo, que barian de l claro i gracioso al ouscuro i apeixonado - un cunjunto moldado por ua bison de l'houmanidade "redemida atrabeç de l'arte, perdonada i recunceliada cula natureza i cul abseluto".[3] Sue anfluéncia an toda la música oucidental ye perfunda. Ludwig van Beethoven cumpuso sues purmeiras obras seguindo ls passos de Mozart, subre quien Joseph Haydn screbiu que "la posteridade nun berá un talento cumo esse an 100 anhos".[4]

Biografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mozart nino (1763)

Nacimiento[eiditar | eiditar código-fuonte]

Wolfgang Amadeus Mozart naciu la 27 de Janeiro de 1756, pulas 20h00, na Getreidegasse, rue de la cidade de Salzburgo, na Áustria, i fui l redadeiro de ls 7 filhos de Leopold Mozart i Anna Marie Pertl Mozart, tenendo sido batizado un die depuis, na Catedral de San Ruperto, cul nome lhatino de Johannes Chrysostomus Wolfgang Gottliev Mozart.[2] Mozart passou la bida a mudar la forma cumo se chamaba i la forma cumo era chamado puls outros.

Nome[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls dous purmeiros nomes de batismo recórdan que l sou die de nacimiento, 27 de Janeiro, qu'era l die de San Juan Crisóstomo. "Wolfgangus" era l nome de l sou abó materno. "Theophilus" era l nome de l sou padrino, l negociante Johannes Theophilus Pergmayr.

Mozart cuntinou, mais tarde, a fazer modificaçones al sou nome, an special l nome de l meio, "Theophilus" (Teófilo) que senefica, an griego, "Amigo de Dius". Solo an ralas oucasiones ousou la berson lhatina deste nome, "Amadeus", qu'hoije tornou-se la mais bulgar. Perferie la berson francesa Amadé ó Amadè. Ousou tamien las formas eitaliana "Amadeo" i almana "Gottliev".

Anfáncia[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mozart fui ua nino pordígio. Filho dua família musical burguesa, ampeçou a cumponer minuetos para crabo cula eidade de cinco anhos. L sou pai Lheopold Mozart fui tamien cumpositor, anque de menor relebo. Alguas de las purmeiras obras que Mozart screbiu anquanto nino fúrun duetos i pequeinhas cumposiçones para dous pianhos, çtinadas la séren anterpretadas cunjuntamente cun sue armana, Marie Anna Mozart, coincida por Nannerl.

An 1763 sou pai l lhebou, junto cula sue armana Nannerl, anton cun 12 anhos, nua biaige pula Fráncia i Anglaterra. An Lhondres, Mozart conheciu Johann Christian Bach, redadeiro filho de Johann Sebastian Bach, qu'eisercerie grande anfluéncia an sues purmeiras obras.

Adulto[eiditar | eiditar código-fuonte]

Antre 1770 i 1773 bejitou la Eitália por trés bezes. Alhá, cumpuso la ópera Mitridate, re di Punto qu'oubtubo un eisito apreciable. A eileiçon, an 1772, de l conde Hieronymus Colloredo cumo arcebispo de Salzburgo mudarie esta situaçon. La Sociadade de la Corte bienense amplicaba cula ourige burguesa i ls modos de Mozart, i Colloredo nun admitie qu'un mero ampregado - qu'era l statuto de ls músicos, nessa época - passasse tanto tiempo an biaiges al strangeiro. L restro dessa década fui passado an Salzburgo, adonde cumpriu ls sous deberes de "Konzertmeister" (mestre de cuncerto), cumponendo missas, sonatas d'eigreija, serenatas, adbertimientos i outras obras. Mas l'ambiente de Salzburgo, cada beç mais sin perspetibas, lhebaba a ua custante ansastifaçon de Mozart cula sue situaçon.

An 1781, Colloredo ourdena a Mozart que se junte a el i sue cometiba an Biena. Ansastifeito por ser puosto antre ls criados, pediu la demisson. A partir dende passa a bibir de la renda de cuncertos, de la publicaçon de sues obras i d'aulas particulares, sendo pioneiro nessa tentatiba outónoma de comercializaçon de sue obra. Einicialmente ten sucesso, i l período antre 1781 i 1786 ye un de ls mais prolíficos de sue carreira, cun óperas (Idomeneo - 1781, L Rato de l Serralho - 1782), las sonatas para pianho, música de cámara (specialmente ls seis quartetos de cuordas dedicados la Haydn) i percipalmente cun ua çlumbrante sequéncia de cuncertos para pianho. An 1782 casa, contra la buntade de l pai, cun Custanze Weber. Custanze era armana mais moça de Aloesia Weber Lhange, cantora lhírica por quien Mozart se apeixonara poucos anhos antes.

An 1786, cumpone la purmeira ópera an que cuntou cula colaboraçon de Lorenzo da Puente: Las bodas de Fígaro. La ópera fracassa an Biena, mas faç un sucesso tan grande an Praga que Mozart recibe ua anquemenda dua nuoba ópera. Esta serie Don Giobanni, cunsidrada por muitos la sue obra-prima. Mais ua beç, l'obra nun fui bien recebida an Biena. Mozart inda screbirie Così fan tutte, cun lhibreto Da Puente, an 1789 (que serie la redadeira colaboraçon de Lorenzo de la Puente).

A partir de 1786 sue popularidade ampeçou a deminuir junto de l público bienense, l qu'agrabarie la sue cundiçon financeira. Esso nun l'ampediu de cuntinar cumponendo obras-primas, cumo Quintetos de cuordas (K.515 an Dó maior, K.516 an Sol menor an 1787), Sinfonies (K.543 an Mi bemol maior (mº39); K.550 an Sol menor (mº40), que ye la sue música mais amportante i famosa; K.551 an Dó maior (mº41) an 1788), i un Adbertimiento para Trio de Cuordas (K.563 an 1788), mas ne ls sous redadeiros anhos la sue porduçon deciu debido la porblemas financeiros, a la percariedade de la sue salude i de la sue mulhier Custanze; aliados a ua crecente preacupaçon de l cumpositor an relaçon a la sinceridade de l'amor qu'esta l dedicaba i a la crecente frustraçon cul nun reconhecimiento.

