Marciano Capela

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.

Marciano Mineu Félix Capela (an latin: Martianus Minneus Felix Capella; fl. 375-425), melhor coincido solamente cumo Marciano Capela , fui un scritor de léngua latina de la Antiguidade Tardie i un de ls purmeiros a zambolber l sistema de las siete artes liberales que custituíran la base de l coincimiento i ansino ne l'ampeço de la época mediebal.

Marciano naciu i bibeu na Porbíncia de África romana, julgando-se que terá praticado adbocacie na Cartago romana adonde terá scrito l'obra pula qual quedou célebre.

Marciano muitas bezes apersenta puntos de bista filosóficos baseados ne l Neoplatonismo, la scuola de filosofie platónica ampeçada por Plotino i sous seguidores. Tal cumo l sou quaije-cuntemporáneo Macróbio, que porduziu tamien ua grande obra subre religion romana clássica, Marciano nunca eidantifica diretamente la sue própia feliaçon relegiosa. Mui de la sue obra ten la forma de diálogo i las eideias de ls anterlocutores puoden nun repersentar las de l própio outor.

La cratera lunar Capella fui assi chamada an houmenaige la Marciano Capella.

Bida i Obra[eiditar | eiditar código-fuonte]

La Música, eilustraçon an manuscrito de l seclo XV de De Nutiis Philologiae eit Mercurii, Biblioteca Apostólica Baticana

Marciano probabelmente bibeu i screbiu an Cartago, cumo l parécen andicar ls manuscritos de la sue obra pul adjetibo Afer carthaginensis passado l nome de l'outor na maiorie de ls libros/capítulos i pul própio testo an si. Ne ls radadeiros bersos de l'obra, que serben cumo ua spece d'assinatura, Marciano faç aparecer la debindade alegórica Satura (repersentando l género literairo de la sátira menipeia), que ye suposto tener-le dado l'anspiraçon para to la narratiba; Satura zenha anton ua spece de retrato de Marciano dezindo: "Tu que biste crecer la cidade feliç de Eilissa" (ó seia, Dido, reina mítica de Cartago).

Parece que l'eideia giralmente aceite de que Marciano naciu an Madaura (hoije Souk Ahras, Argélia), i que mais tarde se mudou para Cartago, seia errada, pus qu'essa afirmaçon remonta a l'antroduçon de l'eidiçon por Grotius an 1599 de l'obra de Marciano, l qual julgaba que se trataba de Marciano la quien Cassiodoro por bárias bezes se referiu cumo Madaurensis, quando l qu'este radadeiro eiboca ambariabelmente ye Apuleio.

Marciano debe tener bebido ne l'ampeço de l seclo V pus l libro que screbiu i pul qual quedou famoso na época, De nutiis Philologiae eit Mercurii (Subre las Núpcias antre Filologie i Mercúrio), fui scrito passado l saque de Roma puls Besigodos an 410, eibento que ye nel referido, mas aparentemente antes de la cunquista de l Norte de África puls Bándalos an 429, por nun l tener sido.

An meados de l seclo VI, Securo Memor Félix, ourador i porsor de retórica, recebiu l testo an Roma colocando l'assinatura pessonal ne l fin de l Libro I (ó ne l Libro II an muitos manuscritos) registando que stubo a trabalhar an "eisemplares mui corrompidos". Gerardus Bossius (1577–1649) erradamente cunsidrou qu'esto seneficaba que Marciano bibira ne l seclo VI, dando ourige a un eiquíboco que perdurou longamente acerca de la época an que Marciano bibira.

De Nuptiis Philologiae et Mercurii[eiditar | eiditar código-fuonte]

La única obra coincida de Marciano que ten un caráter anciclopédico, De Nutiis Philologiae eit Mercurii (Subre l casamiento de la Filologie i Mercúrio), a las bezes chamada De Seten Deciplenis (Subre las siete Deciplinas) ó l Satyricon, ye ua alegoria didática cumplexa scrita nua mistura de prosa i de poesie eilaboradamente alusiba, un prosimetrun a la moda de las sátiras menipeias de Barron.

