Sabana

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Squema simples de la çtribuiçon de la begetaçon na África: zerto, sabana, selba i pradarie.

Sabana (tamien coincida cumo anhara an Angola i cumo cerrado ne l Brasil) ye ua region praina cuja begetaçon predominante son las plantas gramíneas, cun arbles sparsas i arbustos eisolados ó an pequeinhos grupos.

Stória i cunceito[eiditar | eiditar código-fuonte]

La palabra mirandesa "sabana" probén de "habana", termo de la léngua taino (família aruaque), por meio de l termo spanhol "sabana" (mais tarde "sabana").[1] Dentre ls cumprobantes bibliográficos mais antigos de sou uso stá l libro D'orbe nuobo decades tres (1516), de Petrus Martyr.[2] L termo tamien fui ampregado por Obiedo y Baldés para se referir als Llanos benezuelanos, an sues obras Sumario de la Natural Storia de las Andias (1526) i Storia General y Natural de las Andias (1535). Mais tarde, l termo serie ampregado por Grisebach (1872) i Schimper (1898).

La defeniçon de sabana barie enormemente antre defrentes outores.[1]

Alguns outores (s., Schimper, 1898) cunsidran la sabana un tipo de campo. Para outros, specialmente franceses i belgas na África (s., Trochain, 1957), ancluen an sabana ciertos tipos de campos. Inda assi, ne l Brasil, tales acepçones son pouco quemuns, cunsidrando-se las sabanas un tipo de begetaçon andependiente.[3]

Árias de sabana[eiditar | eiditar código-fuonte]

Normalmente, las sabanas son zonas de trasiçon antre bosques i prados. La sabana ye l bioma típico de las regiones de clima tropical cun staçon seca (Aw i Las na classeficaçon de Köppen-Geiger). Estas zonas se ancontran an defrentes tipos de ecossistemas, i sous tipos son:

Sabanas tropicales[eiditar | eiditar código-fuonte]

Sabanas tropicales i subtropicales, son biomas giralmente situados an lhatitudes tropicales i subtropicales de ls cinco cuntinentes. San caratelizadas por:[4]

  • auga: scassa (semiáridas)
  • temperatura: dues staçones - ua caliente i seca i outra chubiosa.
  • tierra: fértil
  • plantas: gramíneas; nun son frequentes las cuncentraçones d'arbles.
  • animales: defrentes speces de mamíferos, páixaros i ansetos.

Sabanas de la África[eiditar | eiditar código-fuonte]

Sabana l norte de la Tanzánia.

Las sabanas de la África son l'eisemplo clássico. Ua de las mais famosas ye l Serengueti, que queda lhocalizado ne l Bal de l Rift, antre l norte de la Tanzánia i l sudoeste de l Quénia.

La sabana africana ye cumpuosta por grandes stensones de tierra na África, cun begetaçon de sabana temperada heirbácea formada por capones de arbustos i arbles menores. La sabana ten un clima particular debido a las secas prolongadas, que puoden tener ua duraçon d'até dieç meses, cun eilebadas temperaturas i umidade de l'aire çértica. Quando chega la staçon de las chubas, debido a las sues caratelísticas, l crecimiento de la begetaçon ye stremamente acelerado, mas nestas sabanas eisisten manadas d'heirbíboros pasteijadores( p. s., la zebra Eiquus burchelli i l gnu Cunnochaetes taurinus na África) ténen amportante anfluéncia subre la begetaçon beneficiando las gramíneas i ampedindo la regeneraçon d'arbles[5] . Al cessar de las chubas, la begetaçon çancadielha seca cula mesma rapideç de sou crecimiento, fornecendo palha de fácele cumbuston, desta forma faborecendo l'ocorréncia d'ancéndios spontáneos ó por açon houmana, las queimadas. Ua de las mais famosas sabanas de la África ye l bioma de l Serengueti cun arbles baixas, mas an grande númaro, bastante spinhosas i de fuolhas reduzidas an tamanho, hai la predomináncia de l cato, de la acácia, de la palmeira i arbles de grande porte cumo l baobá, maruleira qu'aparecen an alguns ecossistemas de la sabana africana.

La sabana africana aparece na region frunteiriça antre la floresta mais densa i l zerto ne ls trópicos, acupando ua faixa bastante grande de l cuntinente africano zde lheste l'oeste, de l Sudan als Grandes Lhagos. La fauna [6] de la sabana africana ye cumpuosta por mamíferos heirbíboros de grande porte (cumo l búfalo, la girafa, l rinoceronte i l alifante), mamíferos heirbíboros (cumo la zebra, l ampala, l gnu i antílopes), mamíferos felinos predadores (cumo l lhion, l lheopardo i l guepardo), mamíferos canídeos (cumo l mabeco i chacal), abes (cumo l falcon, la águila, l cuorbo i l abestruç).

Sabanas de l Brasil i América de l Sul[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Begetaçon de l Brasil L cerrado brasileiro ye un tipo de sabana, sendo l segundo bioma mais amenaçado de l paíç.

