Saltar para o conteúdo

Outelizador(a):Cecílio/Tradutor Mirandés

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Un tradutor ye algo que traduç de ua lhéngua pa outra.

Eisiste un tradutor de Pertués pa Sendinés (bariadade de l Mirandés).

Tradutor

Aconselha-se a leitura de Biquipédia:De la Máquina de Cecílio.

Deixa las tues sugestones na çcusson desta páigina.

/*
L código eiqui amostrado ye solo pa las pessonas que quejiren ajudar nun téren que  adebinar l que eiqui  stá. 
Las palabras de la squierda dan ourige a las de la dreita. 

Pa quien quier antender algo melhor l que stá ambaixo:

Nun antendo? Las palabras de la squierda nun eisisten... 

An las palabras de la squierda a las bezes hai carateres speciales. L "." quier dezir qualquier letra, l "(  )" 
diç un cunjunto que dá eiquibaléncia a $1 ó $2 $2 etc. L "^" quier dezir negaçon, l "|" quier dezir ou, l "+" 
quier dezir ua beç, l "?" zero ou nanhue beç, l "*" zero ó mais bezes

L quei? Tu sós boubo? Nun te antendo.                                                                                                                                                                                                                                       

Na pratica, por eisemplo la palabra "cheia" -> queda "chena", mas cheias, cheio e cheios?
    
La spresson cun aqueilhes simblos speciales serie "chei([a|o]+)([s]?) " i dá dreito a "chen$1$2 ". Spliçon ampeça por "chei" 
seguido de "a" ó "o" pul menos ua beç, seguido de l "s" zero ou mais bezes(puode aparecer l "s" ne l fin de la palabra ó nó). 
La purmeira beç que eisiste () ye un cunjunto que ne l resultado se manten,$1, cheia->chena, cheio->cheno. Assi $1 bai repersentar 
l balor de l "a"(se se screbiu "cheia" al traduzir) ó "o"(se se screbiu "cheio" al traduzir). L segundo () marca l segundo cunjunto,
ó seia, queda cul balor "s" se este fur screbido al traduzir ó bazio se nun tubir "s". Em cheios $2 será sustituido por "s", mas 
an "cheio" nó.   

Eisemplo de negaçon:
"es([^s]+)", "s$1", 
quier dezir que to las palabras ampeçadas por "es" i que a seguir na palabra nun benga un "s" quedan "s". Por eisemplo, "está" 
queda -> "stá". Mas por sue beç, "esse", manten-se "esse", "esso", (ó até "essencial" nun tira l "s", inda que mais tarde demude
de "essencial" pa eissencial.)

L que aparece a berde ó seia ten // son comentairos i nun ye anterpretado.

Quiero antender mas nun se te antende... Dezi algo porqui...ó assi. 

- Cecílio, 08-01-2009.

*/

               //normalmente ampeços de palabras
	var upperCase = new Array(
		"bem - vind(a|o)(s)? ", "bienbenid$1$2 ",
		
		//traduções de verbos
		//ser
		"és ", "sós ",
		"é ", "ye ",
		"sois ", "sódes ",

		"eramos ", "éramos ",
		"erais ", "érades ",	
		"eram ", "éran ",
		
		"serão " ,"seran ",
		
		"foi ", "fui ",
		"foste ", "fuste ",
		"fomos ", "fumos ",
		"foram ", "fúrun ",
		
		"fosse ", "fusse ",	
		"fosses ", "fusses ",	
		"fossemos ", "fússemos ",	
		"fosseis ", "fússedes ",	
		"fossem ", "fússen ",	
	
		"for ", "fur ",
		"fores ", "fures ",
		"formos ", "furmos ",
		"foreis ", "furdes ",
		"forem ", "fúren ",	

		"fora ", "fura ",	
		"foras ", "furas ",	
		"foramos ", "fúramos ",	
		"foreis ", "fúrades ",
		"forem ", "fúran ",

		"seja ", "seia ",
		"sejas ", "seias ",
		"sejamos ", "séiamos ",
		"sejais ", "séiades ",
		"sejam ", "séian ",

		"sereis ", "serdes ",
		"serem ", "séren ",
		
		"seria ", "serie ",
		"serias ", "series ",
		"seriamos ", "seriemos ",
		"serieis ", "seriedes ",
		"seriam ", "serien ",
		
		"sê ", "sei ", 
	
		//ter
		"temos ", "tenemos ",
		"tendes ", "teneis ",
		"têm ", "ténen ",
		
		"tinha ", "tenie ",
		"tinhas ", "tenies ",
		"tinhamos ", "teniemos ",
		"tinhais ", "teniedes ",
		"tinham ", "tenien ",

		"tive ", "tube ",
		"tiveste ", "tubiste ",
		"teve ", "tubo ",
		"tivemos ", "tubimos ",
		"tivesteis ", "tubistes ",
		"tiveram ", "tubírun ",

		"tivera ","tubira ",
		"tiveras ","tubiras ",
		"tiveramos ","tubiramos ",
		"tivereis ","tubirades ",
		//"tiveram ","tubíran ",
        
		"tenha ", "tenga ",
		"tenhas ", "tengas ",
		"tenhamos ", "téngamos ",
		"tenhais ", "téngades ",
		"tenham ", "téngan ",

		"tivesse ","tubisse ",
		"tivesses ","tubisses ",
		"tivessemos ","tubíssemos ",
		"tivesseis ","tubíssedes ",
		"tivessem ","tubíssen ",
           
		"tiver ","tubir ",
		"tiveres ","tubires ",
		"tivermos ","tubirmos ",
		"tivereis ","tubirdes ",
		"tiverem ","tubíren ",
		
		"ter ","tener ",
		"teres ","teneres ",
		"termos ","tenermos ",
		"terdes ","tenerdes ",
		"terem ","tenéren ",
         
		"teria ","tenerie ",
		"terias ","teneries ",
		"teriamos ","teneriemos ",
		"terieis ","teneriedes ",
		"teriam ","tenerien ",
		
		//fazer
		"faço ","fago ",

		"fazem ","fázen ",
		
		"fizeste ","faziste ",
		"fez ", "fizo ",
		"fizemos ","fazimos ",
		"fizestes ", "fazistes ",
		"fizeram ","fazirun ",

		"fazia ","fazie ",   
		"fazias ","fazies ", 
		"fazíamos ","faziemos ", 
		"fazíeis ","faziedes ", 
		"faziam ","fazien ",    
      
		"fizera ","fazira ",
		"fizeras ","faziras ",
		"fizéramos ","faziramos ",
		"fizéreis ","fazirades ",
		"fizeram ","faziran ",
	
		"farei ","fazerei ",
		"farás ","fazerás ",
		"fará ","fazerá ",
		"faremos ","fazeremos ",
		"fareis ","fazereis ",
		"farão ","fazeran ",
		
		"faria ","fazerie ",
		"farias ","fazeries ",
		"faríamos ","fazeriemos ",
		"faríeis ","fazerides ",
		"fariam ","fazerien ",
		
		"faça ","faga ",
		"faças ","fagas ",
		"façamos ","fágamos ",
		"façais ","fágades ",
		"façam ","fágan ",

		"fizesse ","fazisse ",
		"fizesses ","fazisses ",
		"fizéssemos ","fazissemos ",
		"fizésseis ","fazissedes ",
		"fizessem ","fazissen ",

		"fizer ","fazir ",
		"fizeres ","fazires ",
		"fizermos ","fazirmos ",
		"fizerdes ","fazirdes ",
		"fizerem ","faziren ",
			
