Strumiento de sopro

Strumientos de sopro ó Strumientos de bento son strumientos musicales an que l sonido ye porduzido pula bibraçon dua coluna d'aire. Na organologie moderna qu'outeliza la classeficaçon Hornbostel-Sachs, ls strumientos de sopro forman ua subcategoria de la classe de ls aerofones eidantificada pul código 42.

De modo giral, la afinaçon de ls strumientos de sopro dependen de l tamanho de ls tubos (quando eisistentes). Quanto maior ye l strumiento, mais baixa ye l'afinaçon i mais grabe ye la sonoridade. An strumientos que nun possuen tubos, cumo la gaita, l acordeon i outros strumientos de palheta libre, l'afinaçon depende de l tamanho de la palheta.

L timbre destes strumientos depende an giral de l meio de porduçon de sonido (palhetas, lábios, arestas), de l formato i de l cumprimiento de ls tubos.

Muitos de ls strumientos de sopro son traspositores. Esso senefica que, por rezones de custruçon, l'afinaçon destes strumientos nun se baseia na fundamental Dó, mas an outras notas (las mais quemuns son Si♭, Mi♭ i Fá). Cumo las partituras son feitas giralmente cumo se l strumiento fusse afinado an Dó, la nota que soa nun ye la mesma que stá scrita. Por essa rezon, siempre qu'un strumiento de sopro ye çcrito sue afinaçon ye specificada (por eisemplo: trompa an Fá, clarinete an Si♭).

Funcionamiento

Un strumiento de sopro funciona pula bibraçon dua coluna d'aire. An alguns de ls strumientos esta coluna ye cuntida nun ó mais tubos que serben para defenir la altura de l sonido i tamien para amplificá-lo. An giral quando eisiste un tubo de tamanho fixo, solo las notas de la série harmónica son eisecutables. Para cuntrolar l'altura de la nota oubtida l'eisecutante debe:

Bariar l'antensidade (i a las bezes l ángulo) d'antrada de l'aire ne l strumiento para altarnar antre las notas de la série harmónica.
Altarar l cumprimiento efetibo de l tubo. Esso puode ser feito por bálbulas de mobimiento linear (pistones) ó rotatibas (cumo ne ls trompetes i na trompa) ó bariando l cumprimiento de l tubo por un macanismo çlizante (bara) - cumo ne l trombone.
Antroduzir furos al longo de l tubo, que permiten oumentar ó diminuir l cumprimiento de óndia ó anular ciertas harmónicas. Este tipo de macanismo ye ousado nas madeiras, cumo las fraitas, clarinetes, saxofones, etc.

Alguas técnicas

An muitos causos ye possible altarar tamien l timbre de l strumiento ó l'articulaçon de las notas: sonidos defrentes puoden ser oubtidos al ousar meios altarnatibos de porduçon de sonido i an muitos causos son ousados acessórios.

Surdina - Na maior parte de ls metales, ye possible outelizar surdinas, qu'al séren ancaixadas na cámpanula de l strumiento, crian ua oustruçon a la salida de l'aire i, al absorber alguas frequéncias, tornan l sonido abafado. Eifeito semelhante puode ser oubtido na trompa pula própia mano de l trompista que ye anserida totalmente na campánula (eifeito coincido cumo bouché). Muitas bezes ls trompetistas úsan un lenço de tecido al ambés dua surdina para oubter l'eifeito dun strumiento tocado a la çtáncia.
Whaa-whaa - eifeito ousado subretodo por trompetistas i trombonistas ne l jazç, a las bezes para oubter un eifeito cómico. L musiqueiro tapadeira la campánula de l strumiento cula mano spalmada i, durante la nota, mobe a mano pa la frente i para trás oubtendo ua bariaçon de timbre i altura simultáneos, cumo se l strumiento "falasse" uáá-uáá.
Mirliton - Se ua nembrana (ó mesmo un pedaço de papel) fur adatada na boquilha dua fraita eilha bai bibrar solidariamente a la nota percipal ó al canto i un sonido bien defrente, semelhante al dun strumiento de palheta, puode ser oubtido. Este tipo de nembrana ye chamado de mirliton. Hai un strumiento de brinquedo chamado fraita de mirliton, mas na berdade este tipo d'eifeito puode ser aplicado la qualquiera fraita.
Acordes an strumientos melódicos - L'anstrumentista puode cantar ua nota al mesmo tiempo que porduç ua nota pul meio tradecional de l strumiento. L resultado bai ser semelhante a un acorde de dues (i an alguns causos até de trés notas, debido a ua eiluson auditiba). Esta técnica ye possible na tuba, trompa i trombone subretodo ne l registro mais grabe desses strumientos. Tamien ye possible cantar notas na fraita.
Flaterzung - Tamien na fraita ye possible porduzir un tremolo al soprar fazendo un sonido de rrr ó de frr culs lábios ó cula léngua antre ls lábios. Este eifeito puode ser ousado an qualquiera stilo musical mas ye mais quemun na música popular. L frulato cumbinado al canto ye ua de las marcas registradas de Ian Anderson, flautista i bocalista de l grupo Anglés Jethro Tull.
Legato i portamiento - Bárias notas ligadas puoden ser tocadas nun único sopro. Ligaduras de portamiento puoden ser oubtidas al tocar bárias notas sin anterromper totalmente l sopro antre cada ua deilhas.
stacato - L sopro ye totalmente anterrompido pula léngua antre ua nota i la próssima. An muitos causos l musiqueiro articula la léngua cumo se dezisse tá-tá-tá. Ne l stacato duplo, ousado an passaiges mui rápidas, l musiqueiro articula cumo se dezisse tá-ca-tá-ca.
respiraçon circular - Ua de las técnicas mais defíceles de dominar. L musiqueiro armazena na boca i libera lentamente l'aire, sin anterromper l sopro, al mesmo tiempo qu'anspira pul nariç. Permite aguantar ua mesma nota por un longo tiempo ó eisecutar longas frases sin anterrupçones. Faç parte de la técnica padron de l didjeridu, mas tamien ye bastante outelizada por birtuoses de qualquiera outro strumiento de coro.

