Gato

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
 Nota: Pa outros segneficados, cunsulta Gato (zambiguaçon).

Modelo:Anfo/Taxonomie L gato (Felis silvestris catus), tamien coincido cumo gato caseiro, gato ourbano ó gato doméstico, ye un animal de la Família de ls felídeos, mui popular cumo animal de stimaçon. Acupando l topo de la cadeia alimentar, ye un predador natural de dibersos animales, cumo roedores, páixaros, lagartixas i alguns ansetos.

La purmeira associaçon culs houmanos de la qual se ten ambora acunteciu hai cerca de 9.500 anhos, mas la domesticaçon dessa spece ouriunda de l cuntinente africano[1][2] ye mui mais antiga. Sou mais primitibo ancestral coincido ye l Miacis, mamífero que bibeu hai cerca de 40 milhones d'anhos, ne l final de l período Paleoceno, i que possuía l'hábito de caminar subre ls galhos de las arbles. L'eiboluçon de l gato dou ourige al Dinitis, spece que yá apersentaba la maior parte de las caratelísticas persentes ne ls felinos atuales [3] sendo tamien l'antepassado de linces, jaguatiricas, grandes felinos cumo tigres, pumas, liones, onças, leopardos i l zaparecido tigre-diente-de-sabre. La sub-família Felinae, qu'agrupa ls gatos domésticos, surgiu hai cerca de 12 milhones d'anhos, spandindo-se a partir de la África susaariana até alcançar las tierras de l'atual Eigito.[4]

Eisisten cerca de 250 raças de gato-doméstico, cujo peso bariable classefica la spece cumo animal doméstico de pequeinho la médio porte. Assi cumo perros cun estas dimensones, bibe antre quinze i binte anhos. De personalidade andependiente, tornou-se un animal de cumpanha an dibersos lares al redror de l mundo, para pessonas de ls mais bariados stilos de bida. Na cultura houmana, figura de la mitologie a las superstiçones, passando por personaiges de zeinhos animados, tiras de jornales, filmes i cuntos de fadas. Antre sues mais coincidas repersentaçones, stan ls gatos: Ton, Frajola, Gato Félix, L Gato de Botas i Garfield.

Modelo:TOC-lemitado

Taxonomie[eiditar | eiditar código-fuonte]

L gato doméstico fui chamado Felis catus por Carolus Linnaeus na sue obra Systema Naturae, de 1798. Johann Christian Daniel bon Schreber chamou de Felis silvestris, l gato salbaige an 1775. Desse modo, ls gatos caseiros son cunsidrados ua de las sub-speces de l gato salbaige. Nun ye ancomun, aliás, l cruzamiento antre gatos domésticos i salbaiges, formando spécimes híbridos.[5]

Pulas regras de prioridade de l Código Anternacional de Nomenclatura Zológica, l nome de las speces domésticas deberie ser Felis catus. Inda assi, na prática, la maiorie de ls biólogos outelizan Felis silvestris pa las speces salbaiges i Felis catus solamente pa las formas domesticadas. Na oupenion m.º 2027, publicada ne l Belume 60 (Parte I) de l Bulletin of Zological Nomenclature (31 de márcio de 2003),[6] la Comisson Anternacional de Nomenclatura Zológica cunfirmou l'outelizaçon de Felis silbestris para chamar l gato salbaige i Felis silvestris catus pa las sub-speces domesticadas. Felis catus segue sendo bálido pa la forma domesticada, se esta fur cunsidrada ua spece apartada.[7]

Johann Christian Polycarp Erxleben denominou l gato doméstico de Felis domesticus an sues obras Anfangsgrunde dar Naturlehre i Systema regni animalis, de 1777. Este nome i las sues bariantes Felis catus domesticus i Felis silvestris domesticus nun son nomes científicos bálidos segundo las regras de l Código Anternacional de Nomenclatura Zológica.

Stória i domesticaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Stória de l gato doméstico
Zde tiempos eimemoriales ls gatos auxelian ls houmanos na prebençon de roedores, specialmente an árias agrícolas.

Ls gatos domésticos atuales son ua adataçon eibolutiba de ls gatos salbaiges. Cruzamientos antre defrentes spécimes ls tornórun menores i menos agressibos als houmanos.[8] Ls gatos fúrun domesticados purmeiramente ne l Ouriente Médio nas purmeiras bilas agriculturales de l Crecente Fértil.[9][10] Ls senhales mais antigos d'associaçon antre homes i gatos datan de 9 500 anhos atrás i fúrun ancontrados na ilha de Xipre.[10]

Quando las populaçones houmanas deixórun de ser nómades, la bida de las pessonas passou a depender sustancialmente de la agricultura. La porduçon i armazenamiento de cereales, mas, acabou por atrair roedors. Fui nesse momiento que ls gatos benirun a fazer parte de l cotidiano de l ser houmano.[4] Por possuíren un fuorte anstinto caçadelor, esses animales spontaneamente passórun a bibir nas cidades i eisercian ua amportante funçon na sociadade: eliminar ls ratos i camundongos, qu'ambadian ls silos de cereales i outros lugares adonde éran armazenados ls alimientos.[9][10]

Ua statueta dun gato, feita ne l Antigo Eigito, repersentando la diusa Bastet, an sposiçon ne l Museu de l Loubre.

Registros ancontrados ne l Eigito, cumo graburas, pinturas i státuas de gatos, andican que la relaçon desse animal culs eigípcios data de pul menos 5 000 anhos.[11] Eilemientos ancontradas an scabaçones andican que, nessa época, ls gatos éran benerados i cunsidrados animales sagrados.[12] Bastet (Bast ó Fastet), la diusa de la fertelidade i de la felicidade, cunsidrada benfeitora i protetora de l'home, era repersentada na forma dua mulhier cula cabeça dun gato i frequentemente figuraba acumpanhada de bários outros gatos an sou entorno.[13][14]

Na berdade, l'amor de ls eigípcios por esse animal era tan antenso qu'habie leis proibindo que ls gatos fússen "sportados".[15] Qualquiera biajante que fusse ancontrado traficando un gato era punido cula pena de muorte. Quien matasse un gato era punido de la mesma forma i, an causo de muorte natural de l'animal, sous duonhos deberian ousar trajes de luto.[16]

Nun tardou para qu'alguns animales fússen clandestinamente trasportados para outros territórios,[17] fazendo cun que la popularidade de ls gatos oumentasse. Al chegáren a la Pérsia antiga, tamien passórun a ser benerados i habie la fé de que, quando maltratados, corria-se l risco de star maltratando un sprito amigo, criado specialmente para fazer cumpanha al home durante sue passaige na Tierra. Desse modo, al prejudicar un gato, l'home starie atingindo la si própio.[13]

Debido al fato de séren símios caçadores i auxeliáren ne l cuntrole de pragas, por muitos seclos ls gatos tubírun ua posiçon prebilegiada na Ouropa crestiana. Mas, ne l'ampeço de la Eidade Média, la situaçon mudou: gatos fúrun acusados de stáren associados a malos spritos i, por esso, muitas bezes fúrun queimados juntamente culas pessonas acusadas de bruxarie.[18] Até hoije, inda eisiste l preconceito de que las bruxas ténen un gato negro de stimaçon, sendo esse animal associado als mais dibersos tipos de sortilégios; dependendo de la region, mas, puoden ser cunsidrados animales que trazen buona suorte. Ye mui quemun oubir stórias de suorte i azar associadas als animales dessa quelor.[19]

Winston Churchill afaga l gato qu'era mascote de l nabio melitar HMS Prince of Wales (53), agosto de 1941.

Al fin de la Eidade Média, l'aceitaçon de ls gatos nas residéncias tubo un nuobo ampulso, fenómeno que tamien se stendiu a las ambarcaçones, adonde ls nabegadores ls mantenien cumo mascotes. Coincidos cumo gatos de nabios, esses animales assumian tamien la funçon de cuntrolar la populaçon de roedors a bordo de l'ambarcaçon.[18] Cul passar de l tiempo, muitos gatos passórun a ser cunsidrados animales de luxo, ganhando ua buona posiçon de l punto de bista social, sendo até outelizados cumo "acessórios" an eibentos sociales pulas damas. Nessa época, l gato ampeçou a passar por melhoramientos genéticos para sposiçones, ampeçando assi la criaçon de raças puras, cun pedigre. Ua de las purmeiras raças criadas para essa finalidade fui la persa, que quedou coincida passado sue antroduçon ne l cuntinente ouropeu, rializada pul biajante italiane l Pietro Della Balle.[20]

La purmeira grande sposiçon de gatos acunteciu an 1871, an Londres. A partir desse momiento, l'antresse an se spor gatos zambolbidos drento de ciertos padrones propagou-se por to la Ouropa.[5]

Atualmente, ls gatos son animales bastante populares, serbindo al home cumo un buono animal de cumpanha, i inda cuntinan sendo outelizados por agricultores i nabegadores de dibersos países cumo un meio barato de se cuntrolar la populaçon de detreminados roedores. Debido al fato de sue domesticaçon ser relatibamente recente, quando necessairo cumberten-se facilmente a la bida salbaige, passando a bibir an ambientes silbestres, adonde forman pequeinhas colónias i caçan an cunjunto.[5]

Caratelísticas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Fexeiro:Scheme cat anatomy-t.svg
Anatomie dun gato.