Redadeiros Dies[eiditar | eiditar código-fuonte]

An 1791 cumpone sues dues redadeiras óperas: La Fraita Mágica i La Cleméncia de Tito, sou redadeiro cuncerto para pianho (K.595 an si bemol maior) i l guapo Cuncerto para clarinete an alhá maior (K.622). Na primabera desse anho, recibe l'anquemenda dun Requiem (K.626).

Mozart nun tenie inda 35 anhos quando malo, a 22 de Nobembre, an Biena, dous dies depuis de la sue redadeira atuaçon an público.

Assi i todo, trabalhando an outros porjetos i cula salude cada beç mais anfraquecida, morre a la ua hora de la manhana, de la madrugada de 4 para 5 de Dezembre, deixando l'obra einacabada (hai ua lhenda que diç que l Requiem starie sendo cumpuosto para tocar an sue própia missa de sétimo die). Será cumpletada por Franz Sussmayr, sou decípulo. Segundo alguns studos la muorte debiu-se a ua anfeçon bateriana zancadeada por ua simples anflamaçon de gorja.

Ne l die 6 de dezembre, a las 15 horas, l sou cuorpo ye lhebado pa la Eigreija de Santo Stebon para ua cerimónia sin pompa nin música. Sussmayr, Salieri i mais trés pessonas acumpánhan l corteijo até a las puortas de Biena, mas l malo tiempo ls faç retornar. Custanze Weber, sue mulhier, nun quijo acumpanhar l corteijo pus staba deberas abalada, nun salindo sequiera de casa naquel die. Mozart fui anterrado nua bala quemun, ne l semitério de San Marx, an Biena. Até hoije nun se sabe al cierto l lhocal eisato de sou túmulo.

Obra musical[eiditar | eiditar código-fuonte]

L catálogo giral de las obras de Mozart fui rializado pul botánico, mineralogista i biógrafo musical alman Ludwig Köchel (1800 - 1877); dende la lhetra K qu'aparece frequentemente junto al títalo de sues obras (ó KB, que senefica Köchel Berzeichnis, catálogo Köchel). Köchel catalogou las obras de Mozart an orde cronológica, de la mais antiga pa la mais recente, sendo K.1 un minueto para crabo, la purmeira obra catalogada, i K.626 l Requiem, obra einacabada.

Al lhongo de ls redadeiros 50 anhos cerca de 10 pieças einéditas de Mozart fúrun çcubiertas. An 2007 fui ancuntrada ua partitura assinada por Mozart i baliu nun lheilon de la Sotheby's 156 mil ouros. An 2008 fui çcubierta por ambestigadores almanes nua mediateca an Nantes, Fráncia ua partitura einédita, assinada a la mano por Mozart. La partitura fui ancuntrada ne l meio d'outras ne l'ampeço de l'anho, mas la çcubierta solo fui rebelada an Setembre pula rebista francesa "Presse-Ocean". An 24 de júlio de 2009, la Fundaçon Mozarteum Anternacional, antidade fundada an Salzburgo, Áustria, ne l seclo XIX, que coleciona i admenistra pertences pessonales i dibulga l'obra de l cumpositor, anunciou al mundo la çcubierta de dues pieças de pianho einéditas de l cumpositor. Las pieças seran apersentadas a la amprensa anternacional ne l die 2 d'agosto i seran eisecutadas ne l mesmo pianho que pertenceu la Mozart, cunserbado até hoije pula ourganizaçon.[5][6]

Sinfonies[eiditar | eiditar código-fuonte]

Köchel numerou las sinfonies de Mozart de 1 a 41. Mais tarde, outras sinfonies fúrun çcubiertas, eilebando l númaro total de sinfonies de Mozart para 50. Quando pensamos, mas, nas sinfonies de Beethoven, Schubert, Schumann, Brahms, i Mahler, las purmeiras 30 dessas pieças nun merecen berdadeiramente ser chamadas de sinfonies. Son pieças cúrtias, cuja duraçon a las bezes nun ultrapassa cinco minutos, scritas para ua ourquestra pequeinha, i qu'an giral anclui solo ls strumientos de cuordas, dous ouboés ó dues trompas. Segundo l cunceito atual de sinfonie, Mozart cumpuso solo las 10 que stan numaradas de 31 a 41. Note-se que la Sinfonie Ne l. 37 de Mozart (assi numarada por Köchel) fui cumpuosta, de fato, por Michael Haydn (armano de Franz Joseph Haydn), cumo se bieno a demunstrar mais tarde, inda que Mozart tenga cumpuosto un de ls mobimientos de l'obra. Las sinfonies numaradas de 25 a 30 tamien questúman çpertar algun antresse, mas nun son giralmente cunsidradas de calidade cumparable a la de las dieç redadeiras.

