Mark Twain

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Twain em 1895
Mark Twain (1909)

Samuel Lhanghorne Clemenes, más coincido por sou pseudónimo Mark Twain, (Florida, Missouri, 30 de Nobembre de 1835Redding, Cunneticut, 21 de Abril de 1910)[1] fui un famoso scritor, humorista i remancista amaricano.

An sou auge, Clemenes fui la celebridade más coincida de sue época. William Faulkner dixe que el fui "l purmeiro scritor berdadeiramente amaricano, i todos nós zde anton somos sous heirdeiros". L outor sustentaba que l nome "Mark Twain" benie de la época an que trabalhou an barcos a oupor; era l grito que ls pilotos flubiales emitian para marcar (mark) la perfundidade de las ambarcaçones. Acradita-se que l nome na berdade tenga benido de sous dies de abandono ne l oeste, quando el pedie dous drinks i falaba pa l atendente de l bar "marcar duplo" ("mark twain") an sue cunta. La ourige berdadeira ye çcoincida. Para alhá de Mark Twain, Clemenes tamien usou l pseudónimo "Sieur Louis de Conte".

Mocidade[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mark Twain moço

Samuel Langhorne Clemenes naciu na lhocalidade de Flórida, Missouri, l terceiro de l quatro filhos subrebibentes de John i Jane Clemenes.

Inda bebé, mudou-se cula família para la cidade rieira de Hannibal, tamien ne l Missouri.[2] Fui deste lhugar i de sous habitantes que l outor Mark Twain tirarie la anspiraçon para sous trabalhos más coincidos, specialmente "Las Abinturas de Ton Sawyer" ("The Adventures of Ton Sawyer") (1876).[3]

L pai de Clemenes morriu an 1847 de pneumonia,[4] deixando muitas díbedas. L filho más bielho, Ourion, lhougo ampeçarie un jornal, i Samuel passou a cuntribuir cumo jornaleiro i scritor oucasional. Alguas de las stórias más spirituosas i cuntrobersas de l jornal de Ourion benirun de l lápeç de sou armano caçula – normalmente quando l duonho staba fura de la cidade.

Mas la tentaçon de l Riu Mississippi eibentualmente lhebarie Clemenes a la carreira de piloto de barcos a oupor, ua porfisson que el más tarde afirmarie lhebar cunsigo até l fin de sous dies, recuntando sues spriéncias ne l lhibro "Lhife on the Mississippi" (1883). Mas la Guerra Cebil i l adbento de las stradas dórun fin al tráfego comercial de barcos a oupor an 1861, i Clemenes tubo de percurar un nuobo amprego.Pensou até ir pro Brasil,mas zeistiu de la eideia.

Depuis dun brebe período cumo nembro dua milícia lhocal (spriéncia relembrada an 1865 an sou cunto "The Pribate Story of la Campaign That Failed"), el scapou dun cuntato más aperfundado cula guerra al seguir pa l oeste an Júlio de 1861 cun Ourion, que acabara de ser nomeado secretairo de l gobernador territorial de Nebada. Ls dous biajórun por dues sumanas atrabessando las planices nua diligéncia até la cidade mineira de Birginia City.

Sboçando l Oeste[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mark zenhado por James Carroll Beckwith (1890)

Las speriéncias de Clemenes ne l oeste formórun nel cumo scritor i serien la base de sou segundo lhibro, "Roughing It". Ua beç an Nebada el se tornou mineiro, sperando anriquecer na straçon de prata ne l Comstock Lhode i permanecendo lhongos períodos ne l campo cun sous colegas de serbício – outro modo de bida que el más tarde transformarie an lhiteratura. Fracassando cumo mineiro, el boltou al trabalho an jornales cul Territorial Enterprise de Birginia City, adonde adotou l nome "Mark Twain" pula purmeira beç. An 1864, mudou-se para San Francisco, Califórnia, colaborando eilhi cun dibersos jornales.

An 1865 Twain spriénciau sou purmeiro sucesso lhiterário. A pedido de l comediante Artemus Ward (que el coinciu i cun quien fizo amisade durante sue passaige por Birgínia City an 1863), l scritor ambiou un cunto de humor para ua coleçon que Ward staba publicando. L testo chegou tarde demales para antrar ne l libro, mas l eiditor passou-lo pa l Saturday Press. La stória, antitulada oureginalmente "Jin Smiley and s Jumping Frog" (atualmente más coincida cumo "The Celebrated Jumping Frog of Cabalheras County" ó "La Célebre Rana Saltadora de l Cundado de Cabaleras") fui reimpressa por to l paíç, i cunsidrada por James Russel Lhowell, eiditor de l Atlantic Monthly, "a melhor pieça de lhiteratura humorística yá produzida ne ls Stados Ounidos de la América".