		"faça ","faga ",
		"façamos ","fagamos ",
		"façamo ","fagan ",
   
		"andei ", "andube ",
		"acham ", "áchan ",
		"acontece", "acunte",
		"aconteceu", "acunteciu",
		"acred", "acrad",
		"adivinh", "adebin",
		"adorm", "adrum",
		"apont", "apunt", //apuntar
		"aprend", "daprend", //daprender
		"apres([^s]+)", "apers$1", //apersentar
		"aquec", "calec",
		"arranc", "arrinc",
		"arrast", "arrastr",  //arrastrar
		"aument", "oument", //aumentar
		"bail([^e |^es ]+)", "bailar", //beilar
		"bail", "beil",
		"beber", "buber",
		"bebi", "bubi",
		"bebid", "bubid",
		"cair ", "caer ",
		"caminh", "camin",
		"classif", "classef", //classificar
		"cor(es)? ","quelor$1 ",
		"começ", "ampeç",
		"comeu", "comiu",
		"comparar", "acumparar",
		"cresc", "crec",
		"dan([ç|c]+)", "beil", //beilei, beile, dança -> beila
		"dão ", "dan ",
		"denomina", "chama",
		"desapareceu","zapareciu",
		"descreve", "çcribe",
		"descreveu ", "çcrebiu ",
		"desej", "desei", //deseio
		"disse ", "dixe ",
		"disse([a-z]+)", "dezi$1", 
		"dit(a|o)+ ", "dezid$1 ",
		"divid", "debed", //debeddir
		"dizem ","dízen ", 
		"dizer", "dezir",
		"dorm", "drum",
		"efei", "eifei", //eifeito
		"emb", "amb", //ambarcar", "ambubidos"
		"encaix", "ancaix",
		"encontr", "ancontr",
		"entend", "antend",
		"entr([^a |^as ]+)", "entrar", //antrar
		"eram ", "éran ",
		"escreve ", "scribe ",
		"escreveu ", "screbiu ",
		"escuta", "scuita",
		"estão ", "stan ",
		"estavam", "stában",
		"evit", "eibit", //eibitar
		"evol", "eibol", //eiboluçon
		"executar","fazer",
		"exibir", "amostrar",
	
		"fica","queda",
		"ficou ", "quedou ",
		"fiqu", "qued", //quedei
		
		"haja ", "haba ",
		"houve ", "houbo ",
		"ia ", "iba ",
		"in.ciativa(s)? ", "einiciatiba ",
		"in.ci", "ampeç",
		"inclui", "anclui",
		"insatisf", "ansastif",
		"inspir", "anspir",
		"instru", "anstru", //instruir", "instrumento"
		"iria", "eirie",
		"nasc", "nac",
		"nasç", "naç",
		"olha", "mira",
		"opera", "oupera",
		"oriund", "ouriund",
		"ouço ","oubo ",
		"pergunt", "pregunt",  //preguntar
		"pode ", "puode ",
		"podem ", "puoden ",
		"pode-se", "se puode",
		"pôe", "pon ",
		"pôem ", "ponen ",
		"pôs ", "puso ",
		"possa ", "puoda ",
		"possui", "ten",
		"prob([a-z]+)", "porb$1",  //porbar ...ber melhor
		"procur", "percur", //percura 
		"quer ", "quier ",
		"queres ", "quieres ",
		"quero ", "quiero ",
		"quis ", "quiso ",
		"quiser ", "quejir ",
		"quiseram ", "quejiran ",
		"quiserem ", "quejiren ",
		"quisermos ", "quejirmos ",
		"quisesse ", "quejisse ",
		"quisessem ", "quejissen ",
		"quisesses ", "quejisses ",
		"resist" , "rejist",
		"respond", "respund", //respunder
		"sai ", "sal ",
		"saí ", "sali ",
		"saiba ", "saba ",
		"sair", "salir",
		"satisf", "sastif",  //sastifeito
		"se situa ", "queda ",
		"situa - se ", "queda ",
		"seja", "seia",
		"seme([a|e|i|o|u]+)", "sembr", //semear -> sembrar
		"tão ", "tan ",
		"terá", "tenerá",
		"utili", "outili",
		"vindo", "benido",
		"viver", "bibir",
		"voar ", "bolar ", //bolar
		"caiar", "ancaliar",
		"cala ", "calha ",
		"calai ", "calhai ",
		"calar ", "calhar ",
		"calei ", "calhei ",
		"engan", "anganh",
		"ponho ", "pongo ",
		"saiu ", "saliu ",
		"designar ", "chamar ",
	
		// AMPORTA ORDE
		"nua(s)? ", "znuda$1 ",
		
		"testo", "coberteira",
		"terra  gelada", "cúscaro",
		"um  calor", "ua calor",
		"uns  calor", "uas calor",
		"num  calor", "nua calor",
		"de  um  calor", "dua calor",
		"meio - dia(s)? ", "meidie$1 ",
		"meia(s)? - noite(s)? ", "meia$1 nuite$2 ",
	
		"a(s)? ","la$1 ",
		"à(s)? ","a la$1 ",
		"ao(s)? ","al$1 ",
		
		
		"banco  de  pedra", "puial",
		"bancos  de  pedra", "puiales",
		
		"em  baixo ", "ambaixo ",
		"em  cima ", "anrriba ",
	
		//PROPOSTAS
		"solo", "tierra",
		"program", "porgram",
		"alheira(s)? ", "tabafeia ",
		"muito  ([a-zA-Záéíóúàèìòùâêîôûãiõ]+)([a-zA-Záéíóúàèìòùâêîôûãiõ]+)","mui $1$2",
		"excelente(s)? ", "eicelente$1 ",
		"excelência(s)? ", "eiceléncia$1 ",
		
		"diante ", "delantre ",
		"adiante ", "adelantre ",

		"passarinh(a|o)+(s)? ","paxaric$1$2 ",
		"cobra(s)? ", "queluobra$1 ",
		"chuvos(a|o)+(s)? ", "chubios$1$2 ",

		//"acha", "rachon",
		"tremer", "tembrar",
		"nevoeiro(s)? ", "nubrina$1 ",
		"aguaceiro(s)? ", "scarabanada$1 ",
		"aveia(s)? ", "bena$1 ",
		"veia(s)? ", "bena$1 ",
		"vagem ", "baina ",
		"vagens ", "bainas ",
		"coelh(a|o)+(s)? ", "coneilh$1$2",
		"coelheira(s)? ", "conelheira$1 ",
		"saída(s)? ", "salida$1 ",
		"carreiro", "carreiron",
		"curva(s)? ", "rebuolta$1 ",
		"blus[a|o]+(s)? ", "chambre$1 ",
		"blaser ", "chambra ",
		"urinar ", "mejar ",
		"mijar ", "mejar ",
		"fechad(a|o)+(s)? ", "cerrad$1$2 ",
		"fechar ", "cerrar ",
		"texug(a|o)+(s)? ", "teixug$1$2 ",
		"colorid(a|o)+(s)? ","quelorid$1$2 ",
		"corad(a|o)+(s)? ", "quelorad$1$2 ",
		
		"lá ", "alhá ",
		"cá ", "acá ",
		"portada", "portalada",
		"fotografia", "retrato",
		"fotógraf[a|o]+(s)? ", "retratista$2 ",
		"fotografa(r)? ", "retrata$1 ",
		
		"parente(s)? ", "pariente$1 ",
		"balde(s)? ", "baldo$1 ",
		
		"noz ", "nuoç ",
		"nozes ", "nuozes ",
		"nogueira(s)? ", "nueira$1 ",
		"macieira(s)? ", "maçaneira$1 ",
		"alperce(s)? ", "albricoque$1 ",
		"ameixa(s)? ", "alméixina$1 ",
		"doninha(s)? ", "renozielha$1 ",
		"experimentar ", "spurmentar ",
		"pescoço(s)? ", "cachaço$1 ",
		"infinito(s)? ", "anfenito$1 ",
		"mó(s)? ", "muola$1 ",
		"dente  canino ", "caneiro ",
		"dentes  canino ", "caneiros ",
	
