Salvador Dalí

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Salbador Dalí
Nome cumpleto Salbador Demingo Felipe Jacinto Deilhi i Domènech
Nacimiento 11 de maio de 1904
Figueres, Catalunha
Spanha
Muorte 23 de janeiro de 1989 (84 anhos)
Figueres, Spanha
Cónjuge Gala Éluard Dalí
Filho(s) Cecile Éluard Boaretto
Acupaçon Pintor, zamhista, retratista$2 i scultor
Percipales trabalhos La Persisténcia de la Mimória
Sofá-lábios de Mae West
La Tentaçon de Santo António
Scuola/tradiçon Scuola de Guapas-Artes de San Fernando, Madrid
Mobimiento stético Cubismo, dadaísmo, surrealismo

Salbador Demingo Felipe Jacinto Deilhi i Domènech, 1º Marqués de Dalí de Púbol (Figueres, Modelo:Dtlink — Figueres, Modelo:Dtlink), coincido solo cumo Salbador Dalí, fui un amportante pintor catalan, coincido pul sou trabalho surrealista. L trabalho de Dalí chama l'atençon pula ancrible cumbinaçon d'eimaiges bizarras, oníricas, cun eicelente culidade plástica. Dalí fui anfluenciado puls mestres de l Renacimiento.[1][2] L sou trabalho mais coincido, La Persisténcia de la Mimória, fui cuncluído an 1931. Salbador Dalí tubo tamien trabalhos artísticos ne l cinema, scultura, i retrato. El colaborou cula Walt Disney ne l cúrtie d'animaçon Çtino, que fui lançado postumamente an 2003 i, al lado de Alfred Hitchcock, ne l filme Spellbound.[3] Tamien fui outor de poemas drento de la mesma linha surrealista.

Dalí ansistiu an sue "linhaige árabe", alegando que ls sous antepassados éran çcendentes de mouros qu'acupórun l sul de la Spanha por quaije 800 anhos (711 a 1492), i atribui a esso l sou amor de todo l que ye scessibo i dourado, sue peixon pul luxo i sou amor ouriental por roupas.[4] Tenie ua reconhecida tendéncia a atitudes i rializaçones strabagantes çtinadas a chamar l'atençon, l que por bezes aborrecie aqueilhes qu'apreciában la sue arte, al mesmo tiempo qu'ancomodaba ls sous críticos, yá que sue forma de star teatral i scéntrica tendia a eclipsar l sou trabalho artístico.[5]

Biografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Salbador Demingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech naciu a las 8h45 de la manhana de 11 de maio de 1904, ne l númaro binte de la carrer (rue) Monturiol de la bila de Figueres, Catalunha, Spanha.[6] L sou armano mais bielho, tamien chamado Salbador (nacido an 12 d'outubre de 1901), morriu de gastroenterite, nuobe meses antes, an 1 d'agosto de 1903.[7] L sou pai, Salbador Dalí i Cusí, era un adbogado de classe-média, figura popular de la cidade i senhor dun caráter eirrascible i dominador; la sue mai, Felipa Domenech Ferrés, siempre ancentibou ls sfuorços artistícos de l filho.[8][9] Dalí tamien tubo ua armana, Ana Maria, qu'era trés anhos mais nuoba.[8] An 1949, eilha publicou un libro subre l sou armano, "Dalí bisto pula sue armana".[10]

Dalí frequentou la Scuola de Zeinho Federal, adonde ampeçou la sue eiducaçon artística formal. An 1916, durante uas bacanças de berano an Cadaquès, passadas cula família de Ramon Pichot, çcubriu la pintura ampressionista.[11] Pichot era un artista local que fazie biaiges frequentes la Paris.[8] Ne l'anho seguinte, l pai de Dalí ourganizou ua sposiçon de ls zeinhos la carbon de l filho na sue casa de família. La sue purmeira sposiçon pública acunteciu ne l Triato Municipal an Figueres an 1919.[12]