Na primabera de 1866 el fui andicado pul jornal Sacramento Union para biajar para las Ilhas Sandwich (hoije Hawaii) i screbir ua série de relatos subre sue jornada. Quando de sou retorno la San Francisco, l sucesso de la reportaige i l ancorajamento pessonal de l Coronel John McComb (que publicaba l jornal Alta California) lhebórun nel la se arriscar an sou própio circuito de lheituras, alugando la Academy of Music i cobrando un dólar por pessona. "Puortas abiertas a las 7 horas", screbiu Twain ne l póstener de dibulgaçon. "Baderna prebista para las 8".

La purmeira apersentaçon fui un grande sucesso, i sin tardar Twain passou a biajar por to l stado, lhendo sous testos an pequeinhas casas de antretenimento.

Purmeiro lhibro[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mas serie outra biaige que stablizarie sue fama cumo outor. Twain cumbenciu l Cel. McComb de l Alta California a pagar sue passaige a bordo de l paquete "Quartener City", que fazerie un cruzeiro pula Ouropa i Centro Lheste. Ls relatos de Twain subre la biaige pa l jornal formarian la base de sou purmeiro lhibro, "Annocents Abroad", un basto i cómico guia de biaiges que se recusa splicitamente a benerar las artes i cumbençones de l Bielho Cuntinente. Bendido por assinatura, l lhibro tornou-se bastante popular, dando la sou outor un çtaque que permanecerie de bun grado pul resto de sue bida.

Depuis de l sucesso de "Annocents Abroad" el se casou cun Oulibia Lhangdon an 1870 i mudou-se para Buffalo, Nuoba York, i depuis para Hartford, Cunneticut. L casal tubo un nino i trés ninas, Lhangdon, Susy, Clara i Jean. Lhangdon morriu an 1872, i las outras trés nacírun antre 1872 i 1880. Durante esse período, Twain biajaba cun frequéncia puls Stados Ounidos i Anglaterra apersentando sous testos.

Síntese de la carreira de Twain[eiditar | eiditar código-fuonte]

L remanse "Adbentures of Huckleberry Finn" ye cunsidrado an giral la más amportante cuntribuiçon de Twain para la lhiteratura, cumo dixe Ernest Heimingway:

To la lhiteratura moderna amaricana adbeio dun solo lhibro de Mark Twain chamado "Huckleberry Finn" (...) Nun habie nada antes. Nun houbo nada tan buono zde anton.

Twain ampeçou cumo un scritor de bersos lhebes i bien humorados; treminou cumo un cronista quaije profano de las fribolidades, heipocrisias i atos de matança cometidos pula houmanidade. "Huckleberry Finn", ne l meio dessa trajetória, fui ua cumbinaçon de humor denso, narratiba trabalhada i críticas sociales praticamente eimbatible an to literatura mundial.

El era un mestre an simular l coloquialismo, ajudando a criar i popularizar ua lhiteratura çtintibamente amaricana, baseada ne ls temas i ne l lhéngua de sou paíç.

Twain ne l lhaboratório de Nikola Tesla, 1894

Twain era fascinado pula ciéncia, tecnologie i pesquisas científicas, chegando anclusibe a patentear ua ambençon sue para ajustar i prender suspensórios. El tubo ua amisade próssima i duradoura cun Nikola Tesla, i ls dous reunian-se de tiempos an tiempos ne l lhaboratório de l físico. L lhibro "La Cunneticut Yanke in King Arthur's Court", talbeç un pouco anspirada an Tesla, apersentaba un biajante de l tiempo de la época de Twain que usa sous coincimientos científicos para lhebar tecnologie moderna a la era de l Rei Arthur na Anglaterra.

Twain fui ua figura amportante na Lhiga Anti-Amperialista Amaricana, que se oupunha a la aneixaçon de las Filipinas puls Stados Ounidos. El screbiu "Ancident in the Philippines" ("Ancidente an Filipinas", publicado postumamente an 1924) an repuosta al Massacre de Moro Cratener, adonde seicientos muçulmanos filipinos fúrun assassinados por tropas norte-amaricanas.

