Adam Smith

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Adam Smith
Nacimiento 5 de júnio de 1723
Muorte 17 de júlio de 1790 (67 anhos)
Acupaçon eiquenomista i filósofo
Anfluéncias
Anfluenciados
Scuola/tradiçon Eiquenomie clássica
Percipales antrisses Filosofie politica, eiquenomie, ética

Adam Smith (probabelmente Kirkcaldy, 5 de júnio de 1723Eidimburgo, 17 de Júlio de 1790) fui un filósofo i eiquenomista escocés. Tubo cumo cenairo pa la sue bida l'atribulado seclo de las Luzes, l seclo XVIII.[1]

Ye l pai de l'eiquenomie moderna, i ye cunsidrado l mais amportante teórico de l liberalismo eiquenómico. Outor de "Ua ambestigaçon subre la natureza i la causa de la riqueza de las naciones", la sue obra mais coincida, i que cuntina sendo ousada cumo refréncia para geraçones d'eiquenomistas, na qual percurou demunstrar que la riqueza de las naciones resultaba de l'atuaçon d'andibíduos que, mobidos anclusibe (i nun solo sclusibamente)[2] pul sou própio antresse (self-antrest), promobian l crecimiento eiquenómico i l'inobaçon tecnológica.

Adan Smith eilustrou bien sou pensamiento al afirmar "nun ye de la beneboléncia de l panadeiro, de l'açougueiro ó de l cerbejeiro que you spero que saia l miu jantar, mas si de l'ampenho deilhes an promober sou "outo-antresse".

Assi acraditaba que l'eniciatiba pribada deberie agir libremente, cun pouca ó nanhue anterbençon gobernamental. La cumpetiçon libre antre ls dibersos fornecedores liebarie nun solo a la queda de l précio de las mercadorias, mas tamien a custantes inobaçones tecnológicas, ne l'afana de baratear l custo de porduçon i bencer ls cumpetidores.

El analisou la debison de l trabalho cumo un fator eibolucionairo poderoso a propulsionar l'eiquenomie. Ua frase de Adan Smith se tornou famosa: "Assi, l mercador ó comerciante, mobido solo pul sou própio antresse eigoísta (self-antrest), ye liebado por ua mano ambesible a promober algo que nunca fizo parte de l'antresse del: l bien-star de la sociadade." Cumo resultado de l'atuaçon dessa "mano ambesible", l précio de las mercadorias deberie çcer i ls salairos deberian subir.

Las doutrinas de Adan Smith eisercírun ua rápida i antensa anfluéncia na burguesie (comerciantes, andustriales i financistas), pus querien acabar culs dreitos feudales i cul mercantelismo.

Biografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Nacimiento i mocidade[eiditar | eiditar código-fuonte]

Smith era filho de Margaret Douglas i dun adbogado, funcionairo público tamien de nome Adan Smith, tenendo nacido an Kirkcaldy, Fife, na Scócia. L pai faleciu dous meses depuis de l nacimiento.[3] Anque la data sata de l sou nacimiento seia çconhecida, l sou batismo fui registado an 5 de Júnio de 1723 an Kirkcaldy.[4] Anque poucos acuntecimientos de la mocidade de Smith séren coincidos, l jornalista scocés i biógrafo de Smith, John Rae registou que Smith tenerie sido ratado als quatro anhos i libertado lougo quando l percurórun i achórun. An Life of Adan Smith, Rae scribe: "An sou quarto anho, durante ua bejita a la casa de sou abó an Strathendry nas bordas de l Leben, [Smith] fui roubado por ua banda de passaige de ciganos, i por un tiempo nun pudo ser ancontrado. Mas, atualmente, un cabalheiro chegou qu'habie ancontrado ua mulhier cigana a poucos quilómetros pula strada carregando ua nino que choraba copiosamente. Guardas fúrun ambiados eimediatamente na direçon andicada, i eilhes se deparórun cula mulhier, que ls abistando jogou l nino ne l suolo i fugiu. [Smith] Fui trazido de buolta a la sue mai.[5] Smith era próssimo de la sue mai, que l'ancorajou a seguir ls sous zeios de se tornar un académico.[6] Frequentou l Burgh Schol of Kirkcaldy — caratelizado por Rae cumo "ua de las melhores scuolas secundárias de la Scócia naquel período" - antre 1729 i 1737.[5] Na sue stadie nesse stablecimiento d'ansino, Smith studou latin, matemática, stória, i scrita.[6]

Eiducaçon formal[eiditar | eiditar código-fuonte]