Sinfonie Ne l. 31 an Ré Maior, K297

La purmeira grande sinfonie de Mozart, chamada Sinfonie Paris, cumpuosta an 1778 durante ua biaige de Mozart la Paris. Ye tamien la mais ricamente ourquestrada de todas las sinfonies de Mozart: sue ourquestraçon anclui dues fraitas, dous ouboés, dues clarinetas (ye la purmeira beç que Mozart las amprega nua sinfonie), 2 fagotes, 2 trompas, 2 trompetes, 2 tímpanos (ré, alhá) i cuordas. Mozart nunca usou trombone an nanhue de sues sinfonies. Aliás, l'uso de trombones era ralo na época, mesmo an ourquestra de ópera, an giral mais rica de l que l'ousada nas sinfonies. Solo se regista l sou uso nas óperas Idomeneo, Don Giovanni, La Fraita Mágica, i ne l Requiem. An Idomeneo, por eisemplo, trés trombones aparecen nua única cena, an que la boç de Netuno anuncia als habitantes de Creta las cundiçones para que l tsunami pare d'assolar l'ilha. An Don Giobanni, trés trombones aparecen na cena de l semitério, an que la státua de l comendador fala cun Don Giovanni, i outra beç na cena final, an que l fantasma de l comendador cumparece al banquete cumbidado por Don Giovanni. An La Fraita Mágica, Mozart chegou a ousar 5 trombones! Ne l Requiem, un tierra de trombone anuncia l Tuba Mirun, de modo que se puode dezir que, an Mozart, l trombone anuncia siempre algun tipo de quemunicaçon cul subrenatural.

Mozart querie ampressionar ls paresienses, i la Sinfonie "Paris" ampieça de maneira bombástica, cun quatro acordes an fuorte na ourquestra anteira seguidos de semi-colxenas debrebe acendentes nas cuordas, fraitas i fagotes, dando ua sensaçon de fuogo-de-artefício. L purmeiro mobimiento de la sinfonie trascorre nun clima festibo, culs "fuogos d'artefício" splodindo eiqui i eilhi. L segundo mobimiento, Andante 6/8, ye un beilado francés, delicado i eilegante, lhembrando un quadro de Fragonard. L terceiro i redadeiro mobimiento, Allegro, ampieça cun ua tremedeira chena de spetatiba solo ne ls biolinos, que splode nun tutti (acorde de ré), cumo l stourar dua rolha de xampanhe, i la fiesta ampieça.

Sinfonie Ne l. 36 an Dó Maior, K425 ("Linz")

Outra obra marcante. Mozart i sue mulhier deixórun Salzburgo a las 9:30 de la manhana la 27 d'outubre de 1783 cun çtino la Linz, na Áustria. Assi qu'alhá chegórun, Mozart screbiu ua carta a sou pai, datada de 31 d'outubre, na qual dezie: Perciso dar un cuncerto eiqui i, cumo nun trouxo cumigo nanhue sinfonie, stou a cumponer ua nuoba l mais rápido que puodo. L cuncerto staba marcado para 4 de nobembre, l que senefica que Mozart tenerie 4 dies para cumponer! I, de fato, a 4 de nobembre, la nuoba sinfonie de Mozart fui apersentada al público. Nin mesmo un génio cumo Mozart poderie cumponer ua sinfonie cumo la Linz an solo quatro dies. Essa carta de Mozart parece solo fazer sentido se el yá tenie cuncebido mentalmente la totalidade de la sinfonie quando antrou na carruaige an Salzburgo, yá que se calcula que lhebarie uns trés ó quatro dies solo para passar la sinfonie pa l papel (trabalhando mui debrebe) mais, talbeç, uns dous dies para mandar copiar las partes de cada strumiento i çtribuí-las als musiqueiros (zde qu'el tubisse un eicelente eiquipa de copistas a la sue çposiçon), ansaiar i reger la Linz. L fato ye que, mesmo tenendo sido cumpuosta a las priessas, la Sinfonie Linz ye un eisemplo d'arte clássica, guapa i bien perporcionada an todas las sues partes, spressando ls mais einefables i ardientes zeios, nun menumiento sinfónico dino de figurar al lhado de las sinfonies de Mahler i de Beethoven. Podemos oubir las ruodas de la carruaige ne l purmeiro mobimiento de la Linz.

Quier saber cumo you cumponho? Puodo dezir-le solo esto: quando me sinto bien çpuosto, seia na carruaige quando biajo, seia de nuite quando drumo, bénen-me eideias als jorros, soberbamente. Cumo i donde, nun sei. Las que me agrádan, guardo-las cumo se tubíssen sido trazidas por outras pessonas, retengo-las bien na mimória i, ua passado l'outra, deilhas tomo la parte neçaira, para fazer un pastel segundo las regras de l cuntrapunto, de l'harmonie, de ls strumientos, etc. Anton, an perfundo sossego, sinto aqueilho crecer, crecer pa la claridade de tal forma que l'obra mesmo stensa se cumpleta na mie cabeça i puodo abrangé-la dun solo relance, cumo un guapo retrato ó ua guapa mulhier… Quando chego neste punto, nada mais squeço, porque buona mimória ye l maior don que Dius me dou.
Mozart, nua carta l sou porcesso de cumposiçon
Sinfonie Ne l. 38 an Ré Maior, K504 ("Praga")

Fui cumpuosta an Biena an 1786. An janeiro de 1787, Mozart fizo ua biaige la Praga, adonde el strenou sue sinfonie ne l die 19 daquele més. Assi cumo la Linz, esta sinfonie tamien ten ua antroduçon lhenta. Haydn quaije siempre punie ua antroduçon lhenta nas sues sinfonies; Mozart ralas bezes l fazie. Este ye un menumiento sinfónico cumparable a la Linz, cun un segundo tema stremamente comobente ne l purmeiro mobimiento.

La Sinfonie Ne l. 40 an Sol Menor, K550 ye la única dessas dieç an tonalidade menor.

Na sinfonie an sol menor de Mozart, puode-se oubir l canto de ls anjos.
Schubert, sou ton d'angústia ye, al mesmo tiempo, tan comobente que lhebou Schubert a sclamar

Las sinfonies ne ls. 39 i 40 fúrun einicialmente scritas sin clarinetas. Clarinetas éran ralas ne l tiempo de Mozart; l strumiento habie sido recentemente ambentado, i Mozart fui un de ls purmeiros a cumponer para el. Mozart nun speraba cuntar cun ua ourquestra que tubísse clarinetas para poder eisecutar las sues sinfonies. Mais tarde, mas, el mudou d'eideia i resolbiu refazer la ourquestraçon de las sinfonies mº. 39 i 40 para ancluir dues clarinetas (para esto, el solo percisou rialmente altarar las partes d'ouboé). La berson que nós oubimos dessas dues sinfonies hoije an die ye quaije siempre la berson culas clarinetas.