		"grão  de  bico ", "garbanço ",
		"grãos  de  bico ", "garbanços ",
		"feijão  frade ", "chícharo ",
		"feijões  frade ", "chícharos ",
		"cem ", "cien ",
		"duzentos ", "duzientos ",
		"trezentos ", "trezientos ",
		"quatrocentos ", "quatrocientos ",
		"quinhentos ", "quenhientos ",
		"seiscentos ", "seicientos ",
		"setecentos ", "sietecientos",
		"oitocentos ", "uitecientos ",
		"novecentos ", "nuobecientos ",
		
		"recebia", "recebie",
		"recebias", "recebies", 
		"recebíamos", "recebiemos",
		"recebíeis", "recebiedes",
		"recebiam ", "recebien ",
		"nevoeiro(s)? gelado(s)? ", "cenceinho$1 ",
		"lavrar", "arar",
		"eixo(s)? ", "eixe$1 ",
		"prego(s)? ", "crabo$1 ",
		"soalho(s)? ", "sobrado$1 ",
		"tremoço(s)? ", "antramoço$1 ",
		"tremoceir(a|o)+(s)? ", "antramoceir$1$2 ",
		"veio ", "bieno ",
		"vir ", "benir ",
		"benvind(a|o)+(s)? ", "bienbenid$1$2 ",
		"malagueta(s)? ", "guindilha$1 ",
		"sumagre(s)? ", "cemaque$1 ",
	
		"peneira(s)? ", "penheira$1 ",
		"peneirar", "penheirar",
		"giesta(s|l)? ", "scoba$1 ",
		"esteva(s)? ", "xara$1 ",
		"rosmaninho(s)? ", "tomilho$1 ",
		"pólvora(s)? ", "pólbara$1 ",
		"atordoar", "atrelundar",
		"explodir", "stourar",
		"caspa  do  cabelo", "falhiçca",		
		"faiscar", "chiçpar",
		"percevejo", "chizme",
		//"banco", "talho",
	
		//traduçones de palabras
		"- as ","- las ",
		"- o ","- lo ",
		"- os ","- los ",
		"([\-]+) nos ","$1 mos ",
		"([^\\[]+)categoria", "$1catadorie", //traduç fuora se hai eitiquetas de Biquipédia
		"([^\\[]+)imagem", "$1eimaige",  //traduç fuora se hai eitiquetas de Biquipédia
		"([a-z]+)áveis ", "$1ables ",
		"([a-z]+)ável ", "$1able ",//agradable
		"([a-z]+)íveis ", "$1ibles ",
		"([a-z]+)ível ", "$1ible ",//"audible
		"[\-]+ no "," nel ",
		
		"abaixo", "ambaixo",
		"abdómen", "abdóme",
		"abert", "abiert", //repetido
		"abort", "amóbit",
		"acima ", "arriba ",
		"açucar ","açucre ",
		"açucares ","açucres ",
		"água(s)? ", "auga$1 ",
		"aguardente(s)? ", "augardiente$1 ",
		"águia(s)? ", "águila$1 ",
		"aí ", "ende ",
		"ainda ", "inda ",
		"aldeia(s)? ", "aldé$1 ",
		"alegria(s)? ", "alegrie$1 ",
		"além ", "para alhá ",
		"alemanha ", "almanha ",
		"alemão ", "alman ",
		"alemães ", "almanes ",
		"alforge[s]?", "alforjas",
		"alga(s)? ", "ouca$1 ",
		"alguém ", "alguien ",
		"algum ","algun ",
		"alguma(s)? ","algua$1 ",
		"ali ", "eilhi ",
		"alicerce(s)? ", "aliçace$1 ",
		"almoç", "almuorç",
		"am.ndoa", "almendra",
		"amanhã ", "manhana ",
		"amarel", "amarielh",
		"ameaç", "amenaç",
		"amendoim ", "cascaboi ",
		"amendoins ", "cascabois ",
		"amizade(s)? ", "amisade$1 ", //amisade
		"amora(s)? ", "mora$1 " ,
		"amoreira", "moreira",
		"anão ", "nano ",
		"ancinho(s)? ", "rastro$1 ",
		"andorinh", "andorin",
		"anel", "anielho",
		"anex", "aneix", //anexo
		"anfiteatro([s]?)", "anfitriato$1",
		"animais ", "animales ",  // la tradução "ais" stá a scluir la letra [m]... pa manter mais
		"ano(s)? ", "anho$1 ",
		"anões ", "nanos ",
		"anoitec", "anuitec",
		"anteontem ", "trasdonte ",
		"anteproje[c]?t", "anteporjet",
		"apenas ", "solo ",
		"aprofun", "aperfun", //aperfundar
		"aquela(s)? ","aqueilha$1 ",
		"aqueles ", "aqueilhes ",
		"aquele ", "aquel ",
		"aqui ", "eiqui ",
		"aquilo ","aqueilho ",
		"ar ", "aire ",
		"área(s)? ", "ária$1 ",
		"areia(s)? ", "arena$1 ",
		"ares ", "aires ",
		"árvore(s)? ", "arble$1 ",
		"assim ", "assi ",
		"através ", "atrabeç ",
		"automóvel ", "altemoble ",
		"automóveis ", "altemobles ",
		"autónom","outónom",
		"autor(es)? ", "outor$1 ",
		"avali", "abalu", //abaluação
		"azeitona(s)? ", "azeituna$1 ",
		"azuis ", "azules ",
		"bagado", "granado",
		"batata(s)? ", "patata$1 ",
		"batatal ", "patatal ",
		"batatais ", "patatales ",
		"batateir(a|o)+(s)? ", "patateir$1$2 ",
		"beij", "beis",
		"bem ", "bien ",
		"bilhet", "belhet",
		"boa(s)? ", "buona$1 ",
		"bocadinho(s)? ", "cachico$1 ",
		"bocado(s)? ", "cacho$1 ",
		"bode(s)? ", "beche$1 ",
		"boi(s)? ", "bui$1 ",
		"boina(s)? ", "gorra$1 " ,
		"bolacha(s)? ", "bolaixa$1 ",
		"bombard", "bumbard",
		"bombeir", "bumbeir",
		"boné(s)? ", "gorro$1 ",
		"boneco(s)? ", "caramono$1 ",
		"bonit(a|o)+(s)? ","guap$1$2 ", //guapo
		"borboleta(s)? ", "paixarina$1 ",
		"cabanhal ", "cabanhal ",
		"cabanhais ", "cabanhales ",
		"cabrito(s)? ", "chibo$1 ",
		"cachecois ", "cascoles ",
		"cachecol ", "cascol ",
		"cães ", "perros ",
		"caixilh", "queixilh",
		"calcanhar(es)? ", "carcanhal$1 ",
		"canal ", "canhal ",
		"canais ", "canhales ",
		"candeeiro", "candieiro",
		"can(a|o)+(s)? ", "canh$1$2 ",
		"cão ", "perro ",
		"capela(s)? ","capielha$1 ",
		"carangueijo(s)? ", "cangareijo$1 ",
		"carne(s)? ", "chicha$1 ",
		"casaco(s)? ", "jiqueta$1 ",
		"casaca(s)? ", "çamarra$1 ",
		"caso([s]?)", "causo$1",
		"castel(a|o)+(s)? ", "castielh$1$2 ", //castielho/a
		"cautel", "coutel",
		"caval([^h]+)", "cabalh$1", //cabalhitas, cabalho, cavalheiro manten-se
		"cebola(s)? ", "cebolha$1 ",
		
