Jeobá

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Modelo:DiusL Tetragrama YHVH (יהוה), diç-se al nome de l Dius de Eisrael an forma scrita yá trasliterada i, pus, lhatenizada, cumo d'uso corriente na maiorie de las culturas atuales.

Oureginariamente, an aramaico i heibraico, era scrito i lhido hourizontalmente, de la dreita para squierda יהוה; ó seia, HVHY. Formado por quatro cunsuantes heibraicasYud י Héi ה Bab ו Héi ה ó יהוה, l Tetragrama YHVH ten sido lhatenizado para JHVH yá por muitos seclos.

Las lhetras de la dreita para squierda segundo l alfabeto heibraico son:

Heibraico Pernúncia Lhetra
י Yodh ó Yud "Y"
ה Hei ó Héi "H"
ו Waw ó Bab "B"
ה Hei ó Héi "H"

L tetragrama aparece mais de 6.800 bezes — solico ó an cunjunçon cun outro "nome" — ne l testo heibraico de l Antigo Testamiento, a andicar, pus, tratar-se de nome mui coincido i que çpensaba la persença de senhales bocálicos auxeliares (las bogales antercalares).

Ls nomes YaHBeH (bertido an mirandés para Jabé), ó YeHoBaH (bertido an mirandés para Jeobá), son trasliteraçones possibles, mas alguns eiruditos perfíren l'uso mais primetibo de l nome de las quatro cunsuantes YHVH, yá outros eiruditos faborécen l nome Jabé (Yahbéh ó JaHWeH). Inda alguns destes studiosos cuncórdan que la pernúncia Jeobá (YeHoBaH ó JeHoBáH), seia correta, sendo esta redadeira, la pernúncia mais popular de l Nome de Dius an bários lhénguas.

(Lhetras Heibraicas י (yod) ה (heih) ו (bab) ה (heh), ó Tetragrama YHVH

Na Bíblia Heibraica i Setuaginta Griega[eiditar | eiditar código-fuonte]

YHWH grafado an páleo-heibraico, an cacho de la Setuaginta Griega inda ousada ne l Seclo I

L'antiguidade i lhegitimidade de l Tetragrama cumo L Nome de Dius pa ls judius puode ser cumprobada na cunceituada traduçon pa l griego de la Bíblia Heibraica, chamada Setuaginta Griega, adonde l Tetragrama aparece scrito an heibraico arcaico ó páleo-heibraico. Fúrun ancuntrados an cachos de cópias primitibas de la LXX (Papiro LXX Lheb. b, Caberna m.º 4 de Qumran, datado cumo sendo de l Seclo I a.C.) adonde l Tetragrama YHWH' ye repersentado an lhetras griegas (Lhebítico 3:12; 4:27).

Studos dízen que solo an cópias posteriores de la Setuaginta Griega, datadas de l final de l Seclo I d.C. an delantre, ls copistas ampeçórun a sustituir l Tetragrama YHWH por Kýrius, que senefica SENHOR (an lhetras grandes) i por Theós, que senefica Dius. Fui debido a esto, la rezon de YHWH tener zaparecido graficamente de l testo de l Nuobo Testamiento an alguas traduçones bíblicas.

Outros cunceitos subre Dius YHWH[eiditar | eiditar código-fuonte]

Outros studiosos ancarórun YHWH cumo un dius de la natureza adorado ne l Sul de Canaana i puls nómadas de ls zertos circundantes, antimamente lhigado al Monte Horebe, na Península de l Sinai. Segundo l lhibro bíblico de Génesis, fui l Dius YHWH que se rebelou al semita Abron (depuis chamado de Abraon) an Ur, na Baixa Mesopotámia. Storicamente, surge eiqui l percípio de l monoteísmo heibraico ne l'anterior dua sociadade fuortemente politeísta.

L Dius YHWH ye deste modo eidantificado cumo la Debindade que causou l Dilúbio Bíblico. Ye l Dius de Adon, de Abel, de Enoque i de Noé. Ye l Criador de l Ouniberso i de todas las formas de bida na Tierra. Ye tamien chamado por Adonaí (Soberano Senhor), Eilohín (Dius, i nun diuses, bisto que trata-se de plural majestático [1] i crestianos ténen afirmado que la forma plural terie l sentido de plural majestático[2]), Ha Adhóhn (l [Berdadeiro] Senhor), Elyóln (Dius Altíssimo) i El-Shadai (Dius Todo-poderoso).

Assi, l Dius YHWH se assume cumo un dius fameliar, l "Dius de Abraon, de Isaque i Jacó", protetor de la lhinhaige de l "çcendente" [ó "semiente"] de Abraon. De seguida, torna-se ne l Dius de las 12 tribos de Eisrael. Ye l Dius Lhibertador de l pobo de Eisrael de la scrabidon ne l Eigito i quien l faç cunquistar a tierra de Canaana. Para tal, rebela-se a Moisés, a quien antrega sous dieç Mandamientos ne l monte Sinai. Para sue adoraçon i cumprimiento de sue Lhei, son custituídos sacerdotes ls de a tribo de Lhebi, ó Lhebitas, debaixo de la lhiderança de l Sumo Sacerdote, de la lhinhaige de Aaran.