Ls gatos, giralmente, pesan antre 2,5 i 7 kg; antretanto, alguns eisemplares, cumo l Maine Con, puoden sceder ls 12 kg. Yá fúrun registrados eisemplares cun peso superior a 20 kg, debido al scesso d'alimentaçon.[21]

An catibeiro, ls gatos biben tipicamente de 15 a 20 anhos, mas l'eisemplar mais bielho yá registado bibeu até ls 36 anhos.[22] Ls gatos domésticos ténen la spetatiba de bida oumentada quando nun saen pulas rues, pus esso reduç l risco de ferimientos ocasionados por brigas i acidentes. La castraçon tamien oumenta seneficatibamente la spetatiba de bida desses animales, ua beç que reduç l'antresse de l'animal por fugas noturnas i tamien l risco d'ancidéncia de cáncaro de colhons i obairos.[23]

Gatos salbaiges que biben an ambientes ourbanos ténen spetatiba de bida reduzida. Gatos salbaiges mantidos an colónias tenden a bibir mui mais. L Fondo Británico de Açon para Gatos (British Cat Ation Trust[24]) relatou l'eisisténcia dua gata salbaige cun cerca de 19 anhos d'eidade.[25]

Ls gatos possuen trinta i dous músclos na oureilha, l que les permite tener un tipo de oudiçon direcional, mobendo cada oureilha andependientemente de l'outra. Assi, un gato puode mober l cuorpo nua direçon, anquanto mobe las oureilhas para outro lado.[26] La maiorie de ls gatos ten pabilhones auditibos ourientados para cima. Defrentemente de ls perros, gatos cun oureilhas dobradiças son stremamente ralos. Ls Scottish Folds son ua de las sceçones a essa regra, debida a ua série de mutaçones genéticas. Quando eirritados ó assustados, ls gatos repuxan ls músclos de las oureilhas, l que faç cun qu'eilhas se anclinen para trás.

L método de cunserbaçon d'einergie de ls gatos cumprende drumir arriba de la média de la maiorie de ls animales, subretodo a la medida qu'ambelhecen. La duraçon de l período de sono barie antre 12–16 horas, sendo de 13–14 horas l balor médio. Alguns spécimes, assi i todo, puoden chegar a drumir 20 horas nun período de 24 horas.[23]

L gato doméstico questuma drumir durante la maior parte de l die para cunserbar sue einergie.

La temperatura normal de l cuorpo desses animales barie antre 38 i 39 °C. L'animal ye cunsidrado febril quando ten la temperatura superior a 39,5 °C, i heipotérmico quando stá ambaixo de 37,5 °C. Cumparatibamente, ls seres houmanos ténen temperatura normal an torno de 37 °C. La pulsaçon de l coraçon desses pequeinhos mamíferos bai de 140 a 220 batidas por minuto i depende mui de l stado de scitaçon de l'animal. An repouso, la média de la frequéncia cardíaca queda antre 150 i 180 bpn.[26]

Un adágio popular diç que ls gatos caen siempre de pie. Giralmente, l ditado corresponde a la rialidade, mas nun ye ua regra cerrada. Durante la queda, l gato cunsegue, por anstinto, girar l cuorpo i prepará-lo para aterrar an pie, outelizando la cauda para dar eiquilíbrio i flexibelidade. Ls gatos siempre se ajeitan de l mesmo modo, zde qu'haba tiempo durante la queda para fazé-lo; deste modo, son capazes de suportar quedas de muitos metros, bisto que, durante la queda, chegan a ua belocidade-lemite na qual suportan l'ampato cul suolo. Alguas subespeces sin cauda son sceçones l'esta regra, yá que l gato cunta cula cauda para cunserbar l momiento angular, neçaira para andireitar l cuorpo antes de l pouso. Assi cumo la maiorie de las speces de mamíferos, ls gatos son capazes de nadar. Inda assi, solamente l fázen quando stremamente necessairo, cumo an causo de queda acidental na auga.[27]

Assi cumo ls perros, ls gatos son digitígrados: andan diretamente subre ls dedos; ls uossos de las sues patas cumponen la parte mais baixa de la porçon besible de las piernas. San capazes de passos percisos, colocando cada pata diretamente subre la pegada deixada pula anterior, menimizando l rugido i ls trilhos besibles.[26]

Alimentaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Gato recén-nacido sendo alimentado la leite.

Ls gatos, cumo caçadores, alimentan-se de ansetos, pequeinhas abes i roedors. Ls gatos nó-domesticados, abandonados i sin duonho, ó gatos domesticados que se alimenten libremente, cunsumen antre 8 a 16 refeiçones por die. Anque desso, ls animales adultos puoden adatar-se a solo ua refeiçon por die.[28] Biologicamente, ls gatos son classeficados cumo animales carníboros, tenendo la sue fesiologie ourientada pa l'eficiéncia ne l processamiento de chicha, cun cunsequente auséncia de porcessos eficientes pa la digeston de begetales.

Ls gatos nun porduzen la sue própia taurina (un ácido ourgánico eissencial). Cumo essa sustáncia stá persente ne l tecido muscular de ls animales, l gato percisa se alimentar de chicha para subrebibir. Assi, ls gatos apersentan dentiçon i apareilho digestibo specializado para processamiento de chicha. L antestino diminuiu de stenson al longo de l'eiboluçon para quedar solo culs segmientos que melhor processan las proteínas i gorduras d'ourige animal.[29] L'apareilho digestibo lemita seriamente la capacidade de ls gatos de digerir, metabolizar i absorber nutrientes d'ourige begetal, bien cumo ciertos ácidos graxos.

La taurina ye rala an plantas, mas relatibamente abundante ne ls tecidos de ls animales, sendo un aminoácido de grande amportança pa la salude de ls uolhos de ls gatos, de modo que la deficiéncia dessa sustáncia puode causar ua degeneraçon macular, na qual la retina sofre çtruiçon lenta i gradual, podendo causar ua cegueira eirrebersible ne l'animal.

L'eiboluçon tornou ls gatos eicelentes caçadores.

Anque de la fesiologie de l gato ser eissencialmente ourientada pa l cunsumo de chicha, ye quemun que ls gatos cumplementen la sue dieta carníbora cula angeston de pequeinhas cantidades de yerbas, fuolhas, plantas domésticas ó outros eilemientos d'ourige begetal. Ua teorie sugere qu'este cumportamiento ajuda ls gatos la regurgitar an causo de defícel digeston; outra teorie apunta qu'angerir pequeinhas doses de begetales fornece fibras i minerales dibersos, nun persentes nua dieta sclusibamente carníbora. Neste cuntesto, ye neçaira prudéncia als duonhos de ls gatos porque alguas plantas puoden ser benenosas pa ls animales.[30] Las fuolhas d'alguas speces de lírios puoden causar dano ne ls rines, que puode mesmo ser fatal; tamien las plantas de l género Philodendron son benenosas pa ls gatos.[31] Outro eisemplo ye l de l abacateiro, de l qual alguas partes son tóxicas, mas cujo fruito (sceto l carunha) ye un angrediente an bárias marcas de quemido para gatos.[32]

Ls gatos son bastante seletibos an sue alimentaçon, l que puode ser decorriente, pul menos an parte, de la mutaçon que causou a la spece la perda de la capacidade de detetar l sabor doce ne ls alimientos. Anque eisigentes, percisan alimentar-se custantemente, pus, de modo giral, nun tolírun mais de 36 horas d'ayuno sin que ls sous rines sofran algun risco de dano.[33]

L gato eisibe algua preferéncia pula planta zeignada por nepeta, popularmente coincida cumo yerba-de ls-gatos, ó catnip. Muitos gatos gustan de comer esta planta, que ten eifeitos dibersos ne l sou cumportamiento, anquanto outros solo rasteijan subre esse begetal i brincan cun sues fuolhas i flores.[34] Ls gatos tamien puoden sofrer de çtúrbios alimentares dibersos. Alguns cuntraen ua malina chamada pica,[35] que cunsiste nun trastorno que ls ampele a mastigar oubjetos alhenos la sue dieta, tales cumo tierra, plástico, papel, lana, carbon i outros materiales, l que puode ser peligroso pa la sue própia subrebibéncia, dependendo de la toxicidade desses materiales.[30]

L meio d'alimentaçon mais recomendado pa ls gatos domésticos ye l cunsumo libre, ó seia, debe-se percurar deixar l'alimiento a la buntade pa l'animal al longo de l die. Essa prática ten la bantaige de diminuir l pH de la urina, eibitando, desse modo, la formaçon de cálclos renales. Inda assi, alguns beterinairos questuman recomendar que l duonho cuntrole la cantidade d'alimiento angerida, ouferecendo al gato porçones lemitadas, bisando eibitar que l'animal quede cun subrepeso.[36]

Cumportamiento[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ua gata amamentando sous filhotes.