		"cegonh", "ciguonh", //ciguonha, ciguonho
		"ceia", "cena",
		"celeste", "celhestre",
		"cemitério(s)? ", "semitério$1 ",
		"centeio(s)? ", "centeno$1 ",
		"cento(s)? ", "ciento$1 ",
		"cert(a|o)+([s]?)", "ciert$1$2 ",
		"céu(s)? ", "cielo$1 ",
		"chá(s)? ", "xá$1 ",
		"chaminé(s)? ", "chupon$1 ",
		"champa[gn|nh]e(s)? ", "xampanhe$1 ",
		"chão ", "suolo ",
		"charm([e|o]+)", "xarm$1",
		"chat", "xat", //xato, xateia, tira chatarra
		"chávena(s)? ", "chícara$1 ",
		"checo(s)? ", "xeco$1 ",
		"chefe(s)? ", "xefe$1 ",
		"chefi", "xefi", //xefiar
		"chei(a|o)+(s)? ", "chen$1$2 ", //cheio, cheia
		"cheiro ", "oulor ",
		"cheiros ", "oulores ",
		"cheque(s)? ", "xeque$1 ",
		"chique(s)? ", "xique$1 ",
		"chispa(s)? ", "chiçpa$1 ",
		"chocolat","choclat", //chocolate, chocolatado
		"chove ", "chuobe ",
		"ceg(a|o)+(s)? ", "cieg$1$2 ",
		"civil ", "cebil ",
		"cobert", "cobiert",
		"coisa(s)? ", "cousa$1 ",
		"colégio(s)? ", "coleijo$1 ",
		"colher ", "cuchara ",
		"colheres ", "cucharas ",
		"com ","cun ",
		"comboio(s)? ", "camboio$1 ",
		"comentário(s)? ", "comentairo$1 ",
		"comida(s)? " , "quemido$1 ",
		"comigo ", "cumigo ",
		"como ","cumo ",
		"companhia(s)? ", "cumpanha$1 ",
		"comu", "quemu", // quemunitária, quemum
		"concelho(s)? ", "cunceilho$1 ",
		"confort", "cunfuort", //cunfuorto
		"conhecer", "coincer",
		"conhecid", "coincid",
		"conhecimento", "coincimiento",
		"connosco", "cun nós",
		"consciência", "cuncéncia",
		"conso", "cunsu", //consume
		"contigo ", "cuntigo ",
		"continent","cuntinent",
		"continu", "cuntin",
		"convosco", "cun bós",
		"cor(es)? ", "quelor$1 ",
		"corda(s)? ", "cuorda$1 ",
		"corpo(s)? ", "cuorpo$1 ",
		"costum", "questum",
		"cotovelo(s)? ", "quetobielho$1 ",
		"couval ", "berçal ",
		"couve", "berça",
		"cova(s)? ", "fóia$1 ",
		"cozinh", "cozin", //cozina, cozine
		"cristã(s)? ", "cristiana$1 ",
		"cristan", "cristian",
		"cristão(s)? ", "cristiano$1 ",
		"cru(s)? ", "crudo$1 ",
		"crua(s)? ", "cruda$1 ",
		"cú(s)? ","culo$1 ",
		"curios(a|o)+(s)? ","curjidos$1$2 ",
		"curiosidade(s)? ", "curjidade$1 ",
		"curt(a|o)+", "cúrti$1",
		"da(s)? ","de la$1 ",
		"daí ", "dende ",
		"dali ", "deilhi ",
		"de  um ","dun ",
		"de  uma ","dua ",
		"dela(s)? ", "deilha$1 ",
		"dele ", "del ",
		"deles ", "deilhes ",
		"demons", "demuns", //demunstraçon
		"dente(s)? ", "diente$1 ",
		"dentro ", "drento ",
		"depois ", "depuis ",
		"desde ", "zde ",
		"desem", "zam",
		"desen^h", "zam",
		"desenh(a|e|ou)+", "zenh$1", //desenhar, nun traduç zeinho
		"desenho(s)? ", "zeinho$1 ",
		"deus ", "dius ",
		"dez "," dieç ",
		"dezembro ","dezembre ",
		"dia(s)? ", "die$1 ",
		"diferen", "defren",
		"difícieis ", "defíceles ",
		"difícil", "defícel",
		"dinheiro(s)? ", "denheiro$1 ",
		"direit", "dreit",
		"disposto", "çpuosto",
		"disso ","desso ",
		"disto ","desto ",
		"do(s)? ","de l ",
		"documento(s)? ", "decumiento$1 ",
		"dois "," dous ",
		"domingo ", "demingo ",
		"dono(s)? ", "duonho$1 ",
		"dor(es)? ", "delor$1 ",
		"doze "," duoze ",
		"duas "," dues ",
		"dum ","dun ",
		"duma ","dua ",
		"dúvida(s)? ", "dúbeda$1 ",
		"e ","i ",
		"é ","ye ",
		"economia(s)? ", "eiquenomie$1 ",
		"edi", "eidi",
		"educa", "eiduca", //educação
		"efecti", "afeta", //afetiba
		"eg", "eig",
		"ela(s)? ", "eilha$1 ",
		"ele ", "el ",
		"elefante", "alifante",
		"elei", "eilei", //eileito, eileiçon
		"elemento", "eilemiento",
		"eles ", "eilhes ",
		"em ","an ",
		