An febreiro de 1921, la sue mai morriu de cáncaro de la mama. Dalí, anton cun dezesseis anhos d'eidade, dixe depuis de la muorte de la sue mai: "fui l maior golpe que you habie spurmentado an mie bida. You adoraba-la… you nun podie resignar-me la perda dun ser cun quien you cuntei para tornar ambesibles las einebitables manchas de a mie alma"[13] Passado la muorte de Felipa Domenech Ferrés, l pai de Dalí casou-se cula armana de la falecida mulhier. Dalí nun se ressentiu por este casamiento, cumo alguns pensórun, pus el tenie un grande amor i respeito por sue tie.[8]

Paris i Madrid[eiditar | eiditar código-fuonte]

An outubre de 1921, Dalí fui bibir para Madrid,[8] adonde studou na Academie de Artes de San Fernando. Yá anton Dalí chamaba l'atençon nas rues cun un scéntrico pelo cumprido, un grande laço al cachaço, calças até al zinolho, meias altas i jiquetas cumpridos. L que le granjeou maior atençon por parte de ls colegas fúrun ls quadros adonde fizo spriéncias cul cubismo (ambora na época destes purmeiros trabalhos el probabelmente nun cumprendisse por cumpleto l mobimiento cubista, dado que todo l que sabie dessa arte probinha d'alguns artigos de rebistas i dun catálogo que Ramon Pichot le ouferecera, bisto nun haber artistas cubistas, neste tiempo, an Madrid).[8]

Fizo tamien spriéncias cul Dadaísmo, que probabelmente anfluenciou to l sou trabalho. Nesta altura, tornou-se amigo íntemo de l poeta Federico García Lorca i de Luis Buñuel.[14] Dalí fui spulso de la Academie an 1926, pouco tiempo depuis de ls eisames finales, an que declarou que naide na Academie era suficientemente cumpetente pa l'abaluar.[15] Sou domínio de cumpeténcias na pintura stá bien decumentado, nesse tiempo, na sue ampecable i rialista pintura "Cesto de Pan", de 1926.[16]

An 1924 l'inda çconhecido Salbador Dalí eilustraba pula purmeira beç un libro, l poema griego "Les bruixes de Llers" ("Las bruxas de Llers") de sou amigo, l poeta Carles Fages de Climent.

Nesse mesmo anho fizo la sue purmeira biaige la Paris, adonde se ancuontrou cun Pablo Picasso, qu'era admirado pul moço Dalí. ("Bin bé-lo antes d'ir al Loubre", dixe-le Dalí. "Fizo bocé mui bien", respundiu-le Picasso.) Picasso yá tenie oubido falar bien de Dalí atrabeç de Juan Miró. Ne ls anhos seguintes, Deilhi rializou ua série de trabalhos fuortemente anfluenciados por Picasso i Miró, anquanto iba zambolbendo l sou stilo própio. Alguas tendéncias ne l trabalho de Dalí qu'eirien permanecer al longo de to la sue carreira yá éran eibidentes na década de 1920, percipalmente por Raphael, Bronzino, Francisco de Zurbarán, Vermeer, i Velázquez.[1] Las sposiçones de sous trabalhos an Barcelona çpertórun grande atençon i ua mistura d'eilogios i debates i causando por parte de ls críticos. Nesta época, Dalí deixou crecer l bigote, que se tornou amblemático nel, stilo baseado ne l pintor de l seclo XVII spanhol Diego Velázquez.

An 1929, colaborou cul cineasta spanhol Luis Buñuel ne l cúrtie-metraige Un Chien Andalou, i conheciu, an agosto, la sue musa i fetura mulhier, Gala Éluard (cujo nome berdadeiro ye Elena Ivanovna Diakonoba,[17] nacida an 7 de setembre de 1894, an Kazan, Tartária, Rússia), ua eimigrante russa dieç anhos mais bielha que Dalí, casada na época cul poeta surrealista Paul Éluard. Juntou-se ouficialmente al grupo surrealista ne l bairro paresiense de Montparnasse (ambora l sou trabalho yá stubisse a ser anfluenciado hai dous anhos pul surrealismo).[8][9] An 1934 Dalí i Gala, que yá bebian juntos zde 1929, casórun-se nua cerimónia cebil.