L temperamiento de ls filhotes barie cunforme la niada i la socializaçon. Ls gatos de pul cúrtio tenden a ser mais magros i fesicamente mais atibos, anquanto ls gatos de pul cumprido tenden a ser mais pesados i letárgicos. Antretanto, la maiorie de ls gatos partilha un mesmo cumportamiento: son stremamente curjidosos. Nun ye por acauso qu'eisiste un dezido popular que diç "La curjidade matou l gato". Quando abandonados an árias remotas, loinge de la sociadade houmana, filhotes de gatos puoden cumberter-se al meio de bida salbaige, passando la caçar pequeinhos animales para subrebibir.[37] La spetatiba de bida dun gato de rue ye de solo trés anhos. Yá un gato que seia cuidado por houmanos puode superar ls 20 anhos d'eidade.[38] L gato ne l stado salbaige ye un animal mui social, chegando a stablecer colónias mais ó menos hierarquizadas. Ten un anstinto natural de caça. Mesmo quando domesticados, ls machos tenden a marcar l sou território cun urina. Ls gatos possuen un cérebro bastante eiboluído, sendo capazes de sentir emoçones. Puoden sofrer dibersos çtúrbios psicológicos, tales cumo strisse i depresson. Assi cumo un ser houmano, quando stressados, tenden a tener un cumportamiento neurótico.[23]

Esses animales questuman copular solamente quando la fémea entra ne l cio. Este puode ocorrer bárias bezes al longo dun anho i dura aprossimadamente ua sumana. L macho percura cercar la fémea, que tenta rejistir al mássimo a la cópula. Se l macho ye hábil, el cunseguirá mordé-la na parte posterior de l cachaço, eimobelizando-la. Até cunseguir esso, ye quemun que ls dous solten miados altos, defrentes de l miado usual. La penetraçon ye dolorosa. La cópula stimula l'ampeço de l porcesso de obulaçon de las fémeas: eilhas ténen sensores nerbosos que, cula delor, atiban l porcesso. Desse modo, poucos óbulos son perdidos.[26]

Fexeiro:Gatos an cria.JPG
La mai amamenta la sue cria.

Sue belheç ocorre de forma abruta, nun sendo gradual cumo l'houmana. Dura aprossimadamente un anho i finda cula muorte. Ye possible que l gato tenga malinas típicas de l'eidade abançada, cumo cachon i perda olfatiba. Nesta fase, l'animal giralmente drume durante to l die, mostrando stremo cansaço i fraqueza muscular.[39]

Las fémeas apersentan un temperamiento bariable: puoden simular eignorar sou duonho, dar atençon a el, ronronar ó fugir sin rezon aparente. L cumportamiento de ls gatos depende de cada andibíduo, de l momiento de l die i até mesmo de las cundiçones climáticas. Anquanto un felino puode ser mui sociable, l'outro puode ser cumpletamente arisco. Alguns gatos quedan agitados i abersos al cuntato cun houmanos a la nuite. Inda ye possible ouserbar qu'alguns desses animales quedan agitados quando ua tempestade stá por benir, outros adotan ua posiçon defensiba, an que quedan deitados culas patas recolhidas, aguardando l'ampeço de la chuba. Debido la bariaçones custantes an sou humor, ye possible dezir que, na maiorie de las bezes, l temperamiento dun gato ye amprebesible. An alguas ocasiones, un gato filhote puode apersentar bariaçones d'einergie, quedando alguas bezes mais calmos, outras mais agitados. Gatos adultos manténen-se calmos por mais tiempo que gatos pequeinhos, por séren maiores i mais pesados.[5]

Higiene[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls gatos son animales mui higiénicos, sendo que passan muitas horas por die cuidando de la limpeza de sous puls. Para esso, outelizan la superfice áspara de sues lénguas para remober partículas de pó i sujeira. Debido al modo que tratan de la sue higiene, lambendo-se i angerindo mui puls, ls gatos eibentualmente regurgitan esse material na forma de pequeinhas bolas cuntendo suco gástrico i material piloso.[40] Outro aspeto caratelístico de l'higiene desses felinos ye l fato del anterrar la sue urina i merda, eibitando assi que l'oulor denuncie sue persença a ua possible presa ó predador. Cun esso, quando l gato ye criado an locales sin la persença de tierra sposto, hai la necidade de se manter ua caixa cun arena sanitária a la sue çposiçon, sendo qu'anstintibamente el eirá outelizá-la pa l çcarte de sous resíduos fesiológicos. Alguns fabricantes çponibelizan arenas perfumadas para eliminar l'oulor fuorte que sues merda poderien deixar nun ambiente cerrado (casas i apartamientos).[41]

Ciclo biológico[eiditar | eiditar código-fuonte]

Reproduçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

L gato apersenta bários ciclos reprodutibos al longo de l'anho, que puoden durar de 4 a 7 dies. Durante esse período, las gatas mian mais frequentemente i bários gatos puoden lutar por ua mesma fémea ne l cio; l bencedor ganha l dreito de copular. Inda que la fémea, la percípio, rechace la relaçon sexual, eilha acaba aceitando l macho. Depuis de la cópula, la fémea se limpa i puode quedar mui biolenta até que tremine to l'ato de l'acasalamiento, ua beç que l ciclo se repita. Las gatas puoden tener cada óbulo fecundado por un macho defrente, tenendo assi, na mesma niada, filhotes de pais defrentes.[30]

Las gatas alcançan la maturidade sexual antre 4 a 10 meses d'eidade, i ls gatos antre 5 a 7 meses passado l nacimiento. La gestaçon dura de 63 a 65 dies, aprossimadamente i puode gerar dun a uito filhotes.[30] Ls recén-nacidos dében manter-se cula mai por 60 dies, yá qu'anton l gatico yá terá recebido ls nutrientes necessairos. Separá-los antes desse período serie un erro, debido a la possibelidade de qu'eilhes morran por falta d'alimentaçon adequada. Puode-se sterelizar ls gatos, procedimiento normalmente rializado an machos antes qu'eilhes comecen a marcar território; esto debe eibitar qu'eilhes perpetuen esse cumportamiento al longo de sues bidas.[26]

Caratelísticas genéticas[eiditar | eiditar código-fuonte]

L gato apersenta 38 cromossomos i son coincidas cerca de 200 patologies associadas, muitas deilhas quemuns als seres houmanos. L porjeto "Genoma de l Gato", de l Laboratory of Genomic Dibersity, pretende çcubrir sou genoma.[42]

Gata cun heiterocromie, anomalia genética na qual l'andibíduo ten un uolho de cada quelor.

Eesiste ua fé de que ls gatos brancos d'uolhos azules son xordos, la nun ser que téngan un uolho de cada quelor, caratelística coincida por heiterocromie, cujos portadores son chamados gatos d'uolhos ímpar. Esto stá cierto an parte, yá qu'hai ua maior porbabelidade de gatos cun essas caratelísticas físicas séren tamien xordos, mas este fato nun ye detreminante.[5]

A quelor branca de l gato se debe a l'auséncia de melanina an sue piel i puls. Hai quatro modos dun gato ser de la coloraçon branca "sólida": ser homozigótico pa l alelo ca (albino d'uolhos azules); ser homozigótico pa l'alelo c (que ye albino d'uolhos burmeilhos); ser homozigótico pa l'alelo S (mancha branca); ó tenr l'alelo w (de l gene branco dominante) ne l sou cariótipo.

L gene de la xordeira ye própio de ls gatos brancos, chama-se alelo w, i ye l causador de la coloraçon branca i de la xordeira ne ls gatos. Nin todos ls gatos brancos son xordos, solo l son ls qu'apersentan l tal gene. L gene w faç cun que l gato seia branco, inda que sous genes dígan qu'el ye un gato scuro; este gene ten la peculiaridade de "mascarar" l resto de las coloraçones para fazé-los brancos.[26] Para alhá desso, estes gatos solo ten ls uolhos azules ó berdes. Outra caratelística genética ye l fato de, an alguns animales, ls caneiros de la mandíbula anferior séren proeminentes, semelhantemente al ouserbado ne ls fósseis de l tigre-dientes-de-sabre.[5]

Pelaige[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ua gata de pelaige tricolor.

An respeito a las quelores, ls gatos puoden tener ua única coloraçon, cumo ls cumpletamente brancos ó negros, que solo ten puls cuntrastantes soltos an alguas partes de l cuorpo. Tamien puoden tener dues quelores, cumo l branco i negro (típico gato-baca), branco i laranja, pardo i branco, ó cinza i branco. Puoden tenr un padron de quelores tigrado an laranja, pardo i branco; an tones cinza i alaranjados (gatos romanos), cul pul dua solo quelor an to la sue stenson ó de dous tipos de quelores (las stremidades defrentes de l resto de l cuorpo). Tamien puoden tener un padron de quelor siamés cun quelores mais scuras na face, rabo, patas i oureilhas. Outro tipo de coloraçon ye a tricolor, cumo, por eisemplo, branco, laranja i negro. Las gatas questuman tener ls puls mais lustrosos i brilhantes de l que ls machos, an contra partida eilhas questuman soltar mais puls de l que ls gatos, percipalmente ne ls períodos de l'ampeço de l cio. Ls gatos tricolores ó d'até quatro quelores son normalmente fémeas; quando son machos, son stéreis. An cuntrapartida, ls gatos romanos laranjas son an sue maiorie machos, mas ye possible deparar-se cun fémeas. L tipo de pul bai zde l mui cúrtio (cumo l Sphynx, cujo pul ye quaije ambesible), l crespo (ne l causo de l Debon rex), l pul cúrtio normal cun ua quelor solamente ó cun puntas d'outras quelor, l pul semi-longo, até l pul mais longo procedentes de las cruzas cul Bosque de la Noruega, persa ó qualquiera outra raça de pul longo.[43]

Sentidos[eiditar | eiditar código-fuonte]

Muitos zoólogos acraditan que ls gatos son ls mais sensitibos de ls mamíferos.[sin fuontes?] Anquanto sou olfato i oudiçon puoden nun ser tan aguçados quanto ls de ls perros, la bison altamente apurada, oudiçon i olfato subre-houmanos, cumbinados cul paladar i sensores táteis altamente zambolbidos, corroboran cun esta heipótese.[43]

Bison[eiditar | eiditar código-fuonte]

Gatos ténen la bison mui nítida.

