Spritismo

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!

Spritismo ye la fé segundo la qual la eisséncia houmana ye baseada na eisisténcia dun sprito eimortal, que puode star antre ls bibos ó nó, admitindo bidas sucessibas (reancarnaçon) ó nun i la quemunicaçon antre ls bibos i ls muortos, giralmente pul antermédio dun médium. La spresson tamien sirbe pa chamar la doutrina i práticas de las pessonas que cumpárten esta fé.

Acepçon de la palabra "spritismo"[eiditar | eiditar código-fuonte]

La palabra spritismo (de l francés antigo "spritisme", adonde "spirit": sprito + "isme": doutrina) Apareciu cumo un neologismo, mais percisamente un "porte-manteau", ditado por spritos i codeficado i sistematizado pul pedagogo francés Heippolyte Lhéon Denizard Ribail, sob l pseudónimo de "Allan Kardec", para nomear specificamente l cuorpo de eideias por el sistematizadas einicialmente an "L Lhibro de l Spritos" (1857).

Assi i todo, la outelizaçon de la palabra , an que la raiç ye quemun a bárias naciones oucidentales de ourige lhatina ó anglo-saxónica, fizo cun que el fusse debrebe ancorporado al uso quotidiano para chamar todo l que dezie respeito a la quemunicaçon cun ls spritos. Assi, por spritismo, antende-se hoije las bárias doutrinas relegiosas i/ó filosóficas que acradítan na subrebibéncia de ls spritos a la muorte de l cuorpos, i, percipalmente, na possiblidade de se quemunicar culs, casual ó deliberadamente, bie rituales ó naturalmente.

L persente artigo bisa a tratar de l spritismo lhebando an cunsidraçon todos ls defrentes usos de la palabra, anquanto que l artigo doutrina sprita stá boltado para çcrebir l spritismo cunforme sistematizado por Kardec. Essa debison antre spritismo (giral) i doutrina sprita (specífico) ye meramente didática, nun amplicando apologie la nanhun de ls dous usos.

Fundamientos gerales[eiditar | eiditar código-fuonte]

L spritismo, anque de las dibersas bariaçones, dun modo giral fundamenta-se ne ls seguintes puntos:

  • l home ye un sprito temporariamente lhigado a un cuorpo (para Kardec esta lhigaçon ye feita atrabeç dua lhigaçon que chama de perispírito, un amboltório semimaterial que ye popularmente chamado "alma" ó "fantasma");
  • la alma, specificamiente, ye l sprito que ancontra-se lhigado, ó nó, al cuorpo (ancarnado ó zamcarnado);
  • l sprito, cumprendido cumo andebidualidade anteligente de la Criaçon, ye eimortal;
  • la reancarnaçon ye l porcesso natural que premite bidas sucessibas (para Kardec cula funçon de premitir l aperfeiçoamiento de l spritos, lhigado a ua "Lei de Causa i Eifeito";
  • la Tierra nun ye l solo planeta cun bida anteligente (pluralidade de ls mundos habitados).

Stória[eiditar | eiditar código-fuonte]

Segundo la bison sprita, ls supostos fenómenos mediúnicos son registrados an dibersos lhugares i épocas de la Stória, zde la Antiguidade, sob dibersas formas. Cumo eisemplo dessa bison de rialidade relegiosa, refire-se:

  • la prática ancestral de culto als antepassados, benerando-los ó rendendo-les houmenaiges por meio de dibersos rituales;
  • na cultura judaico-crestiana ancontran-se registados ne l Antigo Testamiento, nomeadamente la proibiçon de Moisés a la prática de la "cunsulta als muortos" (eibidéncia de la fé judaica nessa possiblidade, ua beç que nun se proíbe aqueilho que nó ye praticado)[1], i, ne l Nuobo Testamiento, la quemunicaçon de Jasus cun Moisés i Eilias ne l Monte Tabor (Mt, 17:1-9).
  • na cultura de la Grécia Antiga, la fé an que las almas de ls muortos habitában l submundo i que era possible antrar an cuntato culs, cuja refréncia mais coincida ancontra-se na Odisséia. Eilhi Homero narra que Oudisseu (Ulisses), rei de Ítaca rializa un ritual cunforme andicaçones de la bruxa Circe, lhogrando cumbersar cun las almas de sue mai i de ls sous cumpanheiros, que habien soçobrado durante la Guerra de Tróia. An época posterior, registran-se ls comentairos de Platon subre l "dáimon" ó génio que acumpanharie Sócrates.
  • ls pobos Celtas acraditában que ls spritos regressában al mundo de ls bibos an ciertas oucasiones ("Samhain"), fé essa que se ancontra na ourige de las populares fiestas de "hallowen" .
  • na Eidade Média, la persisténcia popular de fés an superstiçones i amuletos para oubtener proteçon.
  • na Eidade Moderna, las narratibas subre fantasmas i assombraçon de lhocales, eilustrada, por eisemplo, pula peça de triato Hamlet, an que l dramaturgo anglés Willian Shakespeare apersenta l fantasma de l rei assassinado demandando bingança al protagonista, sou filho.

Ls xamanas de ls pobos "primitibos" de la Ásia i Oceania, tamien afirman tener l don de quemunicaçon cul para alhá. Antre la populaçon natiba amaricana, solo l xamana (bruxo) tenie l poder de quemunicar cun ls diuses i spritos, fazendo la mediaçon antre eilhes i ls mortales. La percipal funçon de l xamana era la de assegurar la ajuda de l mundo de l spritos, ancluindo l Sprito Supremo, para benefício de la quemunidade. Tal cumo ls xamanas, ls curandeiros na América Lhatina, son capazes de aceder al mundo de l spritos. La atuaçon la este nible, ambolbe nun solo l uso de ouraçones, mas tamien la cunsulta de guias sprituales ó spritos superiores.

Atualmente ye quemun adotar-se la data de 31 de márcio de 1848, ampeço de l fenómeno de las Armanas Fox inda que téngan cunfessado la fraude, cumo marco einicial de las modernas manifestaçones mediúnicas quando se ampeça ua fase de manifestaçones mais ostensibas[2] i frequentes de l que nunca acuntecera, particularmente ne ls Stados Ounidos de la América i na Ouropa[3], l que lhebou muitos pesquisadores la se debruçáren subre tales fenómenos.

Antre esses pesquisadores çtacou-se l porsor Heippolyte Lhéon Denizard Ribail, que mais tarde, sob l pseudónimo de Allan Kardec, cun base nua série de relatos psicografados, publicou L Lhibro de l Spritos.

Dibersos usos de la palabra spritismo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Spritismo kardecista[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Doutrina sprita
Ber artigo percipal: Críticas al spritismo

La spresson, criada ne l Brasil, refree-se a la Doutrina sprita cumo codificada por Allan Kardec[4] i, assi cumo l neologismo "Kardecismo", ye bibamente repudiada por adetos mais ourtodoxos de la doutrina[5].

Las spressones nacírun de la necidade de alguns an çtinguir l "spritismo" (cumo oureginalmente definido por Kardec) de ls cultos afro-brasileiros, cumo la Umbanda. Estes redadeiros, çcreminados i perseguidos an bários momientos de la stória recente de l Brasil, passórun la se outo-antitular spritas (an detreminado momiento cul apoio de la Federaçon Sprita Brasileira[6]), nun anseio por lhegitimar i cunsulidar este mobimiento relegioso, debido a la prossimidade eisistente antre ciertos cunceitos i práticas destas doutrinas. Seguidores mais ourtodoxos de Kardec, antretanto, nun gustórun de ber la sue prática associada als cultos afro-brasileiros, surgindo assi la palabra "sprita kardecista" para çtinguí-los de l que passórun a ser chamados cumo "spritas umbandistas".