D'acuordo cul IBGE (2012), las sabanas de l Brasil recíben ls seguintes nomes lhocales: "cerrado" (ne l Brasil Central), "tabuleiro", "agriste" i "chapada" (na Region Nordiste); "campina" ó "gerales" (ne l norte de Minas Gerales, Tocantines i Bahia) i "lhabrado" (an Roraima).[7]

Tipos de sabana qu'ocorren na region de l Cerrado, d'acuordo cul IBGE (2012), cun nomes regionales antre parénteses:[7]

  • Sabana Florestada (Cerradon)
  • Sabana Arborizada (Campo Cerrado, Cerrado Ralo, Cerrado Típico i Cerrado Denso)
  • Sabana Parque (Campo-Sujo-de-Cerrado, Cerrado-de-Pantanal, Campo-de-Murundus ó Coboal i Campo Rupestre)
  • Sabana Gramíneo-Lhenhosa (Campo-Lhimpo-de-Cerrado)

Antretanto, notar que, de la lhista arriba, son caratelizadas de fato cumo sabana, ne l sentido usual de l termo, solo las catadories Sabana Arborizada i la Sabana Parque. An giral, l Cerradon ye cunsidrado ua begetaçon florestal, i l campo-lhimpo ye cunsidrado cumo begetaçon de campo.

Outras begetaçones semelhantes la sabana (ambora nun cunsidradas assi splicitamente pul IBGE) fura de la ária de Cerrado ancluen, ne l Brasil:[7]

Outras regiones neotropicales, fura de la ária de l Cerrado sentido amplo i floristicamente defrentes deilha, nas quales ocorren begetaçon de sabana, ancluen: ls Llanos benezuelanos, ls Llanos de Mojos bolebianos (que chegan até Corumbá, MS), la Gran Sabana de l praino de las Guianas (que chega até AP, PA i RR), las sabanas amazónicas (campinaranas) i l Pantanal.[8]

Sabanas temperadas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Sabanas temperadas, biomas lhocalizados an lhatitudes médies de ls cinco cuntinentes, caratelizadas por possuíren un clima de berano mais húmido i ambiernos mais secos:

  • auga: semiáridas
  • temperatura: ua staçon temperada i ua mais caliente. Ambiernos frius.
  • tierra: fértil
  • plantas: gramíneas
  • animales: mamíferos, páixaros, réteis i ansetos.

Sabanas mediterráneas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Sabanas mediterráneas, son biomas lhocalizados an lhatitudes médies, an regiones cun clima mediterráneo.

Se caraterizan por:

  • auga: semiáridas
  • tierra: pobre
  • plantas: begetaçon andémica custituída puls chamados "chaparral", "matorral", "maquis" ó "garrique" (dependendo de l paíç): arbustos perenes de l tipo sclerophylla i pequeinhas arbles. Este tipo de sabana ye un de ls mais amenaçados de l planeta, pus ten sofrido grande degradaçon i perda de habitats debido a cortes scessibos para oubtençon de lhenha, scesso de pastoreio, cumbersones agrícolas, ourbanizaçon i antroduçon de speces sóticas.

Sabanas pantanosas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Sabanas pantanosas, son ecossistemas lhocalizados an regiones tropicales i subtropicales de ls cinco cuntinentes, cun frequentes inundaçones.

Se caraterizan por:

  • auga: mui húmidas
  • clima: tropical
  • tierra: rico

Sabanas muntanhosas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Sabanas muntanhosas se ancontran an altitudes eilebadas (zonas alpinas i sub-alpinas) an defrentes regiones de l planeta. Se caraterizan por tenéren eiboluído de forma eisolada debido a las cundiçones climáticas an detreminadas altitudes i, frequentemente, albergan muitas speces andémicas. Las plantas caratelísticas destes habitats mostran adataçones tales cumo: struturas an forma de roseta, superfices cerosas i fuolhas pubescentes.

Refréncias

  1. 1,0 1,1 Walter, B. M. T. (2006). Fitofesionomies de l bioma Cerrado: síntese treminológica i relaçones florísticas. Tese de Doutorado, Ounibersidade de Brasília, [1][lhigaçon einatiba].
  2. Plischke, Hanes. Subre l'ourige ameríndia d'alguns cunceitos geográficos. Rebista de Antropologie, San Paulo, b. 2, m. 2, p. 101-106, 1954. [Trad. de Anatol H. Rosenfeld.] link[lhigaçon einatiba].
  3. Rizzeni, C.T. (1997). Tratado de fitogeografie de l Brasil: aspetos ecológicos, sociológicos i florísticos. 2a eidiçon. Riu de Janeiro, Ámbito Cultural, 1997. Belume único, 747 p.
  4. .com/geografie/sabana.htn FREITAS, Eduardo De. "Sabanas"; Brasil Scuola.[lhigaçon einatiba]
  5. Harper, Colin R. Townsend | Michael Begon | John L. (1 de janeiro de 2009). .com.br/books?id=U6CboHxF0oIC&pg=PA167&lpg=PA167&dq=qual+de ls+biomas+de la+tierra+acha+que+fui+mais+fuortemente+anfluenciado&source=bl&ots=b002JKnQXs&sig=YbYLd9zZM30S8C8_LhBKaxrpyfk&hl=t-BR&sa=X&bed=0ahUKEwj_2KzoY3UAhUGDZAKHQXHA54Q6AEINDAA#b=onepage&q=qual%20dos%20biomas%20da%20terra%20acha%20que%20foi%20males%20fortemente%20influenciado&f=false Fundamientos an Ecologie Cunsulte valor |url= (ajuda) (an t). [S.l.]: Artmed Eiditora. ISBN 9788536321684 
  6. SHUTZE, Heilke. Field Guide to the Mammals. Struik Books: 2005.
  7. 7,0 7,1 7,2 Erro de citaçon: Etiqueta <ref> inválida; não foi fornecido texto para as refs de nome IBGE 2012
  8. WALTER, B. M. T. (2006). Fitofesionomies de l bioma Cerrado: síntese treminológica i relaçones florísticas. Tese de Doutorado, Ounibersidade de Brasília. p. 22-23. lhink[lhigaçon einatiba].

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Este artigo ye un rabisco. Tu puodes ajudar la Biquipédia acrecentando-lo.