Medir i classeficar ls sentidos de ls animales puode ser defícel, percipalmente por que nun eisisten meios splícitos de quemunicaçon antre l'oubjeto de l teste i l'eisaminador. Antretanto, testes andican que la bison aguçada de ls gatos ye largamente superior ne l período noturno an cumparaçon als houmanos, mas menos eficaç durante l die. Ls uolhos de ls gatos possuen l tapetun lucidun, ua nembrana posicionada drento de l globo ocular que restimula la retina al refletir la luç na cabidade.[44] Anquanto este artifício melhora la bison noturna, parece reduzir l'acuidade bisual na persença de luç abundante. Quando hai muita luminosidade, la aluna an formato de fenda fecha-se l mássimo possible, para reduzir la cantidade de luç a atingir la retina, l que tamien resguarda la noçon de perfundidade. L tapetun i outros macanismos dan als gatos un limiar de deteçon de luminosidade siete bezes menor que la de ls houmanos.[45]

Ls gatos ténen, an média, campo bisual cun abiertura stimada an 200°, contra 180° de ls houmanos, cun subreposiçon binocular mais streita que la de ls houmanos. Cumo an muitos predadores, ls uolhos quedan posicionados na parte fruntal de la cabeça de l'animal, ampliando la noçon de perfundidade an detrimiento de l'anchura de l campo de bison.[46]

L campo de bison depende percipalmente de l posicionamiento de ls uolhos, mas tamien puode star relacionada cula custruçon de ls uolhos. Al ambés de la fóbea, que dá als houmanos eicelente bison central, ls gatos ténen ua faixa central marcando l'anterseçon binocular. Aparentemente, ls gatos cunseguen defrenciar quelors, especialmente a la cúrtie çtáncia, mas sin sutileza apreciable, an tenermos houmanos. Ls gatos tamien possuen ua terceira nembrana protetora de ls uolhos, la nembrana de nitaçon, que ye l'ato d'ancerrar ls uolhos anstintibamente na persença de luç antensa. Essa nembrana fecha an parte quando l'animal stá doente. Se l gato mostra frequentemente essa terceira pálpebra, ye un andicatibo de malina.[39]

Oudiçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

L formato de las oureilhas de ls gatos ajuda-los l'eidantificáren cun percison la fuonte de ls sonidos.

Ls seres houmanos i ls gatos ténen lemites similares d'oudiçon an baixa frequéncia, que dében rondar ls 20 Hç. Yá na scala d'alta frequéncia, ls gatos ténen ampla bantaige, alcançando ls 60 kHç, superando até mesmo ls perros. Ls gatos puoden oubir até dues oitabas arriba de ls houmanos (20 kHç) i meia oitaba para alhá de ls perros. Quando detetan un sonido, las oureilhas de l gato eimediatamente buoltan-se pa l rugido. Ls gatos puoden percisar cun borda d'erro de 7,5 cn la localizaçon dua fuonte sonora a un metro de çtáncia.[44]

Trinta i dous músclos andebiduales na oureilha ls permiten oubir direcionalmente. Ls gatos puoden mober ua oureilha andependientemente de l'outra. Defrentemente de ls houmanos, ls gatos ténen sue oureilha cubierta anterna i sternamente por puls. Quando stá enojado ó atemorizado, l gato anstintibamente abaixa las oureilhas para trás de la cabeça, cobrindo sous canhales auditibos. Juntamente cun esta açon, arrepia sous pélos, coloca las garras para fura i eimite un sonido amenaçador cula boca, deixando ls dientes a la mostra.[47]

Tato[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls gatos giralmente apersentan ua dúzia de bibrissas, çpostas an quatro fileiras subre ls lábios superiores, las bibrissas dessa region an particular son quemumente chamadas coletibamente de bigote, alguns nas bochechas, tufos subre ls uolhos i ne l queixo. Ls Sphynx - gatos quaije sin puls - puoden tener bigotes normales, cúrtios ó nin sequiera apersentá-los. Ls bigotes auxelian na nabegaçon i tato. Puoden detetar pequeinhas bariaçones nas corrientes d'aire, possibelitando al gato çcubrir oustruçones sin bé-las, facelitando l çlocamiento na penumbra. Las fileiras mais eilebadas de ls bigotes moben-se andependientemente de las anferiores para mediçones inda mais percisas.[45]

Specula-se que ls gatos puoden preferir guiar-se puls bigotes specializados que dilatar las alunas na totalidade, l que reduç l'halbelidade de focar oubjetos próssimos. Esses puls tamien alcançan aprossimadamente la mesma anchura de l cuorpo de l bicho, permitindo-lo julgar se cabe an detreminados spácios.[45]

L posicionamiento de ls bigotes ye un buono andicador de l humor de l felino: apuntados para frente, andican curjidade i tranquelidade; colados al rostro, andican que l gato assumiu ua postura defensiba i agressiba. Recentes studos de retratos anfrabermelhas de gatos caçando demunstran qu'eilhes tamien outelizan sous bigotes para detreminar se la presa mordida yá stá muorta. Ouserba-se nas fotos que, al aplicar la mordida fatal a la bítima i mais tarde a manter apertada antre las mandíbulas, sous bigotes "abraçan" ó rodeian cumpletamente l cuorpo de la presa para detetar ua possible mínima bibraçon cumo senhal de que la caça inda puoda star cun bida. Cré-se qu'este fenómeno ye ousado para proteger l própio cuorpo de l felino, porque muitas de sues bítimas, cumo ls ratos, inda puoden mordé-lo i/ó lesioná-lo, se l predador las lieba a la boca quando inda stan cun bida.[48]

Paladar[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls gatos ténen olfato i paladar mui aguçados.

Ua curjidade subre l paladar de ls gatos ye que, d'acuordo cula eidiçon norte-amaricana de la National Geographic (de 8 de dezembre de 2005), eilhes nun son capazes de saborear l doce, por falta de recetores desse tipo. Alguns cientistas acraditan qu'esso se debe a la dieta de ls gatos ancluir quaije que sclusibamente alimientos ricos an proteínas, ambora seia ancierto se essa ye la causa ó l resultado dessa falta de células adatadas.[39]

Antretanto, atrabeç de l'ouserbaçon de gatos domésticos, percebe-se que, ua beç que séian ouferecidos doces, eilhes parécen gustar, ambora nun seia saudable deixá-los comer tales guloseimas, pus puoden causar scessiba fermentaçon drento de l'apareilho digestibo, gerando gases i cólicas çcunfortables ne l'animal.[49] Inda que nun reconheçan l gusto doce, esses animales apersentan grande sensibelidade als sabores ácidos, salgados i amargos, l que ls torna animales mui eisigentes quanto al paladar de ls alimientos que les son ouferecidos, podendo recusar la refeiçon fornecida, causo noten algo d'errado an sou sabor.[50]

Olfato[eiditar | eiditar código-fuonte]

Un gato doméstico ten l'olfato 14 bezes mais potente[51] i dues bezes mais células recetoras que ls houmanos, antoce, podendo sentir odors de ls quales un ser houmano nin sequiera registra. Para alhá desso, ls gatos possuen un uorgon sensorial ne l cielo de la boca chamado bomeronasal ó uorgon de Jacobson, qu'atua cumo un uorgon olfatorial auxeliar. Quando l gato franze la face, baixando la mandíbula i spondo parte de la léngua, stá abrindo la passaige d'aire pa l bomeronasal. Esse olfato apurado faç cun que ls gatos téngan un paladar tamien mui apurado, l que ls torna stremamente eisigentes an relaçon a la comida, de modo que raramente aceiten restos de l'alimentaçon de ls houmanos.[44]

Ambelhecimiento[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ambora nun apersenten muitos senhales sternos d'ambelhecimiento, ls gatos ténen la salude fragelizada nessa etapa de sues bidas.