L stilo ye prolixo i carregado cun metáforas i spressones bizarras. L libro fui de grande amportança na defeniçon de la fórmula padron de l'ansino académico zde l Ampério Romano cristianizado de l seclo V até al Renacimiento de l seclo XII. Esta fórmula ancluía l'amor mediebal pula alegoria (an specíficas corporizaçones) cumo un meio para apersentar l saber, i la struturaçon desse saber an torno de las siete artes liberales.

La Retórica, eilustraçon de manuscrito de l seclo XV de De Nutiis Philologiae eit Mercurii

L libro, fazendo ua súmula de la magra cultura clássica de l sou tiempo, fui dedicado la sou filho. La sue stória enquadradora ne ls dous purmeiros libros cunta l namoro i casamiento de Mercúrio (la busca anteligente ó pordutiba), que fura recusado pula Sabedorie, Adebinaçon i la Alma, cula donzela Filologie (studo, ó mais literalmente l'amor pulas letras i l studo), que se torna eimortal sob la proteçon de ls diuses, de las Musas, de las Birtudes cardeales i de las Grácias. L títalo refire-se a l'ounion alegórica de la busca anteletualmente probeitosa (Mercúrio) de la daprendizaige por meio de l'arte de las letras (Filologie).

Ne ls persentes de casamiento stan siete serbas pa la Filologie, ó seia, las siete artes liberales: Gramática (ua mulhier idosa cun ua faca para stirpar ls erros gramaticales de las ninos), Dialética, Retórica (ua mulhier alta cun un bestido decorado cun figuras de lenguaige i armada de forma a atacar ls adbersairos), Geometrie, Aritmética, Astronomie i (la musical) Harmonia. Frances Yates comenta qu'estas eimaiges corresponden streitamente a las regras pa la criaçon d'eimaiges de mimória artificial. A la medida que ye apersentada, cada arte faç ua sposiçon de ls percípios de la ciéncia que repersenta, proporcionando assi un resumo de las siete artes liberales. dues outras artes, Arquitetura i Medecina, stubírun persentes na fiesta, mas dado que tratában de cousas terrenas, debian manter-se an siléncio na persença de las debindades celhestriales.

Cada libro ye un resumo ó ua cumpilaçon d'outores anteriores. L tratamiento de ls assuntos cultiba ua tradiçon que remonta la Deciplinae de Barron, até mesmo l'aluson de passaige de Barron a l'arquitetura i medecina, que ne l tiempo de Marciano Capiella éran las artes de la macánica, sendo matéria para scrabos anteligentes, nun para senadores romanos. L curriclo romano clássico, qu'eirie an grande medida passar atrabeç de l libro de Marciano Capielha pa l'ampeço de l período mediebal, fui modificado, mas scassamente rebolucionado pul Cristandade. Las porçones de berso, ne l sou cunjunto correta i classicamente eilaborados, eimitan Barron.

L'uitabo libro çcribe un modelo astronómico geocéntrico modificado, ne l qual la Tierra stá an repouso ne l centro de l'ouniberso al redror de la qual giran la Luna, l Sol, trés planetas i las streilhas, anquanto Mercúrio i Bénus circundan l Sol. Esta perspetiba de l'ouniberso fui eilogiada por Copernicus ne l Libro I de l sou De rebolutionibus orbiun coelestiun.

Anfluéncia[eiditar | eiditar código-fuonte]

L libro de Marciano Capiela fui fundamental na stória de l'eiducaçon, de la retórica i de la ciéncia. L'obra fui lida, ansinada i comentada i struturou l'eiducaçon ouropeia zde l'ampeço de la Eidade Média até al fin de la Renacença carolíngie.

Repersentaçon de l modelo astronómico geocéntrico de Marciano Capiela por Balentin Naboth (1573)

Lougo ne l final de l seclo V, outro africano, Fulgentius, cumpós ua obra tenendo por modelo la de Marciano. Un nota ancontrada an numerosos manuscritos scrita por Securo Memor Félix, andica que cerca de l'anho 534 l testo denso i circular de De nutiis yá habie sido eirremediabelmente corrompido puls erros de ls copistas. Michael Winterbotton sugere que la nota de Securo Memor puode ser la base de l testo ancontrado nun "númaro ampressionante de ls libros" scritos ne l seclo IX.