Personalidade i política[eiditar | eiditar código-fuonte]

La política zampenhou un papel seneficatibo na sue eimergéncia cumo un artista. El fui por bezes retratado cumo un apoiante de l'outoritairo Francisco Franco.[18][19] André Breton, líder de l mobimiento surrealista, fizo un grande sfuorço para dissociar l sou nome de l surrealismo. La rialidade ye probabelmente un pouco mais cumplexa. An qualquiera causo, el nun era un anti-semita, pus era anclusibe amigo de l famoso arquiteto i zeigner Paulo László, qu'era judiu. El tamien proferiu grande admiraçon por Freud (la quien el conheciu), i Einstein, ambos judius.

An sue mocidade, Dalí abraçou por un tiempo tanto l anarquismo cumo l quemunismo. An sou libro, Dalí, an 1970, declara-se un anarquista i monarquista. Anquanto na cidade de Nuoba Iorque an 1942, el denunciou l sou colega, l cineasta surrealista Luis Buñuel cumo atiu i quemunista, l que lebou Buñuel a ser çpedido de sue posiçon ne l Museu de Arte Moderna i, mais tarde, custar na lista negra de l'andústria cinematográfica stadunidense.[20]

Cula ecloson de la Guerra Cebil Spanhola, Dalí fugiu i se recusou a alinhar-se la qualquiera grupo. Passado l sou regresso a la Catalunha passado la Segunda Guerra Mundial, Dalí se tornou mais próssimo al regime de Franco. Alguns declarórun que Dalí apoiou l regime de Franco, felicitando-lo por sues açones, an "limpar la Spanha de fuorças çtrutibas". Dízen qu'ambiou ua mensaige la Franco, "eilogiando-le por assinar la sentença de muorte de presos políticos."[18] Dalí ancuontro Franco ua beç[21] Nin sequiera reuniu-se pessonalmente cul para pintar un retrato de sue nieta. Ye ampossible detreminar se sues houmenaiges la Franco fúrun sinceras ó caprichosas, ua beç qu'el tamien ambiou un telegrama loubando l romeno Nicolae Ceauşescu, líder quemunista. L jornal diairo romeno "Scînteia" publicou-lo, sin suspeitar sou aspeto de troça.

An 1960, Dalí ampeçou a trabalhar ne l Triato-Museum Salbador Dalí, na sue tierra natal, an Figueres. Fui l porjeto de maior bulto de to la sue carreira i l percipal foco de sues einergies até 1974, ambora cuntinasse a fazer acrecientos até meados de ls de 1980.

Fexeiro:Deilhi museum.jpg
Triato-Museu Dalí.

Gala morriu an Port Lligat na madrugada de 10 de júnio de 1982. Zde anton, Dalí quedou perfundamente deprimido i desorientado, perdendo to la buntade de bibir. Recusaba-se a comer, quedando zeidratado, tubo de ser alimentado por ua sonda nasal. An 1980, un coquetel de medicamiento nun prescrito danificou sou sistema nerboso, probocando assi un inoportuno fin la sue capacidade artística. Als 76 anhos, la "cada beç saudable" Dalí sofre tremores terribles al sou lado dreito, causado pul Mal de Parkinson.[4]

Fexeiro:Salbador Deilhi Cryt in Figueres.jpg
Túmulo de Salbador Dalí.

Mudou-se de Figueres pa l castielho an Pubol, que cumprara para Gala. An 1984, deflagrou un ancéndio ne l sou quarto an circunstáncias pouco claras — talbeç tenga sido ua tentatiba de suicídio de Dalí, talbeç tenga sido ua tentatiba d'homicídio dun ampregado, ó talbeç simples negligéncia pul sou pessonal — mas Dalí fui salbo i liebado para Figueres, adonde un grupo d'amigos, patronos i artistas se assegurou de que l pintor bebisse cunfortabelmente ls sous radadeiros anhos ne l triato-museu.

An nobembre de 1988 Dalí fui liebado al spital cun ansuficiéncia cardíaca i an 5 de dezembre de 1988 fui bejitado pul rei Juan Carlos de la Spanha, que cunfessou tener sido siempre un deboto de Dalí.[22] An 23 de janeiro de 1989, anquanto l sou faborito i recorde de Tristan Eisolde jogaba, morriu d'ansuficiéncia cardíaca an Figueres, cula eidade de 84, i, benido círclo cumpleto, stá sepultado na crita de l sou Triato-Museu Dalí, an Figueres, de l'outro lado de la rue, a partir de l'eigreija de Sant Pere. adonde ocorrírun sou anterro, purmeira quemunhon, i de batismo, la trés quarteirones de la casa adonde naciu.

