Fiódor Dostoiévski

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Fiódor Mikháilobich Dostoiévski[nota 1] (an russo Фёдор Миха́йлович Достое́вский, AFI [ˈfʲodər nʲɪˈxajləbʲɪtɕ dəstɐˈjɛfskʲɪj]; Moscobo, 11 de Nobembre de 1821San Petersburgo, 9 de Febreiro de 1881) – a las bezes screbido cumo Dostoievsky – fui un scritor russo, cunsidrado un de l maiores romancistas de la literatura russa i un de l mais einobadores artistas de todos ls tiempos.[1] Ye tenido cumo l fundador de l eisistencialismo, mais frequentemente por Notas de l Subterráneo, çcrebido por Walter Kaufmann cumo la "melhor perpuosta para eisistencialismo yá screbida."[2]

La obra Dostoevskiana splora la outoçtruiçon, l matar-se i l assassinato, para alhá de analisar stados patológicos que lhieban al suicídio, a la loucura i a matar-se: sous scritos son chamados por esso de "romances de eideias", pula retrataçon filosófica i atemporal dessas situaçones.[3] L modernismo lhiterário i bárias scuolas de la teologie i psicologie fúrun anfluenciadas por sues eideias.[3]

Dostoiévski, als 17 anhos, tubo ua grande crise de eipilepsia passado saber que sou pai habie sido assassinado puls própios quelonos,[4] i deixou l eisército cinco anhos depuis para dedicar-se antegralmente a la atebidade lhiterária. Dostoiévski passou a afastar-se de las armas, mas acabou ambolbendo-se an cunspiraçones rebolucionárias, de las quales passou pula prison i pula cundenaçon de muorte, anque la pena tenga sido quemutada. Alguns outores acradítan que essas deficuldades pessonales ajudórun Fiódor a stabelecer-se cumo un de ls maiores romancistas de l mundo,[5] mas de fato sou reconhecimento definitibo cumo "scritor ounibersal" bieno solamente depuis de l anhos 1860, cula publicaçon de sous grandes romances: L Eidiota i Crime i Castigo, este publicado an 1866, cunsidrado por muitos cumo ua de las obras mais famosas de la lhiteratura mundial.[6]

Sou redadeiro remanse, Ls Armanos Karamázob, fui cunsidrado por Sigmund Freud cumo l melhor remanse yá screbido.[7] Segundo l biógrafo Nicholas Berdiaieb, la obra Dostoevskiana ben atengindo grande popularidade ne l Brasil por causa de "[…][sues] caratelísticas mui próssimas de l brasileiro", i salienta que "[la obra de Fiódor] ye marcada pul anticapitalismo, por ua reaçon al capitalismo salbaige, algo que parece tocar l lheitor brasileiro hoije."[8] La obra de Dostoiévski eiserce ua grande anfluéncia ne l remanse moderno, lhegando a el un stilo caótico, zourdenado i que apersenta ua rialidade alucinada.[8]

Biografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Purmeiros anhos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mariinsky Spital an Moscobo, lhocal de nacimiento de Dostoiévski.

Fiódor fui l segundo de l siete filhos nacidos de l casamiento antre Mikhail Dostoyevski i Marie Fedorobna. Mikhail era un pai outoritário, anton médico ne l Spital de pobres Mariinski, an Moscobo,[9] i la mai era bista puls filhos cumo un paraíso de amor i de proteçon de l ambiente familiar.