Inda qu'apersenten poucos senhales sternos decorrientes de l'ambelhecimiento, cul abanço de l'eidade, ls gatos apersentan mudanças fesiológicas seneficatibas qu'afetan sou metabolismo, tornando-los mais suscetibles i bulnerables als ataques de dibersas malinas, cumo porblemas na piel, uolhos, oubidos, olfato i paladar.[30][49][50] Puoden tamien apersentar fragelidade ne ls uossos i zambolber tumors i cánceres. Normalmente, ls andibíduos mais idosos apersentan letargie, diminuiçon de l'apetite i emagrecimiento, culminando na ansuficiéncia d'uorgones bitales cumo rines, fígado i coraçon, l que puode liebar l'animal al óbito.[30][52]

Ls gatos que biben sob cuidados d'houmanos puoden bibir mais de 20 anhos. Para qu'atinjan tal eidade, recomenda se que, a partir de ls uito anhos d'eidade, esses animales séian submetidos a un tratamiento defrenciado, ambolbendo alimentaçon defrenciada, cunsultas beterinárias i eisames de salude regulares.[53] Cuidados gerales dében ser antensificados nessa fase, subretodo l asseio culs dientes, que dében ser limpos i anspecionados semanalmente. Ls uolhos i oubidos tamien dében ser focos de cuidados speciales, pus esses uorgones ban, als poucos, tornando-se menos eficazes. Se l gato stubir cula sue bison prejudicada, debe-se eibitar la mudança de la localizaçon de ls sous pertences, cumo cama, caixa d'arena i basilhas de auga i comida, pus l'animal poderá cuntinar outelizando esses itenes, zde que steia acostumado al local adonde normalmente stan anstalados. Quanto a l'alimentaçon, debe-se stimular un oumiento ne l númaro de refeiçones, pus l gato passará a tener menos apetite i, por bias desso, comer an menores porçones.[30]

Debido la reduçon na cantidade d'alimientos angeridos i a las mudanças fesiológicas decorrientes de la eidade mais abançada, l nible d'einergie çponible diminuirá i l'animal nun terá mais tanta çposiçon para brincadeiras. Inda assi, sabe-se que gatos idosos aprecian la cumpanha de ls houmanos, debendo ser tratados cula mesma alegrie, dedicaçon i carinho çpensados an sue fase jubenil.[30]

Quemunicaçon[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Anteligéncia an gatos


Ls gatos cunseguen quemunicar-se de forma bastante eficaç, seia cun houmanos ó cun outros seres de sue spece. Studos de la anteligéncia an gatos ténen demunstrado que tales animales son dotados dun aparato cognitibo capaç de les propiciar dibersas açones, que puoden ser cumprendidas cumo senhales d'anteligéncia.[54] L cérebro destes animales apersenta struturas cumplexas que possibelita-les zambolber ua spece de lenguaige, quemunicando-se por meio de miados, ronronares, bufos, gritos i lenguaiges corporales.[46][55]

L'abançada strutura de l cérebro faç cun qu'esses felinos séian frequentemente outelizados cumo animales spurmentales, tenendo an bista qu'esse uorgon apersenta strutura mui similar àquela ouserbada ne l cérebro houmano. Pesquisas andican que, tanto ne l'home quanto ne l gato, l mesmo setor cerebral ye l respunsable pula eisisténcia de defrentes emoçones.[55][56]

Miado[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Miado

L Modelo:Audio ye l sonido típico que carateriza l gato. Ye trascrito onomatopeicamente cumo "miau" an pertués (an dibersas outras lénguas apersenta grafie semelhante, cumo "meow", "miaow", "maw", etc.)

Defrentemente de l ronronar, l miado ten un sonido mais agudo i audible a ua grande çtáncia. La pronúncia desta chamada barie seneficatibamente, dependendo de sou propósito. Usualmente, l gato bocaliza andicando sofrimiento, solicitando atençon houmana (por eisemplo, para ser alimentado), ó cumo ua saudaçon. Alguns bocalizan scessibamente, anquanto qu'outros raramente mian. Dependendo de la raça, son capazes d'eimitir cerca de 100 tipos de bocalizaçones defrentes,[57] ancluindo sonidos que se assemelhan a la lenguaige houmana. Ls machos possuen bocalizaçon mais fuorte i grabe que las fémeas i la spece doméstica questuma miar mui mais de l que la salbaige, yá que ye la percipal forma qu'eilhes ténen de chamar l'atençon de sous duonhos.[58]

Ronrono[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Ronron

L gato giralmente ronrona quando se ancontra nun stado de calma, prazer ó sastifaçon. Antretanto, puode ronronar quando stá se sentindo angustiado, aflito ó cun delor. Ronrona na persença d'outros gatos ó, se inda filhotes, na persença de la mai - por eisemplo. Eesisten muitas teories que splican l'ourige deste sonido, ancluindo bibraçon de las falsas cuordas bocales quando anspiran ó spiran, l sonido de l sangre circulando pula artéria aorta, ressonáncia direta ne ls pulmones, antre outras. Atualmente, acradita-se que l ronronar ye l resultado d'ampulsos rítmicos porduzidos por sue laringe. Quando un gato eimite l caratelístico sonido de sastifaçon, ye possible sentir sue gorja bibrar. Drento de la gorja, juntamente culas cuordas bocales, l gato ten un par de struturas chamadas pregas bestibulares. Alguns pesquisadores acraditan qu'essas pregas bibran quando l gato ronrona.[46]

Inda assi, hai quien diga que las pregas bestibulares nada ténen a ber cula bibraçon de la laringe, relacionada a esse ronronar.[59] L'ourige anton starie nun oumiento momentáneo na turbuléncia de l sangre ne l sistema circulatório de l gato. Esta turbuléncia serie mais antensa quando l sangre ye zbiado para ua bena scepcionalmente ancha, situada ne l peito de l'animal. Quando ls músclos al redror desta bena se cuntraen, las bibraçones probocadas pula turbuléncia son amplificadas pul diafragma, antes de subiren pula traqueia i ressoáren na cabidade sinusoidal. Essa bibraçon faç cun que l gato libere andorfina, causando ua sensaçon anstantánea de bien-star. Ye eibidente que l ronronar eisige pouca einergie por parte de l'animal, ua beç que ls felinos puoden porduzir tal sonido por bários minutos cunsecutibos.[59]

Outros sonidos[eiditar | eiditar código-fuonte]

La maiorie de ls gatos bufa ó grunhe quando stá an peligro. Alguns puoden gorjear, quando ouserban ua presa ó spressando antresse a un oubjeto próssimo. Quando esse sonido ye dirigido a ua presa fura d'alcance, nun se sabe se ye cula antençon d'apersentar un bruído amenaçador, ua spresson de frustraçon ó para eimitar l canto dua abe (ó dua presa de l'abe, cumo la checharra). Recentemente, studiosos de l cumportamiento animal cren qu'este sonido ye un "cumportamiento d'ansaio", ne l qual l gato antecipa ó pratica cumo matar sue presa, yá que l bruído usualmente acumpanha un mobimiento de la mandíbula similar al qu'outelizan para matar la presa.[60]

Zonoses[eiditar | eiditar código-fuonte]

Gatos que caçan ratos i páixaros puoden cuntaminar-se cul protozoairo causador de la toxoplasmose.

Cumo ls demales mamíferos, ls gatos son passibles de cuntaminaçon por malinas causadas por bírus, fungos i batérias. Estas malinas giralmente se manifestan por meio de sintomas cumo falta d'apetite, apatie i outras altaraçones cumportamentales. Poucas dessas malinas puoden cuntaminar ls seres houmanos. Inda assi, un grande númaro de pessonas son alérgicas a ua proteína porduzida puls felinos, apersentando sintomas ne l sistema respiratório quando entran an cuntato cun fragmientos de puls desses animales.[49]

Alergies[eiditar | eiditar código-fuonte]

Alguns felinos puoden zambolber seberas reaçones alérgicas quando submetidos la detreminadas medicaçones, cumo, por eisemplo, la ibermetina, que ye tradecionalmente aplicada ne l cuntrole de pequeinhos parasitas, cumo sanchas, pulgas i piolhos. An detreminadas situaçones, essa sustáncia puode ocasionar l'anchaço de l cérebro de l felino, probocando fuortes delors, perda de cuntrole muscular, cegueira temporária, perda d'apetite, retençon d'urina i febre, chegando a liebar l'animal al stado de coma. La forma de se cumbater alergies desse tipo ye por meio de l'aplicaçon de antídotos contra açon de l medicamiento antes menistrado.[61]

Muitos houmanos son alérgicos a la glicoproteína Fel d 1, persente na cuçpinha de ls gatos i trasmitida an cuntato cula piel ó cul pul de l'animal. La glucoproteína Fel d1 puode gerar spirros, eirritaçon de las bias respiratórias i, an causos mais agudos, asma, renite i outras reaçones alérgicas. Ne l die 24 de setembre de 2006, l'ampresa biotecnológica Allerca anunciou l'ampeço de la criaçon de ls purmeiros gatos heipoalergénicos. Para alhá desso, eisisten alguas raças de gatos que porduzen pequeinhas cantidades de la proteína respunsable pula reaçon alérgica, nun causando, deste modo, porblemas a las pessonas sensibles.[62]