		"embora", "ambora",
		"empre", "ampre",
		"encara", "ancara",
		"encosta", "costielha",
		"energia(s)? ", "einergie$1 ",
		"enfim ", "anfin ",
		"engenharia", "angenharie",
		"engenheir", "angenheir",
		"engenho(s)? ", "angeinho$1 ",
		"englob", "anglob",
		"enquanto ", "anquanto ",
		"ensin", "ansin",
		"enregelad", "atrecid",
		"entanto", "antanto",
		"então ", "anton ",
		"entidade(s)? ", "antidade$1 ",
		"entrada(s)? ","antrada$1 ",
		"entre ", "antre ",
		"entretanto ", "antretanto ",
		"entrete", "antrete", //eantretenimento
		"equi", "eiqui", //eiquilíbrio, eiquibaléncia
		"erva(s)? ", "yerba$1 ",
		"escada(s)? ", "scaleira$1 ",
		"escano(s)? ", "scanho$1 ",
		"escola(s)? ", "scuola$1 ",
		"escorpião ", "alicran",
		"escorpiões ", "alicranes ",
		"espaço(s)? ", "spácio$1 ",
		"espalhadoura", "biendo",
		"espírit", "sprit", //sprito
		"esquerda", "squierda",
		"essenci", "eissenci",
		"essênci","eissenci",
		"estrela(s)? ", "streilha$1 ",
		"estrelad", "strelhad",
		"estrumar", "stercar",
		"estrume", "stierco",
		"eu ", "you ",
		"euro", "ouro",
		"evento(s)? ", "eibento$1 ",
		"exam", "eisam", //eisame
		"excepto", "fuora",
		"exec","eisec", //eisecutar
		"exem","eisem", //eisemplo
		"exis","eisis", //eisistir
		"exp", "sp",  //speriéncia
		"experiment", "spurment",
		"fácil", "fácele",
		"faísca", "chiçpa",
		"feijão ", "freijon ",
		"feijões ", "frajones ",
		"fere", "fire", //aleija
		"fermento(s)? ", "furmiento$1 ",
		"ferramenta(s)? ", "ferramienta$1 ",
		"ferro(s)? ","fierro$1 ",
		"festa(s)? ", "fiesta$1 ",
		"fevereiro", "febreiro",
		"fiandeira", "filadeira" ,
		"fiar", "filar",
		"filosofia(s)? ", "filosofie$1 ",
		"fio(s)? ", "filo$1 ",
		"flauta(s)? ", "fraita$1 ",
		"fogo(s)? ", "fuogo$1 ",
		"foice", "fouce",
		"folha(s)? ", "fuolha$1 ",
		"esfome(s)? ", "sfame$1 ",
		"fome(s)? ", "fame$1 ",
		"fonte", "fuonte",
		"fontinha", "funtica",
		"fora ", "fuora ",
		"força([^r]+)", "fuorça$1",
		"forja", "frauga",
		"forte", "fuorte",
		"fósforo(s)? ","cerilha$1 ",
		"frágil ", "andeble ",
		"frança ", "fráncia ",
		"freix", "frezn", //frezno, frezneira
		"fria(s)? ", "frie$1 ",
		"frio(s)? ", "friu$1 ",
		"front", "frunt", //frunteira
		"frut", "fruit",
		"funda", "atiradeira",
		"fundo", "fondo",
		"futur", "fetur",
		"galin", "galhin", // galhináceo
		"galinh", "galhin", //galhina
		"gás ", "gáç ",
		"gelado","ancarambiando",
		"gelo(s)? ", "carambelo$1 " ,
		"gêmeo(s)? ", "mielgo$1 ",
		"gente(s)? ", "giente$1 ",
		"geral", "giral",
		"gesto(s)? ", "géstio$1 ",
		"gost", "gust",
		"graça(s)? ", "grácia$1 ",
		"grão(s)? ", "grano$1 ",
		"greg", "grieg", //griego
		"grossa(s)? ", "gruossa$1 ",
		"há ","hai ",
		"hip", "heip", //heipotese
		"his", "s",
		"hoje ", "hoije ",
		"homem ", "home ",
		"homens ", "homes ",// AMPORTA ORDE
		"homen", "houmen", //houmenaige,  houmano
		"honest", "hounest", //hounesto
		"hospi", "spi",
		"human", "houman",
		"humi", "houmi", //houmilde
		"ibéric", "eibéric",
		"idade(s)? ", "eidade$1 ",
		"id([é|e]+)ia(s)? ", "eideia$1 ",
		"identi","eidanti", //eidantidade
		"iguais ", "eiguales ",
		"igual ", "eigual ",
		"ig", "eig",  // AMPORTA ORDE
		"impossível ", "ampossible ",
		"incluem ", "ancluen ",
		"independente", "andependiente",
		"indivíd", "andibíd",
		"inevit", "einebit", //einebitable  
		"inform", "anform",
		"informa", "anforma",
		"institui", "anstitui",
		"intelig", "antelig",
		"intere", "antre",
		"inúme", "einúme",
		"inúteis ", "einúteles ",
		"inverno(s)? ", "ambierno$1 ",
		"irmã(s)? ", "armana$1 ",
		"irmão(s)? ", "armano$1 ",
		"isqueiro(s)? ", "içqueiro$1 ",
		"isso ","esso ",
		"isto ","esto ",
		"itália ", "eitália ",
		"iraque ", "eiraque ",
		"iraquian(a|o)+(s)? ", "eiraquian$1$2 ",
		"já ","yá ",
		"janela(s)? ","jinela$1 ",
		"jesus ", "jasus ",
		"(a)?joelh", "$1zinolh",
		"jovem ", "moço ",
		"jovens ", "moços ",
		"judeu", "judiu",
		"julho ","júlio ",
		"junho ","júnio ",
		"justiça", "justícia",
		"juventude(s)? ", "Omocidade$1 ",
		"lol ", "alt (Arreganha La Tacha) ",
		"LOL ", "ALT (Arreganha La Tacha) ",
		"lâmpada(s)? ", "bumbilha$1 ",
		"lápis ", "lápeç ",
		"lareira(s)? ", "lume$1 ",
		"leão ", "lion ",
		"leões ", "liones ",
		"lind(a|o)+(s)? ","guap$1$2 ", //guapo
		"língu", "léngu", // léngua, línguista
		"lingu", "lengu", // linguagem
		"linhaça", "linaça",
		"linho(s)? ", "lino$1 ",
		"líquen", "patrielha",
		"lisboa", "lisboua",
		"longe ", "loinge ",
		"lua(s)? ", "luna$1 ",
		"luta(s)? ", "luita$1 ",
		"má(s)? ", "malas$1 ",
		"manhã ", "manhana ",
		"mão(s)? ","mano$1 ",
		"março ","márcio ",
		"martelo", "martielho",
		"mau(s)? ", "malo$1 ",
		"máx", "máss",
		"melancia(s)? ", "balancie$1 ",
		"membr", "nembr",
		"memória(s)? ", "mimória$1 ",
		"menin(a|o)+(s)? ", "nin$1$2 ",
		"mentira(s)?", "mintira$1 ",
		"mesm(a|o)+(s)? ", "miesm$1$2 ",
		"meu(s)? ", "miu$1 ",
		"mezinha", "malzina",
		"migalha(s)? ", "forfalha$1 ",
		"mim ", "mi ",
		"minha ", "mie ",
		"ministro(s)? ", "menistro$1 ",
		"moinho(s)? ", "molino$1 ",
		"morango(s)? ", "morangano$1 ",
		"morcego(s)? ", "morciegano$1 ",
		"mulher", "mulhier",
		"nação ", "nacion ",
		"nações ", "naciones ",
		"naquela(s)? ","naqueilha$1 ",
		"naquele ","naquel ",
		"naqueles ","naqueilhes ",
		"naquilo ","naqueilho ",
		"natureza(s)? ", "naturaleza$1 ",
		"necessári", "neçair",
		"necessidade", "necidade",
		"nela(s)? ", "neilha$1 ",
		"nele(s)? ", "nel$1 ",
		"nem ","nin ",
		"nenhum ", "nanhun ",
		"nenhuma(s)? ", "nanhue$1 ",
		"nenhuns ", "nanhuns ",
		"net(a|o)+(s)? ", "niet$1$2 ", //nieto,nieta
		"neve(s)? ", "niebe$1 ",
		"ninguém ", "naide ",
		"ninho(s)? ", "niu$1 ",
		"nisso " ,"nesso ",
		"nisto ", "nesto ",
		"no ","ne l ",
		"noite", "nuite",
		"nos ","ne ls ",