Sou pai tornou-se un nobre an 1828.[3] Até 1833, Fiódor fui eiducado an casa, mas cula muorte precoce de la mai por tuberculose an 1837, i la decorriente depresson i alcolismo de l pai, fui cunduzido, cul armano Fiódor Mikhail, a la Scuola Melitar de Angenharie de San Petersburgo, adonde ampeçou a demunstrar antresse pula Literatura.[10]

An 1839, quando tenie zuito anhos, recebiu la ambora de que sou pai habie muorto. Ye aceito hoije, mas sin probas cuncretas, que l doutor Mikhail Dostoiévski, sou pai, fui assassinado puls própios serbos de sue propiadade rural an Darabói, andignados cun ls malos tratos sofridos.[11] Tal fato eiserceu gran anfluéncia subre l feturo de l moço Fiódor, que deseiou ampetuosamente la muorte de sou progenitor i an cuntrapartida se culpou por esso, fato que motibou Freud a screbir l polémico artigo Dostoiévski i l Parricídio.[12][13]

Dostoiévski sofrie de eipilepsie i sou purmeiro ataque acunteciu quando tenie nuobe anhos.[14] Sues speriéncias eipiléticas serbírrn-le de base para la çcriçon de alguns de sous personaiges, cumo l príncepe Myshkin ne l remanse L eidiota, i de Smerdyakob na obra Ls Armanos Karamazob.

Ampeço de la carreira lhiterária[eiditar | eiditar código-fuonte]

Fiódor Dostoiévski cumo angenheiro.

Na Academie Melitar de Angenharie, an San Petersburgo, Dostoiévski daprendiu matemática, un tema que çprezaba. Tamien studou la obra de Shakespeare, Pascal, Vitor Hugo i I.T.La. Hoffmann. Nesse mesmo anho, screbiu dues peças románticas, Mary Stuart i Boris Godunob, anfluenciado pul poeta romántico alman Friedrich Schiller. Dostoiévski çcrebie-se cumo un "sonhador" an sue mocidade i, an seguida, un admirador de Schiller. An 1843, treminou sous studos de angenharie i adqueriu la patente de tenente melitar, angressando na Direçon-Giral de l Angenheiros, an San Petersburgo.

An 1844, Honoré de Balzac l besitou an San Petersburgo, i Dostoiévski, cumo ua forma de admiraçon, fizo sue purmeira traduçon, Eugenia Grandet,[3] i saldou ua díbeda de 300 rublos cun un agiota. Esta traduçon çpertou sue bocaçon, lhebando-lo pouco tiempo depuis a abandonar l eisército para dedicar-se sclusibamente a la lhiteratura.[15] Trabalhou cumo zamhista técnico ne l Menistério de la Guerra, an San Petersburgo. Fizo traduçones de Balzac i George Sand.

Alugou, an 1844, ua casa an San Petersburgo i dedicou-se a la scrita de cuorpo i alma. Nesse mesmo anho, deixou l eisército i ampeçou a screbir sue purmeira obra, l remanse eipistolar Giente Pobre,[16] trabalho que eirie fornecer-le eisitos de la crítica lhiterária, cuja lheitura de Bielínski, l mais anfluente crítico de la lhiteratura russa, l fizo acraditar ser Dostoiévski "la mais nuoba rebelaçon de l cenário lhiterário de l pais."

An L Diário dun Scritor, recordou que passado cuncluir Giente Pobre dou ua cópia para sou amigo Dmitry Grigorobich, que la antregou al poeta Nikolai Aleksebich Nekrasob. Cula lheitura de l manuscrito an boç alta, ambos quedórun pasmados pula percepçon psicológica de la obra.[3] A las quatro horas de la manhana, fúrun até Dostoiévski para dezir que sou purmeiro remanse era ua obra-prima. Nekrasob mais tarde antregou la obra a Bielínski. "Un nuobo Gogol apareciu!", dixo Nekrasob. "Cuntigo, la primabera de Gogol nace cumo roques!". Bielínski respundiu a Dostoiévski.[3]

Modelo:Quotation

L lhibro fui publicado ne l anho seguinte, fazendo de Dostoiévski ua celebridade lhiterária als binte i quatro anhos de eidade. Al mesmo tiempo, ampeçou a cuntrair alguas díbedas i sofrer mais frequentemente de eipilepsia. Ls sous romances seguintes, dues bezes (1846), Nuites Brancas (1848), que retrata la mentalidade dun sonhador, Niétochka Nezbánoba (1849) i la Ambeija de l Marido i mulhier d'Outro, nun tubírun l eiito sperado, i sofrírun críticas mui negatibas, que fazírun cun que Dostoiévski margulhasse an depresson.[13] Nesta época antrou an cuntato cun alguns grupos de eideias outópicas, chamados niilistas, que percurában la lhibardade houmana.[17][18]

