Matsuo Bashō

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Matsuo Bashō (松尾 芭蕉? ; Tóquio, 1644 – Osaka, 28 de nobembre de 1694), ó simplesmente Bashō, fui l poeta mais famoso de l período Edo ne l Japon. Durante sue bida, Bashó fui reconhecido por sous trabalhos colaborando cula forma haikai ne l renga. Atualmente, passado seclos de comentairos, ye reconhecido cumo un mestre de la sucinta i clara forma haikai. Sue poesie ye reconhecida anternacionalmente i drento de l Japon muitos de ls sous poemas son reproduzidos an monumientos i locales tradecionales. Fui el quien codificou i stableciu ls cánones de l tradecional haikai japonés. 

Bashō fui antroduzido a la poesie an tenra eidade i, depuis d'antegrar-se na cena anteletual de Edo (nome antigo de la cidade atual de Tóquio), debrebe se tornou coincido an to l Japon. Ganhaba la bida cumo porsor, mas renunciou a la bida ourbana i social de ls círclos literairos i quedou anclinado a bagar por to l paíç, rumo al oeste, leste i loinge al zerto de l norte para ganhar anspiraçon para sous scritos i haiku. Sous poemas son anfluenciados por sue spriéncia direta de l mundo al sou redror, muitas bezes anglobando l sentimiento dua cena an alguns poucos eilemientos simples. 

Biografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Suposto local de nacimiento de Bashō na porbíncia de Eiga. 

Bashō naciu Matsuo Kinsaku (松尾 金作?) an torno de 1644, an algun lugar acerca de Ueno na porbíncia de Eiga. L pai del puode tener sido un Samurai de baixa hierarquia, l qu'ouferecie la Bashō ua carreira melitar, mas nun muita chance dua bida notable. Tradecionalmente ls biógrafos ten afirmado qu'el trabalhaba na cozina. Inda assi, Bashō quando nino se tornou un pajen de Tōdō Yoshitada (藤堂 良忠?), que cumpartilhaba cun Bashō un amor pula haikai ne l renga, ua forma de cumposiçon poética coperatiba. Las sequéncias éran abiertas cun un berso ne l formato mora 5-7-5. Esse berso fui nomeado un hokku, i mais tarde serie rebatizado para haiku quando apersentado cumo obra outónoma. L'hokku serie seguido por ua adiçon 7-7 ligada por outro poeta. Bashō i Yoshitada passórun a ousar l nome artístico haigō (俳号?) ó haikai. Bashō era Sōbō (宗房?), qu'era simplesmente la leitura on'yomi de sou nome samurai de Matsuo Munefusa (松尾 宗房?). An 1662 l purmeiro poema eisistente por Bashō fui publicado. An 1664 dous de sous hokku fúrun ampressos nua cumpilaçon i an 1665 Bashō i Yoshitada cumpusírun un renku de cien bersos cun alguns coincidos. 

La muorte súbita de Yoshitada an 1666 ancerrou la bida pacífica de Bashō cumo un pajen. Nanhun registro restou subre essa época, mas acradita-se que Bashō zeistiu de la possibelidade d'adquirir l status de samurai i saliu de casa. Ls biógrafos ténen proposto bários motibos i çtinos, ancluindo la possibelidade dun romance antre Basho i ua miko xintoísta chamada Jutei (寿貞?), l que ye pouco probable para ser berdade. Las própias refréncias de Bashō subre esse tiempo son bagas. El lembrou que "al mesmo tiempo you cobicei un puosto oufecial i la posse de tierra" i que "houbo un tiempo an que you quedei fascinado culas formas d'amor homossexual", mas nun hai andicaçon se el staba se referindo a l'ousesson rial ó a la fiçon. Staba andeciso quanto a tornar-se un poeta an tiempo antegral. D'acuordo cun sou própio relato, "las altarnatibas digladiában-se an mie minte i fazirun mie bida agitada". Sue andecison puode tener sido anfluenciada pul status anton inda relatibamente baixo de renga i haikai ne l renga mais cumo atebidades sociales de l que sérios sfuorços artísticos. An qualquiera causo, sous poemas cuntinórun a ser publicados an antologies an 1667, 1669 i 1671 i el publicou la sue própia cumpilaçon de sous trabalhos i d'outros outores de la scuola Teitoku, Seashell Game (貝おほひ, Kai Ōi?), an 1672. Por buolta de la primabera de l mesmo anho el se mudou para Edo, para cuntinar sou studo de la poesie. 

