Perro

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Cumo lher ua caixa taxonómicaBiquipédia:Cumo lher ua caixa taxonómica
Cumo lher ua caixa taxonómica
Perro
Era: Pleistoceno Superior - Recente
perro de la raça Labrador Retrieber.
Domesticado
Classeficaçon científica
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Classe: Mammalia
Orde: Carnibora
Género: Canis
Spece: C. lupus
Subspece: C. l. familiaris
Canis lupus familiaris
(Linnaeus, 1758)

L perro (Canis lupus familiaris) ye un mamífero canídeo i talbeç l mais antigo animal doméstico. Teories dízen que surgiu de la domesticaçon de l lhobo cinzento asiático puls pobos daqueilhe cuntinente hai cerca de 100.000 anhos. Al longo de ls seclos, atrabeç de la domesticaçon, l ser houmano rializou ua seleçon artificial de ls perros pulas sues aptidones, caraterísticas físicas ou tipos de cumportamientos. l resultado fui ua grande bariedade (mais de 400 raças) canina, que atualmente son classeficadas an defrentes grupos ou categorias. L rafeiro ye la denominaçon dada als perros sien raça definida, SRD, ou mestiços, decendentes de defrentes raças.

L perro ye un animal social que na maiorie de las bezes aceita l sou duonho cumo l “xefe de la matilha” i ten bárias caraterísticas que l tornan de grande outilidade para l ser houmano, ten eicelente cheiro i audiçon, ye bun caçador i corredor bigoroso, ye atualmente omníboro, ye anteligente, relatibamente dócil i obediente ao ser houmano, cun buona capacidade de aprendizaige. Desse modo, l perro puode ser adestrado para eisecutar grande númaro de tarefas úteles al home, cumo perro de caça; pastorear ganados; cumo perro de guardia para bigiar porpriedades ou porteger pessonas; cheirar dibersas cousas; resgatar afogados ou soterrados; guiar ciegos; puxar pequeinhos trenós i como perro de cumpanha. Estes son alguns de ls motibos de la famosa frase: "L perro ye l melhor amigo de l Home". Nun se ten conhecimento de ua amisade tan fuorte i duradoura antre speces çtintas quanto la de l Houmano-perro.

Ourige i eiboluçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ourige[eiditar | eiditar código-fuonte]

La publicaçon de l manual Spécies de Mamíferos de l Mundo, an que ls outores D.E Wilson i D. A. M. Reeder sustentan que la defrença genética antre lhobos i perros ye menor que 0,2%, cunfirmou l cunsenso de la comunidade científica de que l lhobo i l perro son de l mesmo género i de la mesma spece Canis lupus. Esso quier dezir que l perro doméstico surgiu de l lhobo i que deste ye, no mássimo, ua raça ou bariadade ou ua subspece. Por bias desso, l antigo nome científico de l perro Canis familiaris, dado por Linaeus an 1758, fui trocado para Canis lupus familiaris.

Ancestrais i la stória de la domesticaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Lobo cinzento, de onde probablemente ouriginórun las mais de 800 raças caninas. Atualmente l lhobo cinzento ye un animal amenaçado de stinçon.

Las ouriges de l aparecimiento de l perro caseiro baseian-se an suposiçones, por se tratar de oucorréncias de hai milhares de anhos atrás. Ua de las teories ye la de que ls perros domésticos surgiran hai 10.000 anhos atrás por seleçon artificial de filhotes de lhobos cinzentos i chacales que bibian an bolta de ls acampamientos houmanos pré-históricos, alimentando-se de restos de alimentos ou carcaças deixadas como resíduos pelos caçadores-coletores. ls seres houmanos perceberan que habie ciertos lobos que se aprossimaban mais de l que ls outros i reconheceran certa outilidade nesso, puis eilhes daban alarme de la persença de outros animales selbaiges, como outros lobos ou grandes felinos. Eibentualmente, alguns filhotes fúrun acaçados i lhebados para esses acampamientos houmanos, na tentatiba de ser criados ou domesticados.

Cun l passar de l tiempo, ls animales que, al atingir la fase adulta, se mostrában ferozes, nun aceitando la persença houmana, éran çcartados ou ampedidos de acasalar. Deste modo, al longo de l tiempo, houbo ua seleçon de animales meigos, tolerantes i obedientes al ser houmano, als quales era permitido l acasalamento i que, quando adultos, éran de grande outilidade, ajudando na caça i na guarda de l acampamento. Esto lhebou eibentualmente a la criaçon de ls perros domésticos.

Perro an mosaico romano.