Als 15 anhos, Smith matriculou-se na Ounibersidade de Glasgow, adonde studou Filosofie moral cul "inesquecible" Francis Hutcheson. An 1740, antrou pa l Balliol College de la Ounibersidade de Oxford, mas, cumo dixe William Robert Scott, "...Oxford deste tiempo dou-le pouca ajuda (se ye que la dou) pa l que benerie a ser la sue obra." i acabou por abdicar de la sue bolsa an 1746. An 1748 ampeçou a dar aulas an Eidimburgo sob l patronato de Lord Kames. Alguas destas aulas éran de retórica i de literatura, mas mais tarde dedicou-se a la cadeira de "progresso de l'oupuléncia", i fui anton, an finales de ls anhos 1740, qu'el spós pula purmeira beç la filosofie eiquenómica de l "sistema simples i óbbio de la libardade natural" qu'el benerie a proclamar ne l sou Anquérito subre la natureza i las causas de la riqueza de las Naciones.

Por buolta de 1750, conheciu l filósofo David Hume, que se tornou un de ls sous mais próssimos amigos.

An 1751, Smith fui nomeado porsor de Lógica na Ounibersidade de Glasgow, passando, ne l'anho seguinte, a dar la cadeira de filosofie moral. Nas sues aulas, cobria ls campos de la ética, retórica, jurisprudéncia i política eiquenómica ó inda "política i rendimiento".

An 1759, publicou la Teorie de ls sentimientos morales, ua de las sues mais coincidas obras, ancorporando alguas de las sues aulas de Glasgow. Este trabalho, que stableciu la reputaçon de Smith durante la sue própia bida, refire-se a la splicaçon de l'aprobaçon ó zaprobaçon moral. La sue capacidade d'argumentaçon, fluéncia i persuason, mesmo qu'atrabeç d'uso de la retórica, stan eilhi bien patenteados. El baseia la sue splicaçon, nun cumo l terceiro Lord Shaftesbury i Hutcheson tenien feito, nun "sentido moral", nin cumo David Hume, cun base nun decesibo sentido d'outelidade, mas si na ampatie i simpatie.

Ten habido ua cuntrobérsia cunsidrable quanto a saber se hai ó nun ua cuntradiçon ó cuntreste antre la énfase de Smith na ampatie (ó cumpaixon) cumo motibaçon houmana fundamental an "sentimientos morales", i l papel eissencial de l'outo-antresse na "riqueza de las naciones". Este parece poner mais énfase na harmonia giral de ls motibos i atebidades houmanas sob ua probidéncia benigna ne l purmeiro libro, anquanto que ne l segundo libro, anque de l tema giral de la "mano ambesible" promobendo l'harmonia d'antrisses, Smith ancontra mais ocasiones para apuntar causas de cunflitos i l'eigoísmo streito de la motibaçon houmana.

Smith ampeçaba agora a dar mais atençon a la jurisprudéncia i a la eiquenomie nas sues aulas, i menos a las sues teories de moral. Esta eideia ye reforçada pulas notas tomadas por un de ls sous alunos por buolta de 1763, mais tarde eiditadas por Edwin Cannan Aulas de justícia, polícia, rendimiento i armas, 1896, i pul que Scott, que l çcubriu i publicou, çcribe an "Un rabisco enicial de parte de la Riqueza de las Naciones" ("An early draft of part of the Wealth of Nationes"), datado de 1763.

Ne l final de 1763, Smith oubtebe un puosto bien remunerado cumo tutor de l moço duque de Bucleuch i deixou l cargo de porsor.

De 1764 la 1766, biajou cul sou protegido, subretodo pula Fráncia, adonde bieno a coincer líderes anteletuales cumo Turgot, d'Alembert, André Morellet, Heilbétius i, an particular, François Quesnay.

Depuis de buoltar para Kirkcaldy, dedicou mui de l sou tiempo ne ls dieç anhos seguintes a la sue magnun oupus, que surgiu an 1776.

An 1778, recebiu un puosto cunfortable cumo comissairo de la alfándiga de la Scócia i fui bibir cula sue mai an Eidimburgo. Faleciu na capital scocesa la 17 de júlio de 1790, depuis dua dolorosa malina. Ancontra-se sepultado an Canongate Churchyard, Eidimburgo, na Scócia.[7]

Tenie aparentemente dedicado ua parte cunsidrable de ls sous rendimientos a numerosos atos secretos de caridade. -

Posiçon face a la situaçon ne ls EUA[eiditar | eiditar código-fuonte]

Na sue stada an Glasgow, adonde fui porsor na ounibersidade local antre 1751 i 1764, Adan Smith trabou cuntato cun bários de ls comerciantes de tabaco de la cidade, cumo por eisemplo John Glassford. Estes punien nel a par de ls radadeiros acuntecimientos nas colónias anglesas, nas quales ls angleses ampunhan ua restritiba política eiquenómica, cumo altos ampuostos i frequentemente situaçones de monopólio. Las manufaturas anglesas tenien nas colónias amaricanas un amportante cliente, i alguns ampresairos anfluentes eisigiran junto al parlamiento anglés que fusse proibido als norte-amaricanos la porduçon de benes similares, la fin de proteger sous negócios.

