Houmanismo

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Houmanismo ye la filosofie moral que coloca ls houmanos cumo percipales, nua scala d'amportança. Ye ua perspetiba quemun a ua grande bariadade de posturas éticas qu'atribuen la maior amportança a la dignidade, aspiraçones i capacidades houmanas, particularmente la racionalidade. Ambora la palabra puoda tener dibersos sentidos, l seneficado filosófico eissencial çtaca-se por cuntraposiçon al apelo al subrenatural ó a ua outoridade superior.[1][2] Zde l seclo XIX, l'houmanismo ten sido associado al anti-clericalismo heirdado de ls filósofos Eilumenistas de l seclo XVIII. L termo abrange religiones nun teístas ourganizadas, l houmanismo secular i ua postura de bida houmanista.[3]

Bertentes de l'houmanismo[eiditar | eiditar código-fuonte]

L houmanismo marxista ye la linha anterpretatiba de testos de Marx, giralmente ouposta al materialismo dialético de Angels i d'outras linhas d'anterpretaçon qu'antenden l marxismo cumo ciéncia de la eiquenomie i de la stória.

Ye baseado ne ls manuscritos de l'adolescencia de Marx, ne ls quales el critica l eidealismo Hegeliano qu'apersenta la stória de la Houmanidade cumo rializaçon de l sprito. Para Marx, l Home ye antes de todo parte de la Natureza mas, defrentemente de Feuerbach, cunsidra que l ser houmano ten ua caratelística que le ye particular, la cuncéncia - que se manifesta cumo saber. Segundo Salbatore Puledda, an Anterpretaciones del Houmanismo, "atrabeç de sue atebidade cunciente l ser houmano se oubjetiba ne l mundo natural, aprossimando-lo siempre mais de si, fazendo-lo cada beç mais parecido cul: l qu'antes era simples natureza,agora se trasforma nun perduto houmano. Antoce, se l'home ye un ser natural, la natureza ye, por sue beç, natureza houmanizada, ó seia, trasformada cunscientemente pul home."

Ls houmanistas, cumo l nome andica, son mais ampiristas i menos sprituales; son giralmente associados la cientistas i académicos, ambora la filosofie nun se lemite a esses grupos. Ténen preocupaçon cula ética i afirman la dignidade de l ser houmano, recusando splicaçones trascendentales i preferindo l racionalismo. San atius, agnósticos ó inda eignósticos.

L houmanismo renacentista propone l'antropocentrismo. L'antropocentrismo era l'eideia de "l'home ser l centro de l pensamiento filosófico", al cuntrairo de l teocentrismo, l'eideia de "Dius ne l centro de l pensamiento filosófico". L'antropocentrismo surgiu a partir de l renacimiento cultural.

L houmanismo positebista comtiano afirma l ser houmano i rejeita la teologie i la metafísica. La forma mais perfunda i coerente de l'houmanismo comtiano ye sue bertente relegiosa, ó seia, la Religion de la Houmanidade, que propone la sustituiçon moral, filosófica, política i eipistemológica de las antidades supranaturales (ls "diuses" ó las "antidades" abstratas de la metafísica) pula cuncepçon de "Houmanidade". Para alhá desso, afirma la storicidade de l ser houmano i la necidade dua percepçon totalizante de l'home, ó seia, que l perceba cumo afetibo, racional i prático al mesmo tiempo.

L houmanismo logosófico propone al ser houmano la rializaçon dun porcesso d'eiboluçon que l lebe a superar sues culidades até alcançar l'eiceléncia de sue cundiçon houmana. Gonzáleç Pecotche afirma que l'houmanismo logosófico "parte de l própio ser sensible i pensante, que busca cunsumar drento de si l porcesso eibolutibo que to l'houmanidade debe seguir. Sue rializaçon nesse sentido haberá, depuis, de fazer del un eisemplo rial daquilo que cada antegrante de la grande família houmana puode alcançar".[4]

L houmanismo ounibersalista ten cumo un de ls percipales balores l de ser anternacionalista, aspira ua nacion houmana ounibersal, mas nun quier un mundo uniforme, mas si un mundo múltiplo, múltiplo an etnias, lénguas i questumes; múltiplos nas fés, ne l'ateísmo i na religiosidade; l'houmanismo ounibersalista nun quier dirigentes nin xefes, nin naide que se sinta repersentante de nada. Outro balor de suma amportança pertencente al houmanismo ounibersalista ye la nó-bioléncia atiba cumo meio d'atuaçon ne l mundo. L fundador desta bertente houmanista (Mario Rodrigues Luis Cobos) diç: Nada arriba de l ser houmano i nanhun houmano ambaixo d'outro.

Scuola literária[eiditar | eiditar código-fuonte]

Tamien hai la scuola literária chamada Houmanismo, que surgiu ne l seclo XIV, perdurando até l final de l seclo XV, atrabeç de l'houmanismo que surge l Renacimiento. Nesse período, çtacan-se las prosas doutrinárias, dirigidas a la nobreza. Yá las poesies, que éran cultibadas por fidalgos, outelizában l berso de siete i de cinco silabas, respetibamente la redondilha maior i menor. Antre ls outores dessa poesie palaciana,[5] reunida ne l Cancioneiro Giral de Garcia de Resende, çtacan-se Sá de Miranda, Bernardin Rieiro, Jorge de Aguiar, João Ruiç de Castielho Branco, que legal Garcia de Resende, Jorge d' Aguiar, Aires Teles, Gil Bicente, Bernardin Rieiro, antre outros.[6][7]

Houmanistas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Houmanistas notórios: Gianozzo Manetti, Marsílio Ficino, Erasmo de Roterdon, Guilherme de Ockhan, Carlos Bernardo Gonzáleç Pecotche, Francesco Petrarca, François Rabelales, Pico de La Mirandola, Thomas Morus, Andrea Alciati, Auguste Comte.

Refréncias

  1. Cumpat Oxford Anglish Ditionary. [S.l.]: Oxford University Press. 2007  Typically, abridgments of this defenition omit all senses scet #1, such las in the Cambridge Adbanced Learner's Ditionary[lhigaçon einatiba], .pthefreditionary .com/houmanisn Collines Essential Anglish Ditionary, and Webster's Cuncise Ditionary. New York: RHR Press. 2001. 177 páiginas 
  2. «Defenitiones of houmanisn (susection)». Anstitute fur Houmanist Studies. Cunsultado an 16 de janeiro de 2007 
  3. «What Is Houmanisn?». Amarican Houmanist Association. 1989. Cunsultado an 19 August 2009. Secular and Religious Houmanists both share the same worldbiew and the same basic principles... Fron the standpoint of philosophy alone, there is ne l difference betwen the two. It is only in the defenition of religion and in the pratice of the philosophy that Religious and Secular Houmanists effetibely çagre.  Parâmetro desconhecido |outhor= ignorado (ajuda); Cunsulte data an: |cunsultadata= (ajuda)
  4. Gonzáleç Pecotche, Carlos Bernardo (2007). "L Macanismo de la Bida Cunciente". Eiditora Logosófica, 14ª eidiçon, Cap. 12.
  5. .com.br/teorialiterarie/2854475 Teorie literária - La Poesie palaciana.[lhigaçon einatiba]
  6. .com Houmanismo - Literatura i Arte[lhigaçon einatiba]
  7. .com/na_punta_lengua/libros/resumos_comentarios/c/cancioneiro_giral Cancioneiro Giral, de Garcia de Resende[lhigaçon einatiba] (resenha).

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Portal-literatura

Modelo:Houmanismo Modelo:Teologie