Agudo

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
 Nota: Pa outros segneficados, cunsulta Agudo (zambiguaçon).
{{{Cidade}}}
[[Fexeiro:{{{Eimaige}}}|300px]]
{{{Eimaige_legenda}}}
[[Fexeiro:{{{Brason}}}|125px]] [[Fexeiro:{{{Bandeira}}}|125px]]
Ounidade Federatiba [[{{{Stado}}}]]
Superfice {{{Superfice}}}
Populaçon {{{Populaçon}}} ({{{Anho_populaçon}}})
Densidade {{{Densidade}}}
[[Fexeiro:{{{Mapa}}}|270px]]
Cordenadas geográficas [{{{Cordenadas}}}]

Agudo ye un munecípio brasileiro localizado ne l stado de l Riu Grande de l Sul.

L nome "Agudo" ye debido al morro localizado na region, chamado Morro Agudo, por tener ua caratelística acentuada. L morro ye cunsidrado ua atraçon local i ancontra-se de frente a l'abenida percipal de la cidade (Abenida Cuncórdie).

Stória[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ne l território que cumprende l'atual munecípio fúrun ancontrados bruxedos arqueológicos de las tradiçones humaitá, bieira i tupi-guarani. Esses índios fúrun aldeados ne ls seclos XVII i XBIII nas missones jesuíticas spanholas.

La region aparece pula purmeira beç nun mapa de 1800 ourganizado pula Porbíncia, adonde custa un morro nominado "Agudo". Nessa region fui criada pul Gobierno Probincial la Colónia Santo Ángelo an houmenaige al Persidente de la Porbíncia, Ángelo Moniç de la Silba Ferraç. Ls purmeiros eimigrantes almanes, luteranos probenientes de la Pomeránia, solo chegan na region an 1 de nobembre de 1857, zambarcando ne l Cerro Xato, borda squierda de l Riu Jacuí i ls probenientes de la Boémia solo chegórun an 1876. Antes de la chegada de ls eimigrantes almanes, las tierras próssimas d'adonde se anstalara la colónia éran habitadas por alguns posseiros d'ourige luso-brasileira.

L purmeiro diretor de la Colónia fui Florian Bon Zurowski, que lougo fui sustituído pul Baran Bon Kahlden, que fui la purmeira personalidade amportante de la stória de la Colónia Santo Ángelo, adonde atuou cumo admenistrador público.

A partir de 1865, la Colónia Santo Ángelo se torna parte de l 1º Çtrito de Cachoeira de l Sul, stendendo-se de la borda squierda de l Riu Jacuí até la borda dreita de l Riu Botucaraí, debisa cula Colónia Germánia (atualmente l munecípio de Candelária). La 4 de setembre de 1885, la Cámara Municipal de Cachoeira de l Sul debediu la Colónia Santo Ángelo an seis grandes cumplexos d'acuordo cula Lei Municipal mº 1.433 de janeiro de 1884, pa l'arrecadaçon de Ampuosto Colonial. Esso ampossibelitaba la colónia de tornar-se un grande munecípio.

Yá ne l seclo XX, Agudo ye eilebada la catadorie de bila an 1938. L nome "Agudo" probénen dun morro l'oeste de l munecípio cun 429 m d'altura, que ten caratelística acentuada.

L mobimiento de emancipaçon de Agudo fui ampeçado a partir de 1957, oubjetibo alcançado dous anhos depuis quando la Lei mº 3.718 de 16 de febreiro de 1959 criou l munecípio, cun ua ária de 553 Km².

Geografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

La cidade ancontra-se al centro de l stado, a ua altitude de 83 metros, cun ua populaçon stimada an 2004 de 17.833 habitantes, tenendo ua densidade demográfica de 33,45 hab/Km² i ária de 533,1 Km², l que repersenta 0,1994% de l stado.

Relebo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Na region pertencente al munecípio de Agudo, podemos çtacar trés percipales: la bárzea, árias onduladas i d'alta declebidade.