Adan Smith sabie qu'estas restriçones acabarian por resultar na rebolta de ls amaricanos (carece de fuontes). La soluçon de Adan Smith pa las quelónias amaricanas era fomentar l libre comércio, acabar culs pesados ampuostos aduaneiros i restriçones comerciales i ouferecer a las colónias ua repersentaçon política ne l parlamiento de Westminster.

Obra[eiditar | eiditar código-fuonte]

Inquiry into the nature and causes of the wealth of nations, 1922

Pouco antes de la sue muorte, ls manuscritos de Smith tenien sido quaije totalmente çtruídos. Ne ls sous radadeiros anhos, el tenerie rejeitado dous grandes tratados, un subre la teorie i stória de l Dreito i outro subre ciéncias i artes. Ls Ansaios subre temas reflexibos (1795), mais tarde çtruídos, cuntén probabelmente partes de l que deberian tener sido l radadeiro daqueles dous tratados.

Teorie de ls Sentimientos Morales[eiditar | eiditar código-fuonte]

An 1759, Smith publicou sou purmeiro trabalho, La Teorie de ls Sentimientos Morales (The Theory of Moral Sentiments ne l'ouriginal). Cuntinou a fazer grandes rebisones de l libro até a la sue muorte. Anque La Riqueza de las Naciones ser cunsidrada cumo l'obra mais anfluente de Smith, acradita-se que l própio Smith cunsidrasse la Teorie de ls Sentimientos Morales ua obra superior.

Na obra, Smith eisamina criticamente l pensamiento moral de l sou tiempo, i sugere que la cuncéncia surge de las relaçones sociales. Cula sue obra pretende splicar l'ourige de la capacidade de l'houmanidade an formar juízos morales, anque de la natural tendéncia de ls homes als outo-antrisses. Smith propone ua teorie de la simpatie, an que l'ato d'ouserbar ls outros torna las pessonas cuncientes de si i de la moralidade de sou cumportamiento.

Studiosos ténen tradecionalmente percebido un cunflito antre la Teorie de ls Sentimientos Morales i La Riqueza de las Naciones, la purmeira anfatiza la simpatie puls outros, anquanto la segunda focasse ne l papel de l'outo-antresse. Debe-se apuntar que la bejita de Smith la Fráncia (1764-1766) anfluenciou la radadeira obra mas nun la purmeira. De cierta forma, La Riqueza de las Naciones solo puode ser cumprendida ne l quadro de refréncia de l'eiquenomie política de ls fesiocratas (i de Quesnay, an particular). Ne ls radadeiros anhos, mas, la maiorie de ls studiosos de l'obra de Smith ténen argumentado que nun eisiste cuntradiçon. An La Teorie de ls Sentimientos Morales, Smith postula que ls andibíduos buscan l'aprobaçon atrabeç de l "ouserbador amparcial" que ye resultado dun zeio natural antre ls andibíduos, mais respetibamente al agente de l'açon, acerca de se posicionar dun punto de bista amparcial, para bien julgar, relaçones simpatizantes mútuas que se fázen nas relaçones sociales . Las obras, antoce, anfatizan aspetos defrentes de la natureza houmana, que barian dependendo de la situaçon. La riqueza de las naciones baseia-se an situaçones adonde la moralidade de l'home ye suscetible de zampenhar un papel menor, cumo l trabalhador ambolbido na eilaboraçon de l trabalho, anquanto que la Teorie de ls Sentimientos Morales se centra an situaçones adonde la moralidade de l'home ye suscetible de zampenhar un papel dominante antre las relaçones antercambiables de las pessonas.

Riqueza de las Naciones[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: La Riqueza de las Naciones

La Riqueza de las Naciones fui mui anfluente, ua beç que fui ua grande cuntribuiçon pa l studo de l'eiquenomie i pa a tornar ua deciplina andependiente. Este libro tornar-se-iba ua de las obras mais anfluentes ne l mundo oucidental.

Quando l libro, que se tornarie un studo contra l mercantelismo, fui publicado an 1776, habie un sentimiento fuorte contra l libre comércio, quier ne l Reino Ounido cumo tamien ne ls Stados Ounidos. Esse nuobo sentimiento tenerie nacido de las deficuldades eiquenómicas i las pribaçones causadas pula guerra. Inda assi, al tiempo de la publicaçon nin to la giente staba cumbencida de las bantaiges de l libre comércio: l parlamiento anglés i l público an giral cuntinarian apegados al mercantelismo por muitos anhos.

