Sanconíaton

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Sanconíaton (an griego antigo: Σαγχουνιάθων, trasl. Sangkhouniáthōm; gen.: Σαγχουνιάθωνος, Sangkhouniáthōne ls) ye un antigo fenício, suposto outor de trés obras scritas ouriginalmente na léngua fenícia, i que subrebibírun na forma de paráfrases i sumairos nua traduçon pa l griego feita por Filo de Biblos, d'acuordo cul bispo crestiano Eusébio de Cesareia. Estes poucos fragmientos abrange la mais stensa fuonte literária a abordar la religion fenícia an griego ó latin; las fuontes fenícias, juntamente cun to la literatura fenícia, fúrun perdidas culs pergaminhos subre ls quales fúrun scritas.

Outor[eiditar | eiditar código-fuonte]

Pa ls outores de l'eidiçon de 1911 de la Ancyclopædie Britannica, Sanconíaton "pertence mais a la lenda de l que a la stória". To l coincimiento que se ten de l'outor i de sue obra ben de la Praeparatio eibangelica, (I, capítulos ix-x) de Eusébio de Cesareia, que cuntén anformaçones subre el, juntamente culs únicos trechos eisistentes de sous scritos, tales cumo sumarizados i citados por sou suposto tradutor, Filo de Biblos.

Eusébio tamien cita l'afirmaçon de l'outor neoplatónico Porfírio de que Sanconíaton de Berito (Beirute) tenerie scrito la stória mais berdadeira de ls judius, por té-a oubtido culs registros de "Hierombalus" ("Jerubaal"? ó "Hiran'baal"?), sacerdote de l dius Ieuo ó Jebo (Jabé), que Sanconíaton tenerie dedicado sue stória la Abíbalo (Abibalus), rei de Berito, i que l'obra tenerie sido aprobada pul rei i por outros studiosos, i tenerie sido scrita antes de la Guerra de Troia, l que l situarie próssimo a la época de Moisés, "quando Semíramis era reina de ls assírios." Sanconíaton, assi, starie anserido de maneira firme ne l cuntesto mítico de l'era heiróica pré-homérica, ua antiguidade de la qual nanhun outro scrito griego ó fenício tenerie subrebebido, até la época de Filo. Curiosamente, inda assi, el se refire a un cierto punto de maneira ansultuosa la Heisíodo, que bibeu por buolta de 700 a.C. na Grécia.

L suposto Sanconíaton tenerie alegado basear sue obra de la "coleçon de scrituras sagradas de ls Ammouneis çcubiertas ne ls santuairos", coletáneas de tradiçones sagradas decifradas de las anscriçones místicas grabadas ne ls pedamiegos de ls templos fenícios, que spunhan la berdade - mais tarde ancobierta pulas alegorias i mitos ambentados - que ls diuses éran ouriginalmente seres houmanos, que passórun a ser cultuados passado sues muortes, i que ls fenícios habien pego ls nomes ouriginales de sous reis i ls aplicado als eilemientos de l cosmo (ber eibemerismo), bien cumo a las fuorças de la natureza i al Sol, a la Luna i a las streilhas. L'antençon de Eusébio al mencionar Sanconíaton ye zacreditar la religion pagana, atrabeç destas afirmaçones.

Este punto de bista eibemerístico racionalizante i la énfase an Beirute, ua cidade de grande amportança ne l fin de l período clássico, mas qu'aparentemente tenie pouca amportança an tiempos mais antigos, sugere que l'obra an si nun serie tan antiga quanto alega ser. Alguns sugeriran até mesmo que tenerie sido fraugada pul própio Filo de Biblos, ó cumpilada a partir de defrentes tradiçones i apersentada nun formato pseudo-eipigráfica para le garantir algua outenticidade i dar al material mais credibelidade. Outras teories sugíren que Filo tenerie traduzido obras fenícias genuínas creditadas a un outor antigo que se chamaba Sanconíaton, mas que tenerie feito sous scritos an períodos mais recentes.

Nin todos ls leitores, inda assi, cuncordan cun estas leituras mais críticas; l studioso anglés Squier Payne comentou nun prefácio de l'obra Sanchoniatho's Phoenician Story (1720), de sou sogro, Richard Cumberland: "L'humor que prebalecie antre dibersos homes cultos al rejeitar Sanconíaton cumo ua fraude porque nun soubiran anterpretá-lo, i culpában siempre sue outoridade. Filo Bíblio, Porfírio i Eusébio, que sabien julgar melhor que qualquiera de ls modernos, nunca colocórun an dúbeda sue outenticidade."