Ne ls círclos de la moda literária de Nihonbashi, la poesie de Bashō fui debrebe reconhecida por sou stilo simples i natural. An 1674 el fui antroduzido ne l círclo íntemo de la profisson haikai, recebindo ansinamientos secretos de Kitamura Kigin (1624-1705). El screbiu este hokku nua houmenaige irónica al Shogun: 

kabitan mo / tsukubawasekeri / kimi ga haru
Ls houlandeses, tamien, / se azinolhan antes de Sue Senhoria, / mola sob sou reinado. [1678]

Outodenominou-se cul haigō de Tōsei i por buolta de 1680 tubo un trabalho an tiempo antegral ansinando binte çcípulos, que publicórun Ls Melhores Poemas de ls Binte Çcípulos de Tōsei (桃青門弟独吟二十歌仙, Tōsei-montei Dokugin-Nijukasen?), anunciando sue ligaçon al talento de Tōsei. Naquel ambierno, tomou la surprendente decison de mudar-se pa l'outro lado de l riu até Fukagawa, loinge de ls uolhos de l público i para ua bida mais reclusa. Sous çcípulos custruíran ua cabanha rústica para el i plantórun ua bananeira (芭蕉, bashō?) ne l quintal, dando la Bashō un nuobo haigō i sue purmeira casa permanente. El apreciou mui la planta, mas nun staba sastifeito al ber a miscanto natiba de Fukagawa crecendo junto culha: 

bashō uete / mazu nikumu ogi no / futaba kana
pula mie nuoba bananeira / l purmeiro senhal d'algo que you detesto-/ un broto de miscanto! [1680]

Anque sou sucesso, Bashō creciu ansastifeito i solitairo. Ampeçou a praticar meditaçon zen, mas nun parece tener acalmado sue minte. Ne l'ambierno de 1682 sue cabanha ancendiou-se i pouco depuis, ne l'ampeço de 1683, sue mai morriu. An seguida, el biajou para Yamura para quedar cun un amigo. Ne l'ambierno de 1683 sous çcípulos le dórun ua segunda cabanha an Edo, mas sou temperamiento nun melhorou. An 1684 sou çcípulo Takarai Kikaku publicou ua cumpilaçon del i d'outros poetas, Shribled Chestnuts (虚栗, Minashiguri?). Mais tarde naquel anho, deixou Edo pa la purmeira de quatro grandes peregrinaçones. 

Ye dessa época (1685) sou haikai mais célebre, Ne l'antigo lago, i tamien l sou libro mais famoso, Sendas de Oku . 

An sue radadeira biaige, Bashō adoece an Osaka, antes de chegar al local çtinado, (Kiushu), i morre ne l die 28 de nobembre de 1694. Sou radadeiro haikai fala de sue jornada poética: 

"tabi ni yande
yume wa kareno wo
kakemeguru"
"Doente an biaige 
suonho an secos campos 
Ir-me amberedar"

Obras[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Minashiguri (1684) - Antologie de bersos
  • Nozarashi Kikô (1685) - Un relato de biaige
  • Sumidawara (1694) - Radadeira antologie de bersos de l poeta, publicada por sous çcípulos.

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • PIMENTEL, Luís Antônio. Gênese do Haicai. In, SAUERBRONN, Vinícius. Poesia, Budismo, Haicai. Niterói: Editora Ferraz, 1998.
  • Paulo LEMINSKI, PAULO. Bashô, 1983.

Notas[eiditar | eiditar código-fuonte]

[1]  – Bashō (松尾芭蕉) - arble semelhante a la bananeira, fui registrado cul nome de Kinkasu. Fui dende que l poeta adotou l sou "haigo" (pseudónimo poético). 

[2]  - Publicado an 1702, l libro baseia-se nua biaige rializada por Bashō durante la primabera i l'outonho de 1689, de Edo a la region de Oku. La biaige durou 156 dies, percorridos la pie. 

Refréncias bibliográficas[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • "Ua poesie delicada i telegráfica", por André Cunha, porsor de japonés de l Unilínguas - Anstituto de Lénguas de la Ounibersidade de l Bal de l Riu de ls Campanas, pa la rebista Stória Biba - "Japon 1: 500 anhos de stória, 100 anhos d'eimigraçon", Eiditora Duetto, márcio de 2008. 
  • Carter, Steben (1997). «On la Bare Branch: Bashō and the Haikai Profession». Journal of the Amarican Ouriental Society. 117 (1): 57–69. doi:10.2307/605622
  •  Kokusai Bunka Shinkōkai (国際文化振興会) (1948). Antrodution to Classic Japanese Literature. Tokyo: Kokusai Bunka Shinkōkai 
  • 岡村 健三 (Kençō Okamura) (1956). 芭蕉と寿貞尼 (Bashō to Jutei-ni). Ōsaka: 芭蕉俳句会 (Basho Haiku Kai) 
  • Ueda, Makoto (1982). The Master Haiku Poet, Matsuo Bashō. Tokyo: Kodansha Anternational. ISBN 0-87011-553-7 Parámetro çconhecido |ISBN status= eignorado (ajuda) 
  • Ueda, Makoto (1970). Matsuo Bashō. Tokyo: Twayne Publishers 
  • Ueda, Makoto (1992). Bashō and S Anterpreters: Seleted Hokku with Commentary. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-1916-0 Parámetro çconhecido |ISBN status= eignorado (ajuda)Ueda, Makoto (1982). The Master Haiku Poet, Matsuo Bashō. Tokyo: Kodansha International. ISBN 0-87011-553-7 Ueda, Makoto (1992). Bashō and His Interpreters: Selected Hokku with Commentary. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-1916-0 

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]