Cul stablecimiento de la Monarquia de l Antigo Eisrael, i mesmo passado la debison de l Reino, eimerge l papel de ls profetas de l Antigo Testamiento cumo puorta-bozes speciales de l Dius YHWH. Tornan-se desse modo figuras-chabe na bida relegiosa, cun ua outoridade única. Tamien cunsulídan l'eideia de la benida de l Messias cumo l "Ungido" de YHWH, çcendente de la Tribo de Judá i de la Casa Rial de David.

Temerosos an Trasgredir la Lhei de Dius[eiditar | eiditar código-fuonte]

L Tetragrama YHWH ne l'alfabeto fenício, aramaico i heibraico moderno.

L Tetragrama qu'aparece miles de bezes nas scrituras sagradas era un nome mui coincido na época de Jasus Cristo, assi i todo cula passar de l tiempo l seneficado fonético perdiu-se. Para alguns studiosos de la lhiteratura judaica, esse que deberie ser l nome de Dius era ampernunciable, i segundo la splicaçon cientifica de ls judius, passórun a nun pernunciar l nome de l Dius Todo Poderoso, porque sentian-se cun grima an trasgredir l terceiro mandamiento de Dius ne l Decálogo.

Nun tomarás l nome de YHVH, tou Dius, an bano, pus YHVH nun cunsidrá ampune aquel que tomar sou nome an bano.

Assi, an detreminado período, surgiu antre ls judius ua eideia supersticiosa, de qu'era errado até mesmo pernunciar l Tetragrama YHWH. Nun se sabe eisatamente an que se baseou la çcuntinuidade de l'uso deste nome. Alguns dízen que l nome era cunsidrado demasiado sagrado para ser proferido por lhábios amperfeitos. Mas ua pesquisa ne l Bielho Testamiento nun diç nanhue eibidéncia de que qualquiera de ls adoradores de YHWH algua beç heisitássen an dezir l nome Del.

Decumientos heibraicos nó-bíblicos, cumo las chamadas Cartas de Lhaquis (scritas an cachos de cerámica ancuntradas an Tell ed-Duweir an 1935 i outras trés an 1938), mostran que YHWH era ousado na correspondéncia quemun na Palestina na redadeira parte de l Seclo VII La.C. An todas las cartas lhegibles ténen spressones cumo:

"Que יהוה [Jabé ó Jeobá] faga que miu senhor ouba hoije mesmo amboras de paç." Lhachish Ostracon IV, Ancient Near Eastern Texts, p. 322.[3].

Outro cunceito sustenta que se pretendie ampedir que pobos nó-judaicos (gentios) coincéssen L Nome i possiblemente l'ousássen mal. Todabie, l'antigo Testamiento diç que l própio YHWH fazerie cun que Sou nome "fusse declarado an toda la Tierra", para ser coincido até mesmo als sous adbersairos. (Éisodo 9:16; Eisaíes 64:2; Jonas 1:1,17) L Nome de l Dius de Eisrael era coincido i ousado por naciones paganas (politeístas) tanto antes de la Era Crestiana cumo ne ls purmeiros seclos deilha.[4]

L'ourige de la superstiçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

L Nash Papyrus (Seclo II a.C.) cuntén ua parcela de l testo pré-Massorético, specificamente ls dieç Mandamientos.

Nun eisisten certezas de l(s) motibo(s) oureginalmente apersentado(s) para se çcuntinuar la pernúncia correta de l Tetragrama YHWH, assi cumo tamien hai muita ancerteza quanto a la época an que tal cunceito supersticioso se ampeçou. Alguns dízen qu'ampeçou passado l Eisílio Babilónico. Mas l profeta Malaquias, fui un de ls redadeiros scritores de l Bielho Testamiento (na redadeira metade de l Seclo B a.C., dá grande çtaque al Nome Debino.

Outras obras de refréncia sugíren que L Nome deixou de ser ousado por buolta de 300 a.C.. Eibidéncia para esta data fui supostamente ancuntrada na auséncia de l tetragrama (ó dua trasliteraçon del) na traduçon Setuaginta Griega, ampeçada por buolta de 280 a.C.. Ye berdade que las cópias mais cumpletas de ls manuscritos de la Setuaginta Griega agora coincidas síguen uniformemente l questume de sustituir l Tetragrama YHWH por spressones sustitutas. Estes manuscritos percipales, remóntan solo al Seclo IB i al seclo V Mas çcubrírun-se recentemente cópias mais antigas de la Setuaginta Griega que cuntenien l Tetragrama YHWH, anque an forma fragmentária.