Toxoplasmose[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Toxoplasmose

A toxoplasmose ye ua zonose de çtribuiçon mundial. Trata-se dua malina anfeciosa causada pul protozoairo Toxoplasma gondii. Ocorre an animales de stimaçon i de porduçon, ancluindo suínos, caprinos, abes, animales silbestres, perros, gatos i la maiorie de ls bertebrados terrestres homeotérmicos (bobinos, suínos, cabras, etc). Usualmente, ls gatos son respunsabelizados pula trasmisson direta de a toxoplasmose als houmanos,[63] mas pesquisas atuales andican que na maiorie de las bezes essa acusaçon ye ancorreta, tenendo an bista que l Toxoplasma gondii, causador de la malina, necessita dun período d'ancubaçon passado ser spelido pul ourganismo de l'animal, por meio de las merda. Deste modo, para qu'haba cuntaminaçon, ye necessairo qu'haba cuntato culas merda secas de l'animal. Antoce, bastarie manter l gato nun ambiente higienizado, cun limpeza diária de sue caixa d'arena, para nun haber preocupaçon an adquirir essa zonose.[64]

La toxoplasmose puode ser peligrosa specialmente pa a mulhier prenha, sendo ua possible causadora de mala-formaçones fetales i xordeira cungénita. Ls felinos zampenhan un papel chabe ne l ciclo desta anfermidade, sendo hospedeiro de l parasita. L gato puode adquirir la malina al se alimentar d'algun páixaro ó rato anfetado. Lougo, ls gatos ambolbidos na trasmisson son solamente aqueilhes que ténen possibelidade de caçar ratos (gatos silbestres ó de fazendas). Cumo ls gatos doméstico son, normalmente, alimentados solo cun raçon, esse risco ye stremamente reduzido, bastando certificar-se de que l gato de stimaçon nun tenga por hábito caçar animales. Çtaca-se inda que ye amprobable qu'un gato doméstico angira ls animales que caça, tenendo an bista que la maiorie trata la carcaça de sues bítimas cumo "troféus", nun se alimentando deilhas. Quando cuntaminado, l felino screta ls ocistos ("uobos" de l protozoairo) nas sues merda, i l'houmano puode ser anfetado bie oural al nun labar las manos corretamente depuis de limpar la caixa d'arena de l'animal, ó nun labar ls begetales que fúrun plantados an locales que cunténen merda de gatos, por eisemplo. Mas la cuntaminaçon solo ye possible se esse cuntato ocorrer passado l período d'ancubaçon desses uobos. Assi, buonas cundiçones d'higiene tornan amprobable algun tipo d'anfeçon.[65]

Segundo la Organizaçon Mundial de la Salude (OMS), l percipal cuntágio de a toxoplasmose nun ye l cuntato cun gatos domésticos, mas si l'angeston de protozoairos persentes na chicha burmeilha cruda ó mal cozida, bien cumo an begetales mal labados i cuntaminados cun dejetos d'animales.[66]

Leucemia felina[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Leucemia felina
Fexeiro:Stret cats (1).jpg
Gatos que biben nas rues son mais suscetibles la malinas cumo la Leucemia i la Panleucopenia felina.

La leucemia felina, probocada por un bírus, ye ua de las malinas mais cumplexas qu'afeta ls gatos. Defrentemente de la berson houmana de la malina, ye cuntagiosa, podendo ser trasmitida de gato para gato por meio de la cuçpinha ó pul cuntato cun sangre cuntaminado. Inda assi, nun ye trasmitida als seres houmanos, tenendo an bista que l'agente causador solamente subrebibe ne l'ourganismo de ls felinos.[49] La bacinaçon contra la leucemia cunfire proteçon als gatos an 95% de ls causos. La castraçon reduç la possibelidade de cuntaminaçon, yá que l'animal tende a permanecer mais an casa i nun tener cuntato cun outros gatos.

La leucemia felina ye ua malina çconhecida por muitos beterinairos, que, al nun saber cumo tratá-la, recomendan l sacrifício de l'animal. Einicialmente, esta malina se manifesta pula perda parcial de la defesa eimunológica de l gato portador. Mas, trata-se dua malina degeneratiba, cuja grabidade bai abançando al mesmo tiempo que reduç la spetatiba de bida an alguns anhos. Tratamientos puoden abrandar ls porblemas, subretodo se l gato bibir an buonas cundiçones, ua beç que, debido a la baixa eimunidade, qualquiera malina de menor grabidade puode ser altamente peligrosa pa l'animal. Durante l stado crítico, l gato necessita de cuidados i buona alimentaçon, acumpanhado por beterinairos, i de l'uso de l anterferon. La leucemia felina "treminal" ocorre quando la malina atinge la medula óssea, anulando totalmente la porduçon de glóbulos brancos pa la sue defesa; quando esta ocorre, l'animal ampeça a tener la sue salude deteriorada debrebe i passa a sofrer fuortes delores, de modo que l sacrifício ye la única soluçon.[67]

Panleucopenia felina[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Panleucopenia felina
Brigas antre gatos puoden fazer cun qu'eilhes téngan cuntato cun sangre i cuçpinha d'animales cuntaminados.

La panleucopenia felina ye ua malina biral qu'acomete gatos domésticos i outros nembros de las famílias Felidae, Mustelidae, Bibirridae i Procyonidae. L'agente causador ye un bírus classeficado cumo parbobírus felino. Essa malina nun ye trasmissible al home i nin a outros animales de stimaçon.[68] Trata-se dua anfermidade altamente cuntagiosa als felinos, caratelizada pul aparecimiento súbito de febre, falta d'apetite, depresson, bómitos i diarreia, zeidrataçon i leucopenia.[49]

L bírus de la panleucopenia felina ye un parbobírus pequeinho pertencente a la família Parbobiridae. Essa malina ye cunsidrada un de ls çtúrbios gastrointestinales mais mortales pa ls gatos, apersentando taxa de mortalidade d'aprossimadamente 80% de ls andibíduos cuntaminados.[69] Ls gatos que biben soltos stan mais spostos a la cuntaminaçon pul bírus de la malina. La bacinaçon ye bastante eficaç, sendo l'ancidéncia de panleucopenia mui baixa nas populaçones de gatos que recíben las doses de la bacina ne ls purmeiros meses d'eidade.[70] Assi i to, fúrun relatadas ocorrencias de la panleucopenia trasmitida pul colostro i pul leite.[71]

Ls ancubadores de l bírus son ls própios gatos, sendo que la trasmisson ye feita mediante cuntato direto culs gatos cuntaminados i/ó doentes, atrabeç d'alimientos ó auga cuntaminada, pul cuntato cun merda ó urina (qu'ocorre quando un animal sadio usa ua caixa d'arena cuntaminada por un gato doente), cuntato cun bómito, cuçpinha, ó etoparasitas cumo pulgas i sanchas.[72]

Ls andibíduos doentes passan por un tratamiento d'eilebada cumplexidade. Ls animales que cunseguen subrebibir mais dua sumana, eibitando-se a to l custo la zeidrataçon, ténen possibelidade plena de se salbar. Assi i to, esto ocorre solo an 20% de ls causos, andicando que la prebençon por meio de l'aplicaçon de bacinas inda ye a melhor forma de se eibitar l'ocorréncia de l porblema.[72]

Peritonite anfeciosa felina[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Peritonite Anfeciosa Felina
L cumpartilhamiento dua mesma caixa d'arena antre defrentes gatos puode oumentar l risco de trasmisson d'alguas malinas, cumo la PIF.

La peritonite anfeciosa felina, mais coincida pul acrónimo PIF, ye ua síndrome biral cuntagiosa antre ls felinos, que cuntamina l'antestino, l fígado, ls rines, l cérebro i i to l sistema nerboso de ls animales, liebando a la formaçon abcessos ne ls uorgones afetados.[73]

La peritonite anfeciosa felina ye trasmitida por meio de cuntato culas merda cuntaminadas, l qu'ocorre, subretodo, quando dibersos gatos debeden ua mesma liteira. Puode tamien ser trasmitida als filhotes de gatas doentes, por meio de l leite. Assi i to, trata-se dun bírus qu'ataca sclusibamente ls felinos, nun ouferecendo assi risco de cuntágio als seres houmanos.[74]

Dentre ls percipales sintomas, stan la perda d'apetite, emagrecimiento rápido de l'animal, anemia, diarreia, febre custante, abdómen çtendido, i anchaço ne ls gánglios linfáticos. Nun hai cura pa la PIF, sendo que, passado la cuntaminaçon, l gato bibe por, ne l mássimo, dous anhos.[75] Inda nun hai bacina eficaç contra essa malina. Normalmente, quando ls sintomas se agrában, ye praticada la eutanásia, bisando menimizar l sofrimiento, tenendo an bista que las manifestaçones de ls sintomas dessa malina, an sue fase treminal, causan delores antensas ne l'animal.