La Riqueza de las naciones, i tamien la Teorie de ls sentimientos morales, este de menor ampato, tornórun-se punto de partida para qualquiera defesa ó crítica de formas de l quemunismo, nomeadamente anfluenciando la scrita de Karl Marx i d'eiquenomistas houmanistas. An anhos recentes, muitos afirmórun que Adan Smith fui tomado de rato por eiquenomistas liberales (Laisseç-faire eiquenomists) i que cumo la Teorie de ls sentimientos morales mostra, Smith tenie ua anclinaçon pul houmanismo.

Ten habido algua cuntrobérsia subre la stenson de l'ouriginalidade de Smith an Riqueza de las naciones; alguns argumentan qu'esta obra acrecientou pouco a las eideias stablecidas por pensadores cumo David Hume i Montesquieu. Inda assi, eilha permanece cumo un de ls libros mais anfluentes neste campo até hoije.

L'obra de Smith ye aclamada quier pul mundo académico cumo na prática. L purmeiro-menistro británico William Pitt, la braços cula derrocada eiquenómica i social de ls anhos que se seguiran a la andependéncia amaricana, fui un partidairo de l comércio libre i chamou Riqueza de las naciones de "a melhor soluçon para todas las questones ligadas a la stória de l comércio i cul sistema d'eiquenomie política".

L'obra Riqueza de las Naciones popularizou-se pul uso de la spresson de la mano ambesible de l mercado. Segundo Adan Smith ls agentes eiquenómicos atuando libremente chegarian a ua situaçon d'eficiéncia, çpensando assi l'açon de l Stado para esse eifeito. Assi, atuando de forma libre, ls mercados serien regidos cumo se por ua mano ambesible que l regula outomaticamente siempre chegando la situaçon ótima ó de mássima eficiéncia.

Curiosamente la spresson aparece solo ua beç na obra Riqueza de las Naciones.

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Wikiquote
Wikiquote
L Wikiquote ten ua coleçon de citaçones de ó subre: Adan Smith.

Refréncias

  1. Antroduçon a la macroeconomie 2ª eid. Porto: Scolar Eiditora. 2007. pp. 218 i 219. ISBN 978-972-592-206-4  Parâmetro desconhecido |subrenome= ignorado (ajuda); |nome1= sem |sobrenome1= em Authors list (ajuda)
  2. SEN, La. Cumportamiento eiquenómico i sentimientos morales. Luna Nuoba: Rebista de Cultura i Política, m. 25, p. 103–130, 1992
  3. Bussing-Burks 2003, pp. 38–39
  4. Buchan 2006, p. 12
  5. 5,0 5,1 Rae 1895, p. 5
  6. 6,0 6,1 Bussing-Burks 2003, p. 39
  7. Modelo:Findagrabe

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • ARAÚJO, Fernando. Adan Smith – L cunceito mecanicista de libardade. Coimbra. Almedina, 2001.
  • BLAUG, Mark. Stória de l Pensamiento Eiquenómico. bol. I.[S.I.: s.m.], 1989.
  • DENIS, Heinri. Stoire de la Pensée Économique. 2ª ed. Paris: PUF, 1977.
  • DOBB, Maurice. Teories de l Balor i Çtribuiçon zde Adan Smith. Lisboua. Persença, 1977.
  • LARANJEIRO, Mazza. Capital, juro i lucro. Boletin de Ciéncias Eiquenómicas. Coimbra, 1985.
  • MARX, Karl. Grundrisse, trad. franc.,bol. 1 (“Chapitre de l’Argent”), Union Générale d’Éditions, Éditiones Anthropos, Col. 10/18, Paris, 1968.
  • L Capital. Bol. II. Lisboua: Abante, 1983.
  • MEEK, Ronald. Eiquenomie i eideologie. Barcelona: Ariel, 1972.
  • Studies in the Labour Theory of Balue. 2ª ed. Londres: Lawrence and Wishart, 1979.
  • NAPOLEONI, Claudio. Fesiocracie, Smith. Barcelona: Oikos-Tau, 1974;
  • L balor na ciéncia eiquenómica. Lisboua: Ed. Persença, 1980;
  • Çcorso sull’eiquenomie politica. Turin: Boringhieri, 1985.
  • SOARES, Rogério. Dreito Público i Sociadade Técnica. Coimbra: Atlántida, 1969.
  • SCHUMPETER, Joseph. Storia del Analesis Eiquenómico. Barcelona: Ed. Ariel, 1971.
  • SMITH, Adan. Riqueza de las Naciones. Lisboua: Ed. Fundaçon Calouste Gulbenkian, 1981 i 1983. 2 bols.

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Commons
Commons
L Commons ten multimédia relacionada cun: Adam Smith