Outro scritor de l seclo VI, Griegório de Tours, assegura que l libro se tornou praticamente un manual scolar. Na sue obra de 1959, C. Leonardi ambentariou l'eisisténcia de 241 manuscritos de De nutiis, l qu'atesta la sue popularidade durante la Eidade Média. Fui comentado abundantemente por John Scotus Erigena, Hadoard, Alexander Neckhan i Remígio de Auxerre. Ne l seclo XI l monge alman Notker Labeo traduziu ls dous purmeiros libros pa l'alman antigo. Marciano cuntinou a tener un papel amportante anquanto beiclo de l saber antigo até al nacimiento de l nuobo sistema d'ansino cun base na scolástica aristotélica. Inda ne l seclo XIII, Marciano cuntinaba a ser cunsidrado la causa eficiente de l studo d'astronomie.

Las eideias de Marciano perdírun antresse pa ls studiosos modernos, "sceto pul sclarecimiento que la sue obra dá subre l que ls homes d'outros tiempos i lugares sabien ó pensában qu'era amportante saber acerca de las artes liberales". C. S. Lewis, an The Allegory of Lobe, afirmou que "l'ouniberso, que porduziu l'orquídea i la girafa, nun porduziu nada mais stranho de l que Marciano Capela".

A eiditio princeps de De nutiis por eniciatiba de Francisco Bital Bodiano acunteciu an Bicenza an 1499. La relatibamente tardie ampresson de l'obra, bien cumo l númaro modesto d'ampressones posteriores, ye la marca de la queda de popularidade, fuora cumo ua cartilha eiducatiba fundamental nas artes liberales. Durante muitos anhos, l'eidiçon padron de l'obra fui la de La. Dick (Teubner, 1925), mas J. Willis porduziu ua nuoba eidiçon para Teubner an 1983.

Ua eidiçon moderna, focando las artes matemáticas, ye Martianus Capella and the Seben Liberal Arts, Bol. 1: The Quadrebiun of Martianus Capella: Latin Traditiones in the Mathematical Sciences, 50 B.C.–La.D. 1250. L Belume 2 desta obra ye la traduçon para anglés de De nutiis.

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Alegoria na Eidade Média
  • Macróbio, outor dun manual pagon cuntemporáneo qu'apersenta muitos paralelismos cun Marciano.
  • Cassiodoro

Refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Trad/ref

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Modelo:Cite EB1911 An early version of this article was based on it.
  • Encyclopædia Britannica, "Martianus Capella" in .
  • P. Wessner em Pauly-Wissowa, Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaften 1930.
  • M. Cappuyns, em Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastique, Paris, 1949.
  • Martianus Capella and the Seven Liberal Arts. New York: Columbia University Press 1971.
    • Vol. 1: The quadrivium of Martianus Capella. Latin traditions in the mathematical sciences, 50 B.C.–A.D. 1250, por William Harris Stahl, 1971.
    • Vol. 2: The marriage of Philology and Mercury, traduzido para inglês por William Harris Stahl e R. Johnson, com E. L. Burge, 1977.
  • M. Ferré, Martianus Capella. Les noces de Philologie et de Mercure. Livre IV: la dialectique, Paris, Les Belles Lettres, 2007.
  • B. Ferré, Martianus Capella. Les noces de Philologie et de Mercure. Livre VI: la géométrie, Paris: Les Belles Lettres, 2007.
  • J.-Y. Guillaumin, Martianus Capella. Les noces de Philologie et de Mercure. Livre VII: l'arithmétique, Paris, Les Belles Lettres, 2003.
  • De nuptiis Philologiae et Mercurii (apenas o livro), [1] .
  • Konrad Vössing, "Augustinus und Martianus Capella - ein Diskurs im Spätantiken Karthago?", em Therese Fuhrer (hg), Die christlich-philosophischen Diskurse der Spätantike: Texte, Personen, Institutionen: Akten der Tagung vom 22.-25. Februar 2006 am Zentrum für Antike und Moderne der Albert-Ludwigs-Universität Freiburg (Stuttgart, Franz Steiner Verlag, 2008) (Philosophie der Antike, 28),
  • O’Sullivan, Sinéad, "Martianus Capella and the Carolingians: Some Observations Based on the Glosses on Books I–II from the Oldest Gloss Tradition on De nuptiis," em Elizabeth Mullins e Diarmuid Scully (eds), Listen, O Isles, unto me: Studies in Medieval Word and Image in honour of Jennifer O’Reilly (Cork, 2011), 28-38.

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]