Recentemente houbo ua tentatiba de banir "Huckleberry Finn" de alguas lhibraries, supostamente por oufender determinadas pessonas debido al uso de quelores lhocales por sou outor. Ambora Twain fusse contra l racismo i amperialismo, sentimientos abançados para sue época, andebíduos cun coincimiento superficial de sou trabalho taxórun nel de racista simplesmente por sue çcriçon percisa de l lhenguajar bulgar de l Stados Ounidos de l seclo XIX. Spressones que éran ousadas casual i anconscientemente na época hoije an die son cunsidradas racistas. L própio Twain eirie se sentir lhisonjeado cun tales sentimientos; an 1885, quando ua lhibrarie an Massachusetts baniu l lhibro, el screbiu para sou eiditor: "Eilhes speliran Huck de sue lhibrarie cumo 'lhixo adequado solo als fabelados' que cierta mente ne ls fazerá bender 25000 cópias la más".

Fexeiro:Yanke in KAC book.JPG
Cápia de La Cunneticut Yanke in King Arthur’s Court

La maiorie de las obras de Twain fúrun suprimidas de tiempos an tiempos por ua rezon ó outra. 1880 biu la publicaçon dun pequeinho belume anónimo antitulado "1601: Cumbersation, las it was by the Social Fireside, in the Eiquipa of the Tudors", que percuraba reproduzir diálogos de la Anglaterra Eilizabetana ne ls mínimos detalhes, xingamentos i profanidades anclusos. Twain staba antre ls supostos outores de la peça, mas la polémica solo terminou an 1906 quando el finalmente assumiu la paternidade lhiterária desta obra-prima de la scatologie.

Twain pul menos pudo ber "1601" publicada anquanto bibo. El screbira un artigo antibelicista antitulado "The War Prayer" durante la Guerra Spano-Amaricana que fui submetido la publicaçon, mas an 22 de Márcio de 1905, la Harper's Vazaar rejeitou-lo por "nun ser bien apropiado a ua rebista feminina". Uito dies depuis, Twain screbiu para sou amigo Dan Beard, para quien el habie relatado la stória, dezindo, "You nun acho que la prece será publicada an mie era. Solamente als muortos ye permitido que se diga la berdade". Por tener un cuntrato sclusibo cula Harper & Brothers, Mark Twain nun poderie publicar "The War Prayer" an nanhun outro lhugar, i l testo permaneciu inédito até 1923.

Após sue muorte, la família de Twain scondiu alguas de las sues obras que éran particularmente eirreberentes al tratar de questones relegiosas, la más notable deilhas sendo "Lhettener fron the Earth", que solo fui publicada an 1962. La anti-relegiosa "The Mysterious Stranger" salirie solamente an 1916.

Talbeç l más cuntroberso de todos fui l çcurso cómico de Mark Twain an 1879 ne l Clube de l Stómado an Paris, antitulado "Some Thoughts on the Science of Onanisn" ("Alguas Reflexones subre la Ciéncia de l Onanismo"), que cuncluía cul pensamiento: "Se tu debes lhebar ua bida sexualmente atiba, nun brinque tanto cula mano solitária". Este çcurso solo serie publicado an 1943, i inda assi solo an eidiçon lhemitada la cinquenta cópias.

Outras obras populares de Twain fúrun "The Adventures of Ton Sawyer", "The Prince and the Pauper" i la nó-fitícia "Life on the Mississipi".

Belheç i amisade cun Heinry H. Rogers[eiditar | eiditar código-fuonte]

Mark Twain i Heinry Huttleston Rogers an 1908

La suorte de Twain ampeçou anton a antrar an declínio; an sous redadeiros dies el se tornou un home bastante deprimido, mas inda assi capaç. Tornou-se célebre sue repuosta al New York Journal apuis de la eiquibocada dibulgaçon prematura de sou oubituário: "Ls relatos subre mie muorte fúrun çmedidamente sagerados", dezie a missiba datada de 2 de Júnio de 1897.