Eisílio na Sibéria[eiditar | eiditar código-fuonte]

Dostoiévski fui detenido i preso an 23 de abril de 1849 por partecipar dun grupo anteletual lhiberal chamado Círclo Petrashebski, cula acusaçon de cunspirar contra l Nicolau I de la Rússia.[3] Depuis de las reboluçones de 1848, na Ouropa, Nicolau mostrou-se eisitante a qualquiera ourganizaçon clandestina que poderie poner an risco sue outocracie.[3]

An 23 de abril de 1849, el i ls outros nembros de l Círclo Petrashebski fúrun presos. Dostoiévski passou uito meses na prison até que, an 22 de dezembre, la sentença de muorte por fuzilamento fui anunciada. Dostoiévski tubo de poner-se delantre al peloton de fuzilamento cun ua benda i até mesmo oubir ls sous çparos. Ne l redadeiro sfergante, las armas fúrun abaixadas i un mensageiro trouxe la anformaçon de que czar habie decidido poupar la bida de l scritor.[3] Sue pena fui quemutada para cinco anhos de árduo trabalho an Omsk, na Sibéria.

L príncepe Myshkin, de L Eidiota, oufrece bárias çcriçones subre essa mesma speriéncia. Passado la simulaçon de la eisecuçon, Fiódor passou a apreciar l própio porcesso de la bida cumo un don ancumparable i, al cuntrário de l determinismo i de l pensamiento materialista, l balor de la libardade, antegridade i respunsablidade andebidual.[3]

Durante este tiempo ls ataques eipiléticos oumentórun inda mais. Anhos mais tarde, Dostoiévski çcrebiu sou sofrimento pa sou al armano, dezindo-se un "silenciado nun caixon "[19] i que l lhocal adonde staba "deberie tener sido demolido anhos atrás".

Modelo:Quotation

Fui lhibartado an 1854 i cundanado a quatro anhos de serbício ne l Sétimo Batalhon, na fortaleza de Semipalatinsk, ne l Cazaquiston, para alhá de suldado por tiempo andefinido.[3] Apeixona-se por Marie Dimítriebna Issáiebna, mulhier dun coincido. Cula muorte de l marido i yá ne l próssimo anho, an febreiro de 1857, cásan-se.[20] Na nuite de núpcias Dostoiévski sofriu ua biolenta crise de eipilepsia.[21]

Carreira lhiterária posterior[eiditar | eiditar código-fuonte]

Dostoiévski an 1863.
Dostoiévski passado eisílio.

Depuis de dieç anhos boltou a la Rússia.[3] Na Sibéria chamou la speriéncia dua "regeneraçon" de las sues cumbiçones, i rejeitou la atitude cundescendente de anteletuales, que pretendian ampor sous eideales políticos subre la sociadade, i chegou a acraditar na bondade fundamental de la dignidade i de l pobo quemun. Çcribiu esta mudança ne l rabisco que aparece an L Diário dun Scritor, L Mujique Marei: "Sou filho de la çcrença i de la dúbeda, até al persente i mesmo até a la sepultura. Que terrible sofrimiento me causou, i me causa inda, la sede de acraditar, tanto mais fuorte na mie alma quanto maior ye l númaro de argumientos cuntrários que an mi eisiste! Nada hai de mais guapo, de mais perfundo, de mais purfeito de l que Cristo. Nun solo nun hai nada, mas nin sequiera puode haber."[3]