La bárzea costeia l riu Jacuí, l que faç cun que la ária seia própia pa la cultura eirrigada de l arroç, percipal perduto agudense. Ye na bárzea adonde la sede de l munecípio fui anstalada, cercada por ua cadeia de morros, la ária d'alta declebidade, que caraterizan la region de la Depresson Central de l Riu Grande de l Sul. Ye nessas árias altas adonde la begetaçon natiba mais se mantén i que l fumo, segunda maior cultura de Agudo, predomina. Tamien l bemos plantado juntamente cul freijon, milho, mandioca i patata-doce nas árias onduladas, relebo qu'apersenta oura saliéncias, oura depressones.

Hidrografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls eimigrantes almanes que dórun ourige la Agudo benirun por meio de l riu Jacuí, tamien de strema amportança na eirrigaçon de l'arroç, ne l'abastecimiento d'auga i pa la pesca. An Agudo, l riu recibe einúmaros afluentes: Lajeado de l Gringo (lemite natural antre Agudo i Ibarama), Arroio de l Lino Friederich, Arroio de la Kroemer, Arroio Corupá, Arroio Heintschke, Arroio Grande, Sanga de la Vuona Bista (lemite natural antre Agudo i Paraíso de l Sul), para alhá de bários outros. L Jacuí tamien delimita las debisas de Agudo antre outras cidades cumo Nuoba Palma, Dona Francisca, Restinga Seca.

Tamien çtaca-se l Arroio Corupá, que recibe bários afluentes, çtacando-se: Lajeado de la Grota, Arroio Hotto Kegler, Arroio Teutónia, Arroio San Pedro i Arroio Araçá (lemite natural antre Agudo i Lagona Guapa de l Sul). Esse arroio i sous afluentes percorren ua region de relebo acidentado, formando muitas corredeiras i cascatas, sendo la mais coincida la Cascata Raddatç.

L Arroio Grande-Nace na localidade de Linha Nuoba. Recibe bários afluentes, çtacando-se: Arroio Wendt, Arroio Radatç, Sanga Atiradeira, Arroio de l Angeinho i Arroio Rincon Çpraido. Zagua de l Jacuí i tamien abastece la sede de l munecípio.

Antre las lagonas eisistentes an Agudo, çtacan-se la Lagona de Cerro Xato i Lagona de l Nuobo San Paulo.

Nun hai trasporte ferrobiairo i aéreo, solamente l rodobiairo. L riu Jacuí, anque ser l mais amportante de l stado, ye pouquíssemo ousado pa la nabegaçon, debido al sou leito assoredo ye perciso ua drenaige para tornar la nabegaçon possible. Ne l passo Saint Clair, an Nuoba Boémia, ye rializada la trabessia de l riu Jacuí cun barca por cabo, ligando Nuoba Boémia - Agudo i Linha Ábila - Dona Francisca.

Eiboluçon populacional de Agudo[1]
Anho
Populaçon ourbana
Populaçon rural
Populaçon total
1960 1.126 11.510 12.636
1970 1.665 12.536 14.201
1980 2.432 13.226 15.658
1991 4.206 12.407 16.713
2001 5.655 11.800 17.455

Eiquenomie[eiditar | eiditar código-fuonte]

L'agricultura ye la percipal fuorça motriç de l'eiquenomie agudense, çtacando la cultura de l'arroç, fumo i morangano, para alhá d'outras cumo milho, freijon, cascaboi, soja, mandioca, patata-doce i anglesa, fruitas. Ua caratelística heirdada puls eimigrantes i bien desseminada ye l'eisisténcia de horta i maçanal de fruitíferas an sue propiadade.

Na pecuária, cria-se l ganado de forma stensiba, para uso de la própia família criadora (chicha, couro, banha, leite), i bende-se l scedente. Tamien çtacamos la abicultura i la apicultura.