Ua deilhas, çcubierta ne l Eigito, son ls restros fragmentairos dun rolo de papiro de la LXX cun ua parte de Deuteronómio (32:3,6) eidantificado cumo Papiro Fouad Ambentário m.° 266. Apersenta 49 bezes l Tetragrama YHWH, scrito an carateles heibraicos quadrados, an cada oucorréncia ne l testo heibraico traduzido. Registran-se mais trés ocorréncias de YHWH an cachos nun eidantificados (116, 117 i 123). Ls peritos dátan este papiro cumo de l Seclo I a.C. , i neste causo, fúrun scritos quatro ó cinco seclos antes de ls manuscritos yá dezidos.

Comentando que ls cachos mais antigos de la Setuaginta Griega rialmente cunténen YHWH, l Dr. P. Kahle diç:

"Sabemos agora que l testo griego de la Bíblia [la Setuaginta], ne l que tange a tener sido scrito por judius para judius, nun traduziu l nome debino por Kýrius, mas l Tetragrama scrito cun lhetras heibraicas ó griegas fui retido an tales manuscritos. Fúrun ls crestianos que sustituíran l Tetragrama por Kýrius, quando l nome debino an lhetras heibraicas nun era mais antendido'."[5]

Assi, pul menos an forma scrita, nun eisiste eibidéncia sólida de qualquiera zaparecimiento ó abandono de la pernúncia de l Tetragrama YHWH ne l período a.C..

Ne l Seclo I, aparece pula purmeira beç algua eibidéncia dua atitude supersticiosa para cun esse nome. Flábio Josefo, storiador judiu que çcendia dua família sacerdotal, passado narrar la rebelaçon que Dius dou a Moisés ne l lhocal de l spinheiro ardiente, al falar subre pernúncia de l Nome de Dius de l tetragrama YHWH menciona solo:

"L Nome subre l qual stou proibido de falar."[6]

Esta mudança acunteciu nas traduçones griegas de la Setuaginta ne ls seclos que se seguírun a la muorte de "Jasus Cristo" (Yeshua) i de sous apóstolos. Na berson griega de Áquila, que data de l seclo II d.C., i na Heixapla de Orígenes, que data por buolta de 245, YHWH inda aparecie an carateles heibraicos.[7]

Inda ne l Seclo IB, Jerónimo, perito bíblico i tradutor de la Bulgata Lhatinla, diç ne l sou prólogo de ls lhibros bíblicos de Samuel i de Reis:

"I ancuntramos l nome de Dius, l Tetragrama, an ciertos belumes griegos mesmo hoije, spresso an lhetras antigas."[8]

La pernúncia de l Tetragrama YHWH[eiditar | eiditar código-fuonte]

L Códice Leningrado, de l Seclo XI

Na segunda metade de l purmeiro milénio na nuossa era, ls scribas coincido por massoretas antroduzírun un sistema de senhales bocálicos para facelitar la lheitura de l testo cunsunantal an heibraico que poderie cunduzir a einumaros seneficados i an beç d'anserir ls senhales bocálicos corretos de YHWH, ponírun outros senhales bocálicos para lhembrar al lheitor qu'el debie dezir Adhonai ("Soberano Senhor") ó Eilohín ("Dius").

L Códice de Leningrado, de l Seclo XI, ten ne l Tetragrama YHWH, senhales bocálicos para rezar Yehbíh, Yehbáh i Yehobáh. L'eidiçon de Ginsburg de l testo massorético ten senhales bocálicos para que reze Yehobáh. (Génenis 3:14) Ls heibraístas an giral son a fabor de Yahbéh cumo la pernúncia mais probable. Salientan que la forma abrebiada de l nome ye YahJah, na forma lhatenizada), cumo ne l Salmo 89:8 i na spresson HaleluYah (que senefica "Lhoubai la Jah!"; an pertués, ye bertida por Alaluia). Tamien las formas Yehóh, Yoh, Yah i Yáhu, ancuntradas na grafie heibraica de ls nomes Jeosafá, Josafá, Sefaties i outros, puoden todas ser deribadas de Yahwéh. Las trasliteraçones griegas feitas puls primetibos scritores crestianos andícan ua direçon algo aparecida. Inda assi, de modo algun hai ounanemidade subre l'assunto antre ls peritos.

La posiçon atual de las Testemunhas de Jeobá subre este punto resume-se al seguinte: Bisto que, atualmente, nun se puode tener certeza absoluta de la pernúncia, parece nun haber nanhun motibo para abandonar, an mirandés, la forma bien coincida, Jeobá, an fabor de Jabé. Se tal mudança fusse feita, anton, la bien de la coeréncia, debian ser feitas altaraçones na grafie i na pernúncia dua anfenidade d'outros nomes ancuntrados na Bíblia. Por eisemplo, Jeremias serie mudado para Yir.meyáh, Isaías se tornarie Yesha.yá.hu, i Jasus serie pernunciado Yehoh.shú.la an heibraico ó I.i.soús, ne l griego.