Sinfonie Ne l. 41 an Dó Maior, K551 ("Sinfonie Júpiter")

La redadeira sinfonie de Mozart. Quien le dou este títalo fui l'eiditor musical anglés que publicou la partitura passado la muorte de Mozart, pula "alta eilebaçon d'eideias i nobreza de tratamiento." Ye l dius griego passeando por antre las nubres, eisibindo sue beleza i majestade. Stá ourquestrada para 1 fraita, dous ouboés, 2 fagotes, 2 trompas, 2 trompetes, tímpanos (de l, sol) i strumientos de cuordas. Ye antressante notar que, siempre qu'aparecen tímpanos an Mozart, aparecen tamien trompetes. Solo eisiste un eisemplo de tímpanos sin trompetes na música de Mozart: na Serenata Notturna, K239. Ls tímpanos, quando aparecen, son siempre dous: un na tónica, outro na dominante.

Cuncertos para pianho[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mozart era un eisímio pianista, podendo ser cunsidrado l purmeiro birtuose de la stória deste strumiento. El adoraba se apersentar an público eisibindo sous dotes de pianista i, ne ls sous redadeiros anhos an Biena, esta era ua de sues percipales fuontes de renda. Al cuntrairo, por eisemplo, de ls sous cuncertos para strumientos de sopro, scritos para un amigo clarinetista (Anton Stadler), ó para un amigo trompista (Joseph Leutgev), ó un ó outro anstrumentista que se aprossimaba de Mozart pedindo a el que cumpunisse música para sou strumiento, ls cuncertos para pianho i ourquestra de Mozart fúrun scritos - cun alguas eicepçones - para séren tocados an público pul própio Mozart. Nun ye de surprender, antoce, qu'haba tantas obras primas antre ls cuncertos para pianho de Mozart. Alguns pénsan que la melhor música de Mozart stá ne ls cuncertos para pianho. Outros pénsan que stá nas óperas. Esta çputa nun tremina nunca, mas ua cousa ye cierta : nanhun outro cumpositor cumpuso tantos cuncertos para pianho quanto Mozart (fúrun 27 cuncertos), i naide l superou neste género.

Wolfgang Amadeus Mozart 1789

Ambora tenga cumpuosto obras primas an todos ls géneros musicales eisistentes, Mozart parecie manifestar l melhor de l sou génio naqueilhas situaçones an qu'un solista ten que se defrontar cun ua ourquestra, cumo nas árias de ópera i ne ls cuncertos. Serie esto ua metáfora de la cuntraposiçon andebíduo/sociadade, ó de l génio que se çtaca de ls sous cuntemporáneos? Puode ser, mas ne ls cuncertos para pianho nós tenemos la bantaige adecional de qu'el própio era birtuoso de l strumiento pa l qual staba screbindo, i esto splica por qu'ancuntramos mais obras primas de Mozart antre ls cuncertos para pianho qu'antre las sinfonies, por eisemplo, ó ls quartetos de cuordas.

Köchel numarou ls cuncertos para pianho de Mozart de 1 a 27. Solo que Köchel nun sabie que ls qu'el numarou de 1 a 4 nun son obras oureginales de Mozart, son solo arranjos que Mozart fizo para pianho i ourquestra de sonatas para crabo d'outros cumpositores. Esses arranjos son pièces d'ocasion, meros pastiches que Mozart fizo als 11 anhos d'eidade, qu'el probabelmente nin sequiera pensaba an guardar pa la posteridade. Para alhá desso, Köchel ancluiu antre ls "cuncertos para pianho" un que ye na rialidade para trés pianhos (ne l. 7, K242) i outro para dous pianhos (ne l. 10, K365). Tirando anton estes 6 de ls 27 que Köchel numarou, quedamos cun 21 cuncertos para pianho i ourquestra de Mozart.

Purmeiro cuncerto para pianho de Mozart

Ye ounibersalmente aclamado cumo ua obra prima por todos aqueilhes que conhécen i áman la música de Mozart ye l Cuncerto Ne l. 9 an Mi Bemol Maior, K271, tamien chamado Cuncerto Jeunehomme debido a la pessona a quien el fui dedicado, la pianista Madame Bitoire Jeunehomme (1749-1812). An todo causo, eilha parece mesmo tener sido ua eisímia pianista, se ye berdade que Mozart querie qu'este cuncerto fusse tocado por eilha.

Outra pieça antressante deste período enicial an Salzburgo ye l Cuncerto Ne l. 12 an Alhá Maior, K414, ua pieça lhebe, graciosa i çpreacupada, capaç de dar grande prazer al oubinte. De l númaro 16 an delantre, ls cuncertos para pianho de Mozart son todos obras primas.

De todos ls cuncertos para pianho de Mozart, solo dous son an tonalidade menor: l Ne l. 20 an Ré Menor, K466 i l Ne l. 24 an Dó Menor, K491. Las tonalidades menores son, cumo nós sabemos, mais sombries i mais tristes que las tonalidades maiores, mais claras, mais lhuminosas, mais alegres. L stado mental trasmetido por esses dous cuncertos aparece-se a ua psicose ne l Ne l. 20, i a ua neurose ne l Ne l. 24. Sentimos fantasmas na antroduçon ourquestral de l Cuncerto an Ré Menor (podemos chamá-lo assi sin peligro de cunfuson, porque Mozart solo cumpuso un nessa tonalidade), lhembrando la cena ne l redadeiro ato de Don Giovanni, an que l pantasma de l comendador entra na casa de Don Giovanni.