Simbolismo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Simbolismo
… Stou pintando quadros que me fázen morrer d'alegrie, stou criando cun absoluta naturalidade, sin a menor preocupaçon stética, stou fazendo cousas que me anspiran cun ua perfunda emoçon i stou tentando pintá-los cun hounestidade.
Salbador Dalí, an Dawn Ades, Dalí i Surrealismo
Casa-Museu Salbador Dalí.

Dalí splorou antensamente l Simbolismo an sou trabalho. Por eisemplo, la marca de ls reloijos fundidos qu'aparecen einicialmente an La persisténcia de a mimória, sugíren teorie de Einstein de que l tiempo ye relatibo i nun fixo.[23] L'eideia de reloijos simbolicamente funcionamiento desta forma fui criada quando Dalí biu un pedaço de queiso Camembert derretendo nun die caliente d'agosto.[24]

L alifante ye tamien ua eimaige recorrente nas obras de l Dalí. El apareciu pula purmeira beç an 1944, an sue obra Suonho Causado Pul Bo dua Abelha al Redror de Ua Romana un Segundo Antes de Acordar. Ls alifantes, anspirados por Gian Lorenzo Berneni, an Roma base de la scultura dun alifante trasportando un antigo oubelisco.[25] Cunjugada l'eimaige de sues piernas quebradiças, esse cumprometimiento an criar un sentimiento de fantasmagórico de la rialidade. "L'alifante ye ua distorçon de l spácio, nua análeze splica, "las sues piernas cuntrastan cula eideia d'amponderabelidade cula strutura."

L uobo ye outra eimaige quemun na obra de Dalí, l qual spressa l'eideal pré-natal i antrauterina, qu'aparece an L grande masturbador i Metamorfose de Narciso i assi outelizá-lo para simbolizar la sperança i la caridade.[26] Dibersos animales aparecen an to l sou trabalho: formigas remontan a la muorte, decadéncia, i l'eimenso zeio sexual; l caramujo relaciona-se cula cabeça houmana. Esta eideia partiu de quando abistou un caramujo arriba dua bicicleta, acerca de la casa de Freud, quando se conhecírun; i gafanhotos son un simblos de çperdício i de medo.[26]

Surrealismo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Surrealismo
Surrealismo eirá, pul menos, tener serbido para dar proba de que la spurmentaçon total de la sterelidade i de las tentatibas d'outomatizaçones tenéren ido loinge demales i de tenéren cunduzido a un sistema totalitairo… Hoije, la preguiça i a total falta de técnica chegórun al sou paroxismo ne l seneficado psicológico de l'atual outelizaçon de la faculdade.
Salbador Dalí

André Breton acusou Dalí de defensor de l "nuobo" i "eirracional" ne l "Fenómeno Hitler", mas l'artista debrebe rejeitaba esta alegaçon dezindo, "You nin sou hitleriano de fato, nin d'antençon."[27] Inda assi, quando Francisco Franco chegou al poder ne l rescaldo de la Guerra Cebil Spanhola, l'apoio al nuobo regime, antre outras cousas, lebírun la sue suposta spulson de l grupo surrealista.[17] A la época André Breton cunhou l'anagrama "Abida dólares" (por Salbador Dalí), que puode ser traduzido cumo "Ábido por dólares". Dalí replicou, "La única defrença antre You i ls Surrealistas ye que You sou l Surrealismo".[15][28] Ls surrealistas mais radiciales falában de Dalí ne l passado, cumo se el stubisse muorto. Bários nembros de l grupo cumo Ted Joanes, cuntinarian tratando la queston de forma stremamente dura i polémica contra Dalí, até al momiento de la sue muorte.