Inda assi reconhécen ne l lhibro Studo Perspicaç de las Scrituras:

"Na segunda metade de l purmeiro milénio EC, peritos judius antroduzírun un sistema de senhales para repersentar las bogales ausentes ne l testo cunsunantal heibraico. Cun refréncia al nome de Dius, an beç d'anserir ls senhales bocálicos corretos del, colocórun outros senhales bocálicos para lhembrar al lheitor qu'el debie dezir ’Adho•naí (que senefica “Soberano Senhor”) ó ’Eilo•hín (que senefica “Dius”)."[9]

Assi, pa l chamamiento relegiosa Testemunhas de Jeobá, coincer i dibulgar l nome pessonal de Dius ye cunsidrado mui amportante.

L Seneficado de l Nome[eiditar | eiditar código-fuonte]

L seneficado sato de l Tetragrama YHVH inda ye oubjeto de cuntrobérsia antre ls specialistas. An Éisodo 3:14, YHVH dixe la Moisés: “Ehiéh ashér ehiéh.” Segundo muitas traduçones de la Bíblia, esta spresson, ancuntrada ne l testo heibraico senefica: “You sou l que sou.”Almeida Rebista i Atualizada. I assi tamien cumprendírun ls tradutores de la Berson de ls Setenta: "Eigo eimi ho ón". Dixe Dius la Moisés: "You sou Aquel que ye". Dixo mais: "Assi dezirás als filhos de Eisrael: 'YOU SOU me ambiou até bós.' " - Bíblia de Jarusalen.

Esta spresson “You sou l que sou” ye ousada cumo títalo para Dius, para andicar qu'el rialmente eisistie. Esso correspunde a "You sou aquel que ye", "You sou l'eisistente". YHVH starie assi cunfirmando sue própia eisisténcia.

Outras traduçones berten: Serei l que you fur. La Traduçon de ls Binte i Quatro Lhibros de las Scrituras Sagradas, an anglés, de l Rabino Isaac Lheser, berte cumo sigue: “I Dius dixe la Moisés: Serei l que you fur: i el dixo: Assi dezirás als filhos de Eisrael: SEREI ambiou-me a bós. - [10]

La Bíblia Anfatizada, de Joseph Bryant Rotherhan, an anglés, scribe Éisodo 3:14 cumo sigue: “I Dius dixe la Moisés: Tornar-me-ei aqueilho que me agradar. I el dixo: Assi dezirás als filhos de Eisrael: Tornar-me-ei ambiou-me a bós.” La nota al pie de la páigina, subre este bersiclo, diç an parte: “Hayah [palabra bertida arriba ‘tornar-se’] nun senefica ‘ser’ eissencial ó ontologicamente, mas fenomenalmente. . . . L qu'el será nun ye spresso — El stará culs, ajudador, fortalecedor, lhibartador.” De modo qu'esta refréncia nun ye a la outo-eisisténcia de Dius, mas, antes, al qu'el pensa tornar-se para culs outros.- [11];

Ó: Amostrarei ser l que you amostrar ser. - Traduçon de l Nuobo Mundo de las Scrituras Sagradas.

Para estes studiosos, esto senefica que YHVH podie adatar-se a las circunstáncias, i que, l que quier qu'el percisasse tornar-se ó amostrar ser an harmonia cun sou propósito, el podie tornar-se i se tornarie ó amostrarie ser. Antenden que segundo la raiç de l Tetragrama na lhéngua heibraica, l Tetragrama puode seneficar “El Causa que Benga a Ser ó Amostrar Ser”, quier dezir, cun respeito a Si mesmo i cun respeito al que El se tornará ó amostrará ser, i nun cun respeito a criar cousas. Para estes tradutores, Dius nun starie solo cunfirmando sue própia eisisténcia, mas ansinando l qu'esse nome amplica. YHVH ‘amostrarie ser’, fazerie cun qu'el mesmo se tornasse l que quier que fusse perciso para cumprir las sues promessas.

Splícan que l berbo heibraico ha•yáh, de l qual deriba la palabra Eh•yéh, nun senefica solo “ser”. Antes, senefica “benir a ser; tornar-se”, ó “amostrar ser”. Bisto que nun se faç eiqui refréncia a la outo-eisisténcia de Dius, mas al qu'el pretende tornar-se para cun outros.

La nota al pie de la páigina subre Éisodo 3:14 de L Pentateuco i las Haftorás, testo heibraico cun traduçon i splanaçon an anglés, eiditado pul Dr. J. H. Heirtç comenta: “La maiorie de ls modernos segue Rashi an berter ‘Serei l que you fur’; ó, nanhues palabras puoden resumir todo l que El será pa l Sou pobo, mas la Sue fidelidade eiterna i sue misericórdia eimutable manifestar-se-on cada beç mais na ourientaçon de Eisrael. La repuosta que Moisés recibe nestas palabras, antoce, ye eiquibalente a: ‘Salbarei de l modo an que you salbar.’ Ye para assegurar als eisraelitas l fato de la lhibertaçon, mas nun rebela la maneira.”[12]

Antende-se qu'este nome sagrado, na rialidade, ye un berbo, la forma causatiba, andefenida, de l berbo heibraico hawáh. Assi, segundo estes studiosos, l Tetragrama YHVH senefica “El Causa que Benga a Ser”. Mostre Ser ó: Amostrará Ser, ancorporando an si mesmo un propósito. Assinala l Portador deste nome sclusibo cumo Aquel Que Ten un Perpósito.