Esta cena, bien cumo la ária de la Reina de la Nuite ne l segundo ato de La Fraita Mágica stan antre las poucas oucasiones an que Mozart outelizou essa tonalidade tétrica, pantasmagórica, amenaçadora de ré menor. Yá l Cuncerto an Dó Menor ye mui triste, dando l'ampresson de que Mozart staba deprimido quando l cumpuso. Dó menor ye a tonalidade trágica por eiceléncia (la mesma tonalidade de la Quinta Sinfonie de Beethoven). Un outro punto a ser marcado neste cuncerto ye la sutileza i l refinamiento de la scritura para strumientos de sopro, percipalmente ne l segundo mobimiento, adonde hai ua cacho praticamente solo para eilhes, que se pónen a dialogar cul pianho.

Modelo:Áudio simples

L Cuncerto Ne l. 21 an Dó Maior, K467 ye outro faborito, tanto de ls pianistas quanto de l público. Ye mui sinfónico na sue cuncepçon, cun ua antroduçon ourquestral marcial i de ánimo eufórico. Sou segundo mobimiento fui ousado cumo tema dun filme famoso (Eilbira Madigan, 1967).

L Cuncerto Ne l. 22 an Mi Bemol Maior, K482, ten un purmeiro mobimiento oufórico i festibo, cheno de fanfarras de tímpanos i trompetes. L segundo mobimiento, scrito na relatiba (dó menor) ye triste i sombrio, mas ne l redadeiro la luç i l'alegrie aparece de nuobo, cun passaiges celhestriales ne ls strumientos de sopro.

L Cuncerto Ne l. 23 an Alhá Maior, K488 ten un caráter angélico i subrenatural, eilebando a mente de l'oubinte arriba de las cousas deste mundo. Mozart scluiu de sue ourquestraçon todos ls antrumientos de sonoridade rude ó agressiba; nun hai tímpanos nin trompetes; solo ua fraita, dues clarinetas, dous fagotes i dues trompas, para alhá de las cuordas. Nun hai cuntrastes dinámicos biolentos nin splusones ourquestrales. L segundo mobimiento ye an fá sustenido menor (la relatiba d'alhá maior), acentuando inda mais l caráter cuntemplatibo desta música sublime.

La Ancyclopaedie Britannica chama l Cuncerto Ne l. 26 an Ré Maior, K537 (chamado Cuncerto de la Coronaçon) de "brilhante mas superfecial". Esto puode ser berdade, mas esta ye ua obra adequada pa la finalidade pa la qual fui criada: las festebidades de la coroaçon de Leopoldo II, amperador de la Áustria, an 1790, oucasion na qual nun caben grandes dramas nin muita perfundidade. Al mesmo tiempo majestoso i festibo, esta ye ua obra capaç de dar grande prazer al oubinte.

Géza Anda grabou todos ls cuncertos para pianho de Mozart pa la Deutsche Grammophon. Altamente recomendable.

Cuncertos para strumientos de sopro[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls 4 cuncertos para trompa de Mozart, K412, K417, K447 i K495, bien cumo l Rondò K371, fúrun todos scritos pa la mesma pessona, l trompista Egnaz Leutgev, un de ls amigos mais íntemos de Mozart. La purmeira dessas pieças ye an ré maior, las outras todas an mi bemol maior.

Modelo:Áudio simples L Cuncerto an Alhá Maior para Clarineta, K622, ye la redadeira obra anstrumental de l mestre de Salzburgo, scrita an outubre de 1791 - dous meses, antoce, antes de la muorte de Mozart - para sou amigo, l clarinetista Anton Stadler. Ls oubbligati para clarineta na ópera La Clemenza di Tito tamien fúrun scritos para el.

Ls dous cuncertos para fraita, an sol maior, K313, i an ré maior, K314 fúrun scritos por anquemenda. Ne l redadeiro mobimiento de l K314 Mozart outeliza la mesma melodie de la ária Welche Wonne, welche Lust de la ópera L Rato de l Serralho. Hai tamien l Andante an Dó Maior para Fraita i Orquestra, K315, i l sublime Cuncerto para Harpa, Fraita i Orquestra, K299 (la única obra que Mozart screbiu para harpa).

L Cuncerto para fagote an mi bemol maior, K. 191, fui datado por Mozart la Salzburg, 4 de júnio de 1774. Eignora-se se Mozart tenie algun solista an minte, ó se l cumpuso pul simples prazer de cumponer.

Cuncertos para biolino[eiditar | eiditar código-fuonte]

Todos eilhes fúrun cumpuostos an 1775, quando Mozart era spalla de la ourquestra de la corte de l arcebispo Colloredo, an Salzburgo, i fúrun tocados por el an Biena, Munique i Augsburgo. Depuis que Mozart se mudou para Biena, an 1781, parece qu'el perdiu l'antresse an ser birtuose de l biolino, i nunca mais apareciu an público tocando este strumiento.

De ls cuncertos para biolino de Mozart, l que mais ten sido grabado i eisecutado an público ye l redadeiro, que ye l mais birtuosístico de ls cinco, cun sou finale a la moda turca.

Sonatas para pianho[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mozart cumpuso un total de 18 sonatas para pianho, debedidas an quatro grupos:

  • 6 sonatas K. 279, 280, 281, 282, 283, 284
  • 3 sonatas K. 309, 310, 311
  • 4 sonatas K. 330, 331, 332, 333
  • 5 sonatas K. 457, 533, 545, 570, 576

Las purmeiras 6 sonatas fúrun todas cumpuostas an Munique an 1775, nun período de menos de dous meses (14 de janeiro - 6 de márcio), quando Mozart se ancontraba naqueilha cidade ourganizando la streia de sue ópera La Finta Giardeniera. Mozart daprendiu a tocar crabo na anfáncia, mas mui cedo el antrou an cuntato cul pianhofuorte, un strumiento qu'habie sido ambentado pouco antes del nacer, i que staba anton an sous purmeiros stágios d'eiboluçon. La técnica d'eisecuçon pianística ye cumpletamente defrente de la de l crabo. Cumo sou própio nome l diç, l pianoforte ye capaç de porduzir sonido d'alta antensidade (it. fuorte) ó baixa (it. pianho), ó seia, ten ua amplitude dinámica maior de l que l crabo; para alhá desso, las cuordas de l pianoforte (cujo nome fui abrebiado para pianho, nas lhénguas outras que l'eitaliano) bíbran por mais tiempo que las de l crabo, premetindo eifeitos de retombo i la criaçon dun fraseado special.