Fexeiro:Salbador Deilhi in chair Allan Warren.jpg
Salbador Deilhi an 1972

Nesta fase l sou percipal patrono Edward James, un poeta i patrono de l mobimiento surrealista.Edward James ajudou l moço Salbador Dalí a eimergir ne l mundo de l'arte atrabeç de la cumpra de muitas obras i de l'apoio financeiro durante dous anhos. Eilhes se tornórun buns amigos i James caraterizaba la pintura de Dalí cumo "Cisnes refletindo alifantes." El tamien colaborou cun dous de ls mais duradouros ícones de l mobimiento surrealista: l Telfone-lagosta i l Sofá-lábios de Mae West.

"Durante este período Dalí nunca parou d'escrebir", screbiu Robert Descharnes i Nicolas.[29] An 1941, el eilaborou un filme chamado "Cenário de Jean Gabin Moontide". El screbiu catálogos de sposiçones cumo la sue própia, na Knoedler Gallery [na cidade de Nuoba Iorque an 1943]. El tamien screbiu un romance (publicado an 1944) acerca dun salon d'outomobles. Esso ampeçou cun un zeinho de Edwin Cox, publicado ne l jornal Miami Heirald mostrando-lo bestindo un outomoble nua nuite bata."[29]

An 1940, ne l'ampeço de la Segunda Guerra Mundial na Ouropa, Dalí i Gala mudórun-se pa ls Stados Ounidos, adonde bibiran durante uito anhos. Passado este período, Dalí regressou pa la prática de l catolicismo. An 1942, el publicou sue outobiografie, La Bida Secreta de Salbador Dalí. Un frei eitaliano, Gabriele Marie Berardi, alegou tener rializado un sorcismo an Dalí, anquanto el staba na Fráncia an 1947.[30] Gabriel tena ua scultura de Cristo na cruç que Dalí tenie dado l sou sorcista d'agradecer a el.[30] La scultura fui çcubierta an 2005, i dous peritos an Surrealismo spanhol cunfirmórun qu'habie motibos suficientes para crer an similariades antre outras sculturas feitas por Dalí.[30]

The Rainbow (1972), Centro M.T. Abraham de Artes Bisuales.

Fui na sue amada Catalunha que Dalí bibeu l resto de la bida. L fato de tener scolhido bibir an Spanha anquanto l paíç era gobernado pul ditador fascista Francisco Franco trouxe-le críticas de ls progressistas i de muitos outros artistas.[18] Alguns pensan que l çprezo quemun pul trabalho tardio de Dalí ten mais a ber cun política de l que culs berdadeiros méritos desse trabalho. An 1959, André Breton ourganizou ua sposiçon chamada de "Houmenaige al Surrealismo", an que comemora ls quadragésimo anibersairo de l Surrealismo, qu'ancluiu obras de Salbador Dalí, Joan Miró, Enrique Tábara, i la Eugenio Granell. Breton cumbatiu cun beméncia l'ancluson de de Sistine Madonna, ne l Spoesiçon Anternacional Surrealismo an Nuoba Iorque ne l'anho seguinte.[31]

Passado la Segunda Guerra Mundial, Deilhi mantebe caratelísticas de pintura técnica i un antresse na eiluson ótica, ciéncia i religion. Cada beç mais católica i anspirado pul choque de Hiroshima, denarcado por el cumo "Misticismos Nucleares". An pinturas cumo Madonna de Port-O Lligat (purmeira berson) de 1949, Corpus Hypercubus i de 1954, Dalí percurou sintetizar l'iconografie crestiana cun eimaiges anspiradas pula zeintegraçon de ls materiales nucleares.[32] Obras cumo La Gare de Perpignan, de 1965, alucinogéneos i Toreador de 1968-1970. An 1960, Dalí ampeçou trabalhos subre l Triato i Museu de sue cidade-natal de Figueres; fui l sou maior porjeto único i l percipal foco de la sue einergie até 1974.

An 1968, Dalí filmou un anúncio de telebison para Lanvin choclates[33] i de 1969 porjetou l logotipo de l'ampresa Chupa Chups. Tamien an 1969, el fui respunsable pula criaçon de l'aspeto de la publicidade 1969 Festibal Ourobison de la Cançon, metal i criou ua grande scultura, que se situaba ne l palco, ne l Triato Rial de Madrid.

