Cultura

Modelo:Antropologie

Cultura (de l latin cultura, cultibar l suolo, cuidar) ye un termo cun bárias acepçones, an defrentes níbles de perfundidade i defrente specificidade. Son práticas i açones sociales que siguen un padron determinado ne l spácio. Fala de la crenças, cumportamientos, balores, anstituiçones, regras morales que permeian i eidantifica ua sociadade. Splica i dá sentido la cosmologie social, ye l'eidantidade própia dun grupo houmano an un território i nun determinado período.

percipales cunceitos

Muitos sentidos de la palabra barian cunsante l'aplicaçon nun ramo de l coincimento houmano.

Agricultura - ye sinónimo de cultibo.
Ciéncias sociales - (lato sensu) ye l'aspeto de la bida social que se relaciona cula produçon de l saber, arte, folclore, mitologie, questumes, etc., bien cumo a la sue perpetuaçon pula stransmisson dua geraçon a l'outra.
Sociologie - l cunceito de cultura ten un sentido defrente de l senso quemum. Resumindo simboliza todo l que ye aprendido i cumpartido puls andebíduos dun grupo i que dá ua eidantidade drento de l sou grupo que pertença. Na sociologie nun eisisten culturas superiores, nin culturas anferiores pus la cultura ye relatiba, chamando-se an sociologie por relatibismo cultural, esto ye, la cultura de l Brasil nun ye eigual a la cultura Pertuesa, por eisemplo: son defrentes na maneira de se bestir, na maneira de se cumportar, ténen crenças, balores i normas defrentes… esto ye, ténen padrones culturales çtintos.
Filosofie - cultura ye l cunjunto de manifestaçones houmanas que cuntrastan cula naturaleza ou cumportamiento natural. Por sue beç, an biologie ua cultura ye normalmiente ua criaçon special d'ourganismos (an giral microscópicos) para fines determinados (por eisemplo: studo de modos de bida baterianos, studos microeicológicos, etc.). Ne l die-a-die de las sociadades ciblizadas (specialmente la sociadade oucidental) i ne l bulgo questuma ser associada a l'aquisiçon de coincimentos i práticas de bida recoincidas cumo melhores, superiores, ou seia, eirudiçon; este sentido normalmiente liga-se al que ye tamien çcrito cumo "alta cultura", i ye ampregado solo ne l singular (nun eisisten culturas, solo ua cultura eideal, a la qual ls homes ançtintamente deben-se anquadrar). Drento de l cuntesto de la filosofie, la cultura ye un cunjunto de respuostas para melhor sastifazer las necidades i ls deseios houmanos. Cultura ye anformaçon, esto ye, un cunjunto de coincimentos teóricos i práticos que se daprende i stransmite als cuntemporáneos i als que han de benir. La cultura ye l resultado de ls modos cumo ls muitos grupos houmanos fúrun resolbendo ls sous porblemas al longo de la stória. Cultura ye criaçon. L'home nun solo recebe la cultura de ls sous antepassados cumo tamien cria eilemientos que la renoban. La cultura ye un fator d'houmanizaçon. L'home solo se torna home porque bibe ne l seio dun grupo cultural. La cultura ye un sistema de simblos cumpartidos cun que se anterpreta la rialidade i que cunferen sentido a la bida de ls seres houmanos.
Antropologie - esta ciéncia antende la cultura cumo l totalidade de padrones aprendidos i zambolbidos pul ser houmano. Segundo la definiçon pioneira de Edward Burnett Tylor, sob la etnologie (ciéncia relatiba specificamente de l studo de la cultura) la cultura serie "l complexo qu'anclui coincimento, crenças, arte, morales, leis, questumes i outras aptidones i hábitos adquiridos pul home cumo nembro de la sociadade". Portanto correspunde, neste redadeiro sentido, a las formas d'ourganizaçon dun pobo, sous questumes i tradiçones stransmitidas de geraçon para geraçon que, a partir d'ua bibéncia i tradiçon quemun, se apersentan cumo l'eidantidade desse pobo.

L'uso de abstraçon ye ua caratelística de l que ye cultura: ls eilemientos culturales solo eisisten na miente de las pessonas, an sous simblos cumo padrones artísticos i mitos. Antretanto fala-se tamien an cultura material (por analogie la cultura simbólica) quando de l studo de produtos culturales cuncretos (obras d'arte, scritos, ferramientas, etc.). Essa forma de cultura (material) ye perserbada ne l tiempo cun mais facelidade, ua beç que la cultura simbólica ye mui andeble.

La percipal caratelística de la cultura ye l chamado mecanismo adatatibo: la capacidade de respunder al meio d'acordo cun mudança d'hábitos, mais debrebe de que ua possible eiboluçon biológica. L'home nun percisou, por eisemplo, zambolber pelo cumprido i gruossas camadas de gordura debaixo de la piel para bibir an ambientes mais frius – el solo se adatou cul uso de roupas, de l fuogo i de habitaçones. L'eiboluçon cultural ye mais rápida de l que la biológica. Inda assi, al rejeitar l'eiboluçon biológica, l'home torna-se dependiente de la cultura, pus esta atua an sustituiçon a eilemientos que custituirian l ser houmano; la falta dun destes eilemientos (por eisemplo, a la falta dun aspeto de la cultura) causerie l mesmo eifeito d'ua amputaçon ou defeito físico, talbeç inda pior.