La música cumpuosta por Mozart pa l strumiento, a la medida qu'el absorbie essas inobaçones técnicas i las dominaba, reflete essa eiboluçon. Assi, las purmeiras cinco sonatas cunténen poucos eilemientos de técnica pianística. Puoden mui bien ser tocadas al crabo. Yá la sesta, Sonata an Ré Maior, K284, chamada Sonata Durnitz por tener sido dedicada a un cierto Baran Durnitz que Mozart conheciu an Munique, stá scrita nun stilo ancunfundibelmente pianístico, i nun funcionarie bien an nanhun outro strumiento. L terceiro mobimiento ye un tema cun duoze bariaçones que cuntén passaiges que gánhan un rialce straordinairo cul uso de l pedal, pula purmeira beç nua sonata de Mozart.

La Sonata an Dó Maior, K309, ye inda mais marcantemente pianística de l que a anterior. Eilha abre cun poderosos acordes que pordúzen un eifeito de retombo, parecendo anunciar l çpertar dua nuoba era. Eilha fui cumpuosta an Mannhein an outubre i nobembre de 1777, adonde parece que Mozart antrou an cuntato cun un nuobo strumiento de fabricaçon Stein, cujas possiblidades sonoras l fascinórun. Esta sonata fui dedicada a ua aluna de Mozart, Rosa Cannabich. Esta i a anterior stan antre las purmeiras pieças de la stória de la música scritas specificamente para pianho.

De todas las 18 sonatas para pianho de Mozart, solo dues stan scritas an tonalidade menor: la Sonata an Alhá Menor, K310, i la Fantasie i Sonata an Dó Menor, K457. La Fantasie an Dó Menor, K475 na berdade fui cumpuosta cumo ua pieça apartada, mas mais tarde Mozart chegou a la cuncluson de qu'eilha formaba l'antroduçon eideal a la sonata na mesma tonalidade. Essas dues sonatas aperséntan to l drama que se spera dua obra de Mozart escrita an tonalidade menor, i stan antre las maiores obras de l cumpositor.

La mais famosa de todas las sonatas para pianho de Mozart ye, sin dúbeda nanhue, la Sonata an Alhá Maior, K331. Eignora-se la data ó l lhocal de cumposiçon dessa pieça. L purmeiro mobimiento nun stá na forma de sonata, mas ye un tema cun bariaçones. L tema, que Mozart marcou Andante Grazioso, assemelha-se a ua cantiga de ninar. Alfredo Casella, un de ls musicólogos mais respeitados de l seclo XX, comentou: "Mozart terá talbeç cumpuosto outras bariaçones mais fuortes, mais brilhantes, mas el nunca superou la grácia cunsumada dessas seis." Las seis bariaçones son todas an alhá maior, cun eiceçon de la terceira, que ye an alhá menor. L segundo mobimiento, un minueto, abre cul mesmo tema que dá ampeço a la sonata K309, mas que Mozart zambuolbe de maneira totalmente defrente. Eiqui, l génio de Mozart se manifesta de la maneira mais patente: cumo puode ua mesma eideia musical dar ourige la dues cousas tan defrentes? Mas la maior rezon de la fama desta sonata stá ne l célebre final alla turca, ua pieça que nunca deixa de deleitar ls oubintes ó scitar ls birtuoses.

Las sonatas para pianho de Mozart nun ténen todas l mesmo nible d'anspiraçon. Hai bárias obras primas antre eilhas, mas tamien hai pieças menores. Mais tarde, Beethoven splorarie ls recursos de l pianho cun mui mais perfundidade i ousadie, mas ye perciso lhebar an cunsidraçon que Beethoven trabalhaba cun un strumiento muito mais poderoso.

Música de cámara[eiditar | eiditar código-fuonte]

Trios[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • 6 trios para pianho, biolino i bioloncelo, K254, K496, K502, K542, K548, K564
  • L trio K254 ye cheno daquela grácia mozartiana tan deliciosa, mas l bioloncelo se lhemita al papel de reforço ne ls baixos, quaije siempre dobrando a mano squierda de l pianista, l que torna esta obra un pouco superfecial. Yá ne l K548 i ne l K564 l bioloncelo finalmente ten la chance de cantar, inda que por uns brebes anstantes, l que torna essas obras mais antressantes que las anteriores.
  • Trio para clarineta, biuola i pianho an mi bemol maior, K498

Obra antressantíssema, para ua cumbinaçon de strumientos einusitada. Dedicada al clarinetista Anton Stadler.

Quartetos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mozart questumaba se reunir cun Haydn i outros amigos mais chegados an Biena para tocar quartetos de cuordas. Nessas reuniones, Haydn era purmeiro biolino, l cumpositor Karl Ditters bon Dittersdorf segundo biolino, Mozart pegaba na biola, i l famoso solista Johann Batist Banhal tocaba bioloncelo. An alguas dessas reuniones anformales, l poeta Giobanni Battista Casti i l cumpositor Giobanni Paesiello stában persentes. Segundo Mozart, fui Haydn que me ansinou a cumponer quartetos de cuordas.