Sou solo filho home, que naciu cun porblemas de salude, morriu depuis de Clemenes lhebá-lo para passear nun die de malo tiempo sin cobrir l carrinho de bebé. Susie, sue filha predileta, morriu anquanto el staba na Austrália cumpletando ua série de lheituras. Depuis de dar la luç a quatro filhos, Oulibia Lhangdon passou l resto de la bida adulta doente. Ne l final Clemenes perdera trés de sous quatro filhos, para alhá de sue querida sposa, antes de morrer an 1910. El tamien passou por malos momentos an sous negócios. Sue eiditora acabou falindo i el perdiu cientos de dólares nua máquina de screbir que nunca fui finalizada, perdendo tamien la parte que le debie ne ls dreitos outorales de alguns de sous lhibros, que éran pirateados antes mesmo de Clemenes tener la chance de publicá-los.

Fexeiro:Samuel L Clemenes, 1909.jpg
Foto de 1909

An 1893 Twain fui apersentado al andustrial Heinry H. Rogers, un de l propietários de la Standard Oil. Rogers reorganizou las finanças caóticas de l scritor, i ls dous tornórun-se amigos íntemos pul resto de sues bidas. La família de Rogers birou la família amprestada de Twain i el era cumbidado frequente na residéncia de Rogers an Nuoba York i an sue casa de berano an Fairhaben, Massachusetts, adonde ls dous éran parceiros de bebedeiras i póquer. An 1907 eilhes biajórun ne l iate "Kanawha" de Roger até la Jamestown Sposition, ourganizada ne l Sewell's Point próssimo la Norfolk, Birgínia, an comemoraçon al tricentésimo anibersário de la fundaçon de la Quelónia de Jamestown.

Anquanto Twain creditaba abiertamente Rogers por salbá-lo de la ruína financeira, hai tamien eibidéncias sustanciales an sues correspondéncias de que la amisade próssima de l redadeiros anhos fui benéfica para ambos ls lhados, aparentemente amenizando l temperamento ruin de Rogers, un andustrialista de mano pesada. Nua dessas ironias de la stória, Rogers acabou sendo apersentado la Twain pula repórtener ambestigatiba Ida Tarbell, que ye creditada por spor l lhado ouscuro de la Standard Oil cun anformaçones que oubtebe justamente de ancontros cun Rogers. Durante ls anhos de antensa amisade, Rogers, anfluenciado por Twain, ajudou a financiar la eiducaçon de Heilen Keller para alhá de fazer cuntribuiçones sustanciales pa l Dr. Boker T. Washington. Apuis de la muorte de Rogers, l Dr. Washington rebelou que l andustrial (ua figura pública bastante odiada) ajudou generosamente a fundar dibersas scuolas i anstituiçones de ansino secundário an cidades pequeinhas de l sul de l Stados Ounidos.

Apesar de la salude anstable, Twain retornou an Abril de 1909 a la Norfolk, sendo l cumbidado special de l çcurso an comemoraçon a la recén-inaugurada Birginian Railway, ua marabilha de la angenharie de la época. La custruçon de la nuoba camino de fierro fura financiada anteiramente por Heinry Rogers.

Mark Twain i Dorothy Quick


Quando l andustrial morriu repentinamente an Nuoba Eiorque menos de dous meses depuis, Twain, seguindo ne l camboio de Cunneticut para besitá-lo, fui recebido cula ambora na Grand Central Station naqueilha mesma manhana por sue filha. Sue reaçon de choque tornar-se-iba bien coincida más tarde. Quando Twain recusou-se a ambarcar ne l camboio funerário de Nuoba York para Fairhaben, adonde serie rializado l antierro, el afirmou que nun se arriscarie a biajar para tan lhoinge antre aqueilhes que conhecie tan bien, i cun ls quales deberie por necidade se misturar nas cumbersas i animosidades.

L própio Twain morrerie menos dun anho depuis. El screbiu an 1909, "You cheguei cul Cometa Halley an 1835. El bai tornar anho que ben, i you spero que lhebe-me junto". L cometa puode ser bisto ne ls cielos la cada 75-76 anhos. Staba bisible an 30 de Nobembre de 1835, quando Twain naciu, i tamien an 21 de Abril de 1910, quando el morriu (ambora las datas satas de l ápice de l Halley son 16 de Nobembre i 10 de Abril, respetibamente).

Depuis de sue muorte, ua de las figuras proeminentes la le pagar tributo fui l persidente de l Stados Ounidos na época, Willian H. Taft. An sues palabras, "Mark Twain proporcionou dibertimento anteletual a milhones, i sues obras cuntinaran a dar tal sastifaçon a milhones inda por benir. El nunca screbiu ua lhinha que un pai nun podisse lher para ua filha". Taft probablemiente inda nun habie coincido l lhibreto "1601".