Para alhá desso la cultura ye tamien un mecanismo cumulatibo. Las alteraçones trazidas por ua geraçon passan a la geraçon seguinte, de modo que la cultura stransforma-se perdendo i ancuorporando aspetos mais adequados a la subrebibéncia, reduzindo l sfuorço de las nuobas geraçones.

Un eisemplo de bantaige oubtenida atrabeç de la cultura ye l zambolbimento de l cultibo de l suolo, la agricultura. Cun eilha l'home puode tener maior cuntrole subre l fornecimiento d'alimientos, deminuindo ls eifeitos de scasseç de caça ou colheitas. Tamien puode abandonar l nomadismo; dende la fixaçon an aldés, cidades i stados.

L'agricultura tamien premitiu l crecimento populacional de modo acentuado, que criou un nuobo porblema: porduzir alimiento para ua populaçon maior. Zambolbimentos técnicos – facilitados pul maior númaro de mientes pensantes – permiten qu'essa deficuldade seia superada, mas por sue beç fázen cun que haba un nuobo oumento de la populaçon; l'oumento populacional ye assi causa i cunsequéncia de l'abanço cultural.

Cultura i eidantidade

Na perceçon andibidual ou coletiba de la eidantidade, la cultura eiserce un papel percipal para delemitar las dibersas personalidades, ls padrones de cunduta i inda las caratelísticas própias de cada grupo houmano.

Para l teórico Milton Santos, l coincimento i l saber renoban-se de l choque de culturas, sendo la produçon de nuobos coincimentos i técnicas, perduto direto de l'anterposiçon de culturas defrenciadas - cul somatório daqueilho qu'antes eisistie. Para el, la globalizaçon que berificaba-se yá an fins de l seclo XX tenderie a ouniformizar ls grupos culturales, i logicamente ua de las cunsequéncias serie la fin de la porduçon cultural, anquanto gerador de nuobas técnicas i la sue geraçon oureginal. Esto refletirie, inda, na perda d'eidantidade, purmeiro de las coletibidades, podendo ir até al plano andebidual.

Eiboluçon Biológica Cultural

Cumo mecanismo adatatibo i cumulatibo, la cultura sufre mudanças. Traços perden-se, outros ajuntan-se, an grandes belocidades bariadas nas defrentes sociadades.

Dous mecanismos básicos permiten la mudança cultural: la ambençon ou antroduçon de nuobos cunceitos, i la difuson de cunceitos a partir d'outras culturas. Hai tamien la çcubierta, que ye un tipo de mudança cultural oureginado pula rebelaçon d'algo çcoincido pula própia sociadade i qu'eilha decide adotar.

La mudança acarreta normalmiente an rejisténcia. Bisto que ls aspetos de la bida cultural stan ligados antre si, l'alteraçon mínima de solamente un deilhes puode tener eifeitos an todos ls outros. Alteraçones na maneira de produzir puoden, por eisemplo, anterferir na scolha de nembros para l gobierno ou na aplicaçon de leis. La rejisténcia a la mudança repersenta ua bantaige, ne l sentido de que solamente alteraçones rialmente probeitosas, i que séian por esso einebitables, seron adotadas eibitando l sfuorço de la sociadade an adotar, i depuis rejeitar un nuobo cunceito.

L ambiente eiserce un papel fundamental subre las mudanças culturales, inda que nó único: ls homes demudan la sue maneira d'ancarar l mundo tanto por cuntingéncias ambientales quanto por stransformaçones de la cunçéncia social.

Percepçon i etnocentrismo

L ser houmano quemum, eimerso na sue própia cultura, tende a ancarar ls sous padrones culturales cumo ls mais racionales i mais ajustados a ua buona bida. Quando muito, antende algo que ye zadequado i que "poderie ser d'outro modo." L que premite ua perceçon cultural mais antensa ye l cuntato cun outras culturas.

Mas, apuis deste cuntato, la tendéncia ye rejeitar a outra cultura cumo anferior, cumo nun natural. Ye l chamado etnocentrismo, ua barreira que, de perjudica l'antendimento i relaçon cun outras culturas, mas sirbe eissencialmente para perserbar l'eidantidade dua cultura frente a la possible difuson de balores d'outras culturas.

Ls studiosos de la cultura outelizan l chamado relatibismo cultural contra l'etnocentrismo: cunsideran cada aspeto cultural an relaçon a la cultura studada, i nó an relaçon a la sue própia cultura, anquanto sujeitos formados drento d'outro sistema de balores.

Cultura an animales

Ye possible, na oupenion d'alguns cientistas, eidantificar ua "spece de cultura" nalguns animales superiores, specialmente mamíferos (i drento destes, specialmente primatas). Todo esta "spece de cultura" ye muito defrente de la que se eidantifica na spece houmana. Sendo inda muito anferior a l'houmana, ye solamente física, nun anglobando qualquiera senha cumprobatibo d'aplicaçon racional, mas de l'antendimiento. Anquanto ls animales anferiores outelizam-se d'adataçones físicas i biológicas para rejistir als peligros de l meio (por eisemplo, reproduçon eisagerada para mantener la spece - dá la buolta a las facilidades na stinçon d'andebíduos), grupos cumo ls primatas outelizan-se de l cumportamiento adatable para subrebibir. Ls primatas ténen cumo caratelísticas fundamentadoras destas oupeniones: l'uso d'strumientos toscos (para scachar cascas d'alimientos, para se defender), la stransmisson para ls filhos de coincimento.

Ber tamien