Studos médicos permitiran diagnosticar que Fiódor sofrie de eipilepsia temporal. Las sues crises sistemáticas, que el atribuíe a "ua speriéncia cun Dius", tubírun papel amportante an sue crise relegiosa i an sue cumberson durante l çterro, quando la Bíblia era sue sola lheitura. Dostoiévski tornou-se un fuorte crítico de l niilismo i de l mobimiento socialista, i dedicou an sou lhibro L Diário dun Scritor para sponer eideias críticas al cunserbadorismo socialista.[22][23] Formou ua amisade cul stadista cunserbador Konstantin Pobedonostseb i abraçou alguns de l percípios de l Pochbennichestbo. Por este tiempo ampeçou a screbir Mimórias de la Casa de ls Muortos, baseado an sues speriéncias cumo presioneiro.[3]

An 1859, passado meses de árduo sfuorço, cunseguiu ser solto debaixo de la cundiçon de morar an qualquier lhugar, fuora an San Petersburgo i Moscobo, i assi, demudou-se para Tber. El cunseguiu publicar L Suonho de l Tio i Adeia Stepánchikobo. Las obras nun tubírun las críticas speradas por Dostoiévski.[15] An dezembre de l mesmo anho, fui finalmente outorizado a retornar a San Petersburgo, adonde fundou cun sou armano Mikhail la rebista Vremya ("Tiempo"), que ne l purmeiro númaro publicou Houmilhados i Oufendidos, tamien anspirada an sou trabalho na Sibéria.[3] Sue obra Mimórias de la Casa de l Muortos fui un gran eisito quando anton publicada an capítulos ne l jornal L Mundo Russo.[24]

Purmeira eidiçon de l Vremya.

Antre 1862 i 1863, fizo bárias biaiges pula Ouropa, ancluindo Berlin, Paris, Londres, Genebra, Turin, Florença i Biena. Durante essas biaiges tubo un relacionamento amoroso fugaç cun Paulina Súsloba, ua studante de eideias progressistas. Perdiu mui denheiro a jogar i retornou a la Rússia na fin de outubre de 1863, solico i sin recursos. Durante este tiempo l sou jornal tenie sido proibido, por publicar un artigo subre la Reboluçon Polaca de 1863.[15]

An 1864, cunseguiu eiditar cun sou armano l jornal chamado Eipoja ("Época"), adonde publicou Mimórias de l Susolo. Sou ánimo acabou passado la muorte de sue mulhier, seguida pouco depuis pula de sou armano. Para alhá desso, sou armano Mikhail deixou ua biúda, quatro filhos i ua díbeda de 25 mil rublos, tenendo de sustentá-los.[15] Perfundamente depressibo i biciado an jogos, acumulou einormes díbedas. Para sanar sous porblemas financeiros, scapou pa l strangeiro, adonde perdiu l restante de l denheiro que ganhara an casinos.[21] Eilhi se rencontrou cun Paulina Súsloba i tentou reatar l relacionamiento, mas fui rejeitado.

An 1865 ampeçou a eilaborar Crime i Castigo, ua de sues obras capitales, que apareciu na rebista L Mensageiro Russo, cun grande sucesso. Quando sou eiditor determinou un cúrtio prazo para que treminasse l lhibro, cuntratou Anna Grigóriebna Snítkina, na época cun binte i quatro anhos, a quien dedicou, an solo binte i seis dies, l lhibro L Jogador.[21] L relacionamiento cun Anna finalmente treminou an casamiento an 15 de febreiro de 1867.[21]

Túmulo Dostoiévski ne l monastério Alexander Nevsky.

Juntos cuntinórun a biajar pula Ouropa i Genebra, adonde naciu i morriu pouco tiempo depuis sue purmeira filha. An 1868 screbiu L Eidiota i, an 1871, treminou Ls Andemoniados, publicado ne l anho seguinte. A partir de 1873 publicou an jornal Diário dun Scritor, que screbiu solico, cumpilando stórias cúrtias, artigos políticos i críticas lhiterárias, tenendo grande eisito. Esta publicaçon serie anterrompida an 1878, para dar ampeço a la eilaboraçon de l sou redadeiro remanse, Ls Armanos Karamazob, que fui publicado an grande parte ne l jornal russo L Mensageiro.