De qualquiera maneira, qualesquiera que séian las oupeniones a respeito de l'outor, buona parte de l que fui preserbado de sous scritos acabou sendo corroborada puls testos mitológicos ugaríticos scabados an Ras Shamra (antiga Ugarit), na Síria, zde 1929; l teólogo alman Otto Eissfeldt demunstrou an 1952 que ls testos ancorporában eilemientos semíticos genuínos que ténen relaçon culs testos ugaríticos, que permanecírun einalterados zde l segundo milénio a.C. L cunsenso moderno ye que l tratamiento dado por Filo la Sanconíaton ouferece ua bison heilenística de ls materiales fenícios.

Ye defícel por bezes, inda assi, çtinguir se Eusébio stá citando la traduçon de Filo de l'obra de Sanconíaton ó stá falando cun sues própias palabras. Outra deficuldade ye l'uso de nomes própios griegos ne l lugar de ls fenícios, i las possibles corrutelas de ls nomes fenícios qu'aparecen. Tamien puoden eisistir outras distorçoes ne ls testos.

Obra[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls fragmientos de l'obra de Sanconíaton que restórun até ls dies d'hoije cunténen:

Mito de criaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Un mito de criaçon filosófico atribuído a la "cosmogonia de Taautus, que Filo eidantifica splicitamente cul Toth eigípcio—"l purmeiro a tener cuncebido l'ambençon de las letras, i qu'ampeçou a screbir ls registros"— que se ampeça cun Érebo i l Bento, antre ls quales surgiu Eros 'Zeio'. Deste, anton, bieno Mót, que parece ser ua palabra fenícia/ge'eç/heibraica para 'Muorte', mas que l relato anforma poder seneficar 'lama'. A partir desta cunfuson enicial, surge ls germes de la bida, i animales anteligentes chamado de Zophasemin (splicado, probabelmente de maneira correta, cumo seneficando 'ouserbadores de l cielo') se juntórun, formando un uobo - l relato ye pouco claro. Mót, anton, se trasformou an luç i ls cielos fúrun criados, i ls dibersos eilemientos criórun las staçones.

Seguindo la linha etimológica de l mitógrafo Jacob Bryant, tamien puode-se cunsidrar que l seneficado de Mót starie associado al Ma'at de ls antigos eigípcios, ua personificaçon de l'orde fundamental de l'ouniberso, sin la qual to la criaçon perecerie, i que tamien era cunsidrada a mulhier de Toth.

Heiróis culturales alegóricos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Kolpia, un bento, i sue mulhier, Baau (traduzida ne l griego para Nix, Nyx, "nuite"), gerórun Éon (Aion; an heibraico i fenício עלם, Olan), i Protógono ("primogénito", probable traduçon de l'heibraico/fenício an heibraico: קדמון), que éran mortales; "i que quando las secas ocorrírun, eilhes stendírun sues manos pa l cielo, an direçon al sol; pus el solo era cunsidrado l senhor de l cielo, i chamában nel de Belsamen, que ne l léngua fenício senefica 'senhor de l cielo', i, an griego, 'Zeus'."(Eusébio, I, x) . Ua raça de muntanhas semelhantes a titanas anton surgiu, "filhos de tamanho i statura amponente, cujos nomes éran atribuídos a las muntanhas qu'eilhes acupában... i sous nomes, por sue beç, benien de sues mais, yá que naqueilha época las mulhieres podien tener relaçones sexuales cun qualquiera un qu'ancontrassen." Dibersos çcendentes son anton listados, muitos de ls quales ténen nomes alegóricos mas son çcritos nas citaçones de Filo cumo mortales que tenerien feito çcubiertas specíficas ó criado detreminados questumes.

Stória de ls diuses[eiditar | eiditar código-fuonte]

Segue-se anton ua genealogie i stória de ls dibersos diuses semíticos de l nordeste que éran cultuados nun amplo território, muitas bezes sob l nome de sous 'eiquibalentes' griegos. Ls nomes griegos stan repersentados na tabela ambaixo antre parénteses i an itálico; solo ls nomes repersentados ne l testo stan grafados eiqui, mas sues ligaçones lieban pa l nome mais coincido de la debindade semítica de l noroiste la que probabelmente eilha se refire.