L Quarteto K458, La Caça, recibe este nome debido al tema qu'abre l purmeiro mobimiento, que lhembra l chamado dua trompa de caça. L Quarteto an Ré Menor, K421 (l único an tonalidade menor de la coleçon) ye ua de las pieças mais tristes que salírun de la pena de Mozart. Mas l Quarteto K465, Las Dissonáncias, merece mençon special.

Naide ye mais apegado al sistema tonal que Mozart. Por esso, l'abandono de la tonalidade ne ls 22 cumpassos de l'antroduçon lhenta (Adagio) de l purmeiro mobimiento deste quarteto causou stranheza. La Eiditora Artarie de Biena, que publicou ls quartetos an 1785, chegou a debolber la partitura la Mozart, alegando haber "notas eirradas" na antroduçon de l quarteto. Este adagio, al qual l quarteto debe sou cognome Las Dissonáncias, ten lhebado a las anterpretaçones mais fantásticas. Lheia-se, por eisemplo, Maynard Tierramon:

Eiqui, Mozart simulou l própio porcesso de la criaçon, l caos antes de ser cumbertido an forma… Sin saber adonde stamos, sabemos que stamos nun ouniberso alienígena. Laoconte se cuntorce, anlhaçado pulas queluobras… Mozart simulou ua trasiçon de las trebas a la luç,de l submundo pa la superfice…

Cumbén notar que pouquíssemas obras de Mozart fúrun publicadas durante la bida de l cumpositor; dende la maior parte deilhas ten un númaro Köchel, mas nun númaro d'oupus. Estes quartetos, antretanto, fúrun publicados pula Artarie cumo oupus 10.

Passado oubir esses quartetos, Haydn sclamou a Leopold Mozart: Delantre Dius you le declaro, cumo un home hounesto, que sou filho ye l maior cumpositor que you conheço, quier pessonalmente, quier de nome.

  • Quarteto de cuordas an Ré Maior, K499 "Hoffmeister"
  • 3 Quartetos de cuordas dedicados al Rei de la Prússia, K575, K589, K590
  • Adagio i Fuga an Dó Menor para quarteto de cuordas, K546
  • 2 Quartetos para pianho, biolino, biuola i bioloncelo, K478 i K493
  • 4 quartetos para fraita, biolino, biuola i bioloncelo, K285, K285a, K285b, K298

Quintetos[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • 5 Quintetos para 2 biolinos, 2 biuolas i bioloncelo, K. 174, 515, 516, 593, 614

Mozart nun tenie la mesma facelidade para cumpor quartetos de cuordas que tenien Haydn i Beethoven. El mesmo cunfessou, na carta-dedicatória a Haydn qu'acumpanhou ls quartetos dedicados al mestre, qu'aqueilhes quartetos tenien sido "l fruito dua lhonga i penosa lhabuta" (una longa i laboriosa fatica). De fato, Mozart ampeçou la cumposiçon de ls quartetos an 1783, i eilhes solo quedórun prontos an meados de 1785, un período de tiempo einusitadamente lhongo para Mozart. Esto ye cunfirmado puls própios manuscritos oureginales de ls quartetos, que stan chenos de rasuras i correçones. Parece que las lhemitaçones einerentes al meio de cierta forma le tolhian l'anspiraçon. Mozart resolbiu este porblema dobrando la biuola (Schubert resolberie l mesmo porblema dobrando l bioloncelo). Mozart achou mui mais fácele cumponer quintetos de l que cumpor quartetos. Estes quintetos salírun todos nun jorro de "anspiraçon spontánea" , fúrun cumpuostos an pouco tiempo, i stan todos antre las melhores pieças de música de cámara jamales cumpuostas.

Probabelmente l mais famoso de todos ls quintetos de Mozart. Dedicado al clarinetista Anton Stadler.

Obra de spurmentaçon sonora, para ua cumbinaçon de strumientos fura de l quemun. Mozart nun solo faç sonar cada strumiento clara i çtintamente, mas tamien cumbina ls strumientos de dibersas maneiras possibles, criando eifeitos sonoros stupendos. Ua delícia pa ls oubidos. Parece que solo eisiste ua outra obra, an toda la stória de la música, para esta mesma cumbinaçon anstrumental: l Quinteto oupus 16 de Beethoven, na mesma tonalidade que l de Mozart.

Beilados[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Cuntradança K. 534
  • Cuntradança K. 535
  • 6 Beilados Almans K. 536
  • 6 Beilados Almans K. 567
  • Cuntradança "Dar Sieg von Heilden Coburg" K. 587
  • 6 Minuetos K. 599
  • 6 Beilados Almans K. 600
  • 4 Minuetos K. 601
  • 4 Beilados Almans K. 602
  • 2 Cuntradanças K. 603
  • 2 Minuetos K. 604
  • 3 Beilados Almans K. 605
  • 6 Beilados Almans K. 606
  • Cuntradança an mi bemol K. 607
  • 5 Cuntradanças K. 609
  • Cuntradança an sol "Les Filles Malicieuses" K. 610

Música Sacra[eiditar | eiditar código-fuonte]

Missas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mozart cumpuso muitas missas. Antre las que mais se çtácan, podemos citar:

  • Missa Brebis an Ré Maior, K194
  • Missa an Dó Maior, K220, "de ls Pardales"
  • Missa Brebis an Si Bemol Maior, K275
  • Missa an Dó Maior, K317, "de la Coroaçon"
  • Missa an Dó Menor, K427 (einacabada)

La Missa de ls Pardales recibe este nome debido a ua deleciosa figura ne ls biolinos, que aparece l gorjeio de pardales, i que reaparece custantemente ne l decorrer de la missa. La Missa de la Coroaçon nun fui cumpuosta, cumo se pensaba, pa la coroaçon de l'amperador José II an 1780, mas si pa la cerimónia relegiosa de la coronaçon dua eimaige de la Birge nua eigreija de Salzburgo. Ye ua missa de cúrtia duraçon, rápida pulsaçon i radiante alegrie, stremamente comobente.