An 1880 partecipou de la einauguraçon de l monumiento a Aleksandr Pushkin an Moscobo, adonde proferiu un çcurso memorable subre l çtino de la Rússia ne l mundo. An 8 de nobembre desse anho, tremina Ls Armanos Karamazob, an San Petersburgo. Morriu nesta cidade, an 9 de febreiro de 1881, dua heimorragie pulmonar associada cun anfisema i ataque eipilético. Fui anterrado ne l Semitério Tijbin, drento de l monastério Alexander Nevsky an San Petersburgo. Stima-se que l anterro fui assistido por cerca de sessenta mil pessonas.[25] An sue lhápide puode-se lher ls seguintes bersos de San Juan, que tamien serbiu cumo subtítalo de sou redadeiro remanse, Ls Armanos Karamazob:

Na berdade, na berdade bos digo que, se l grano de trigo, caendo na tierra, nun morrir, queda el solo; mas se morrir, dá mui fruito.

Obra[eiditar | eiditar código-fuonte]

Stilo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Dostoiévski necessitaba de denheiro i siempre fura apressado an cuncluir sues obras, por esso dixo nun cunseguir rializar sou pleno poder lhiterário.[3] Mais tarde, por saber bien l que las seguintes palabras segneficában, dixo: "La pobreza i la miséria fórman l artista."[27] Ambora la frase pareça abrangente i generalizada, Fiódor questumou zbiar-se de l stilo de escritores que çcrebian l círclo de la família moldados na tradiçon i nas "guapas formas", i angendrou ne l caos familiar ls que houmilhában i ansultában.[3] Eissencialmente un scritor de mitos (i a las bezes cumparado por esso la Heirman Melbille), criou un trabalho cun ua einorme bitalidade i dun poder quaije heipnótico, caratelizado por cenas febris i dramáticas, adonde ls personaiges aperséntan cumportamiento scandaloso, i atmosferas splosibas, ambolbidas an diálogos socráticos apeixonados, la busca de Dius, de l mal i de l sofrimiento de l einocentes.[3]

Retrato de Fiódor Dostoiévski (1872), por Bassilij Grigorobič Perob.

Sous remanses acuntécen nun período cúrtio (por bezes solo alguns dies), l que premite al outor fugir dua de las caratelísticas dominantes de la prosa rialista: la degradaçon física que acuntece al lhongo de l tiempo. Sous personaiges ancárnan balores sprituales que son, por definiçon, atemporales. Outros temas recorrientes an sue obra son suicídio, proua ferida, la çtruiçon de l balores familiares, l renacimiento spritual atrabeç de l sofrimiento, la rejeiçon de l Oucidente i de la afirmaçon de la ortodoxie russa i l czarismo.[28] Studiosos cumo Mikhail Bajtín ténen caratelizado l trabalho de Dostoiévski cumo defrente de outros remancistas; el parece nun aspirar por ua bison sola i bai para alhá de la çcriçon cun defrentes ángulos. Dostoiévski angenhou remanses chenos de fuorça dramática an que ls personaiges i ls oupostos puntos de bista son rializados lhibremente, an biolenta dinámica.[29]