Síndrome urológica felina[eiditar | eiditar código-fuonte]

Radiografie eibidenciando l'eisisténcia dun cálclo na bexiga dun gato. La mancha mais clara, na punta de la seta, andica la persença de calcificaçon ne l'anterior de l'uorgon an queston.
Ber artigo percipal: Síndrome Urológica Felina

La síndrome urológica felina cunsiste nun cunjunto de porblemas que surge ne ls felinos cul abanço de l'eidade. L'animal afetado apersenta porblemas anflamatórios ne l sistema urinairo, dentre ls quales çtacan-se la cistite, uremia i formaçon de cálclos renales i na bexiga.[76]

L percipal sintoma cunsiste na deficuldade i delor al meijar; alguas bezes nota-se la persença de sangre na urina. Las causas dessa malina stan ligadas a l'alimentaçon de l'animal, para alhá de fatores genéticos qu'amplican ua predisposiçon a la sue ocorréncia. L tratamiento cunsiste na aplicaçon de medicamientos contra las delores i l'anfeçon, para alhá dun rigoroso cuntrole na dieta de l'animal. Debe ser ouferecida auga limpa an abundáncia i raçones que nun téngan acidificantes an sue formulaçon, ó apersenten eilebados índices de magnésio.[77]

Cun ua alimentaçon adequada, hai ua cunsidrable diminuiçon de la porbabelidade de formaçon de cálclos ne l sistema urinairo. Eesisten ne l mercado dibersas raçones balanceadas para defrentes tipos de gatos, bariando d'acuordo cun dibersos eilemientos, cumo la raça de l'animal, sue eidade, sexo, se ye castrado ó nó. Ye até mesmo possible ancontrar raçones specíficas para gatos portadores de la síndrome urológica felina, capazes de reduzir l pH urinairo i melhorar l funcionamiento de ls rines, auxeliando na dissoluçon de ls cálclos eisistentes i prebenindo la formaçon de nuobas calcificaçones.[78]

Raças[eiditar | eiditar código-fuonte]

Gato de la raça abissínio, uas de las 26 mais quemuns de l mundo. Ye fuorte i atibo.

Ls gatos apersentan ua grande bariadade de quelores i padrones. Las raças puoden ser debedidas an trés catadories: pul longo, pul cúrtio i pul ralo. La pelaige puode inda ser debedida an lisa ó ondulada, eisistindo bariaçones antermediárias. A quelor de ls uolhos tamien puoden star relacionadas la ciertas raças. Ls gatos persas, por eisemplo, questuman apersentar íris cula mesma coloraçon de ls puls. La maior parte de las raças fúrun zambolbidas recentemente, de modo a ressaltar detreminadas caratelísticas zeiadas i inibir outras andeseijadas. Por eisemplo, anquanto un gato bengal ten piernas alongadas, un Munchkin jamales debe apersentar tal caratelística. Ó inda, anquanto que caudas longas i suberantes son amprescindibles pa la beleza de ls persas i himalaios, nun fázen parte de l padron eisistente pa la raça Bobtail. Defrentes raças tenden a apersentar graus çtintos de suscetibelidade la ciertas malinas. Ls gatos de l padron Keltic Shorthair normalmente son mais resistentes la porblemas de salude, ua beç que tales animales deriban de gatos de rue. Nesse causo, la seleçon natural faç cun que solo ls animales mais adatados subrebiban i cunsigan passar sous genes adelantre.[79]

Stima-se que, atualmente, eisistan mais de 250 defrentes raças de gatos domésticos.[80] Alguas deilhas surgiran naturalmente, a partir de cruzamientos antre gatos sin raça defenida que portában defrentes caratelísticas. Outras fúrun zambolbidas por meio de cruzamientos planeijados por criadores, bisando un aprimoramiento genético, cula antençon de ressaltar detreminadas feiçones de ls animales. Segundo associaçones de criadores de felinos, cumo la Associaçon Anternacional de Gatos (TICA), las raças de gatos mais quemuns eisistentes na atualidade son las seguintes:[5][81][82]

Raças mais quemuns[eiditar | eiditar código-fuonte]

Abissínio
Ber artigo percipal: Gato abissínio

Ls gatos abissínios possuen ourige andiana. Caraterizan-se pul cumportamiento retraído i çcreto, cun miados baixos. L cuorpo ye sguio i musculoso, l que les cunfire agelidade. Cun esso, tornan-se felinos atibos, que percisan de muita atebidade física. Questuman anteragir cun outros gatos, mesmo que pertençan la raças defrentes.[83]

Fexeiro:0612 chartreux bitscha orsbleus.jpg
Chartreux d'uolhos amarielhos. Fuortes, silenciosos i ágeis, son buonos caçadores de pequeinhas presas, cumo ls ratos.
Angorá
Ber artigo percipal: Gato angorá

Ls gatos de la raça Angorá surgiran na region de Ankara, na Turquie Central, i son coincidos na Ouropa zde l'ampeço de l seclo XVII. Ls repersentantes desta raça son animales dóceis i amistosos. Curjidosos, gustan de scalar até puntos eilebados, d'adonde puodan ouserbar la mobimentaçon.[83]

Bengal
Ber artigo percipal: Gato Bengal

L Bengal ye ua raça recente, deribada de cruzamientos anduzidos antre gatos domésticos i l leopardo-asiático (Prionailurus bengalensis). Tal cruzamiento solo fui possible debido al fato de l leopardo-asiático tenr l mesmo númaro de cromossomos de l gato doméstico, l que tornou possible la rializaçon de cruzamientos qu'ouriginassen çcendentes férteis. Esses animales apersentan tamanho médio la grande, cun peso antre 5,5 a 9 kg. Possuen pul cúrtio, strutura óssea bastante fuorte i ua cabeça relatibamente grande, cun cuntornos arredondados i ligeiramente cumprida, lembrando l formato de ls felinos salbaiges.[83]

Bobtail japonés
Ber artigo percipal: Gato Bobtail Japonés

L Bobtail surgiu ne l Japon ne l seclo VII, paíç ne l qual ye bastante popular i adonde acradita-se que l'eisisténcia un spécime tricolor desse animal traç suorte, felicidade i prosperidade. La percipal caratelística de l Bobtail ye la pequeinha cauda, que mede antre uito i dieç centímetros quando sticada. L gato siempre la mantén curbada, l que la deixa cula aparéncia dun rabo de coneilho. Ye ua raça de porte eilegante, cun ua buona musculatura, mas sbelta. Sues piernas son sguias, sendo las posteriores ligeiramente maiores que las anteriores.[83]

Bombay
Ber artigo percipal: Gato Bombay
Fexeiro:Lapern LH red tabby.jpg
L gato LaPern apersenta puls longos i cacheados, que remeten a un saca-rolhas.

L Bombay ye un gato ouriginairo de ls Stados Ounidos. Surgiu na década de 1960, por meio de cruzamientos antre defrentes gatos negros de pul cúrtio amaricano. Esses gatos apersentan la pelaige cumpletamente negra i cúrtie, cun textura abeludada, sin la persença de puntos brancos. Sou tamanho ye médio, sendo l macho maior que fémea. Ls gatos dessa raça mian pouco, mas, an cuntrapartida, questuman ronronar antensamente. Ye sociable i necessita siempre de cumpanha, nun adatando-se bien a la bida solitária.[83]

Chartreux
Ber artigo percipal: Gato Chartreux

Ls gatos Chartreux apersentan coloraçon cinza-azulada, cun puls cúrtios, densos i grossos. Ls gatos desta raça son mui silenciosos, de modo que raramente mian. San mui atibos i necessitan de bastante spácio físico para corríren eisercitáren-se. Quando pribados de spácio, puoden quedar eirritadiços i demunstrar algua agressebidade. Ouriginário de la Fráncia, l Chartreux ye un animal afetuoso i sociable. Ten un apurado anstinto de caça i ua fuorte musculatura, que le dá cundiçones para atacar debrebe pequeinhas presas cumo páixaros i roedores.[83]

Eisemplar de gato siamés. Ye ua de las poucas raças de gato que puoden ser rialmente adestradas.
Cornish Rex
Ber artigo percipal: Gato Cornish Rex

L Cornish Rex ye un gato de pul cúrtio i ligeiramente cacheado, ouriginairo de la Anglaterra. Ten un aspeto rústico i ye cunsidrado un eicelente animal de stimaçon, ua beç que cumbibe mui bien culs houmanos, mesmo ne l causo de la persença custante de stranhos. Ye un animal de fácele tratamiento, nun eisigindo cuidados mui cumplexos.[83]

Himalaio
Ber artigo percipal: Himalaio (gato)

L gato Himalaio fui criado por meio de cruzamientos cunsecutibos antre spécimes de las raças persa i siamés. Deste modo, cumbinan la basta i sedosa pelaige de ls persas cul porte i la marcaçon de quelores persentes ne ls siameses. San gatos apegados als duonhos i bastante brincalhones, de modo que siempre necessitan de la cumpanha houmana ó de la persença de brinquedos para se çtraíren. Sue percipal caratelística ye la pelaige densa cun coloraçon de l tipo colourpoint, na qual las stremidades de l rabo, patas i cabeça assumen ua tonalidade mais scura an relaçon al cuorpo.[83]

Podendo alcançar peso superior a 20 kg, l Maine Con ye la maior raça de gatos eisistente. Ouriginalmente norte-amaricano, ye dócil, duonho de macie pelaige i capaç de tolerar climas rigorosos.
LaPern
Ber artigo percipal: Gato LaPern

L gato LaPern fui registrado an 1982, ne ls Stados Ounidos. Trata-se dun felino de pelaige longa i cacheada, cun spirales lembrando un saca-rolhas. Apersenta cumportamiento bastante anteratibo. Ye un gato mui percurado por pessonas que gustan d'animales que se adaten als questumes de l lar. Sue personalidade marcante faç cun que l LaPern zambolba ua fuorte ligaçon afetiba culs duonhos i steia siempre pronto para brincadeiras, até mesmo cun stranhos.[83]