Basta oubirmos ua solo dessas pieças para mos cumbencermos de que l sentimiento relegioso de Mozart era sincero i perfundo. Mozart era católico cumbito, i ambolbido cula maçonarie cumponendo músicas pa las lhoijas maçónicas zde ls onze anhos d'eidade, para sou pai qu'era franco-maçon, mas ampeçou-se an 1784.

  • Missa de Requiem an Ré Menor, K626

Yá malo an sou lheito de muorte, Mozart trabalhaba ne l Requiem. L'etérea melodie de l Lhacrimosa fui la redadeira cousa que cumpuso. L'ua hora de la manhana de l die 5 de dezembre de 1791, l mestre staba muorto. Alguien screbiu: Un perfundo sentimiento relegioso se eibola daqueilhas notas, que parécen salidas dua alma an direta quemunicaçon cula Debindade. Houbo muita çputa depuis de la muorte de Mozart para saber quien treminarie l Requiem, mas ne l final la tarefa acabou recaindo subre sou aluno Franz Xaver Sussmayer. El cumpletou la ourquestraçon que Mozart habie deixado ancumpleta, i screbiu l resto de la música, baseando-se an parte an anotaçones deixadas pul própio Mozart.

Motetos i outras pieças[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Mozart ouperas

  • Ssultate, Jubilate K165
  • Abe Berun Corpus, K618

Al oubir esta redadeira pieça, Tchaikovsky sclamou: Sue beleza subrenatural ye andefenible por palabras.

Óperas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Árias de Cuncerto[eiditar | eiditar código-fuonte]

Para tenor[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Or che il dover… Tali e cotanti sono K. 36;
  • Se al labbro mio non credi… Il cor dolente, K. 295;
  • Per pietà, non ricercate K. 420;
  • Misero! o sogno!… Aura, che intorno K. 431;
  • Non più, tutto ascoltai… Non temer, amato bene K. 490

Para soprano[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Misero me… Misero pargoletto, K. 77;
  • Se ardire, e speranza K. 82;
  • Se tutti mali miei, K. 83;
  • Fra cento affanni K. 88;
  • Der Liebe himmlisches Gefühl K. 119;
  • Ah, lo previdi… Ah, t'invola agl'occhi miei K. 272;
  • Alcandro, lo confesso… Non sò d'onde viene K. 294;
  • Popoli di Tessaglia… Io non chiedo, eterni Dei K. 316;
  • Ma che vi fece, o stelle… Sperai vicino il lido K. 368;
  • Misera, dove son!… Ah, non son io che parlo K. 369;
  • A questo seno deh vieni… Or che il cielo a me ti rende K. 374;
  • Nehmt meinen Dank, ihr holden Gönner K. 383;
  • Mia speranza dorata… Ah, non sai qual pena, K. 416;
  • Vorrei spiegarvi, oh Dio K. 418;
  • No, no, che non sei capace K. 419;
  • In te spero, o sposo amato K. 440;
  • Basta, vincesti… Ah, non lasciarmi K. 486a;
  • Ch'io mi scordi di te… Non temer, amato bene K. 505;
  • Bella mia fiamma… Resta, o cara K. 528;
  • Ah se in ciel, benigne stelle K. 538;
  • Alma grande e nobil cuore K. 578;
  • Schon lacht der holde Frühling K. 580;
  • Chi sà, chi sà qual sia K. 582, Vado, ma dove? K. 583

Para baixo[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Così dunque tradisci… Aspri rimorsi atroci K. 432;
  • Alcandro, lo confesso… Non sò d'onde viene K. 512;
  • Mentre ti lascio, o figlia K. 513

Cançones[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • O heiliges Band K.148,
  • Oiseaux, si tous les ans K.307,
  • Dans un bois solitaire K.308,
  • Die Zufriedenheit K.349,
  • Komm, liebe Zither K.351,
  • Warnung K.433,
  • Gesellenreise K.468,
  • Der Zauberer K.472,
  • Das Veilchen K.476,
  • Die Alte K.517,
  • Die Verschweigung K.518,
  • Das Lied der Trennung K.519,
  • Als Luise die Briefe ihres ungetreuen Liebhabers verbrannte K.520,
  • Abendempfindung K.523,
  • An Chloe K.524,
  • Des kleinen Friedrichs Geburtstag K.529,
  • Das Traumbild K.530,
  • Grazie agl'inganni tuoi K.532,
  • Sehnsucht nach dem Frühlinge K.596,
  • Im Frühlingsanfang K.597,
  • Das Kinderspiel K.598.

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Commons
Commons
L Commons ten multimédia relacionada cun: Wolfgang Amadeus Mozart
Wikiquote
Wikiquote
L Wikiquote ten ua coleçon de citaçones de ó subre: Wolfgang Amadeus Mozart.

Refréncias

  1. L nome eisato de Mozart stá ambuolto an dibersas cuntrobérsias; para maiores detalhes bei l cacho Nome.
  2. 2,0 2,1 Biografie de Wolfgang Amadeus Mozart[lhigaçon einatiba]. Coleçon Fuolha de Música Clássica. Fuolha de San Paulo.
  3. Till, p. 320
  4. Robbins Landon, p. 171
  5. .pt/noticias/?t= duas-pecas-ineditas-de-Mozart-descubiertas-an-Salzburgo.rtp&headline=46&bisual=9&article=234363&tn=4 RTP Pertual[lhigaçon einatiba]
  6. VBC Brasil

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Robbins Landon, H.C. (1990) Mozart's Last Year, London, Fontana Paperbacks, ISBN 0-00-654324-3
  • Till, Nicholas (1994) Mozart and the Enlightenment: Truth, Virtue and Beauty in Mozart's Operas, W. W. Norton & Company, ISBN 0393313956.

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Portal-Música eirudita