L spácio i l tiempo an Dostoiévski ye analisado a las bezes cumo "çcreto, adonde l einesperado nun solo ye possible cumo tamien siempre se rializa".[30] Atrabeç de la minimizaçon de l tiempo de passaige, adonde ls fatos aparecen de forma de repente, l anstante ganha l tiempo i lhougo depuis relaxa, zaparecendo nas cenas.[30] Ciertos outores cumponírun l tiempo i l spácio an Dostoiévski cumo cenas cinematográficas: l uso custante de la palabra russa bdrug (de repente), que aparece 560 bezes na eidiçon russa de Crime i Castigo, ten la perpuosta de lhebar al lheitor la ampresson de tenson, de zeigualdade i de nerbosismo, eilemientos caratelísticos de la strutura de l remanse Dostoevskiano.[30] Para alhá de la palabra bdrug an Crime i Castigo, la lhiteratura de Dostoiévski outeliza muito ls númaros, a las bezes ousando-los cun strema percison: a dous passos...., dues rues a la dreita, cumo tamien ousa númaros eilebados i redondos (100, 1000, 10000). Acradita-se que esses eilemientos son "mitopoéticos": Crime i Castigo ten siete partes (6 partes i l eipílogo), sendo que, na cumposiçon de l remanse, el ye dibedido an 7 capítulos (cada parte), i la "hora fatídica" ye andicada cumo depuis de las 7.[31] Na lhiteratura Dostoevskiana, l porcesso de eiboluçon de la houmanidade dá-se solo pula repetiçon de deficuldades i oucasiones, i tamien pul uso de la mimória i de la lhembrança, por mais anfernal que todo esso puoda parecer al personaige.[31]

Fiódor publicou einúmeras cuontas: L Mujique Marëi, L Suonho dun Home Ridíclo, Bobock i outros, para alhá de nobelas: L Senhor Prokhartchin, La Dócil, L Home Ambaixo de la Cama, Ua Stória Suja, L Pequeinho Heirói, Ua Criatura Gentil, Coraçon Fraco i Nuites Brancas. Criou dues rebistas lhiterárias: Tiempo (Vrémia) i Época, colaborando inda ne ls percipales uorganos de la amprensa russa.

Personaiges[eiditar | eiditar código-fuonte]

Notas de Dostoiévski pa l quinto capítulo de Ls Armanos Karamazob.

Probablemiente Dostoiévski fui mui anfluenciado por tradiçones folclóricas. Alguas acraditában que las augas de rius, mares i lhagos repersentaba la frunteira antre l mundo de l bibos i l mundo de l muortos. Geograficamente, para alhá de l riu Nieba, na Rússia, coeisisten outros meios aquáticos i por cunta desso la cidade de San Petersburgo tornou-se fantástica i diabólica, l que anfluenciou la cultura popular i la lhiteratura russa, juntamente cun Fiódor.[32] Por cunta de la anfluéncia que arrecadou atrabeç dessa cultura – adonde l Home stá antre la bida i la muorte – las personaiges de la lhiteratura de Fiódor stan custantemente spuostas a ocasiones cumplexas, beirando ls lhemites de la rezon i de la lhógica, i ls lhemites de l que l ser houmano ye capaç de rializar delantre de porblemas ounibersales;[32] assi i todo, an giral, las personaiges de Fiódor puoden ser classeficados an defrentes catadories: crestianos houmildes i modestos (Príncepe Mishkin, Sonia Marmeládoba, Aliosha Karamazob), outoçtrutibos i niilistas (Sbidrigáilob, Smerdiakob, Stabroguin, Maslobóieb), cínicos i lhibertinos (Fiódor Karamazob, Prince Balkorskij), anteletuales rebeldes (Rodion Románobitch Raskólnikob, Iban Karamazob), anquanto regidos por eideias i nun amperaçones sociales ó biológicas.[28]

Crítica[eiditar | eiditar código-fuonte]

Segundo l scritor Mário Puontes, las nuobas traduçones an léngua pertuesa de las obras de Dostoiévski, cumo L Eidiota[33] móstran un stilo "menos castiço", argumentando que "[…]toda la obra [oureginal] de Dostoiévski fui screbida an circunstáncias adbersas: lhuto, malinas, díbedas, ancontrolable atraçon pul jogo, censura i bigiláncia policial, dende porque la priessa transparece ne ls sous remanses, adonde ua çcriçon puode ser anterrompida de repente por un nerboso, etc."[34] Segundo Mário Puontes, ls remanses de Dostoiévski aperséntan ancoeréncias, repetiçones i saltos deribados desses porblemas pessonales de l outor.[34] Ambora l crítico abalue las traduçones mais antigas cumo trabalhos feitos arriba de eidiçones francesas que possiblemente trazian erros, i que las nuobas eidiçones brasileiras aperséntan un stilo Dostoevskiano "muito menos castiço que ls anteriores", el diç que, inda assi, "[stan] mui mais próssimo[s] de l oureginal", i finaliza dezindo que "[…]todos esses acidentes i defeitos, que las nuobas traduçones se ampéngan an preserbar, nun chégan para afetar l antresse que çperta ne l lheitor la perfundidade de l mergulho de Dostoiévski na alma houmana."[34]