Assi, ls eruditos nun stan totalmente d'acordo a respeito de l seneficado de l nome de Dius. Muitos tradúzen la spresson ancuntrada ne l testo heibraico: You sou l que sou. Outros, depuis de stensas pesquisas subre l'assunto acradítan que l nome ye ua forma de l berbo heibraico hawáh (tornar-se, benir a ser), seneficando “El Causa que Benga a Ser”.

Frequéncia ne ls scritos oureginales[eiditar | eiditar código-fuonte]

Soletraçon de l Tetragrama ne l testo massorético Heibraico cun puntos bocálicos an burmeilho. (Clicar na eimaige para ampliar.)

Muitos eiruditos i tradutores de la Bíblia defénden que se siga la tradiçon d'eiliminar l nome de Dius. Dízen que l'ancerteza a respeito de la pernúncia de l Tetragrama YHWH justifica l'eiliminaçon, i tamien sustentan que la supremacie i l'eisisténcia ímpar de l Berdadeiro Dius tórnan znecessairo que El tenga un nome specífico para se eidantificar de ls "outros diuses". Mas este cunceito nun acha apoio na Bíblia, quier ne l Antigo Testamiento, quier ne l Nuobo Testamiento.

L Tetragrama YHWH acuntece 6.828 bezes ne l testo heibraico de la Bíblia Heibraica de Kittel (BHK) i de la Bíblia Heibraica Stuttgartensia (BHS). La frequéncia an qu'aparece l Tetragrama amostra la sue amportança. L sou uso an todas las Scrituras ultrapassa an muito, l de qualquiera nomes-títalos, cumo seia "Soberano Senhor (an heibr. Adhonai)", "l [Berdadeiro] Senhor" (an heibr. Ha Adhóhn), Altíssemo (an heibr. Eilyón) "l [Berdadeiro] Dius" (an heibr. Ha Eilohín) i "Dius" (an heibr. Eilohín).

Ye dino de nota l'amportança dada als nomes própios antre ls pobos semíticos.

L Prof. George Thomas Manley andica:

"L nome nun ye simples rótulo, mas ye repersentatibo de la berdadeira personalidade daquel a quien pertenece. ... Quando ua pessona pon sou nome nua cousa ó an outra pessona, esta passa a quedar debaixo de sue anfluéncia i porteçon."[13]

Uso Moderno[eiditar | eiditar código-fuonte]

Alguas bersones de la Bíblia, trascríben l Tetragrama cumo Yahweh, Yabéh ó Jabé :

  • La Bíblia de Jarusalen - eidiçon brasileira (1981, cun rebison i atualizaçon na eidiçon de 2002) de l'eidiçon francesa Bible de Jérusalen:
    • Trascribe l nome pessonal de l Dius cumo Yahweh.
  • BÍBLIA Mensaige de Dius (Eidiçones Lhoyola de 1983):
    • Trascribe l nome pessonal de l Dius cumo Jabé.

Outras bersones de la Bíblia, trascríben l Tetragrama cumo Jeobá:

Bisto que la pernunciaçon oureginal de יהוה ye çcoincida, i bisto que yá por seclos l'uso de la traduçon Jeobá passou a ser muito dibulgado i stablecido antre muitos crestianos, tornando-se ua pernúncia fameliar an muitos lhénguas, bários grupos relegiosos, mais notablemente las Testemunhas de Jeobá, cuntínan l'ousá-la, inda que muitos outros grupos relegiosos faboréçan la pernúncia Jabé ó Yahbé, ó mesmo l títalo SENHOR.

Baticano[eiditar | eiditar código-fuonte]

Nua carta datada de 29 de júnio de 2008, l Baticano eimitiu ua nota oufecial, ourientando para que l nome Iabé deixe de ser outelizado ne l serbício lhitúrgico católico romano. La medida nun afetarie seneficatibamente la lhenguaige lhitúrgica, ua beç que l termo nun stá an las traduçones oufeciales de ls missales romanos, mas amplicarie na mudança d'alguns hinairos[15][16].

Outros usos de YHWH[eiditar | eiditar código-fuonte]

Geneva Bible, 1560. (Salmo 83:18)

Sendo amplamente coincido, durante seclos antes de l'era quemun nun habie dúbedas quanto la sue pernúncia, l que splica l'ouséncia dun abjad - un sistema de scrita cun simblos de las lhetras que reperséntan las cunsuantes.