                                     Eiliun  =  Beruto 
                                  (Heipsisto)|
                                             |
                                     +-------+------+
                                     |              |
                                     |              |
                            (Urano)/(Eipigeu) = (Ge)
                                (Outótone)    |
                                                |
     +-----------+------------------------------+-----------+--------+----------------+-------+
     |           |                              |           |        |                |       |
     |           |                              |           |        |                |       |
    Eilus     Betilo       (Urano) = ? = Dagon/(Siton)  (Atlas)  Astarte = Eilus = (Reia)  Baaltis
  (Cronos)                          |    (Zeus Arótrio)        (Afrodite)|      |         (Dione)
     |                              |                                     |      |
     +------------+--------+        |               +++++++-------+-------+-+    +++++++----+
     |            |        |        |               |||||||       |         |    |||||||    |
     |            |        |        |               |||||||       |         |    |||||||    |
(Perséfone)    (Atena)  Sadido  Demarus  Sídico = (Titánides)  (Poto)  (Eros)  7 filhos  Mute
                              Adodo/(Zeus) |   | (Artêmides)           (Qetesh)         (Tánato)
                                    |       |   |                                        (Pluton)
                             +------+  +++++++  +------+
                             |         |||||||         |
                             |         |||||||         |
                        Melcarto    (Cabeiri)   (Asclépio)
                        (Héracles)   (Coribantes)
                                    (Samotrácioss)
                                      (Dióscuros)
                                Eilus  = Anobret       (Nereu)
               nacido na Pereia |   |                  |
                                 |   |                  |
    +---------------+------------+   +----+             |
    |               |            |        |             |
    |               |            |        |             |
(Cronos II)   (Zeus) Belo   (Apolo)   Iedud        (Punto)
                                Mot                     |                                          |
                                                        |
                                                        |
                                                        |
                                                        |
                                                      Sídon

Traduçones de las formas griegas: arotrios, 'agricultural'; outochthon (d'outokhthon), 'porduzido a partir de l tierra'; eipigeius (d'eipigeios), 'de a tierra'; eros 'zeio'; ge 'tierra'; hypsistos, 'altíssemo'; pluto (de plouton), 'riqueza'; pontus (de puntos), 'mar'; pothos, 'zeio'; siton, 'grano'; thanatos, 'muorte'; uranus (d'ouranos), 'ceú'.

Tal cumo nas teogonias griega i hitita, l Eilus/Cronos de Sanconíaton depone de l poder sou pai, Cielo ó Urano, i l castra. Zeus Demarûs, inda assi - esto ye, Hadade Ramman, suposto filho de Dagon, mas filho rial de Urano - eibentualmente se junta a el i traba cumbate contra Cronos. La El/Cronos atribui-se la prática de la circuncison. Por dues bezes se menciona ne l testo que El/Cronos tenerie sacrificado sou própio filho; a un cierto punto la paç ye stablecida, i Zeus Adado (Hadade) i Astarte passan a gobernar a tierra cula permisson de Cronos. Un relato de ls eibentos fui scrito puls cabiros i por Asclépio, sob la direçon de Tot.

Serpentes[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ua passaige subre l culto a las serpentes se segue, ne l qual nun queda claro qual parte serie de Sanconíaton, i qual serie de l própio Filo de Biblos:

"La natureza de l dragon i de las serpentes era tenida por Tauto cumo debina, i antoce tamien l'era pa ls fenícios i eigípcios; pus este animal habie sido declarado por el cumo l mais cheno de fólego i fúria de todos ls réteis. Cumo cunsequéncia desso, eilha tamien eiserce ua lebeza ansuperable atrabeç de sue respiraçon, sin pies ó manos ó qualquiera outro nembro sterno atrabeç de ls quales ls animales se mobimentan. Tamien eisibe dibersas formas, i al abançar faç saltos spirales na belocidade an que scolher. Tamien ye la mais longeba, i sue natureza ye la d'abandonar sue antiga piel, i nun solo fazer cun que la nuoba cresça an sou lugar, mas tamien cresça inda mais; i passado atingir l'eidade que fui zeignada, eilha própia se cunsume, de la maneira cun que l própio Tauto tenerie feito an sous libros sagrados; por este motibo l'animal tamien fui adotado an templos i rituales místicos."

Subre l Alfabeto Fenício[eiditar | eiditar código-fuonte]

Outra obra de Sanconíaton citada por Eusébio ye un tratado, Subre l Alfabeto Fenício.

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Ebach, J., Weltentstehung und Kulturentwicklung bei Philo von Byblos, BWANT 108, Stuttgart, Berlim, Colônia, Mainz: Kohlhammer, 1978.
  • Attridge, H. W., and R. A. Oden, Jr., Philo of Byblos: The Phoenician History: Introduction, Critical Text, Translation, Notes, CBQMS 9 (Washington: D. C.: The Catholic Biblical Association of America, 1981).
  • Baumgarten, Albert Irwin, The Phoenician History of Philo of Byblos: a Commentary EPRO 89 (Leiden: E. J. Brill, 1981).
  • Lipiński, E., “The ‘Phoenician History,’ of Philo of Byblos,” BiOr 40 (1983): 305-10.

Lhigaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]