Lhegado i anfluéncia[eiditar | eiditar código-fuonte]

L russo Alexey Rémizob durante eisílio an Paris, an 1927, screbiu: "La Rússia ye Dostoiévski. Rússia nun eisiste sin Dostoiévski. "[25] La maiorie de l críticos cuncorda que Dostoiévski, Dante Alighieri, William Shakespeare, Miguel de Cerbantes, Vitor Hugo i outros poucos scolhidos tubírun ua anfluéncia decisiba subre la lhiteratura de l seclo XX, specialmente ne l eisistencialismo i spressionismo.[35]

La anfluéncia de Dostoiévski ye eimensa, de Heirmann Hesse la Marcel Proust, Willian Faulkner, Albert Camus, Franz Kafka, Yukio Mishima, Roberto Arlt, Ernesto Sábato i Gabriel García Márquez, para citar alguns outores.[25][36] Na berdade, nanhun de l grandes scritores de l seclo XX fúrun alhenos al sou trabalho (cun alguas ralas eiceçones, cumo Vladimir Nabokob, Heinry James ó D.H. Lhawrence). L romancista amaricano Ernest Heimingway tamien citou Dostoiévski nua de sues redadeiras antrebistas cumo ua de las sues percipales anfluéncias.[37]

Nietzsche referiu-se a Dostoiévski cumo "l solo psicólogo cun que tengo algo a daprender: el pertence a las einesperadas felcidades de la mie bida, até mesmo la çcubierta Stendhal." Cierta beç dixo, referindo a Notas de l Susolo: "chorei berdade a partir de l sangre". Nietzsche refire-se custantemente a Dostoiévski an sues notas i rascunhos ne l anternato antre 1886 i 1887, para alhá de screbir dibersos resumos de las obras de Dostoiévski. "Un grande catalisador: Nietzsche i neo-eidealismo russo", dixo Mihajlo Mihajlob.

Cula publicaçon de Crime i Castigo an 1866, Fiódor tornou-se un de l mais proeminentes outores de la Rússia ne l seclo XIX, tenido cumo un de l fundadores de l mobimiento filosófico coincido cumo eisistencialismo. An particular, Mimórias de l Susolo, publicado pula purmeira beç an 1864, ten sido çcrito cumo l trabalho fundador de l eisistencialismo.[28] Para Dostoiévski, la guerra ye la rebolta de l pobo contra la eideia de que la rezon ourienta todo.[38]

Refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]