		"noss(a|o)+(s)? ", "nuoss$1$2 ",
		"nov(a|o)+(s)? ", "nuob$1$2 ",
		"novembro ","nobembre ",
		"nove ", "nuobe ",
		"nú(s)? ", "amplache$1 ",
		"num ","nun ",
		"numa ","nua ",
		"número(s)? ", "númaro$1 ",
		"nuvem ", "nube ",
		"nuvens ", "nubes ",
		"o ","l ",
		"obj([a-z]+)", "oubj$1",
		"obr([a-z]+)", "oubr$1",
		"oceano", "ouceano",
		"ocident", "oucident",
		"óculo(s)? ", "oclo$1 ",
		"ocupa", "acupa", //acupar, acupado
		"ódio(s)? ", "rábia$1 ",
		"of([a-zí]+)", "ouf$1",
		"ofensiv", "oufensib",
		"oiro(s)? ", "ouro$1 ",
		"oito ", "uito ", //uito, uitenta
		"oitenta ", "uitenta ",
		"olá ", "oulá ",
		"olho(s)? ", "uolho$1 ",
		"olmo(s)? ", "uolmo$1 ",
		"onda(s)? ", "óndia$1 ",
		"ontem ", "onte ",
		"ora", "oura", //oração
		"orelha(s)? ", "oureilha$1 ",
		"orç([a-z]+)", "ourç$1",
		"ord([a-z]+)", "ourd$1",
		"org", "ourg", //organismo, organização
		"órg", "uorg",
		"orgulho(s)? ", "proua$1 ",
		"origem ","ourige ",
		"origens ","ouriges ",
		"os ","ls ",
		"osso(s)? ", "uosso$1 ",
		"ou ", "ó ",
		"oubra(s)? ", "obra$1",
		"ourdem ", "orde ",
		"ourdens ", "ordes ",
		"outon", "outonh",
		"outubro ","outubre ",
		"oveilha(s)? ", "canhona$1 ",
		"ovo(s)? ", "uobo$1 ",
		"oxigénio(s)? ", "ouxigénio$1 ",
		"ozono(s)? ", "ouzono$1 ",
		"pá(s)? ", "pala$1 " ,
		"paciência", "pacéncia",
		"padaria(s)? ", "panadarie$1 ",
		"padeir", "panadeir", //panadeiro
		"página(s)? ", "páigina$1 ",
		"país ", "paíç ",
		"paixão ", "peixon ",
		"paixões ", "peixones ",
		"palestra(s)? ", "palhestra$1 ",
		"pano(s)? ", "panho$1 ",
		"pão ", "pan ",
		"parabéns ","parabienes ",
		"parceria(s)? ", "parcerie$1 ",
		"pássaro(s)? ", "páixaro$1 ",
		"pau(s)? ", "palo$1 ",
		"pé(s)? ","pie$1 ",
		"pedra(s)? ", "piedra$1 ",
		"pedrinha(s)? ", "china$1 ",
		"pela(s)? ","pula$1 ",
		"pele(s)? ","piel$1 ",
		"pelo(s)? ","pul$1 ",
		"penha(s)? ", "peinha$1 ",
		"pente(s)? ", "peine$1 ",
		"pentead(a|o)+(s)? ", "peinad$1$2 ",
		"pentear([e]?)(s)? ", "peinar$1$2 ",
		"pentei", "pein",
		"pequen(a|o)+(s)? ", "pequeinh$1$2 ",
		"perfeit", "purfeit",
		"perigo", "peligro", //peligro, peligrosa
		"pé(s)? ", "pie$1 ",
		"pessoa(s)? ", "pessona$1 ",
		"piment(a|o)+(s)? ", "pumient$1$2 ",
		"piano(s)? ", "pianho$1 ",
		"planalto(s)? ", "praino$1 ",
		"pois ", "pus ",
		"pomba(s)? ", "palomba$1 ",
		"pombal ", "palumbar ",
		"pombais ", "palumbares ",
		"pombinha", "palumbica",
		"ponta(s)? " , "punta$1 ",
		"ponte(s)? ", "puonte$1 ",
		"ponteira(s)? ", "punteira$1 ",
		"pontinha(s)? ", "puntica$1 ",
		"pont(a|o)+(s)? ", "punt$1$2 ",
		"pontões ", "puntones ",
		"porco(s)? ", "cochino$1 ",
		"porquê", "porquei",
		"porta(s)? ", "puorta$1 ",
		"portugal ", "pertual ",
		"portugu", "pertu",
		"poss[í|i]+vel", "possible", //possível, possivelmente
		"possíveis ", "possibles ",
		"pr([o|ó]+)x", "pr$1ss",
		"precis", "percis", //perciso
		"preço(s)? ", "précio$1 ",
		"presiden", "pursiden",
		"pressa(s)? ", "priessa$1 ",
		"presunto(s)? ", "persunto$1 ",
		"primeir", "purmeir",
		"princí", "percí",
		"percípais ", "percípales ",
		"principal ", "percípal ",
		"problema(s)? ", "porblema$1 ",
		"professor(es|a|as)? ", "porsor$1 ",
		"profun", "perfun", //profunda
		"proje[c]?t", "porjet", //porjecto
		"pr([o|ó]+)pri", "pr$1pi",
		"qualquer ","qualquier ",
		"quaisquer ","qualesquier ",
		"quase ","quaije ",
		"quebradiço", "salagre",
		"queij", "queis",
		"quem ","quien ",
		"quente(s)? ", "caliente$1 ",
		"quiet", "quet",
		"raiva(s)? ", "rábia$1 ",
		"rapariga(s)? ", "rapaza$1 ",
		"razão ", "rezon ",
		"razões ", "rezones ",
		"real", "rial",
		"referência(s)? ","refréncia$1 ",
		"relógio(s)? ", "reloijo$1 ",
		"resposta(s)? ", "respuosta$1 ",
		"ressuscit", "ressucit",
		"ribeir(a|o)+(s)? ", "rigueir$1$2 ",
		"rio(s)? ", "riu$1 ",
		"roca(s)? ", "ruoca$1 ",
		"roda(s)? ", "ruoda$1 ",
		"rosto","rostro",
		"rua(s)? ", "rue$1 ",
		"sabão ", "xabon ",
		"sabedoria", "sabedorie",
		"sabões", "xabones",
		"sabonete", "xabonete",
		"saída ", "salida ",
		"sapat", "çapat", //çapato, çapatilha
		"sapataria(s)? ", "çapatarie$1 ",
		"sapateir(o|a)+(s)? ", "çapateiro$1$2 ",
		"sardinha(s)? ", "sardina$1 ",
		"saudade(s)? ","suidade$1 ",
		"saúde(s)? ","salude$1 ",
		"século(s)? ", "seclo$1 ",
		"seixo(s)? ", "xeixo$1 ",
		"sem ","sin ",
		"semana(s)? ", "sumana$1 ",
		"sempre ", "siempre ",
		"senão ","senó ",
		"serve ", "sirbe ",
		"sete "," siete ",
		"setembro ","setembre ",
		"seu(s)? ", "sou$1 ",
		"sext(a|o)+(s)? ", "sest$1$2 ",
		"sforço(s)? ", "sfuorço$1 ",
		"sim ","si ",
		"só ", "solo ",
		"sobre ", "subre ",
		"sobrinh(a|o)+(s)? ", "sobrin$1$2 ",
		"sociedade", "sociadade",
		"som ", "sonido ",
		"sombra(s)? ", "selombra$1 ",
		"somente", "solamente",
		"sons ", "sonidos ",
		"sopa(s)? ", "caldo$1 ",
		"sozinh(a|o)+(s)? ", "solic$1$2 ",
		"sua(s)? ", "sue$1 ",
		"surd", "xord",  //xordo
		"também ", "tamien ",
		"tampa(s)? ", "tapadeira$1 ",
		"tear", "telar",
		"teatro(s)? ", "triato$1 ",
		"tempo(s)? ", "tiempo$1 ",
		"teoria(s)? ", "teorie$1 ",
		"terra(s)? ", "tierra$1 ",
		"tesoura(s)? ", "tejeira$1 ",
		"teu(s)? ", "tou$1 ",
		"texto", "testo",
		"tingido", "tenhido",
		"tingir", "tenhir",
		"título(s)? ", "títalo$1 ",
		"toda ", "to ",
		"todo ", "to ",
		"transmon", "stransmun", //stransmuntano
		"tudo ", "todo ",
		"últim", "redadeir", //redadeiro, redadeira...
		"um ","un ",
		"uma(s)? ","ua$1 ",
		"união ", "ounion ",
		"uniões ", "ouniones ",
		"unid", "ounid",
		"univ", "ounib", //ouniberso
		"útil ","útele ",
		"úteis ", "úteles ",
		"vale ", "bal ",
		"velhice(s)? ", "belheç$1 ",
		"velh(a|o)+(s)? ", "bielh$1$2 ",
		"vind(a|o)+(s)? ", "benid$1$2 ",
		"vinho(s)? ", "bino$1 ",
		"vizinh(a|o)+(s)? ", "bezin$1$2 ",
		"voss(a|o)+(s)? ", "buoss$1$2 ",
		