Classeficaçon

Hai bárias maneiras de classeficar ls strumientos de sopro. La forma mais quemun, deribada de la formaçon dua orquestra sinfónica debede ls strumientos an metales i madeiras.

L que permite la classeficaçon dun strumiento cumo metal ó madeira ye l sou timbre. La defrença antre l timbre de ls strumientos de sopro se dá pula relaçon antre l cumprimiento i la conicidade de l tubo ampregado na sue custruçon. Ne ls metales, l tubo ye mui stenso an relaçon a la sue baixa conicidade, i l pequeinho cumprimiento an relaçon a la conicidade ye ua propiadade de l naipe de las madeiras.

Metales

Este grupo cumprende ls strumientos an que l sonido ye porduzido pula bibraçon direta de ls lábios de l'eisecutante subre un bocal. L termo refire-se, antoce, a la forma de porduçon sonora i nun al material de fabricaçon. Eesisten strumientos classeficados cumo metales que son feitos d'outros materiales, cumo l shofar, feito de chifre de carneiro.

Ls metales mais quemuns son: trombone, trompa, bumbardino, tuba, sousafone, trompete, fliscorne i corneta de pistones. L ouficleide fui l precursor de la tuba.

Madeiras

Assi cumo l causo de ls metales, l termo madeiras, refire-se a la forma d'eisecuçon i nun al material de que l strumiento ye feito. Muitas de las "madeiras" son feitas de plástico ó metal. San subdebididos d'acuordo cula forma de porduçon de sonido:

Palhetas simples: Strumientos qu'outelizan ua palheta apoiada subre ua boquilha cumo meio perdutor de sonido. L músico toca fazendo l'aire passar antre l batente de la boquilha i la palheta, probocando sue bibraçon. Ls percipales strumientos desse grupo son: la família de ls saxofones (cumpuosta por sopranino, soprano, alto, cuntralto, tenor, barítono i baixo) i la família de ls clarinetes (l própio clarinete — an Si♭ ó Alhá, la requinta — ua oitaba arriba i l clarinete baixo ó clarone — ua oitaba ambaixo)
Palhetas duplas: Possuen ua palheta custituída por dues láminas finas de bambu, apoiadas ua subre l'outra i fixadas al strumiento por un tubo cilíndrico (tudel). L Anstrumentista toca fazendo l'aire passar antre las dues palhetas i probocando sue bibraçon. Ls mais coincidos son ls ouboés i ls fagotes.
Fraitas: Família de strumientos an que l sonido ye porduzido por bibraçon de l'aire contra ua aresta. Puode ser d'ambocadura abierta, cumo las fraitas trasbersales ó cerrada, cumo l apito i la fraita doce (ó fraita de bisel). Las fraitas nun son siempre feitas de madeira, puoden tamien ser de metal (la fraita trasbersal giralmente ye de níquel, prata ó ouro) ó de plástico (cumo alguas fraitas doces). Este grupo anclui inda la quena, la fraita de pan, la zampronha, l flautin ó fraita picolo, l pífano (ó pífaro) i ls tubos flautados de ls uorgones.

Outras classeficaçones

La classeficaçon an madeiras i metales ye ourocéntrica i apropiada a la música erudita, mas deixa de fura ua bariadade de strumientos que nun fázen parte de l'orquestra clássica. Por esso, muitos musicólogos defenden la classeficaçon solo pul meio perdutor de sonido:

Ambocadura: L sonido ye porduzido pula bibraçon de ls lábios de l'eisecutante. Anclui todos ls metales citados arriba i mais ls didjeridus, berrantes i trompas de chifre ó madeira, antre outros.
Palhetas: debedidos an:
- Palheta simples: Ls mesmos yá citados arriba.
- Palhetas duplas: Ls mesmos yá citados arriba, mais la gaita de foles i bários strumientos ourientales cumo l surnay, l duduk i l hojok.
- palhetas libres: L sonido ye porduzido pula bibraçon libre dua palheta drento dua cabidade, probocada pula passaige de l'aire. Normalmente nun possuen tubos i l'afinaçon depende de l tamanho de la palheta. Alguns musicólogos cunsidran qu'este tipo de strumiento ye na berdade ua bariaçon de ls idiofones ó lamelafones. Anclui las gaitas, l sheng i bários strumientos de foles (acordeon, cuncertina, bandoneón, antre outros) i ls tubos palhetados de ls uorgones.

Arestas: Que cumprende todas las fraitas yá çcritas arriba. Debede-se an:
fraitas d'ambocadura abierta: Fraita trasbersal, fraita de pan, pífano, shakuhachi etc.
fraitas d'ambocadura cerrada: fraita doce/fraita de bisel, apito, pennywistle, ocarina, antre outros.

Ber tamien

Modelo:Strumientos musicales/sopros Modelo:Música Erudita