Circunflexo

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

L circunflexo (^) ye un senhal diacrítico ousado na scrita de ls lhénguas griego, francés, speranto, noruegués, romeno, eslobaco, bietnamita, japonés romaji, galés, pertués, eitaliano, africáner antre outros. Ye bien mais ousado na acentuaçon de palabras ne l pertués brasileiro de l que l pertués ouropeu.

â ê î ô û

Ne l griego, l circunflexo ocorre (sujeito la ciertas regras) na sílaba acentuada dua palabra, siempre nas bogales lhongas i adonde hai un oumiento i depuis ua queda ne l ton ne l griego antigo. Ye ousado na ortografie polifónica tradecional, a las bezes cun ua forma similar al til, mas l'ortografie monotónica ousada ne l griego moderno el ye sustituído pul aciento agudo.

Ne l francés l circunflexo ye ousado nas bogales á, é, î, ó i û. Giralmente repersenta la lhetra s que fui suprimida na pronúncia de la palabra - por eisemplo, hópital ("spital"), forét ("floresta"). La lhetra é ye pronunciada cumo è. Na pronúncia quemun de l centro i norte de la Fráncia, ó ye pronunciado cumo l eau francés; na pronúncia quemun de l sul de la Fráncia, nanhue çtinçon ye feita antre ó i l. Na pronúncia belga, l circunflexo frequentemente alonga las bogales; féte ("fiesta") ye mais lhonga que fait ("fato").

An chichewa, ŵ denota la bilabial fricatiba sonora (IPA: β), dende l nome de l paíç Malaŵi.

An speranto, ye ousado nas lhetras ĉ, ĝ, ĥ, ĵ i ŝ. Andica ua cunsuante cumpletamente defrente de la forma nun acentuada, i ye cunsidrada ua lhetra apartada para propósitos de cumparaçon.

An noruegués, ye ousado, cula sceçon de las palabras amprestadas, ne l ó i ne l é quaije sclusibamente nas palabras fór (de l'antigo noruegués fóðr) ("quemido d'animal"), lhér (de l'antigo noruegués leðr) ("piel") i bér (de l'antigo noruegués beðr) ("stado atmosférico").

Ne l'anglés, ye a las bezes mantido nas palabras amprestadas d'outras lhénguas que l úsan na palabra ouriginal; por eisemplo róle ("status", "posiçon social").

Ne l romeno, ye ousado nas bogales á i î para repersentar un sonido similar al russo 'yery'.

An slobaco (an eslobaco bookáň) trasforma la lhetra l ne l ditongo ó /u̯l/.

Ne l bietnamita, l circunflexo ajuda adistinguir trés pares de bogales: ó [l] i l [ɔ], é [i] i i [ɛ], á [ɐ] i la [ɑ]. Cumo nun ye un senhal tonal, puode-se, por eisemplo, ancontrar associaçon de l circunflexo cun un senhal tonal, cumo , qu'aparece na palabra Biệt Nan.

Ne l japonés romaji Kunrei-shiki, l circunflexo sinaliza las bogales lhongas. Ye tamien ocasionalmente ousado cumo sustituto pa l macron andicador de bogales lhongas ne l sistema Heipburn.

An galés, l circunflexo (coloquialmente coincido cumo to bach - "telhadinho") ye ousado nas bogales la, i, i, l, u, w, y para defrenciaçon antre palabras de mesma grafie. L circunflexo ne l galés dá la bogal un sonido lhongo, por eisemplo mór i mor. Debido al feito que tanto y cumo w son bogales puras, puoden mesmo aparecer cun circunflexo: (casa), dŵr (auga).

Ne l pertués, ye ousado ne l á, é i ó. Ls dous radadeiros denotan las bogales médies cerradas tónicas [i] i [l]. L á (siempre antes dua cunsuante nasal - m ó m: pântano, câmara) denota ua bogal central tónica, lhebemente nasalizada ne l pertués falado ne l Brasil. Ye a las bezes ampregado para çtinguir ciertas palabras, cumo por eisemplo por i poner. Sou uso ten sido bastante reduzido an Pertual cumo cunsequéncia de las reformas ourtográficas.

Ne l'eitaliano ye ousado ne ls plurales de singulares treminados an -io, dessa forma finalizando-los cun un lhongo i. Ne l'eitaliano moderno esso ye cumpletado cun un duplo ó un simples i cumo an barî, barj, barii, bari (bários, plural de bário).

Na trascriçon de l acádio, ye ousado para andicar ua bogal lhonga resultante dua cuntraçon de l aleph.

Ne l friulano nas bogales la, i, i, l, u para andicá-las cumo lhongas; las bogales lhongas son ua caratelística típica de l friulano, sendo l circunflexo bastante outelizado.

L nome de l diacrítico procede de l lhatin circumflexus (dobrado an torno de) - traduçon de l griego perispomene (περισπωμένη).

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]