La tradiçon relegiosa de ls judius, specialmente la sue tradiçon sotérica i mística, la cabala, cunsidra l Nome de Dius tan sagrado quanto ampernunciable. Nun se sabe al cierto l'ourige de tal tradiçon, ó cumo eilha se zambolbiu cul tiempo. Cré-se que se tenga oureginado ne l'alegado miedo de zoubedecer l 3º de ls dieç Mandamientos dados la Moisés. "Nun pernunciarás an falso l nome de Yahbé [YHWH] tou Dius, porque Yahbé [YHWH] nun deixará ampune aquel que pernunciar an falso l sou nome." (Éisodo 20:7, VJ - La proibiçon serie subre l malo uso de l Nome Debino, nó subre l sou uso.)

De qualquiera maneira, ls judius an algun período pós-eisílico, adotórun la palabra heibraica Adhonai (que senefica "Soberano Senhor") al pernunciáren l Tetragrama Sagrado. Assi, YHWH recebiu senhales bocálicos - colocados por copistas judius chamados massoretas - de forma que fusse pernunciado Adonai. Sendo assi, quedou reserbado solo als copistas i sacerdotes la correta pernúncia de YHWH codeficada nun sistema de senhales bocálicos.

La pernúncia Jeobá, para alhá d'aparecer an alguas bersones bíblicas, tamien ye ousada puls maçones, i rosacruzes. Las corrientes lhigadas al Cristandade Sotérico, cumo la Gnose i la Rosacruç, eidantifícan esse tetragrama cumo zeignaçon de l Sprito Santo, i nun de l Dius-Pai.

Na Cabala judaica[eiditar | eiditar código-fuonte]

Segundo la Cabala judaica, la Torá tenerie sido rebelada la Moisés ne l'alto de l Monte Sinai, i el tenerie registrado de forma scrita aqueilho que solo poderie ser antendido diretamente de Dius, garantindo assi que quede ampernunciable. Afirman ua eibentual relaçon de l Tetragrama cul nome de Adon (Yode) i Eiba (Chabah) ne l Génesis, yá que Yode-cHlaBlaH ye satamente YHWH, l Tetragrama Sagrado, dando a antender ua relaçon mais perfunda inda antre l "Senhor Dius" i sue obra.

Cul passar de l tiempo, ls judius adotórun outras spressones sustitutas para se referir al Tetragrama Sagrado: "L Nome", "L Bendito" ó "L Cielo".

Na Cabala, las palabras correspónden a balores que son calculados ousando-se ua atribuiçon de balores a las lhetras de l'alfabeto heibraico. Esto chama-se gematria. Ye cunsidrado un de ls mais amportantes macanismos d'anterpretaçon de l testo bíblico ousados puls cabalistas i místicos judius. Ousando gematrie, ls cabalistas calcúlan l balor numérico de l Tetragrama Sagrado cumo sendo 26 (Yode = 10, Hé = 5, Bau = 6, Hé = 5; 10 + 5 + 6 + 5 = 26 ), cujo númaro menor ye 8 (2+6). Pa ls rabinos, l númaro 26 tamien ye sagrado pus eidantifica-se cul Tetragrama YHWH. Ls oucultistas anterprétan l Tetragrama YHWH i outros simblos cabalisticos cumo signos mágicos poderosos capazes d'abrir las puortas de la cuncéncia houmana.

“Jeobá” ó “Jabé”?[eiditar | eiditar código-fuonte]

Nome IEHOVAH scrito nua parede dua eigreija norueguesa. (Fuonte: L Nome Debino na Noruega)

Anque de la çcusson subre sue ourige i seneficado, muitos dízen que ls sonidos bocálicos oureginales de l Tetragrama YHWH jamales seran coincidos, stando perdida la pernúncia oureginal. Tal posiçon ten lhebado a debates apeixonados subre l'assunto, tanto por parte d'eiruditos cumo de relegiosos, l que ténen perduzido antressantes cunclusones.

Alguns dízen que se l nome de Dius fusse Jeobá, nun se falarie alaluia (Hallelu Yah), i si aleluieo ó Hallelu Yeho - ("Glória la Yehowah" Jeobá). Mas Hallelu Yah - (Jah seia lhoubado").

Esta cuntrobérsia ben sendo trabada por muitos anhos. Atualmente, muitos eiruditos parécen faborecer l nome “Jabé” (ó “Iahweh”), de dues sílabas. Mesmo assi, l Heibraico ó Aramaico, nun se ousaba bogales, era solo cumpuosta por cunsuantes.

Mas, cunsidrando alguns eisemplos de nomes própios ancuntrados na Bíblia, qu'ancluen ua forma abrebiada de l nome de Dius na traduçon Jeobá. George Wesley Buchanan, porsor emérito ne l Seminário Teológico de Wesley, Washington DC, EUA, afirma qu'esses nomes própios puoden fornecer andicaçon de cumo se pernunciaba l nome de Dius.

Jehobah an manuscritos de Willian Blake.