Alguns adetos de Kardec anténden que l spritismo, cumo cuorpo doutrinário, ye un solo - aquel que fui codeficado por Allan Kardec - l que tornarie redundante l uso de la palabra "spritismo kardecista". Assi, al seguíren solo ls ansinamientos codeficados por Kardec nas obras básicas (la "Codificaçon"), sin la anterferéncia de qualquiera outra lhinha de pensamiento que nun tenga sido la oureginalmente codeficada, ó al menos prebista pul codificador, chaman-se simplesmente "spritas", sin l cumplemiento "kardecista". La própia obra ambalida l amprego de outras spressones cumo "kardecista", definindo que ls ansinamientos codeficados, an sue eisséncia, nun se lhigan a la figura sola dun home, cumo acuntece cul cristandade ó l budismo, mas a ua coletibidade de spritos que se manifestórun atrabeç de dibersos médiums naquel momiento stórico, i que se speraba cuntinássen a quemunicar, fazendo cun que aquel própio cuorpo doutrinário se mantubisse an custante porcesso eibolutibo, l que nun se berificou: las obras básicas de la Codificaçon quedássen einalteradas zde anton.

Stóricamente, ne l Brasil, eisistiran inda cunflitos antre "kardecistas" i "roustainguistas", cunsante la admisson ó nun de ls postulados de la obra "Ls Quatro Eibangelhos" , de Jean-Batiste Roustaing, nomeadamente acerca de la natureza de l cuorpo de Jasus. Pa ls chamados "roustainguistas" Jasus tubo un cuorpo fluídico, nun material, yá l ls ditos "kardecistas" acraditan que Jasus tena un cuorpo de chicha cumo de qualquiera ser houmano.

Cultos afro-brasileiros[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Candomblé
Ber artigo percipal: Umbanda

Ne l Brasil, la palabra "spritismo" ye storicamente outelizado cumo zeignaçon por alguas casas i associaçones de las religiones afro-brasileiras, i sous nembros i frequentadores definen-se cumo "spritas". Cumo eisemplo, citan-se la antiga Federaçon Sprita de Umbanda[7] i las atuales Cungregaçon Sprita Umbandista de l Brasil, ne l stado de l Riu de Janeiro, i la Federaçon Sprita de l Brasil, ne l de l Sprito Santo.

Ne l Brasil Ampério la Custituiçon de 1824 stablecie spressamente que la religion oufecial de l Stado era l Catolicismo[8]. Ne l redadeiro quartel de l seclo XIX, cula difuson de las eideias i práticas spritas ne l paíç, registrórun-se choques nun solo na amprensa, mas tamien la nible jurídico-polecial, nomeadamente an 1881, quando ua comisson de personalidades lhigadas a la Federaçon Sprita Brasileira reuniu-se cul Xefe de Polícia de la Corte i, susequentemente, cul própio Amperador D. Pedro II, i passado la Proclamaçon de la República Brasileira, agora an funçon de l Código Penal de 1890, quando Bezerra de Menezes oufeciou al anton persidente de la República, marechal Deodoro de la Fonseca, an defesa de ls dreitos i de la lhiberdade de l spritas[9]. Outros momientos de tenson registrar-se-iban na década de 1930, durante l Stado Nuobo[sin fuontes?], l que lhebou la que la prática de ls cultos afro-brasileiros conhecisse ua spece de sincretismo sob la zeignaçon "spritismo", cumo an época quelonial l fazira cul Catolicismo.

Na prática, sinteticamente, las semelhanças antre la prática Umbanda i la Doutrina Sprita son[10]:

  • la quemunicaçon antre ls bibos i ls muortos, admitindo ambas, por cunseguinte, la subrebibéncia a la muorte de l chamado "sprito";
  • la eiboluçon de l sprito atrabeç de bidas sucessibas (rencarnaçon);
  • l resgate, pula delor, de las faltas cometidas an anteriores eisisténcias.
  • la prática de la caridade (dar de grácia l que recebiu de grácia).