Obras[eiditar | eiditar código-fuonte]

Fexeiro:London Deilhi Shibition.jpg
Sposiçon an Londres.
Ber artigo percipal: Obras de Salbador Dalí

Dalí porduziu mais de 1500 quadros al longo de la sue carreira,[34] i tamien eilustraçones para libros, litografies, zeinhos para cenairos i trajes de triato, un grande númaro de zeinhos, dezenas de sculturas i bários outros porjetos.

La Persisténcia de la Mimória[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: La Persisténcia de la Mimória

An 1931, Dalí pintou ua de sues mais famosas obras, La Persisténcia de la Mimória.[35] A las bezes chamada de "Reloijos fundidos", l trabalho apersenta l surrealista eimaige de la fuson dun reloijo de bolso. L'anterpretaçon giral de l trabalho ye la de que l reloijo ye, ancansabelmente, l pressuposto de que l tiempo ye rígido ó determenista, i neste sentido ye apoiado por outras eimaiges, ne l trabalho, tales cumo la basta spanson de la paisaige i de formigas a bolar a deborar ls outros reloijos.[23]

Las dues maiores coleçones de trabalhos de Dalí son l museu Salbador Dalí an Saint Petersbourg, Florida, EUA, i l Triato-Museo Salbador Dalí an Figueres, Catalunha, Spanha.

Dalí fui un artista bersátil, i nun lemitou-se solo la pintura artística. Alguas de sues obras artísticas mais populares son sculturas i outros oubjetos, i el tamien ye coincido pulas sues cuntribuiçones al triato, moda, retrato, antre outras árias.

Sculturas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Rinoceronte bestido cun puntillas, de 1956, pesa 3.600 quilos.

Dous de ls mais populares oubjetos de l surrealismo fúrun ls Telifone Lagosta i l Sofá-lábios de Mae West, cumpletados por Dalí an 1936 i 1937, respetibamente. L'artista surrealista i patrono Edward James ancomendou esses dous tipos de peças de Dalí; James heirdou als cinco anhos ua grande númaro d'eimobles an West Dean, West Sussex, i fui un de ls percipales apoiantes de ls surrealists na década de 1930.[36] "Lagostas i telifones tubírun fuorte conotaçon sexual para [Dalí]", d'acuordo cula eisibiçon de la legenda pa l "Telifone-lagosta", la qu'el chamou de streita analogie antre alimientos i sexo".[37] L telifone fui funcionales, i James cumprou quatro, un deilhes de Dalí para sustituir ls telifones an sou retiro casa. Ua figura ancontra-se ne l Tate Gallery, l segundo puode ser ancontrada ne l museu alman Museum für Kommunikation Frankfurt, an Frankfurt am Main; l terceiro pertence a la Fundaçon Edward James; eo quarto stá na National Gallery of Australia.[36]

"La madeira i cetin" i Sofá-lábios de Mae West fúrun moldada passado Dalí ouserbar ls lábios de l'atriç Mae West, la qu'achou fascinante. West fui antes oubjeto de Dalí an 1935 para pintura l rostro de Mae West. L'obra stá atualmente an Brighton i acasionalmente an museus de la Anglaterra.

Durante ls anhos antre 1941 i 1970 Dalí tamien fui respunsable pula criaçon dun ampressionante cunjunto de jóias, 39 ne l total. Las jóias son criaçones antrincados i alguas cunténen partes mobles. La mais famosa jóia criada por Dalí fui "The Royal Heart". Fui trabalhada cun ouro i ancrustrada cun quarenta i seis rubis, quarenta i dous diamantes i quatro smeraldas, criado de forma la que l centro "batidas" assemelhan-se a un berdadeiro coraçon. La coleçon puode ser bista ne l Triato Museu-Dalí an Figueres, Catalunha, Spanha, adonde stá an sposiçon permanente.

