Tabaco

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
 Nota: Pa la cidade felipina, cunsulta Tabaco (Filipinas).

Modelo:Anfo/Taxonomie

Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Commons Eimaiges i média ne l Commons

Tabaco ye un perduto agrícola processado a partir de las fuolhas de plantas de l género Nicotiana.[1] Puode ser cunsumido, ousado an pesticidas, sob la forma de tartarato de nicotina, ó ousado an alguas medecinas.[2]. Normalmente ye ousada cumo ua droga recreatiba.

Eitimologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

La palabra "tabaco" ouriginou-se de l termo taino tabaco, que zeignaba l tubo an forma de "y" cun qu'estes índios fumában la yerba[3]. L sou nome científico, Nicotiana fui dado an houmenaige al ambaixador francés an Pertual Jean Nicot, l'antrodutor de la planta na Fráncia.[4]

Inda assi la palabra árabe tabbaq[5] (تبغ) yá era ousada, ne l seclo IX, cumo nome de bárias plantas.[6]

Stória[eiditar | eiditar código-fuonte]

Fexeiro:Preparando l tabaco an Valibó.jpg
Tabaco an Timor Pertués ne ls anhos 1930

L tabaco fui trazido pa la Ouropa, adonde se bieno a tornar mui popular, puls spanholes ne l'ampeço de l seclo XVI. Antes desso era solo ancontrado na América, adonde yá era ousado pul natibos amaricanos. Era mascado, ó anton aspirado sob la forma de rapé (depuis de secar las sues fuolhas). An 1561, Jean Nicot (d'adonde deriba l nome de la nicotina)[4], ambaixador francés an Pertual, aspiraba-lo moído (rapé) i percebiu qu'el alebiaba sues anxaquecas. Desta forma, nesse anho, ambiou semientes i pó de tabaco para Fráncia, para que la reina Catarina de Médicis, l spurmentasse ne l cumbate a las sues anxaquecas. Cul sucesso deste tratamiento, l'uso de l rapé ampeçou la se popularizar. L corsairo Sir Francis Drake fui l respunsable pula antroduçon de l tabaco an Anglaterra an 1585, mas l'uso de cachimbo solo se generalizou grácias a outro nabegador, sir Walter Raleigh.

Farmacéutico fumando"por Adriaen ban Ostade, 1646.

L purmeiro libro an que ye relatado la forma natiba d'aspirar la fumaça probeniente de rolos de fuolhas de tabaco acesas ye Apologética storia ds Índias de Bartolomu de las Casas, an 1527. Mais tarde Gonzalo de Obiedo y Belázqueç, na Storia General de las Andias, çcribe la planta i sous usos, an 1535.

L'hábito de fumar l tabaco cumo mera demunstraçon d'ostentaçon se ouriginou na Spanha cula criaçon daquilo que serie l purmeiro charuto. Tal prática fui liebada a dibersos cuntinentes i, solamente por buolta de 1840, ampeçórun ls relatos de l'uso de cigarro. Neste punto, la finalidade terapéutica ouriginal de l tabaco yá habie perdido sou lugar nas sociadades cebelizadas pa l'hábito de fumar por prazer.

Ambora l'uso de l cigarro tenga tomado einormes proporçones a partir de la Purmeira Guerra Mundial (1914-1918), fui solo an 1960 que fúrun publicados ls purmeiros relatos científicos que relacionában l cigarro al oumiento de l'ancidéncia de cáncaro, anfarto i outras malinas ne l fumante habitual[7].

Stórico ne l Brasil[eiditar | eiditar código-fuonte]

An Santa Cruç de l Sul l tabaco ye plantado por eimigrantes almanes zde l seclo XIX.[8] Cula amplantaçon de la British Amarican Tobaco (BAT) na region an 1918, la porduçon se spandiu i se profissionalizou.[8] Nessa época la BAT antroduziu l fumo de la classe “Birgínia”, que permitiu un oumiento de pordutebidade.[8]

La region passou por un porcesso d'anternacionalizaçon de l'andústria fumageira a partir de 1966, quando las ampresas nacionales fúrun als poucos sendo sustituídas por ampresas multinacionales. Ls fatores que liebórun a esso fúrun:[9]

  1. l cunflito na Rodésia, ex-colónia británica, grande perdutor de tabaco, gobernado por ua minorie branca i segregacionista. Las sançones anternacionales de l Cunseilho de Sigurança de la Organizaçon de las Naciones Ounidas liebórun las ampresas de tabaco a migráren pa la América de l Sul
  2. la nuoba política macroeconómica de l gobierno federal, posta an prática depuis de l Golpe de 1964 i que se fundamentaba an trés pedamiegos: grande ampresa statal, grande ampresa nacional i capital strangeiro. Sendo assi l gobierno cortou buona parte de ls créditos pa las ampresas de porte médio, cumo las qu'ouperában cun tabaco. L gobierno tamien faborecie l'acesso a ambestimientos pa l'anstalaçon dessas ampresas ne l Brasil, sendo anclusibe abalusta deilhas an ampréstimos anternacionales
  3. l'anserçon cumpetitiba de l fumo ne l mercado anternacional. La medida que ls custos de processamiento de l fumo oumentában, liebando las ampresas nacionales a la bancarrota, las ampresas anternacionales bian nesso ua chance oumentáren sue participaçon por meio de la cumpra d'ampresas nacionales.

