Francisco de Goya

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Francisco José de Goya y Lucientes (Fuendetodos, Saragoça, 30 de márcio de 1746Bordéus, Fráncia, 15 de abril de 1828), fui un pintor i grabador spanhol. Coincido cumo "Goya, l Turbulento" i cunsidrado a las bezes cumo "l Shakespeare de l pincel"[1], sues produçones artísticas ancluen ua ampla bariadade repersentatiba de retratos, paisaiges, cenas mitológicas, tragédia, comédia, sátira, farsa, homes, diuss i demónios, bruxos, i un pouco de l ousceno.[1]

L suonho de la rezon produce monstruos.
Francisco Goya

Ls purmeiros anhos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Goya ampeçou sue daprendizaige cumo pintor an 1759, als treze anhos, cun Don José Lhuzan y Martineç. Cumo era questume na época, ampeçou fazendo cópias de pinturas de bários mestres.

Als zassiete anhos, trasferiu-se para Madrid, adonde tentou por dues bezes, ua an 1763 i outra an 1766, antrar para la Academie de Guapas Artes, sendo rejeitado an dambas las tentatibas. Ls biógrafos atribuen la Goya to l tipo de abinturas ne ls anhos que se seguírun, cumo la de tener-se tornado toureiro an Roma i tener-se ambolbido an einúmaras abinturas amorosas.

Ne l final de 1771, anscrebiu-se an cuncurso de la Academia de Guapas Artes de Parma, recebindo ua mençon honrosa i sue purmeira anquemenda: l afresco na Eigreija Nuossa Senhora de l Pedamiego, an Saragoça. A partir dende, seguírun-se ancomendas pa l Palácio de Sobradiel i l Monastério Aula Dei. Antre ls anhos de 1773 i 1774 fúrun eisecutadas, probablemente, las redadeiras pinturas desse período an que stubo an Saragoça.

Goya casou-se cun Josefa Bayeu, armana de ls artistas Francisco i Ramon Bayeu. Anquanto stubo an Madrid, trabalhou para bárias fábricas, fazendo zeinhos para tapeçaries. Son desse período ls zeinhos que ganhórun fama, cun reporduçon de cenas folclóricas i de paisaiges. Assi i todo, el nun era un artista antressado an paisaiges i l fondo de sues obras mostra l pouco antresse que el tenie por eilhas.

L reconhecimiento[eiditar | eiditar código-fuonte]

Depuis de stablecido an Madrid, ampeçou a pintar retratos. L más antigo que se conhece data de 1774, sendo que ne l anho de 1778 fizo nada menos de l que quatorze retratos.

Ne l anho de 1780, antrou para la Academia de San Fernando i apersentou la obra "La Curceficada". Nessa pintura, Goya seguiu las regras académicas, probando que era un mestre de l stilo cumbencional. An 1785, ampeçou a recebir anquemendas de la aristocracie. La purmeira ancomenda fui pa l "Festibal Fulclórico" de l die de Santo Isidoro. Ne l mesmo anho, eisecutou l purmeiro retrato dun nembro de la nobreza, la Duquesa de Osuna. An 25 de abril de 1785, depuis de la muorte de Carlos III i de la coronaçon de Carlos IV, fui nomeado "Purmeiro Pintor de la Cámara de l Rei", tornando-se l pintor oufecial de l monarca i sue família.

An 1790, pintou un de sous outo-retratos.

La malina[eiditar | eiditar código-fuonte]

Caprichos, El sueño de la razon produce monstruos

An 1792, nua biaige la Andaluzia, cuntraiu ua malina séria i çcoincida, trasmitida por sou amigo Sebastián Martínez, quedando temporariamente paralítico, parcialmente ciego i totalmente xordo. Cula malina, perdiu sue bibacidade, sou dinamismo, sue outocunfiança. La alegrie zapareciu lhentamente de sues pinturas, las quelores tornórun-se más scuras i sou modo de pintar quedou más lhibre i spressibo. Parcialmente recuperado, retornou a Madrid ne l berano de 1793 i cuntinou a trabalhar cumo artista de la Corte, mas buscou outras anspiraçones para spressar sue fantasie i ambençon sin lhemite, l que las obras sob anquemenda nun le premitian.

Debido a la malina, Goya passou a nun tener más mui respeito pula aristocracie, sponendo nas sues pinturas las berdadeiras eidantidades i las fraquezas de ls modelos. Un eisemplo ye l retrato de l rei Fernando VII de Spanha. Sous retratos deste período móstran, mas, la sue fascinaçon pulas mulhieres i puls ninos, nun eigualada por nanhun outro artista, cula possible eiceçon de Renoir. Dous retratos de mulhieres, eisecutados nessa época, amóstran claramente essa calidade: "De aña Antonia Zarate", ourgulhosa, eireta, coquete i algo triste; i la "Cundesa de Chinchón", l más terno de sous retratos de mulhieres, ne l qual l rostro anfantil i la postura andeble de l ombros cuntrástan cul traje eilegantemente pintado. Estes retratos fúrun cumo un redadeiro adius a las alegries de la bida, porque pouco depuis Goya eisilou-se an sue Quinta Del Sordo, an Madrid. Las guerras napoleónicas benírun i se fúrun, i ls hourrores sofridos puls spanholes deixórun un Goya amargo, trasformando la sue arte nun ataque contra la cunduta ansana de ls seres houmanos, passando a retratar la falta de sentido de l sofrimiento houmano, tanto anjusto cumo nun merecido.

Antre ls anhos de 1810 i 1814, produziu sue famosa série de pinturas "Los Zastres de la Guerra" i sues dues obras primas "El Segundo de Mayo 1808" i "El Tercero de Mayo 1808". Estas pinturas amónstran un uso de quelores stremamente poderoso i spressibo. Pula purmeira beç, la guerra fui çcrita cumo fútil i sin glória, i pula purmeira beç nun habie heiróis, solamente assassinos i muortos.

An 1821, la Anquesiçon abriu un porcesso contra Goya por cunsidrar ouscenas las sues "Majas", mas l pintor cunseguiu lhibrar-se, sendo-le restituída la funçon de "Purmeiro Pintor de la Cámara".

La Maja Desnuda. Museu del Prado
La Maja Bestida. Museu del Prado

Ls redadeiros anhos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Durante la redadeira parte de sue bida, Goya cobriu las paredes de sue Quinta del Sordo cun las famosas "pinturas negras", las redadeiras i más misteriosas de sou génio atormentado, cumo "Saturno deborando a un hijo" (1815) que se ancontra atualmente ne l Museu de l Prado. Esta pintura custitui ua refréncia als cunflitos anternos de Spanha, durante l reinado abselutista de Fernando VII, mas será tamien un reflexo de la degradaçon de la sue salude física i mental.

An 1824, Goya eisilou-se an Bordeaux, Fráncia, benido a morrir quatro anhos depuis na cidade de Bordeaux.

Obras[eiditar | eiditar código-fuonte]

Refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]

  1. 1,0 1,1 Franco, 147

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Thomas, Heinry; Thomas, Dana Le; Bidas de Grandes Pintores (Goya - p. 147), trad. Marie Eugénia Franco. 4ª Eidiçon. Eiditora Globo, RJ, SP, PA.

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Biografie

Wikiquote
Wikiquote
L Wikiquote ten ua coleçon de citaçones de ó subre: Francisco de Goya.
Commons
Commons
L Commons ten multimédia relacionada cun: Francisco de Goya