Sin ua audiéncia, sin la persença de spetadores, essas jóias nun eirien cumprir la funçon pa la qual ansei. L spetador, anton, ye l melhor artista.
Dalí, 1959. L "Dalí - Joies" ("Las Jóias de Dalí")

Triato[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ne l triato, Dalí ye lembrado pa la custruçon de l cenairo de la peça de 1927 Mariana Pineda, de García Lorca.[38] Para Bacchanale (1939), baseado nun balé i defenido cun ua música de Richard Wagner, de 1845 de la ópera Tannhäuser, Dalí forneciu tanto l cunjunto de zeign quanto l libretto.[39]

Cinema[eiditar | eiditar código-fuonte]

Dalí tamien participou de la porduçon de filmes, mais notabelmente pula de l filme Un chien andalou, un filme francés de 17 minutos co-scrito cun Luis Buñuel, que ye amplamente lembrado por sous gráficos cena simulando l'abiertura dun globo ocular cun ua nabalha. Dalí colaborou outra beç cun Luis Buñuel an 1930 ne l filme, l'âge d'Or, i passou a screbir ua série de roteiros, mui poucos de ls quales fúrun cuncebidos. Ls mais coincidos porjetos de sou filme ye probabelmente l suonho na sequéncia de Spellbound, de Alfred Hitchcock, que lembra fuortemente an temas de psicanálise. El tamien trabalhou cun ua porduçon Disney, na animaçon Çtino; cuncluída an 2003 por Baker Bloodworth i Roy Disney, que cuntén eimaiges de suonho - cumo stranhas figuras i andar la pie pul aire. Dalí cumpletou solo un outro filme an sue bida: Ampressones de Alta Mongólia (1975), na qual el narrou ua stória subre ua spediçon an busca de gigantes roques alucinogéneos. Las eimaiges microscópicas fúrun baseadas an ácido úrico, manchas bronze subre la banda dua caneta sferográfica, subre la qual Dalí tenerie urinado durante bárias sumanas.[40]

Dalí custruído un repertório an andústrias de la moda i de a retrato. Na moda, la sue coperaçon cula stelista eitaliana Eilsa Schiaparelli ye bien coincida, adonde Dalí fui cuntratado pula Schiaparelli para porduzir un bestido branco. Outros zeinhos Dalí fizo la sue ancluir un çapato an forma de chapéu i ua rosa para un cinto cun fibela ne l formato de lábios. Tamien participou na criaçon de zeinhos téxteis i de frascos para perfumes. Cun Christian Dior, an 1950, Dalí cria la peça "fantasia pa l'anho 2045."[39] Retratista$2 cun quien colaborou ancluen Man Ray, Brassaï, Cecil Beaton, i Philippe Halsman.

L filme Little Ashes, que fui lançado an 2009, ye baseado na sue bida i obra. Robert Pattinson anterpreta l papel de Deilhi ne l filme Poucas cinzas.