Nesse cuntesto de cunsulidaçon las ampresas Heilmuth Schutç & Cia., Theodoro F. Schilling & Cia, i Adolfo Iserhard & Cia., se ounírun para formar la Cia. de Fumos, que depuis fui fúrun cumpradas pula Tabacos Tatsch na década de 1940.[9]

Las ampresas locales fúrun cumpradas por multinacionales de l setor, cumo la Ounibersal Leaf Tobaco, que cumprou dibersas ampresas na década de 1970, cumo por eisemplo:[9]

  1. Sportadora Heinnig S/La, fundada an 1888, cumprada antes pul grupo Armada S/La;
  2. Boettcher Wartchow & Cia. Ltda, fundada an 1932;
  3. Tabacos Tatsch & Cia, fundada an 1905;
  4. Kliemann & Cia. fui fundada an 1915;
  5. Kannemberg & Cia. Ltda., fundada an 1950.

Biologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Nicotiana
La nicotina ye l cumpuosto respunsable pula dependéncia al tabaco.

Eesisten muitas speces de tabaco de l género Nicotiana. Esta faç parte de la família Solanaceae, ouriginária de la América, Oustrália, sudoeste africano i Oceania. Eesisten muitas plantas que cunténen nicotina, ua poderosa neurotoxina pa ls ansetos, assi i todo las plantas de l género Nicotiana cunténen ua maior cuncentraçon de nicotina que las outras plantas.

Speces de Nicotiana[eiditar | eiditar código-fuonte]

Fexeiro:Tobaco.jpg
Plantaçon de tabaco
Fexeiro:Pie de tabaco an çtaque.JPG
Pies de tabaco an çtaque

Híbridos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Refréncias

  1. Britannica Online Ancyclopedie. .com/EBchecked/topic/597708/tobaco «Tobaco (plant)» Cunsulte valor |url= (ajuda)  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  2. Ancyclopædie Britannica Kids. .com/cumtones/article-208929/tobaco «Tobaco (manjor uses)» Cunsulte valor |url= (ajuda)  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  3. FERREIRA, La. B. H. Nuobo Dicionário de la Léngua Pertuesa. Segunda eidiçon. Riu de Janeiro: Nuoba Frunteira, 1986. p.1 637
  4. 4,0 4,1 Online Etymology Ditionay. .com/andex.php?allowed_in_frame=0++nicotine&search=Nicotine&searchmode=none «Nicotine» Cunsulte valor |url= (ajuda)  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  5. Anfopédia. .pt/pesquisa-global/Tabaco «Tabaco» Cunsulte valor |url= (ajuda)  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  6. Online Etymology Ditionary. .com/andex.php?tern=tobaco «Tobaco» Cunsulte valor |url= (ajuda)  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  7. Bya Stelar. .com.br/byaestelar/mulhier_fumante_trastorno_mental.htn «Studo de la USP: Mulhier fumante ten mais chance d'adquirir trastorno mental» Cunsulte valor |url= (ajuda)  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  8. 8,0 8,1 8,2 VOGT, Olgário (1997). La porduçon de fumo an Santa Cruç de l Sul – RS (1849-1993). Santa Cruç de l Sul: EDUNISC 
  9. 9,0 9,1 9,2 NORONHA, Andrius Steban (2012). «Beneméritos ampresairos: stória social dua elite d'ourige eimigrante de l sul de l Brasil,Santa Cruç de l Sul, 1905-1966)». Porto Alegre. 370 páiginas. Cunsultado an 01 feb 2013  Cunsulte data an: |cunsultadata= (ajuda)
  10. 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 10,14 10,15 10,16 10,17 10,18 10,19 10,20 10,21 10,22 10,23 10,24 10,25 10,26 10,27 10,28 10,29 10,30 10,31 10,32 10,33 10,34 10,35 10,36 10,37 10,38 10,39 10,40 10,41 10,42 10,43 10,44 10,45 10,46 10,47 10,48 10,49 10,50 10,51 10,52 10,53 10,54 10,55 10,56 10,57 10,58 10,59 10,60 10,61 10,62 10,63 10,64 10,65 10,66 10,67 10,68 10,69 10,70 10,71 10,72 10,73 10,74 10,75 Knapp eit al. (2004) Nomenclatural changes and la new sectional classefication in Nicotiana (Solanaceae) Taxon. 53(1):73-82.
  11. Agricultural Research Serbice. «Nicotiana rustica anformation fron NPGS/GRIN»  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  12. 12,0 12,1 Ann Bot (2003) 92 (1): 107-127. doi: 10.1093/aob/mcg087
  13. Clausen, R.I. (1928) Anterspecific hybridization in Nicotiana. BII. The cytology of hybrids of the synthetic species, digluta, with its parents, glutinosa and tabacun. Ounib. Cal. Pub. Botany. 11(10):177-211.

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Wiktionary1