		"gado(s)? ", "ganado$1 ",
		

		// AMPORTA LA ORDE
		"ceg", "cieg",
		"conf", "cunf",
		"conv", "cumb", //cumbençon
		
		"desa", "za",

		"não  ([^\\.|^;|^,|^:]+)","nun $1",
		"não ","nó ",

		
		"aconp", "acump",
		"acon", "acun", //acunteciu
		"comp", "cump", //cumputador
		"comb", "cumb", //cumbate
		
		"ide", "eide", //eideia
		"envolv", "ambolb",
		
		"ofe", "oufe", //oferta,  ofende
		"oli", "ouli", //oulibeira
		"olí", "oulí", //oulibeira
		"opi", "oupi", //oupinião
		"otimi", "outimi", //outimismo
		"([ó|o])rf", "uorf", //uorfano
		"ori", "ouri", //ourige
		"ocup", "acup", //acupação
		
		"const", "cust",
		"con","cun",	
		
		"econ","eicon",
		"imp", "amp",
		"inf", "anf", //anferior, anfierno
		"inv", "amb", //ambierno //todo
		
		"dis", "ç",	  // AMPORTA LA ORDE
		"çs", "diss",	  // AMPORTA LA ORDE
		"çto", "disto",	  // AMPORTA LA ORDE
		"des([^a|^e|^i|^o|^u|^s])", "ç$1",	  // AMPORTA LA ORDE
		
		"ex","s",
		"es([^s]+)", "s$1",		
		
		"cabelo","pelo",  // solo apuis de pelo->pul    AMPORTA LA ORDE
		
		"bons  ([a-zAz]+)([a-zAz]*)([o|e|z|ç]+)(s)? ", "buns $1$2$3$4 ",    // AMPORTA LA ORDE
		"bons ", "buonos ",    // AMPORTA LA ORDE
		"bom  ([a-zAz]+)([a-zAz]*)([o]+)(s)? ", "bun $1$2$3$4 ",    // AMPORTA LA ORDE
		"bom ", "buono ",    // AMPORTA LA ORDE
		

		"[\-]+ l(a|o)+(s)?","-l$1$2", //para mantener "-la"   // AMPORTA LA ORDE
		"- a ","- la ",
			
		// ANGANHOS		
		
		"la  ([a-z]*r) ","a $1 ", //corecção  a verbo a partir, a saber   AMPORTA LA ORDE
		"l  calor", "la calor",
		"la  naide","a naide", //corecção  a queda a   AMPORTA LA ORDE
		"la  cerca", "a cerca",//corecção  a queda a   AMPORTA LA ORDE
		
		"la  esse", "a esse",//corecção  a queda a   AMPORTA LA ORDE
		"la  essa", "a essa",//corecção  a queda a   AMPORTA LA ORDE
		
		"la  un", "a un",//corecção  a queda a   AMPORTA LA ORDE
		"la  ua", "a ua",//corecção  a queda a   AMPORTA LA ORDE
		
		"serc", "eiserc",    // AMPORTA LA ORDE
		
		"d'uma", "dua",    // AMPORTA LA ORDE
		"qu'uma", "qu'ua",    // AMPORTA LA ORDE
		
		//repor de novo o "E"
		"ste ", "este ",    // AMPORTA LA ORDE
		"stes ", "estes ",    // AMPORTA LA ORDE

		"sta ", "esta ",	  // AMPORTA LA ORDE
		"stas ", "estas ",  // AMPORTA LA ORDE
		"çte ","deste ",     // AMPORTA LA ORDE
		"çtes ","destes ",    // AMPORTA LA ORDE
		
		"çta ","desta ",    // AMPORTA LA ORDE
		"çtas ","destas "    // AMPORTA LA ORDE
		
		//fim de repor de novo o "E"
		
		);

//normalmente letras pequeinhas, terminaçones
		var lowerCase=new Array(
			//berbos
			//ar regular beilar
			"([a-zA-Zç]+)arão ", "$1aran ",
			"([a-zA-Zç]+)aram ", "$1órun ",
			//"([a-zA-Zç]+)aram ", "$1áran ",
			"([a-zA-Zç]+)arem ", "$1áren ",
			
			//er regular - Comer
			//"([a-zA-Zç]+)erão ", "$1eran ",
			//"([a-zA-Zç]+)eram ", "$1íran ",
			"([a-zA-Zç]+)erem ", "$1íren",
			//"([a-zA-Zç]+)erem ", "$1éren ",
			"([a-zA-Zç]+)eram ", "$1írun ",
			
			//ir regular - bibir
			"([a-zA-Zç]+)erão ", "$1iran ",
			//"([a-zA-Zç]+)eram ", "$1íran ",
			//"([a-zA-Zç]+)erem ", "$1íren",
			//"([a-zA-Zç]+)erem ", "$1íren ",
			//"([a-zA-Zç]+)eram ", "$1írun ",
			
			//verbos 
			
			"([a-zA-Zç]+)deu ", "$1diu ",
			"([a-zA-Zç]+)meu ", "$1miu ",
			"([a-zA-Zç]+)beu ", "$1biu ",
			
			"([a-zA-Zç]+)abia(s)? ", "$1abie$2 ",
			"([a-zA-Zç]+)avia(s)? ", "$1abie$2 ",
			"([a-zA-Zç]+)ecia(s)? ", "$1ecie$2 ",
			
			"([a-zA-Zç]+)aleu ", "$1aliu ",
			"([a-zA-Zç]+)aceu ", "$1aciu ",
			"([a-zA-Zç]+)eceu ", "$1eciu ",
			"([a-zA-Zç]+)eveu ", "$1ebiu ",
			"([a-zA-Zç]+)oveu ", "$1obiu ",
			"([a-zA-Zç]+)lveu ", "$1lbiu ",
			
			"([a-zA-Zç]+)avam ", "$1ában ",
			"([^s]+)tia(s)? ", "$1tie$2 ", 
			"pôs ", "puso ",
			"([a-zA-Zç]+)aria(s)? ", "$1arie$2 ",
			"([a-zA-Zç]+)eria(s)? ", "$1erie$2 ",
			"([a-zA-Zç]+)iria(s)? ", "$1iriev ",
			
			"([a-zA-Zç]+)azia(s)? ", "$1azie$2 ", //fazia -> fazie
			
			"([a-zA-Zç]+)êm ","$1énen ", //ténen
			"([a-zA-Zç]+)êem ","$1énen ", //bénen
			
			//FIXME
			"([a-zA-Zç]+)enhamos ","$1éngamos ", //tenhamos
			"([a-zA-Zç]+)enham ", "$1engan ", //tenham
			"([a-zA-Zç]+)enha ", "$1enga ", //tenham
			"([a-zA-Zç]+)enho ", "$1engo ", //tenho
			
			"([a-zA-Zç]+)teu ", "$1tiu ", //bateu
			"([a-zç]+)([a-z]+)esse ", "$1$2isse ", //aparecesse -> aparecisse nesses
			"antrisse ", "antresse ", //correcção
			"([a-zç]+)([a-z]+)esses ", "$1$2isses ", //aparecesses -> aparecisses //desses tira n, d
			"([a-zA-Zç]+)iveste ", "$1ubiste ", //estiveste
			"([a-zA-Zç]+)([a-z]+)este(s)? ", "$1$2iste$3 ", //estiveste
			//FIXME
			"nordeste(s)? ", "nordeste$1 ",
			"liste(s)? ", "leste$1 ",
			
			"çaste ", "ceste ",
			"([a-zA-Z]+)aste ", "$1este ",
			" lhe ", " le ",
			" lhes ", " les ",
			
			"dizer", "dezir",
			
			//FIXME
			"çcriber", "çcrebir",
			"çcribiu", "çcrebiu",
			"screver", "screbir",
			
			"ej([o|a|e]+)", "eij$1", //aleije, azuleijo
			//"([^m|^i]+)elh", "$1eilh", //orelhas-> oureilhas //melhor n dá
			
			//antes de ão 
			"anão ", "nano ",
			"anões ", "nanos ",
			//"São ", "San ",
			"Sebastião", "Sabastian ",
			"Cristóvão", "Cristófe ",
			
			"ãos ","ones ",
			"ão ","on ",
			"ões ","ones ",
			"õe", "one", //??
			"ães ", "anes ",
			"ãe ", "ane ", //??
			
