Riu Angueira

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

L Riu Angueira ou Ribeira d'Angueira (an spanhol: "Rivera de Bozas") ye un riu anternacional que nace an Spanha cerca de la bila d'Alcanhiças. Ne l sou percurso até desaugar ne l Riu Maçanas, antrando an Pertual ne l termo de San Martino d'Angueira, poboaçon de l cunceilho de Miranda de l Douro, atrabessa, apuis, l cunceilho de Bumioso, passando por Angueira, Çarapicos, San Joanico, Campo de Bíboras, Uba i Algoso.

Ua de las speces própias de l Riu Angueira ye l carangueijo ou lhagostin de "pata branca". Debido a la cunjugaçon dalguns fatores çfaborables - secas que, quaije todos ls anhos, se repíten ne l berano, utilizaçon de químicos (adubos, nitratos, pesticidas e yerbicidas) ne l cultibo de las tierras i de las huortas i lhançamento de l carangueijo ou lhagostin amaricano - ten benido, hai uns anhos, a scassar cada beç mais. Hoije an die, aqueilha spece, s´tnda nun s'acabou, nun andará loinje de la çtinçon.

Ne l percurso de l Riu Angueira, hai bárias çudas que reténen l'auga que, dantes, até ls anhos sessenta de l seclo passado, fazie rodar bários molinos que molien trigo i centeno. Inda hoije, ne l berano, l'auga de las çudas ye tamien utilizada pa regar las huortas de las sues marges. Cerca de ls molinos de Terroso, de la Yedra i de la Senhora, todos ne l termo d'Angueira, stá la casa de l molineiro, ua custrução de piedra piçarra, de dous pisos, qu'era la casa de bibir de la família de l molineiro. Pa lhá destes, habie inda ne l termo d'Angueira ls molinos de Telhado i de da Nalsa, ancuntrando-se, hoije, todos eilhes - uns mais q'outros - an rúina. Assi i todo, l molinho de las Trés Ruodas - ou de ls Lucas, cumo ye tamien coincido - i l molino de la Senhora, q'oustenta la anscriçon de 1247 nua piedra de la parede a la squierda i cerca de la puorta de l'antrada, indas que eidificaçones centenairas, cumo tamien las sues casas de molineiro i caliendras, son inda recuperables.

Hai cerca de binte anhos, fui feito un sfuorço pa recuperar alguas destas çudas i de melhorar ls caminos até eilhes. An Angueira, cul apoio de Fondos Comunitários, recuperou-se la çuda de la Cabada i l spaço al lhado deilha pa l Parque de las Merendas; recuperou-se l Forno de la Telha, que queda ne ls Puntones; recuperou-se inda la çuda de las Uolmedas; lhimpou-se las touças de l Múrio; recuperóru-se e amanhorórun-se ls caminhos antre la capielha de San Sabastian i la çuda de l molino de Terroso. Amanhóru-se, assi, ls caminos antre la poboaçon, la Yedra i Terroso, facelitando l acesso a las huortas i als molinos de Terroso i inda al Castro de l Gago.