Por outro lhado, las percipales defrenças son la admisson pula Umbanda[11]:

De todas las religiones afro-brasileiras, la mais próssima de la Doutrina Sprita ye un segmiento (lhinha) de la Umbanda chamado de "Umbanda branca", i que nun ten nanhue lhigaçon cul Candomblé, l Xambá, l Xangó de l Recife ó l Batuque. Ambora popularmente se acradite que estas redadeiras séian un tipo de "spritismo", na rialidade trata-se de religiones einiciáticas animistas, que nun cumpárten nanhun de ls ansinamientos relacionados cula Doutrina Sprita. Antretanto, outros segmientos de la Umbanda puoden tener alguas semelhanças cula Doutrina Sprita, mas tamien cul Candomblé por causa de la figura de l Ourixás.

Ne l tocante specíficamente al Candomblé, cré-se na subrebibéncia de la alma passado la muorte física (ls Eiguns) , i na eisisténcia de spritos ancestrales que, causo dibinizados (ls Ourixás, cultuados coletibamente), nun materializan; causo nun dibinizados (ls Eigungun), materializan an bestes própias para stáren an cuntato cun ls sous çcendentes (ls bibos), cantando, falando, dando cunselhos i auxilindo spiritualmente la sue quemunidade. Ouserbe-se que l cunceito de "materializaçon" ne l Candomblé, ye defrente de l de "ancorporaçon" na Umbanda ó na Doutrina Sprita. An percípio ls Ourixás solo se aperséntan nas fiestas i oubrigaçones para beilçar i séren houmenageados. Nun dan cunsulta al público assistente, mas puoden eibentualmente falar cun nembros de la família ó de la casa para deixar algun recado pa l filho. L normal ye ls Ourixás se spressáren atrabeç de l jogo de Ifá (oraclo).

Ne l Candombé, la funçon de ls rituales durante las cerimónias de ampeçaçon ye la de afastar to i qualquiera sprito ó anfluéncia, recorrendo-se al Ifá para monitorizar la sue persença. La cerimónia solo acuntece quando este cunfirma l'ouséncia de Eiguns ne l ambiente de recolhimiento. Ls spritos son cultuados, nas casas de Candomblé, nua casa an apartado, sendo houmenageados diariamente ua beç que, cumo , son cunsidrados protetores de la quemunidade.

Racionalismo crestiano[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Racionalismo crestiano

Na cidade brasileira de Santos, an 1910 apareciu ua dissidéncia de l mobimiento sprita, que se chamou "spritismo Racional i Científico Crestiano" i, mais tarde, Racionalismo crestiano, sistematizada por Luís de Matos i Luís Alves Tomás.

Spritismo ramatisiano[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Ramatis

Zde la segunda metade de la década de 1950, alguns centros spritas síguen la doutrina ditada pul sprito Ramatis (corporificada subretodo nas obras psicografadas por Heircílio Maes). Çtínguen-se de ls centros spritas tradecionales an funçon de la maior énfase al ounibersalismo (ourige quemun de las religiones) i al studo cumparado de religiones i filosofies spiritualistas oucidentales i ourientales. Nota-se tamien la anfluéncia mais acentuada de corrientes de pensamiento ourientales (tales cumo l budismo i l hinduísmo) i la prossimidade cula cosmogonia de l spiritualismo ounibersalista.

Apometrie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Apometrie

Apareciu ne l Brasil, na década de 1960, cumo ua forma de tratamiento alternatibo a doentes zanganhados. Atrabeç dun trabalho de sistematizaçon cordenado pul Dr. José Lhacerda de Azebedo, de l Spital Sprita de Porto Alegre, fúrun fixadas las Leis de la Apometrie.

Cunscienciologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Cunscienciologie
Ber artigo percipal: Projeciologie

Apareciu ne l Brasil, alredror de la década de 1960, cula fin de la parcerie antre antre Chico Xabier i Waldo Viera, quando este redadeiro ampeçou pesquisa própia cul que chamou projeçon de la cuncéncia.

Renobaçon Crestiana[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Renobaçon Crestiana

Aparecida ne l Brasil, tamien cumo ua dissidéncia de l mobimiento sprita, zde setembre de 2002. Sin deixar de seguir la Doutrina Sprita, afirma fazé-lo cun maior seriadade de l que l mobimiento brasileiro an si, argumiento ousado pa l afastamiento.

Fenómenos spritas i la ciéncia[eiditar | eiditar código-fuonte]

La ambestigaçon de ls fatos i causas de l fenómeno mediúnico ye oubjeto de studo pula Pesquisa Psíquica, ramo de la parapsicologie (sustituindo la metapsíquica). Sou purmeiro antresse ye l de berificar la ocorréncia de ls aludidos fatos, mediante l uso de metodologie própia, que anclui la statística i l chamado teste duplo-ciego. Faç-se ambestigaçon científica [12] tamien an ámbito ounibersitário, mas ls resultados oubtenidos até l momiento nun permíten la cuncluson científica de la eisisténcia de spritos[13].

Para para alhá de ls aspetos doutrinales, eisiste ua dibersidade de práticas que bénen suscitando ua crecente curjidade de ls pesquisadores de la ária - la etoplasmia, psicoquinesie, lebitaçon, telepatie, claribidéncia, clariaudiéncia, pré-cogniçon bie onírica (suonhos), psicografie, psicopitografie, medecina i cirurgie mediúnica, radiestesie i rabdomancia.

Kardec, ne l preámbulo de "L Que Ye l spritismo?", afirma que el "ye ua ciéncia que trata de la natureza, ourige i çtino de l spritos, bien cumo de sues relaçones cul mundo corporal". Drento dessa perspetiba, Kardec tenerie fundado l que naquel sfergante se chamou de "ciéncia sprita"[14], tenendo cumo oubjeto de studo l sprito i adotando ua postura teórico-metodológica própia, ó seia, nun baseada ne l método científico [15]. Na "Rebue Spirite' '", que publicou até a la sue muorte, Kardec analisa bários relatos de fenómenos aparentemente mediúnicos ó subrenaturales, ouriundos de dibersas partes de l mundo. Smeraba-se por çtinguir ls acuntecimientos que cunsidraba possibles de charlatanismo i de la simples eimaginaçon supereicitada pula .

Medecina spritual[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Tratamiento spritual

Cronologie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Eilustraçon de lhebitaçon de l médiun Daniel Dunglas Home (1852).
Eilustraçon alusiba a ua sesson mediúnica familiar na cápia dua partitura de música (Boston, 1853).
Retrato de mesa a lhebitar, pula médium Eusápia Paladino (1898).
Supuosta materializaçon dun rostro, pula médium Eva Carrière (1912).

Seclo XVI[eiditar | eiditar código-fuonte]

Seclo XVII[eiditar | eiditar código-fuonte]

Seclo XVIII[eiditar | eiditar código-fuonte]

Seclo XIX[eiditar | eiditar código-fuonte]

Seclo XX[eiditar | eiditar código-fuonte]