Museus i atraçones[eiditar | eiditar código-fuonte]

La antiga casa de Mark Twain

La casa de Twain an Hartford, Cunneticut tornou-se un museu i património stórico, la The Mark Twain House. El tamien bibeu ne l final de l seclo XIX an Eilmira, Nuoba York, adonde conheciu sue sposa, tenendo cula cidade muitos bínclos sentimentales. El i outros nembros de sue família stan anterrados eilhi, nua colina arborizada ne l Wodlawn National Cemetery. Un pequeinho stúdio otagonal, dado de persente la Twain por sue cunhada quando ls Clemenes inda morában na Quarry Farn la lheste de Eilmira, i adonde el screbiu buona parte de sues obras, lhocaliza-se atualmente ne l terreno de l Coleijo de Eilmira.

La cidade de Hannibal, an Missouri, ye outra lhocalidade que apersenta bárias atraçones lhigadas la Mark Twain, ancluindo la casa an que el morou na anfáncia i las cabernas que el questumaba splorar i que aparecen an The Adbentures of Ton Sawyer.

Dous barcos a oupor ne l brinquedo "Ribers of America" na Çneylándia de l EUA i de Paris ténen sous nomes anspirados an Mark Twain. Un caramono animado de Twain i outro de Venjamin Franklin son las atraçones percipales de l show "The Amarican Adbenture" ne l Eipcot Centener.

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Wikiquote Citaçones ne l Wikiquote
Wikisource Testos oureginales ne l Wikisource
  • 1867 The Celebrated Jumping Frog of Calaberas County (fiçon)
  • 1869 Annocents Abroad (relato de biaige, nó-fitício)
  • 1871 Mark Twain's (Burlesque) Outobiography and First Remanse (fiçon)
  • 1872 Roughing It (nó-fiçon)
  • 1873 The Gilded Age: La Tale of Today (fiçon)
  • 1875 Sketches New and Old (stórias fitícias)
  • 1876 Old Eiquipas on the Mississippi (nó-fiçon)
  • 1876 The Adbentures of Ton Sawyer (fiçon)
  • 1877 La True Story and the Recent Carnibal of Crime (cuntos)
  • 1878 Punch, Brothers, Punch! and other Sketches (stórias fitícias)
  • 1880 La Tramp Abroad (relato de biaige, nó-fitício)
  • 1880 1601: Cumbersation, las it was by the Social Fireside, in the Eiquipa of the Tudors (fiçon)
  • 1882 The Prince and the Pauper (fiçon)
  • 1883 Lhife on the Mississippi (nó-fiçon)
  • 1884 Adbentures of Huckleberry Finn (fiçon)
  • 1889 La Cunneticut Yanke in King Arthur's Court (fiçon)
  • 1892 The Amarican Claimant (fiçon)
  • 1892 Merry Tales (stórias fitícias)
  • 1893 The £1,000,000 Bank Note and Other New Stories (stórias fitícias)
  • 1894 Ton Sawyer Abroad (fiçon)
  • 1894 Pudd'n'heiad Wilson (fiçon)
  • 1896 Ton Sawyer, Detetibe (fiçon)
  • 1896 Personal Recolletiones of Joan of Arc (fiçon)
  • 1897 How to Tell la Story and other Essays (ansaios nó-fitícios)
  • 1897 Following the Eiquator (relato de biaige, nó-fitício)
  • 1900 The Man That Corruted Hadleyburg (fiçon)
  • 1901 Edmund Burke on Croker and Tammany (sátira política)
  • 1902 La Double Barrelled Detetibe Story' (fiçon)
  • 1904 La Dog's Tale (fiçon)
  • 1905 King Lheopold's Soliloquy (sátira política)
  • 1905 The War Prayer (fiçon)
  • 1906 The $30,000 Bequest and Other Stories (fiçon)
  • 1906 What Is Man? (ansaio)
  • 1907 Christian science (nó-fiçon)
  • 1907 La Horse's Tale (fiçon)
  • 1907 Is Shakespeare Dead? (nó-fiçon)
  • 1909 Catain Stormfield's Besit to Heiaben (fiçon)
  • 1909 Lhetters fron the Earth (fiçon, publicaçon póstuma)
  • 1916 The Mysterious Stranger (fiçon, publicaçon póstuma)
  • 1924 Mark Twain's Outobiography (nó-fitício, publicaçon póstuma)

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Notas i refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]