Averróis

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Colliget

L Triunfo de Santo Tomás, cula eimaige sentada an repouso i pensatiba de Aberróis, apoiado possiblemente an algún libro de Aristóteles]]

Abu al-Walid Muhammad ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Rushd, an árabe أبو الوليد محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن احمد بن رشد, (Córdoba, 1126Marraquexe, 1198) fui un filósofo, médico i polímata muçulmano andaluç coincido pul nome de Aberróis, distorçon latina de l'antropónimo árabe.

Nembro dua família de juristas, studou Medecina i Filosofie. Ye un de ls maiores conhecedores i comentaristas de Aristóteles. Aliás, l própio Aristóteles fui redescoberto na Ouropa grácias als árabes, i ls comentairos de Aberróis mui cuntribuíran pa la recepçon de l pensamiento aristotélico. Aberróis tamien se acupou cun astronomie i dreito canónico muçulmano.

Sue filosofie ye un misto d'aristotelismo cun alguas nuanças platónicas. L'anfluéncia aristotélica se rebela an sue eideia de l'eisisténcia de l mundo de modo andependiente de Dius (ambos son co-eiternos) i de que tamien nun eisiste probidéncia debina. Yá sou platonismo aparece an sue cuncepçon de que l'anteligéncia, fura de ls seres, eisiste cumo ounidade ampessoal.

Ne l ámbito relegioso, sue anterpretaçon de l coron propone qu'hai berdades óbbias pa l pobo, místicas pa l teólogo i científicas pa l filósofo i estas puoden star an zacordo uas culas outras. Habendo l cunflito, ls testos dében ser anterpretados alegoricamente. Ye dende que decorre l'eideia que le ye atribuída de qu'eisisten dues berdades, adonde ua proposiçon puode ser teologicamente falsa i filosoficamente berdadeira i al alrobés.

Fexeiro:Aberroes closeup.jpg
Aberróis, detalhe de la pintura La Scuola de Atenas de Rafael

Dentre sues bárias obras, ua de las mais célebres ye l'antitulada Çtruiçon de la çtruiçon (an árabe Tahafut al-tahafut), tamien coincida cumo Ancoeréncia de l'ancoeréncia, adonde defende l neoplatonismo i l'aristotelismo de ls ataques d'outro filósofo árabe: al-Ghazali, tamien coincido cumo Algazali.

Sou pensamiento probocou sérias çcussones antre ls crestianos latinos de la Ounibersidade de Paris. Cumo resultado, muitos aderiran a la cuncepçon dua filosofie pura i andependiente de la teologie crestiana i formórun un grupo chamado de aberroístas latinos.

Ls aberroístas aceitan, cun Aristóteles, la cuncepçon de Dius cumo motor eimoble que mobe eternamente un mundo eternamente eisistente nun feito nin coincido por el. Esta tese de l'eiternidade de l mundo choca culas cuncepçones crestianas. Postulan que l'alma andebidual de l'home ye perecedora i corrutible; esto ye, nun ye eimortal. Finalmente, ls aberroístas defenden la teorie de la dupla berdade: la teológica ó de la fé i la filosófica ó de la rezon. Antoce, ye berdade, d'acuordo cula fé, que l'alma ye eimortal i l mundo ye criado; mas tamien ye berdade, d'acuordo cula rezon, que l'alma ye corrutible i l mundo ye eiterno. Daqui se retirou, ne ls seclos XVIII i XIX, la defesa dua total outonomie de la rezon delantre la fé, que se oupone a la tese agosteniana de que la berdade ye única. Las teses aberroístas mais radicales fúrun cundenadas pula Eigreija Católica. Tomás de Aquino, tenendo sido un seguidor de Aberróis, oupós-se inda assi al sou naturalismo sclusibamente racional. Ernest Renan, l célebre outor francés de la Bida de Jasus, adonde se nega to i qualquiera anterbençon de l subrenatural, ampeçou la sue carreira académica screbendo subre Aberróis i l Aberroísmo.

Pula culidade i pula amplitude de la sue atebidade cumo comentarista de Aristóteles ye coincido cumo «l Comentador». Screbiu dibersas obras polémicas i médicas, mas son ls sous comentairos ls qu'eisercen ua anfluéncia decesiba ne l Oucidente pa l'aporfilhaçon de l'aristotelismo. Screbiu tamien un amportante tratado médico (Generalidades).

Aberróis tubo l fabor i la proteçon de ls califas de la Spanha até que fui çterrado por al-Mansur, que cunsidrou las oupeniones de l filósofo çrespeitosas i an zacordo cul Coron.

Obras percipales[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Tahafut al-tahafut (تهافت التهافت, L'ancoeréncia de l'ancoerente)
  • Kitab fasl al-maqal (Subre l'harmonía antre Religion i Filosofía)
  • Bidayat al-Mujtahid (Çtinguido jurista)
  • Ls Comentarios al Corpus aristotelicun, que cumprenden:
    • Comentairos menores (Yawami) a la Isagoge de Porfirio, al Organon, la Retórica, Poética, Física, De Coelo eit Mundo, De generatione eit corrutione, Meteorológicos, De Anima, Metafísica, De partibus animaliun, De generatione animaliun i la Parba Naturalia, de Aristóteles.
    • Comentairos medios (Taljisat) a la Isagoge de Porfirio, al Organon, a la Retórica, Poética, Física, De Coelo eit Mundo, De generatione eit corrutione, Meteorológicos, De Anima, Metafísica i Ética nicomaquea, de Aristóteles.
    • Comentairos maiores (Tafasir) als Segundos Analíticos, la Física, De Coelo eit Mundo, de Anima i Metafísica, de Aristóteles.

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Commons
Commons
L Commons ten multimédia relacionada cun: Averróis
Wikiquote
Wikiquote
L Wikiquote ten ua coleçon de citaçones de ó subre: Aberróis.

Modelo:Filosofie de la ciéncia Modelo:Filosofie eislámica Modelo:Filosofie mediebal

Modelo:Medecina eislámica Modelo:Portal-st-cien