Notas

  1. "Antre ti nó se achará quien faga passar pul fuogo la sou filho ó la sue filha, nin adebinador, nin prognosticador, nin agoireiro, nin bruxo; / Nin ancantador, nin quien cunsulte a un sprito adebinador, nin mágico, nin quien cunsulte ls muortos; / Pus to aquel que faç tal cousa ye abominaçon al SENHOR; i por estas abominaçones l SENHOR tou Dius ls lhança fura de delantre de ti. (Deuteronómio 18:10-12)
  2. Percipalmente de rugidos stranhos, pancadas an mobles i oubjetos que se mobian ó flutuában sin nanhue causa aparente.
  3. Na Ásia, nesse período, cul aparecimiento de l Caodaísmo.
  4. L Dr. José Lhacerda de Azebedo questumaba afirmar que "Kardec criou l spritismo i que ls spritas brasileiros criórun l "Kardecismo"", ua prática ó tentatiba de bibéncia de la Doutrina Sprita, permeada de religiosidade, cun tendéncia la se trasformar an fé ó seita. In: Biografie de l Dr. Lhacerda.[lhigaçon einatiba] Cunsultado an 23 feb. 2009.
  5. Ber, por eisemplo, LOPE, Wladisney. Porque nun sou Sprita Kardecista. in: Rebista Anternacional de spritismo. çponible an Íntegra de l artigo[lhigaçon einatiba].
  6. Ber: Triste eipisódio ocorrido an 1953[lhigaçon einatiba] Cunsultado an 14 de Júnio de 2008.
  7. Ourganizadora de l I Cungresso Brasileiro de Umbanda. Anales çponibles para download an: [1][lhigaçon einatiba] Cunsultado an: 8 de Júnio de 2008.
  8. Cunforme l sou Art. 5, que stipulaba: "La Religion Catholica Apostolica Romana cuntinará a ser la Religion de l Amperio. Todas las outras Religiones seran permitidas cun sou culto domestico, ó particular an casas para esso çtinadas, sin forma algua sterior de l Templo." In: Custituiçon Política de l Ampério de l Brazil[lhigaçon einatiba] Cunsultada an 13 de Júlio de 2008.
  9. Este Código fui promulgado pul Decreto nº 22.213, de 14 de Dezembre de 1890, mas solo antrou an bigor seis meses passado la sue publicaçon. Ls sous artigos nrs. 157 i 158 proibian spressamente "praticar l spritismo" i "anculcar curas de moléstias curables ó ancurables", l que afetaba diretamente las atebidades de las sociadades spritas, cuja prática de receituário mediúnico homeopático era mui difundida a la época.
  10. CARNEIRO, 1996:21.
  11. Oup. Cit., p. 21-22.
  12. Anquanto las ambestigaçones científicas cumbencionales outelizan l método científico dedutibo, ne l spritismo ye mais quemun l uso de l método científico heipotético-dedutibo. Anquanto ne l purmeiro método busca-se probar totalmente la heipótese, ne l segundo busca-se por eibidéncias ampíricas que ban de ancontro a la heipótese. Outro método outelizado ne l spritismo ye l fenomenológico, criado por Edmund Husserl.
  13. L fenomenologista Edmund Husserl declara que la rialidade mental i spritual ten ua rialidade própia, andependiente de qualquiera base física i que la ciéncia de l sprito debe ser stablecida subre un fundamiento tan científico cumo aquel alcançado pulas ciéncias naturales.
  14. Atualmente eisisten studiosos spritas ne l Brasil que prefíren chamar cumo fenomenologie sprita l studo i las pesquisas que se refíren als fenómenos de l sprito i de la mente houmana
  15. Eisisten árias de l Coincimiento an que ls métodos científicos tradicionales nó puoden ser aplicados, cumo eisemplo, puode-se citar la Filosofie

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • CARNEIRO, Bitor Ribas. ABC de l spritismo (5a. ed.). Curitiba (PR): Federaçon Sprita de l Paraná, 1996. 223p. ISBN 85-7365-001-X
  • DOYLE, Arthur Conan. Stória de l spritismo. San Paulo, Ed. Pensamiento, 1960.
  • LANTIER, Jacques. L spritismo. Lisboua: Eidiçones 70, 1980. 196p.
  • RIZZINI, Jorge. J. Heirculano Pires, l apóstolo de Kardec. San Paulo: Paideia, 2000. 282p. ISBN 0000035491

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]