Deste modo, postula-se que muitas das caraterísticas de ls perros, cumo la lialdade al dono i l anstinto territorial i de caça, fúrun herdados de l cumportamiento an alcateia caraterístico de l lobo. Diç-se tamien que la amportáncia de l perro para l ser houmano seia muito maior de l que manginamos. Ou seia, cul mesmo la auxiliar na caça i la begiar acampamentos, l ser houmano tebe ouportunidade de zambolber la fala, antre outros atributos i superar l robusto Home de Neanderthal

Ls perros apareçen an pinturas pré-Stóricas de cabernas, an cenas de caça. Atrabeç de la Arqueologie, fúrun ancuntrados einúmaros oubjetos cun perros como motibos decoratibos, tales cumo cabos de faca antalhados cun l zeinho de un perro cun coleira.

Na Mitologie egípcia de l Antigo Eigipto, ls perros tamien éran mumificados para la repersentaçon de Diuses. Neith, mulhier de , ye la diusa de la caça que abre ls caminos, que tan por animal sagrado l perro.

Las defrenças antre as raças de perros yá éran besibles na Antiguidade. Ne l Ampério Romano, ls grupos caninos yá tenian las sues caraterísticas básicas parecidas a las de hoije. Molossos, spitzs, pastores, antre outros yá éran scolhidos por las sues aptidones i strutura. Fúrun ancuntradas placas nas casas de Pompéia, cun la anscriçon cabe canem (cuidado cun l perro), splicitando que ls perros yá éran outelizados por aqueilhe pobo cumo guardiones, denotando la sua dibersidade funcional.

Zde la Eidade Média, la eimaige de l perro ancuntrou lugar de çtaque ne ls brasones de grandes famílias i tamien na heráldica.

Zambolbimento de las raças caninas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Perros ténen sido criados an ua bariadade de formas, quelores i tamanhos tan grande que la bariaçon puode ser ampla mesmo dentro de ua sola raça, cumo acuntece cun esses Cavalier King Charles Spaniel.

Eisisten mais de 800 raças de perros, recoincidas por bários clubes an todo l mundo. Muitos perros, specialmente fuora de ls Stados Ounidos de la América i de la Ouropa Oucidental, pertençan la nanhue raça reconhecida. Hai alguns tipos básicos de raça que ténen eiboluíndo l sou relacionamento culs seres houmanos al longo de ls redadeiros 10.000 anhos ou mais, mas todas las raças modernas son, relatibamente, deribaçones nuobas. Muitos destes son l produto de un deliberado porcesso de seleçon artificial. Debido a esto, alguas raças son altamente specializadas, i hai straordinária dibersidade morfológica antre defrentes raças. Apesar destas defrenças, ls perros son capazes de çtinguir perros la partir de outros tipos de animales.

La definiçon de ua raça canina ye ua cuntrobérsia. Dependendo de l tamanho de la populaçon oureginal de fundadores, raças de genes fechados puoden tener porblemas de endogamia, specialmente debido al eifeito fundador. Criadores de perros stan cada beç mais cuncientes de la amportáncia de la genética de las populaçones i de la manutençon de dibersos genes. Alguas ourganizaçones definen ua raça mais bagamente, de tal forma que un andibíduo puode ser cunsiderado de ua raça, anquanto 75% de la sua filiaçon ye d’outra raça.

Eisemplo de perro rafeiro

Rafeiros (tamien chamados de "SRD" - de "Sien Raça Definida") son perros que nun pertençan la raças specíficas, sendo misturas na bariante mais de dues percentaiges. Sien raça pura perros i perros son adequadas tanto como cumpanheiros, ls animales de stimaçon, perros de trabalho, ou cuncorrentes ne l çporto. A las bezes defrentes raças perros son criados deliberadamente, la fin de criar anter-raças, como l Cockapoo, ua mistura de Cocker Spaniel i Poodle Miniatura. Esses tipos de perros podan eisibir un certo grau de bigor híbrido i de outras caraterísticas desejábles, mas podan herdar qualquier ua das caraterísticas deseiadas de ls sous pais, tales cumo l temperamiento ou de ua determinada quelor ou tipo de pelo. Sien análises genéticas de ls pais, ls cruzamentos puoden acabar por hardar defeitos genéticos que acunteçan an dambas las raças parentais.

La raça ye un grupo de animales que ten un cunjunto de caraterísticas hereditárias que la çtingue de outros animales drento de la mesma spece. Cruzar dues ou mais raças ye tamien ua forma de criaçon de nuobas raças, mas ye apenas ua raça quando haber decendéncia de un determinado perro junto de caraterísticas i calidades.

Caraterísticas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Debido la grande bariedade de raças eisistentes las caraterísticas de ls perros son dibersas.

Ls sentidos de ls perros[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls perros pertencen la família de ls canídeos, de la qual fázen parte tamien, ls lobos. Esta família de predadores ténen sentidos apurados para la caça de presas i para proteçon de la matilha.

