Anquesiçon pertuesa
La Anquesiçon Pertuesa, tamien coincida cumo Tribunal de l Santo Oufício, fui ua anstituiçon de la Eigreija Católica que perseguia, julgaba i punia pessonas acusadas de cometer crimes cunsidrados heiréticos. L'heiresie más perseguida pul tribunal éran las alegadas práticas judaizantes de ls chamados Crestianos-Nuobos. Las sues datas de fundaçon i stinçon son respetibamente 23 de maio de 1536 i 31 de márcio de 1821.
Fui formalmente anstituída an Pertual por meio dua solicitaçon de 1515 an que l Rei D. Manuel I habie requesitado l'anstalaçon de la Anquesiçon, para poder cumprir cun un cumpromisso de casamiento qu'habie selado cun Marie de Aragon. Inda assi, fui solo depuis de sue muorte, an 1536, durante l reinado de D. João III, que l Papa Paulo III cuncordou cun sue fundaçon.[3] L'anquesiçon Pertuesa cobriu todos ls territórios de l Ampério ultramarino pertués.[4]
Einicialmente, las colónias brasileiras serbiran cumo refúgio pa ls perseguidos pula Anquesiçon (percipalmente çcendentes de judius). I a partir de la debison de l território an capitanias heireditárias, an 1534, l'eimigraçon boluntária se antensificou.[5][6]
L'atuaçon de la Anquesiçon ne l Brasil tubo ampeço tardiamente. Nun purmeiro momiento, funcionou por meio de bejitaçones, mas mais tarde l'açon de la Anquesiçon passou la se apoiar cada beç mais ne ls agentes lhocales, cujas denúncias éran ambiadas pa l tribunal de Lhisboua, adonde éran analisadas por parte de ls anquesidores i retornadas cul eibentual mandado de prison.[5][6] Bal lhembrar que Pertual nunca chegou a criar