Refréncias

  1. 1,0 1,1 Phelan, Joseph. «The Salbador Dalí Show» (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  2. Salbador, Dalí (2000). Dalí: 16 Art Stickers. Nuoba Iorque: Courier Dover Publications. ISBN 0-486-41074-9 
  3. «Spellbound». Imagesjournal (an anglés). Cunsultado an 25 de júlio de 2008 
  4. 4,0 4,1 Gibson, Ian (1997). The Shameful Life of Salbador Deilhi (an anglés). Nuoba Iorque: W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-04624-9. Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  5. Saladyga, Stephen Francis. (berano de l'anho de 2006). «"The Mindset of Salbador Dalí"». lamplighter (Niagara University) (an anglés). 1 (3). Cunsultado an 2 de maio de 2008. Cópia arquibada an 19 de márcio de 2008  Cunsulte data an: |data= (ajuda)
  6. D'acuordo cun sue certidon de nacimiento. «Astrotheme». Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  7. Dalí, Secret Life, p.2
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Llongueras, Lluís (2004). Dalí. Cidade de l México: Ediciones B. ISBN 84-666-1343-9 
  9. 9,0 9,1 Rojas, Carlos (1992). Salbador Dalí, Or the Art of Spitting on Your Mother's Portrait. State College, Pensilbánia: Penn State Press. ISBN 0-271-00842-3 
  10. «Biografie de Salbador Dalí» (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008. Cópia arquibada an 28 de setembre de 2008 
  11. «Biografie de Salbador Dalí». SINA.com (an anglés e chinés). 17 de júnio de 2006. Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  12. Dalí, an outobiografie Secret Life
  13. Dalí, Secret Life, pp.152–153
  14. For more in-deth information about the Lorca-Dalí cunnection see Lorca-Dalí: el amor que no pudo ser and The Shameful Life of Salbador Dalí, ambos de Ian Gibson.
  15. 15,0 15,1 Mataev, Yuri. «Salbador Dalí». Olga's Gallery (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  16. «Paintings Gallery #5». Salbador Dalí Art Gallery (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  17. 17,0 17,1 Shelley, Landry (Primabera de 2005). «"Dalí Wows Crowd in Philadelphia"». Unbound (The College of New Jersey). Cunsultado an 5 de maio de 2008  Cunsulte data an: |data= (ajuda)
  18. 18,0 18,1 18,2 Navarro, Vicente (6 de dezembre de 2003). «"The Jackboot of Dada: Salbador Dalí, Fascist"». CounterPunch (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008. Cópia arquibada an 11 de abril de 2008 
  19. Navarro, Vicente (12 de dezembre de 2003). «Salbador Deilhi, Fascist». CounterPunch (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008. Cópia arquibada an 4 de abril de 2008 
  20. «Luis Buñuel, My Last Sigh» (an anglés). Cunsultado an 3 de maio de 2008. Cópia arquibada an 16 de márcio de 2008 
  21. «Retrato Salbador Dalí i Francisco Franco» 🔗 (an anglés). 25 de júlio de 2005. Cunsultado an 3 de maio de 2008 
  22. Etherington-Smith, Meredith (1995). The Persistence of Memory: A Biography of Deilhi. Boston: Da Capo Press. p. 411. ISBN 0-306-80662-2 
  23. 23,0 23,1 Salbador Dalí, La Conquête de l’irrationnel (Paris: Éditiones surréalestes, 1935), p. 25.
  24. Dalí, Salbador (1942). The Secret Life of Salbador Dalí. Nuoba York: Dial Press. p. 317 
  25. Michael Taylor (2004). Dawn Ades, eid. Dalí. Milano: Bompiani. p. 342 
  26. 26,0 26,1 «"Salbador Dalí's symbolism"». County Hall Gallery (an anglés). Cunsultado an 3 de maio de 2008. Cópia arquibada an 31 de márcio de 2008 
  27. Greeley, Robin Adèle (2006). Surrealism and the Spanish Civil War. New Haven: Yale University Press. p. 81. ISBN 0-300-11295-5 
  28. «Artcyclopedie: Salbador Dalí» (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  29. 29,0 29,1 Descharnes, Robert and Nicolas (1993). Salbador Deilhi. Nuoba York: Konecky & Konecky. p. 35 
  30. 30,0 30,1 30,2 «Dalí's gift to exorcist uncovered». Catholic News (an anglés). 14 de outubre de 2005. Cunsultado an 2 de maio de 2008. Cópia arquibada an 16 de márcio de 2008 
  31. López, Ignacio Javier (2001). The Old Age of William Tell (A study of Buñuel's Tristana). [S.l.]: MLN. pp. 295–314 
  32. «Salbador Dalí Bio, Art on 5th». Cunsultado an 2 de maio de 2008 
  33. «Salbador Deilhi at Le Meurice Paris and St Regis in New York Andreas Augustin, 2007». ehotelier.com 
  34. «The Salvador Dali Online Exhibit» (an anglés). Cunsultado an 3 de maio de 2008 
  35. «Clocking in with Salbador Dalí: Salbador Dalí's Melting Watches from the Salbador Dalí Museum» (PDF) (an anglés). Cunsultado an 2 de maio de 2008. Cópia arquibada (PDF) an 9 de abril de 2008 
  36. 36,0 36,1 «Lobster telephone. National Gallery of Australia». Cunsultado an 3 de maio de 2008 
  37. «Lobster Telephone by Salbador Dalí». Tate Online (an anglés). Cunsultado an 3 de maio de 2008 
  38. «Federico García Lorca. Pegásos» (an anglés). Cunsultado an 3 de maio de 2008 
  39. 39,0 39,1 «Dalí Rotterdam Museum Boijmanes. Paris Contemporary Designes». Cunsultado an 3 de maio de 2008 
  40. King, Elliott H. (2007). Dalí, Surrealism and Cinema. [S.l.]: Kamera Books. p. 169 

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Wikiquote Citaçones ne l Wikiquote
Commons Eimaiges i média ne l Commons

Modelo:Salbador Dalí