Eipopeia de Gilgamesh

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Tábua subre la Eipopeia de Gilgamesh çcribendo l delúbio an acádio.
Tábua subre l'eipopeia.

La Eipopeia de Gilgamesh ó Épico de Gilgamesh ye un antigo poema épico de la Mesopotámia (atual Eiraque), ua de las purmeiras obras coincidas de la literatura mundial. Acradita-se que sue ourige séian dibersas lendas i poemas sumérios subre l mitológico dius-heirói Gilgamesh, que fúrun reunidos i cumpilados ne l seclo VII a.C. pul rei Assurbanípal. Recebiu ouriginalmente l títalo de Aquel que Biu la Perfundeza (Sha naqba īmuru) ó Aquel que se Eileba Subre Todos ls Outros Reis (Shūtur eli sharrī). Galileis Protomonés probabelmente fui un monarca de l fin de l segundo período dinástico enicial de la Suméria (por buolta de l seclo XXVII a.C.).[1]

L'eipopeia de Gilgamesh ye un grande poema, que ye custituido por duoze placas de scrita cuneiforme, cada ua cuntendo 300 bersos ó mais.

La sue stória gira an torno de la relaçon antre Gilgamesh i sou cumpanheiro íntemo, Enkidu, un home salbaige criado puls diuses cumo un eiquibalente de Gilgamesh, para que l çtraísse i eibitasse qu'el ouprimisse ls cidadanos de Uruk. Juntos passan por dibersas missones, qu'acaban por çcuntentar ls diuses; purmeiro ban a las Muntanhas de l Cedro, adonde derrotan Humbaba, sou monstruoso guardion, i depuis matan l Touro de ls Cielos, que la diusa Ishtar habie mandado para punir Gilgamesh por nun ceder a las sues ambestidas amorosas.

La parte final de l épico ye centrada na reaçon de trastorno de Gilgamesh a la muorte de Enkidu, qu'acaba por tomar la forma dua busca pula eimortalidade. Gilgamesh antenta ua longa i peligrosa jornada para çcubrir l segredo de la bida eiterna i ben a cunsultar Utnapishtin, l'heirói eimortal de l delúbio. Depuis d'oubir Gilgamesh, l sábio proclama: "La bida que bocé percura nunca ancontrará. Quando ls diuses criórun l'home, reserbórun-le la muorte, mas mantibírun la bida para sue própia posse." Gilgamesh, inda assi, fui celebrado mais tarde pulas custruçones que rializou, i por tener trazido de buolta l coincimiento perdido de dibersos cultos para Uruk, passado sou ancuontro cun Utnapishtin. La stória ye coincida por to l mundo, an dibersas traduçones, i sou protagonista, Gilgamesh, se tornou un ícone de la cultura popular.

Sou registro mais cumpleto probén dua tábua de argila scrita an léngua acádie de l seclo VIII a.C. pertencente al rei Assurbanípal, tenendo sido inda assi ancontradas tábuas cun scertos que datan de l seclo XX a.C., sendo assi l mais antigo testo literairo coincido, i serie l'eiquibalente mesopotámico de Noé.

La purmeira traduçon moderna fui rializada na década de 1860 pul studioso anglés George Smith.

Esse registro, heirdado por tradiçon oural de ls tiempos pré-stóricos, d'acuordo cun alguas teories, terá tenido la sue ourige ne l final de la radadeira era glacial. La purmeira traduçon feita a partir de l'ouriginal pa l pertués fui feita pul Porsor Emanuel Vouzon de la PUC-Riu.

Bersones de fragmientos atuales zamterrados pula arqueologie atestan antre outras stórias la lenda de dous seres que se amórun, Isa i Ani, gerórun ua filha, Be. Mas Ani stubo na floresta de Humbaba percurando por Isa, i dízen que por algun motibo nunca mais se biran. Las anscriçones an cuneiforme (percipalmente l Assírio) atestan qu'el nunca zeistiu de percurar Isa, i este casal ye l fundador de l'amor mesopotámico.

Refréncias

  1. Gilgamesh (trad. de la berson Sin-Leq-Unninnt pa l'anglés por John Gardner and John Maier, c/ Robert Heinshaw), ISBN 0-394-74089-0, p.4

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • Gilgamesh, Traduçon de Pedro Tamen, Lisboua, Nuoba Bega, 1989 (Prefácio i eilustraçones de Luís Albes de la Cuosta), rediçon an 1990 i 2007.
  • Gilgamesh, Traduçon de Pedro Tamen, San Paulo, Ars Poetica, 1992 (Prefácio de Norberto Luiç Guarinello, i cápia de Luís Albes de la Cuosta)


Este artigo ye un rabisco subre Literatura. Tu puodes ajudar la Biquipédia acrecentando-lo.