  1. ___ ".com.br/lermales_materias.php?cd_materias=5876 Porblemas de la Poética de Dostoiévski / Mikhail Bakhtin[lhigaçon einatiba]", an .com.br/home.php Amigos de l Lhibro[lhigaçon einatiba]. Acesso: 11 de nobembre, 2008
  2. Eisistentialisn fron Dostoebsky to Sartre Walter Kaufmann ISBN-10: 0452009308 páigina 12
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 .com/eb/article-9108410/Fyodor-Dostoyevsky Ancyclopædie Britannica Online[lhigaçon einatiba]
  4. _______ Biografies: Fiódor Dostoiévski[lhigaçon einatiba], an http://educacao.uol.com.br/. Acesso: 9 de Nobembre, 2008
  5. _____ Fiodor Dostoevski Biografie, an http://www.klickescritores[lhigaçon einatiba] .com.br Acesso: 9 de Nobembre, 2008
  6. Bibliomania
  7. Freud, Sigmund, Writings on Art and Lhiterature
  8. 8,0 8,1 ___ "Fiodor Mikhailobitch Dostoiévski[lhigaçon einatiba]", an Café Dostoiévski[lhigaçon einatiba]. Acesso: 11 de nobembre, 2008
  9. Fedor Dostoïebski, Les Démones (Les Possédés), chronologie, p. 751, ISBN 2070394166
  10. Biografie de Fiódor Dostoyevski an Biografies i Bidas[lhigaçon einatiba]
  11. .com/ppal.htn Biografía de Fiódor Dostoyevski en fedordostoiebsky .com[lhigaçon einatiba]
  12. .com/eBooks/Coradela.Collegiate_Bokshelf_Colletion/Dostoebsky-notesfromtheunderground.pdf Notas zde el susuelo[lhigaçon einatiba] Coradella Collegita Bokshelf eidition, Acerca de l outor.
  13. 13,0 13,1 Rebista de la Ounibersidad UNAM[lhigaçon einatiba] (México)
  14. .com/eipilepsy/famous_writers.html eipilepsy .com[lhigaçon einatiba] Outores famosos cun eipilepsia.
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 Cronologie de Fiódor Dostoyevski[lhigaçon einatiba]
  16. ibid
  17. Dostoyevski frente al nihilismo
  18. Biografie de Dostoyevski an Lhiteraturas.com
  19. Carta de Dostoyevski a su heirmano[lhigaçon einatiba]
  20. lpn-editores.com.br[lhigaçon einatiba]
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 .com.br/artigo.php?artigo=225&iten=3 Biografie Grandes outores[lhigaçon einatiba]
  22. Dostoebsky the Thinker, James P. Scanlan, Ithaca: Cornell University Press, 2002. xiii, 251 pp. ISBN 0-8014-3994-9
  23. .com/homepages/jin_forest/pebear.htn Dostoebsky's Biew of Eibil[lhigaçon einatiba] Reprinted fron In Communion, Abril 1998.
  24. Biografie de Fiódor Dostoyevski an Letrópolis
  25. 25,0 25,1 25,2 .com.ar/2006/02/12/seniales/noticia_268348.shtml Diario La Capital: «Fedor Dostoevski, el scriba del alma»[lhigaçon einatiba]
  26. Eibangelho de Juan12:24, Almeida Corrigida i Rebisada Fiel, 1994
  27. [1][lhigaçon einatiba]. Acesso: 25 de outubre, 2008.
  28. 28,0 28,1 28,2 Anfluencia de Fiódor Dostoyevski en la Lhiteratura[lhigaçon einatiba]
  29. Mijaíl Bajtín, Porblems of Dostoebsky´s Poetics. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1984, 211; ISBN 0816612285
  30. 30,0 30,1 30,2 Bladimir Toporob, p.4
  31. 31,0 31,1 Bladimir Toporob, p.6
  32. 32,0 32,1 Vladimir Toporob, p.5
  33. Fiodor Dostoiévski, L Eidiota (Trad. Paulo Bezerra) Eiditora 34, 672 páiginas.
  34. 34,0 34,1 34,2 Mário Puontes, "Traduçon rebela Dostoiévski menos castiço". Acesso: 10 de Nobembre, 2008
  35. .com/encyclopedia_761555530_3/Eisistencialismo.html Antrada subre el «Eisistencialismo» en MSN Ancarta[lhigaçon einatiba]
  36. Antes de la fin, Ernesto Sábato, Capítulo I; Modelo:ISVN
  37. Rebista Scáner Cultural[lhigaçon einatiba]
  38. Eisistentialisn from Dostoebsky to Sartre Walter Kaufmann ISVN-10: 0452009308 páigina 12
  1. La falta de critérios mais definidos para la transliteraçon de l alfabeto cirílico pa l lhatino na lhéngua mirandes faç cun que eisistan dibersas bariantes de la grafie de l nome puodan ser outelizadas a la par; para alhá de Fiodor Dostoiévski, puode-se ancontrar quemumente la berson anglicizada Fyodor Dostoievsky, i híbridos cumo Dostoiévsky.

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]