  • Cheiro

Ls perros possuan trinta bezes mais sensores olfatibos que un ser houmano. Tal capacidade apurada permite la un perro adestrado/polícia, por eisemplo, ancuntrar drogas, minas terrestres i pessonas ne l scombros.

  • Audiçon

L perro ye capaç de oubir sonidos quatro bezes mais çtantes que l home. L animal ye capaç inda de oubir ultra-sonidos que chegan até 60Khz, cunsiderados einaudibles para l ser houmano (que ls scuitan até 20 Khz, por eisemplo).

  • Bison

La bison noturna de ls perros ye muito mais apurada que la de ls houmanos. L sou ánglo de bison tamien ye mais amplo, debido la posiçon de ls sous uolhos, localizados al lado de la cabeça. Ls perros, assi cumo todos ls mamíferos nun-primatas, son ditos dicromatas i nun son capazes de çtinguir la quelor berde.

Tamanho[eiditar | eiditar código-fuonte]

Grupos de raças caninas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Pastor Aleman
Collie na quelor marta

L Rafeiro ye l nome dado als perros ou gatos sien raça definida, SRD, cumo son giralmente referenciados an testos beterinários. Giralmente ls perros i gatos cunsiderados sien raça definida son mestiços, decendentes de defrentes raças.

Relacionamento cun l home[eiditar | eiditar código-fuonte]

Un melitar de ls Stados Ounidos cun un perro durante ua ouperaçon an Buhriz, ne l Eiraque.
De todos ls animales que conhecemos ye l perro l que mais se ajunta a nós. Seia príncipes que le dan farta quemida, ou mendigos que drumen na rue i solo puoden ouferecer-le ua pequeinha parte de las sues própias forfalhas, eidéntica ye la sue afeiçon i dedicaçon, i cun eigual amor lambe la mano ornada de jóias i ls dedos, cunsumidos de malinas i fame.

Alguas raças de perro ténen caraterísticas specíficas que ls fázen çtacar an alguas tarefas. Para zambolber mais estas caraterísticas ls perros normalmente son domesticados i adestrados para obedecer al duonho i para reagir corretamente a determinadas situaçones. Segue ambaixo alguas outelizaçones de ls perros pul home.

Perro-Guia de Cego

Un perro-guia ye un animal adestrado para guiar pessonas ciegas ou cun deficiéncia bisual grabe, ou ajuda-los nas tarefas caseiras.

Perro-oubinte

Perro-oubinte ye un tipo specífico de perro para assisténcia, specificamente selecionado i treinado para ajudar ls xordos, ou deficientes auditibos, alertando l sou manipulador de sonidos amportantes, tales cumo campaninas, alarmes de ancéndio, toque de telifones, ou alarme de reloijo. Eilhes tamien puoden trabalhar fuora de casa, alertando para sonidos tales cumo la sirenes, ampilhadores, aprossimaçon de pessonas por trás de l xordo, i l chamamento de l nome de l manipulador.

Perro de guarda

Un perro de guarda ou perro de begia ye un perro ampregado an guardar ou begiar outros animales ou pessonas andesejábles ou einesperadas.

Perro de caça

Un perro de caça ye qualquier perro que deia assisténcia a ls houmanos na caça. Ten bários tipos de perros de caça zambolbidos para muitas tarefas que ls caçadores percisan que eilhes fágan. Las percipales catadories de perro de caça ancluan hounds, terriers i perdigueiros. Antre esses eisisten Debisones d’acordo culas habilidades que l perro ten.

Perro de cumpanha

Un perro de cumpanha giralmente chama-se a un perro que nun trabalha, solo dá cumpanha cumo un animal doméstico, al cuntrário de fazer tarefas specíficas cun algun perpósito amportante.

Perros na cultura houmana[eiditar | eiditar código-fuonte]

Al lhargo de la stória de la humanidade, muitos perros benírun a tener çtaque por açones heiróicas, cumo eisemplo de fidelidade als duonhos ou mesmo la fama por figurar ne ls média. De antre ls perros mais famosos, stan:

Na mitologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Na ficçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

La ficçon perduziu einúmaros perros, que poboan zde la lhiteratura, até al cinema passando pula banda zenhada. D'antre eilhes:

Cumparaçon cun outros animales[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • l DNA de l lhobo i de l perro son defrentes an solo ne l mássimo 0,2%. Inda assi, l relacionamento de l ser houmano cun estes dous seres bibos ye mui çtinto. Anquanto la populaçon de perros acumpanha de cierto modo l oumento de la populaçon houmana, ls lhobos stan amenaçados de stinçon pul abate eilegal i deminuiçon de l sou habitat.

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]