Turismo[eiditar | eiditar código-fuonte]

Para quien ben de fura, ls maiores atratibos que Agudo ouferece stan an ecoturismo i gastronomie. Cumo eisemplos de l purmeiro causo: ls balneairos Drews, Hoffmann i Friedrich, las cascatas Raddatç i de l Chubisco, la Gruta de l Índio, Morro Agudo, l Morro de la Figueira (531 m d'altitude), cula Rampa de asa delta i paraglider, trabessia de l Riu Jacuí, atrabeç de barca por cabo.Na gastronomie de çtacan ls Cafés Coloniales.

Cultura[eiditar | eiditar código-fuonte]

Anque tener cumo bezinos alguns munecípios pertencentes a la Quarta Colónia de Eimigraçon Eitaliana, Agudo ye la cidade sede de la Colónia Santo Ángelo, de eimigraçon almana. La cultura heirdada puls eimigrantes ye persente até hoije i puode ser ouserbada an alguas manifestaçones de Agudo cumo feiras, fiestas i la tradiçon de la léngua almana, qu'inda ye ansinada tanto domesticamente quanto nas scuolas, preserbada percipalmente ne l meio rural. Cun esso ye possible facilmente ber pessonas falando ne l léngua.

Cumo cidade de colonizaçon almana, Agudo tenta preserbar sue cultura germánica atrabeç de grupos de beilça, ansino de l léngua alman — scolar i doméstico —, música, antre outras manifestaçones. L Anstituto Cultural Brasileiro-Alman, eisistente zde 1982, preserba la cultura atrabeç de l Museu Stórico Pastor Rudolf Brauer i ua biblioteca almana, para alhá de proporcionar cursos i ouficinas.

La percipal fiesta ye la feira anual Bolksfest (alman: "Fiesta de l Pobo"), qu'ocorre ne l més de júlio, an torno de l die 25, Die de l Quelono. La feira cumprende ua série d'eibentos que duran ua sumana.Neilha acuntece, tamien la SpoBolks - feira de gastronomie, negócios i antretenimiento. Çtaca-se ua grande cantidade de shows cun bandas locales i beilças folclórica, café colonial cun comida típica de la region i l comércio buoltado tanto pa l pobo ourbano quanto rural. Ye feriado municipal l die 25 de júlio, "Die de l Quelono i de l Motorista".

Agudo ten l Grupo de beilças folclórico Freundschaft que repersenta mui bien l munecípio, dibulgando la sue cultura.

Outros eibentos seneficatibos son la "Feira de la Cuca i de l Moranguinho", "Choculin - Fiesta de l Choppe, de la Cuca i de la Lenguiça" i la "Kerbfest".

Café colonial puode ser apreciado an dibersas localidades, apersentando la bariadade de la culinária almana.

Prefeitos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Prefeitos de Agudo
Prefeito
Período
Aldo Luiç Germano Berger 1959 a 1963
Hildor Max Losekann 1964 a 1968
Pedro Álbaro Muller 1969 a 1972
Ari Albes Anunciaçon 1973 a 1976
Pedro Osório Oulibeira Schorn 1977 a 1982
Pedro Álbaro Muller 1983 a 1988
Ari Albes Anunciaçon 1989 a 1996
Lauro Retç 1997 a 2004
Ari Albes Anunciaçon 2004 a 2012
Balério Bili Trebien 2013 -

Curjidades[eiditar | eiditar código-fuonte]

Bibliografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

  • WERLANG, William. Stória de la Colónia de Santo Ángelo. Santa Marie: Palloti. 1995.
  • HOPPE, Leani Dánia Schumacher. Cunhecendo Agudo. Secretarie Municipal de Eiducaçon i Cultura de Agudo. 1992.

Refréncias

  1. Dados de l IBGE.

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Wikisource Testos oureginales ne l Wikisource
Commons Catadorie ne l Commons


Modelo:Mesorregion de l Centro Oucidental Riu-Grandense