George Wesley Buchanan splica:

"Na antiguidade, ls pais muitas bezes dában als filhos l nome de sues denidades. Esto senefica que pernunciában ls nomes de ls filhos assi cumo se pernunciaba l nome de la denidade. L Tetragrama fui ancluído an nomes de pessonas, i eilhes siempre ousában la bogal de l meio."

Por eisemplo, Jonatana aparece cumo (Yo•na•thán ó Yeho•na•thán) na Bíblia heibraica, senefica “YHWH dou”. L nome de l porfeta Eilias ye ’I•li•yáh ó ’I•li•yá•hu. Segundo l Porsor Buchanan, Eilias senefica: “Miu Dius ye [YHWH].” De l mesmo modo, l nome heibraico para Jeosafá (Yeho•sha•phát), senefica “YHWH julgou”.

La pernúncia de l Tetragrama cun dues sílabas, cumo “Jabé” (ó “Yahweh”), nun permitirie l'eisisténcia de l sonido de la bogal l cumo parte de l nome de Dius. Mas, nas dezenas de nomes bíblicos qu'ancorpóran l nome debino, l sonido desta bogal de l meio aparece tanto nas formas oureginales cumo nas abrebiadas, cumo an Jeonatana i an Jonatana.

L Porsor Buchanan[17] diç a respeito de l Nome Debino:

"An nanhun causo se omite la bogal o ó oh. La palabra era a las bezes abrebiada cumo ‘Ya’, mas nunca cumo ‘Ya-weh’. . . . Quando l Tetragrama era pernunciado cun ua solo sílaba, era ‘Yah’ ó ‘Yo’. Quando era pernunciado cun trés sílabas, era ‘Yahowah’ ó ‘Yahowah’. Se fusse algua beç abrebiado la dues sílabas, tenerie sido cumo ‘Yaho’." - Biblical Archaeology Review.
JEHOVA an trechos de Raymond Martin an Pugio Fidei adbersus Mauros eit Judaeos de 1270 (pag. 559).

Segue-se outra declaraçon feita pul heibraísta Wilheln Gesenius, ne l Dicionário Heibraico i Caldaico de las Scrituras de l Bielho Testamiento (an alman):

"Ls que áchan que יהוה [Ye-ho-wah] era la pernúncia rial [de l nome de Dius] nun stan totalmente sin base para defender sue oupenion. Assi se puoden splicar mais sastifatoriamente las sílabas abrebiadas והי [Ye-ho] i יו [Yo], cun qu'ampeçan muitos nomes própios."

Na antroduçon de la traduçon de (Ls Cinco Lhibros de Moisés), Eberett Fox afirma:

"Tanto las tentatibas antigas cumo las nuobas, para recuparar la pernúncia ‘correta’ de l nome heibraico [de Dius], nun fúrun bien-sucedidas; nun se puode probar cunclusibamente l ‘Jeobá’ que se oube a las bezes, nin l padron eirudito ‘Jabé’ ‘Iahweh’."[18]


Ls studos eiruditos cuntinórun. Ls judius deixórun de pernunciar l nome de Dius antes de ls massoretas zambolbíren l sistema de puntos bocálicos. Nun hai cumo se probar quales bogales acumpanhában las cunsuantes YHWH (יהוה).

Inda assi, ls nomes própios de personaiges bíblicos dan feitiços de l'antiga pernúncia de l nome de Dius. Assi, alguns eiruditos cuncórdan que la pernúncia “Jeobá”, seia correta.

La pernúncia oureginal de יהוה ye çcoincida, mas por seclos l'uso de la traduçon Jeobá[19], passou a ser amplamente dibulgado i stablecido antre muitos crestianos, tornando-se ua pernúncia fameliar i popular an muitos lhénguas, assi bários grupos relegiosos, mais notablemente las Testemunhas de Jeobá, cuntínan l'usá-la, inda que muitos outros grupos relegiosos faboreçan la pernúncia Jabé ó Yahbéh, ó mesmo l títalo SENHOR. Segundo eilhas, ls dibersos nomes própios eisistentes son muitas bezes pernunciados de maneiras defrentes a la lhéngua oureginal, i assi cumo l nome "Jasus", trasliterado de l'oureginal Ye·shú·la‘ ó [benido de Josué] Yeho·shú·la‘, nun se deberie abandonar l'uso de l nome "Jeobá" solo por nun se saber la pernúncia eisata deste[20].