			"esia(s)? ", "esie$1 ",  //freguesia
			"([a-z]+)vel ", "$1ble ",
			"([a-z]+)velmente ", "$1blemiente ",
			"([a-z]+)veis ", "$1bles ",
			"([a-z]+)agens ", "$1aiges ",
			"([^a^e^i^o^u]+)gens ", "$1ges ",
			"([^a^e^i^o^u]+)gem ", "$1ge ",
			"([a-z]+)agem ", "$1aige ",
			
			"([^u]+)ns ", "$1nes ", //fins
			"([^n]+)dia ", "$1die ",	//óndia
			"([^n]+)dias ", "$1dies ",
		
			
			"([^m])ais ","$1ales ",	// excepto mais 
			
			"([a-z]+)ogia(s)? ", "$1ogie$2 ", // biologie
			"([a-z]+)acia(s)? ", "$1acie$2 ", // democracie
			"([a-z]+)gia(s)? ", "$1gie$2 ",
			"([a-z]+)afia(s)? ", "$1afie$2 ",
			"([a-z]+)omia(s)? ", "$1omie$2 ",
			"([a-z]+)etria(s)? ", "$1etrie$2 ",
		
			"([a-zA-Z]+)ox(a|o)+(s)? ", "$1oix$2$3 ", //coixo, roixo, roixa
			
			//repetidos, meio de las palabra
			"cento", "ciento",
			"sobre", "subre",
			"rodapé", "rodapie",
			"ter ", "tener ",  
			"tinha ", "tenie ",  
			"comp", "cump",
			"coisa", "cousa",
			"oiro", "ouro",
			
			"energia", "einergie",
			"abert", "abiert",
			"propri", "propi",		
			"própri", "própi",		
	
			"prox", "pross",
			"próx", "próss",
			"máx", "máss",
	
			"exis","eisis",
			"exem","eisem",
			
			"texto", "testo",
			"viver", "bibir",
			"inclui", "anclui",
			"coberta", "cobierta",
			// fim repetidos
			
"cantor", "cantadeiro",
"Cantora", "cantadeiro",

			"V","B",
			"v","b",
			
			"â","á",		
			"ô","ó",		
			"ê","é",
			"ü","u",
			
			"Â","Á",		
			"Ô","Ó",		
			"Ê","É",
			"Ü","U",
			
			"ã(s)? ", "ana$1 ", //maçana
			" im", " eim",  //eimaculado
			//"in", "ein", ?? 
			
			"deus", "dius", 
			
			" irr([a-z]+)"," eirr$1", //eirredutor
			" im([a]+)g"," eim$1g", //eimaginable
			" im([q|w|r|t|p|s|f|g|h|j|k|l|ç|z|x|c|n]+)"," am$1", //ambasão
			" inb"," amb", //ambasão
			" in([q|w|r|t|p|s|f|g|h|j|k|l|ç|z|x|c|n]+)"," an$1", //ambasão
			" ind([^a]+)"," and$1", //andicar  //tira inda
			
			" Irr([a-z]+)"," Eirr$1", //eirredutor
			" Im([a]+)g"," Eim$1g", //eimaginable
			" Im([q|w|r|t|p|s|f|g|h|j|k|l|ç|z|x|c|n]+)"," Am$1", //ambasão
			" Inb"," amb", //ambasão
			" In([q|w|r|t|p|s|f|g|h|j|k|l|ç|z|x|c|n]+)"," An$1", //ambasão
			" Ind([^a]+)"," And$1", //andicar  //tira inda
			
		
			" el([a-zé]+)", " eil$1", //eilegante
			" El([a-zé]+)", " Eil$1",
			
			" il([a-z]+)", " eil$1", //eiludir
			" Il([a-z]+)", " Eil$1",
			
			" aut", " out", //auto, autu, autó
			" Aut", " Out", //auto, autu, autó
			"tinho(s)? ", "tico$1 ",
			"tinha(s)? ", "tica$1 ",
			
			//melhoria
			"fere", "fre", //oufrece
			"a la frente", "delantre",
			"cun l", "cul",
			"Ne l'entanto ", "Mas ",
			"ne l'entanto ", "mas ",
			
			//fim enganos
			"culo ","clo ",
			"culos ","clos ",
			"oo","o",
			"cç", "ç",
			"z ","ç ",
			"ubs", "us",
			"ct", "t",
			"cc", "c",
			"ee", "e",
			"pt", "t",
			"m ", "n ",
			
			//melhoria
			" cun eilha ", " culha ",
			" cun el ", " cul ",
			" de ua ", " dua ",
			" de un ", " dun ",
			" la ([a|e|i|o|u|h]+)", " l'$1",
			" l ([a|e|i|o|u|h]+)", " l'$1",
			" que ([a|e|i|o|u|h]+)", " qu'$1",
			" de ([a|e|i|o|u|h]+)", " d'$1",
			" te ([a|e|i|o|u|h]+)", " t'$1",
			
			" Cun eilha ", " Culha ",
			" Cun el ", " Cul ",
			" De ua ", " Dua ",
			" De un ", " Dun ",
			" La ([a|e|i|o|u|h]+)", " L'$1",
			" L ([a|e|i|o|u|h]+)", " L'$1",
			" Que ([a|e|i|o|u|h]+)", " Qu'$1",
			" De ([a|e|i|o|u|h]+)", " D'$1",
			" Te ([a|e|i|o|u|h]+)", " T'$1",
			
			
			//brasileirada
			/*
			"([a-z]*)ando ", "a $1ar ",
			"([a-z]*)endo ", "a $1er ",
			"([a-z]*)indo ", "a $1ir ",
			
			"([a-zA-Z]*)ando ", "A $1ar ",
			"([a-zA-Z]*)endo ", "A $1er ",
			"([a-zA-Z]*)indo ", "A $1ir ",
			*/
			//enganos
			" non ", " nun ",
			"Non ", "Nun ",
			"la to", "a to",
			"la todo", "a todo",
			"enciclopédie", "anciclopédia",
			"qu'a ", "que a ",
			"cunhe", "conhe",
			"percípais", "percípales", //excluiu pais
			"pales ", "pais ",
			
			//Biquipédia
			" {  { ", "{{",
			" \\[  \\[ Categoria", "[[Category",
			" \\[  \\[ ", "[[",
			" \\[\\[\\.\\./Imagem", "[[Image",
			" \\]  \\] ", "]]",
			" \\| ([a-zA-Z0-9áàâãäÁÀÂÃÄéèêëÉÈÊËíìîïÍÌÎÏòóôõöÓÒÔÕÖùúûüÚÙÛÜçÇ ]*)\\/\\]\\] ", "|$1]]"			
			);