Trascriçon an defrentes lhénguas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Lhéngua Nome Lhéngua Nome
Africáner Jehóba Romeno Iehoba
Árabe Eigoba/Jahoba [1][lhigaçon einatiba]يهوه Māouri Ihowa
Awabakal Yehóa Motu Iehoba
Bósnio Jehoba Macedónio Јахве
Bugotu Jihoba Narrinyeri Jehobah
Búlgaro Йехова Nembe Jihoba
Croata Jehoba / Jahbe Petats Jihouba
Dinamarqués Jahbe (/ Jehoba) Polaco Jehowa / Jahwe
Nerlandés Jehoba / Jahwe(h) Pertués Iabé (Jabé) Yahweh / Jeobá
Efik Jehobah Ewe (Ʋeigbe) Yehowah
Anglés Jehobah / Yahweh Russo Иегова / Яхве
Fiji Jioba Samoa Ieoba
Finlandés Jahbe / Jehoba Sérbio Јехова / Jehoba
Francés Yahbé / Jéhobah SeSotho Jehoba
Futuna Ihobah Spanhol Yabé Yahbeh /Jehobá
Alman Jehoba / Jahwe KiSwaheli Yehoba
Griego Iehoba / Yiahbe Ιεχωβά / Γιαχβέ Sueco Jehoba / Jahbe
Húngaro Jahbe / Jehoba Tagalo Jehoba/Yahweh
Eigbo Jehoba Taitiano Jehobah
Andonésio Yehuwa Tongan Jihoba
Eitaliano Geoba / Jahbe Turco Yehoba
Japonés EHOVA/YAHAWE
エホバ / ヤハウェ
XiBenda Yehoba
Coreano Yeohowa 여호와
Yahwe 야훼
Xhosa u Yehoba
Mandarin chinés tradecional Yéhéhuá / Yǎwēi / Yǎwēi
耶和華/雅威/雅巍
Yoruba Jehofah
Mandarin chinés simples Yéhéhuá / Yǎwēi / Yǎwēi
耶和华/雅威/雅巍
Zulu u Jehoba

Bei tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

L Commons ten ua catadorie cun eimaiges i outros fexeiros subre Jeobá

Refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]

  1. Pains are taken to refute the arguments based on the grammatical plurals employed in Biblical texts when referring to God. "Elohim" does not designate a plurality of deities. The very context shows this, as the verbs in the predicate are in the singular. The phrase "Let us make man in our image" (Gen. i. 26) is proved by the subsequent statement, "so God created man in his own image" (ib. verse 27), to refer to one God only (Yer. Ber. ix.; Gen. R. viii., xix.). Nor, according to R. Gamaliel, is the use of both "bara" and "yaẓar," to connote God's creative action, evidence of the existence of two distinct divine powers (Gen. R. i.). The reason why in the beginning one man only was fashioned was to disprove the contention of those that believe in more than one personality in God (Sanh. 38a). God had neither associate nor helper (Sanh. 38b; Yer.Shab. vi. 8d; Eccl. R. iv. 8). The ever-recurrent principle throughout haggadic theological speculations is that there is only one "Reshut" ("Reshut aḥat hu" = "personality"). (http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=282&letter=G#0)
  2. http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=52&letter=N&search=God#165
  3. Foto galerie de Laquis (Tell ed-Duweir)
  4. La Anciclopédia Judaica, 1976, Vol. 12, pág. 119.
  5. La Genizá de l Cairo, Oxford, 1959, pág. 222, an anglés.
  6. Antiguidades Judaicas", Bol. II, pág. 276
  7. La Rebista de Studos Teológicos, Oxford, Vol. XLV, 1944, pág. 158-9, an anglés
  8. Papiros Bíblicos Griegos, de F. Dunand, Cairo, 1966, pág. 47, m.º 4
  9. Studo Perspicaç de las Scrituras Belume 2 páigina 495
  10. The Twenty-Four Books of the Holy Scritures (1853; ampresson de 1914), (Le). Traduçon anglesa de Isaac Leser.
  11. The Amphasised Bible (1897), Joseph B. Rotherhan. (Ro)
  12. The Pentateuch and Haftorahs, de l Dr. J. H. Heirtç, C. H. Soncino Press, Lhondres, 1950 I.C.
  13. Nuobo Dicionário de la Bíblia, eiditado por J. D. Douglas, 1985, pág. 430.
  14. Rebista La BÍBLIA NO BRASIL 2001 N.192 páiginas 13-16; Biblia Sagrada_ eidiçon special eilustrada_2001 Rebista i atualizada ne l Brasil, apersentaçon de la páigina 5; Bíblia de diçncia THOMPSON Suplemiento de la páigina 1377; La Bíblia an pertués João Ferreira de Almeida_ quien era el? Anuário de las testemunhas de Jeobá- 1997, pag.128-129
  15. .com/bnews/getstory.asp?number=90429 Catholic World News Arquibado an 2013-07-26 ne l Wayback Machine. (13 d'agosto de 2008)
  16. .com/t/2008/otober/9.15.html Christianity Today Magazine[lhigaçon einatiba] The Batican gives orders to scise the name from worship. Do Protestants agree?
  17. Biblical Archaeology Rebiew
  18. The Five Books of Moses: A New English Traslation with Commentary and Notes, 1995
  19. Páigina oufecial de la Torre de Vigie - La batailha contra l nome de Dius[lhigaçon einatiba]
  20. Rebista La Sentinela, 1984, 1° de júnio, páiginas 4-7

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

an pertués
an anglés
an spanhol
an alman