Maine Con
Ber artigo percipal: Gato Maine Con

L Maine Con ye un gato norte-amaricano, coincido pul sou abantajado tamanho an relaçon a las demales raças. Fui purmeiramente reconhecido cumo raça oufecial[84] ne l stado norte-amaricano de l Maine, adonde era famoso pula sue capacidade de caçar ratos i de tolerar climas rigorosos. Debido al sou grande porte físico, tamien ye coincido cumo "l gigante gentil". Ouriginalmente un gato de trabalho, l Maine Con ye resistente, rústico, capaç de suportar las antempéries. Sou pul ye macio i sou cuorpo mui bien proporcionado, d'aparéncia retangular i balanceada, sin partes sageradas an tamanho. Ye musculoso, de tamanho médio para grande. Las fémeas giralmente son menores que ls machos.[85] L cumportamiento de l Maine Con ye stremamente dócil, meigo, cumpanheiro, dando-se bien cun outros gatos i outros animales de stimaçon, cumo l perro. Ye un gato de fácele adataçon, i eissencialmente mui amigable. Ye carente de cuidados i atençon, necessitando siempre cumpanha. Sou miado ye un de ls mais curjidosos, por ser semelhante al cricrilar dun grilo.[83]

Malo eigípicio
Ls gatos de la raça Malo eigípcio çcenden diretamente de ls purmeiros gatos domesticados ne l Antigo Eigito.
Ber artigo percipal: Gato Malo Eigípcio

L Malo Eigípcio ye ua raça que çcende diretamente de ls gatos de la época de l Antigo Eigito. Puode ser bisto an papiros i custruçones eigípcias anteriores la 1000 a.C.[86] Eisemplares fúrun liebados a la Ouropa i, mais recentemente, la raça fui zambolbida ne ls Stados Ounidos a partir de cruzamientos antre eisemplares ouropeus. Ye un gato doméstico de temperamiento calmo. Sperto i dedicado, ten laços afetibos stremamente fuortes culs sous duonhos.[87] Sou aspeto ye purfeitamente balanceado antre sbelto i roliço. Sue cabeça ye lebemente arredondada. L çofino nun ye pontudo i ls sous uolhos son oublíquos, de formato obal, giralmente apersentando quelor berde.[83]

Munchkin
Ber artigo percipal: Gato Munchkin

L Munchkin ye un gato de piernas cúrties i cuorpo alongado. An funçon de l formato peculiar, ye apelidado de Basset Hound felino. Ye dócil, sociable i amable. Ye atibo cumo outros gatos, mas nun pula tan alto debido a la pequeinha altura de las sues piernas, que chegan a medir solo un terço de l tamanho ouserbado nas outras raças. La pelaige ye bastante bariable, podendo ser longa ó cúrtie, cun bárias tonalidades i quelores defrentes.[83]

Noruegués de la Floresta
Ber artigo percipal: Gato Noruegués de la Floresta

Cumo l própio nome diç, l gato Noruegués de la Floresta se ouriginou nas árias florestales de la Noruega. La necidade de se abrigar durante ls ambiernos frius de la Scandinábia trasformou sou manto nua spece de cobertor macio, protegendo-lo de l bento, de l friu i de l'umidade de la niebe. Para proteger-se de l friu, este gato tamien çpone d'abundante camada de puls al redror de l cachaço, formando ua densa juba. Cumo ouriginórun-se de gatos que bebian al aire libre, ls repersentantes dessa raça possuen la caratelística de séren eicelente caçadores i apersentáren grande andependéncia an relaçon a la sous duonhos.[88]

Pul cúrtio amaricano
Ber artigo percipal: Gato de pul cúrtio amaricano
Fexeiro:Dalaja Doll-norbegien ambre-blotched-tabby-blanc-neige2009b.jpg
L gato Noruegués de la Floresta apersenta densa pelaige na region de l cachaço, que le protege contra l friu.

L gato de pul cúrtio amaricano fui criado a partir de l padron ouserbado ne ls gatos que se procriórun nas rues de las grandes cidades de ls Stados Ounidos. San coincidos por sue longebidade, salude i docelidade cun ninos. Resistente, ten sou cuorpo mui bien proporcionado, fuorte, ágil, balanceado i simétrico. Sou cuorpo ye mais cumprido de l qu'alto, de tamanho médio para grande. Las fémeas son menos robustas an relaçon als machos. Sue pelaige ye cúrtie i de textura dura. Bariaçones na grossura de ls puls son ouserbadas d'acuordo cula region i staçon de l'anho. La pelaige ye densa l suficiente para proteçon de l tiempo, friu i cortes superficiales na piel.[83]

Pul cúrtio brasileiro
Ber artigo percipal: Gato de pul cúrtio brasileiro

L gato de pul cúrtio brasileiro fui la purmeira raça genuinamente brasileira a ser reconhecida anternacionalmente. Criado a partir de l padron ouserbado ne ls gatos çcendentes de la subespece Felis silbestris iberica[sin fuontes?], que se procriórun nas rues de las cidades brasileiras, son coincidos por sue longebidade, resisténcia i docelidade cun adultos i ninos. L pul ye bien deitado junto al cuorpo, cabeça i oureilhas de tamanho médio, proporcionales l'anchura de la base, bien colocadas. Ls uolhos ligeiramente oublíquos i l nariç de la mesma anchura de la base até a la punta. Peito ancho, piernas de tamanho médio i patas arredondadas, tamien de tamanho médio. L cuorpo ye fuorte, musculoso, mas l'aspeto giral ye dun gato mui ágil i eilegante.[89]

Gato persa, la raça cun pedigre mais quemun ne l Brasil.[90]
Pul cúrtio ouropeu
Ber artigo percipal: Gato de pul cúrtio ouropeu

L gato de pul cúrtio ouropeu fui naturalmente zambolbido a partir de l cruzamiento antre ls gatos de defrentes raças que bebian nas rues de las cidades cidades de la Ouropa cuntinental. Ye coincido por sue longebidade i resisténcia la malinas. Assemelha-se bastante al gato de pul cúrtio brasileiro, mas, debido al clima mais friu de la Ouropa, ten ua pelaige mais densa i cumpata. Assi cumo las demales raças de gatos surgidas nas rues, apersenta eicelente bison noturna i bun faro, l que le permite caçar roedores na auséncia d'alimientos fornecidos puls houmanos.[83]

Pul cúrtio anglés
Ber artigo percipal: Gato de pul cúrtio anglés

Sendo coincido hai cerca de dous mil anhos, l gato de pul cúrtio anglés ye la mais antiga raça de gatos de la Anglaterra. Ye un gato eilegante, cirne, bien balanceado i fuorte, que prefire star ne l suolo i nun ten antre sues specialidades la belocidade, ó l'agelidade. La cabeça ye arredondada, cun buono spácio antre las oureilhas.[83] Debido a la sue anteligéncia, ye ua de las raças preferidas para filmes an Hollywod i comerciales de telebison.[91]

Fexeiro:Ragdoll fron Gatil Ragbelas.jpg
Ls gatos de la raça Ragdoll, coincidos por séren dóceis, ténen an sou nome l seneficado de "boneca de panho".
Persa
Ber artigo percipal: Gato persa

Ls gatos persas ouriginórun-se na antiga Pérsia (atual Eiran). Ne l seclo XVII, fúrun liebados a la Eitália, adonde sue pelaige macie i brilhante fizo cun qu'eimediatamente ganhassen popularidade. Atualmente, esta ye la raça de gato doméstico mais popular ne l Brasil i na maior parte de l mundo.[92] Ls persas son gatos mui percurados por pessonas que biben an spácios pequeinhos, cumo apartamientos, pus sous miados son baixos i pouco quemuns, para alhá de l fato desses animales apersentáren un fuorte apego al sou duonho.[92] Carateriza-se pula pelaige cumprida i sedosa, cun ua cabeça grande i redonda, oureilhas pequeinhas i arredondadas cun tufos de puls ne l'anterior, uolhos grandes i redondos de coloraçon bíbida i patas cúrties, mas musculosas. L padron quemun de la raça apersenta çofinos achatados (flat face), mas alguns eisemplares possuen çofinos un pouco mais alongados (doll face).[83][92]

Ragdoll
Ber artigo percipal: Gato ragdoll

L gato ragdoll fui zambolbido an meados de l seclo XX, ne ls Stados Ounidos. Sou nome, que senefica "boneca de panho" an anglés, andica ua caratelística peculiar de la raça, que ye relaxar cumpletamente al ser colocado ne l colo. Ye tan dócil que permite ser jogado dun lado pa l'outro, algo que nin todos ls gatos aceitan. Ye un gato mui queto i gentil, i ua beç que scolha un duonho, l'acumpanhará permanentemente. Ye ua raça caseira i, por sue docelidade, totalmente andefesa quando libre, necessitando, antoce, sclusibamente de l'ambiente anterno. Nun ten muita necidade d'atebidades físicas, sendo mais sedentairo que gatos de raças menores.[83]

Fexeiro:Vlue-Point.jpg
L Sagrado de la Birmánia çcende dua linhaige felina que bebia ne ls mosteiros budistas birmaneses.
Ocicat
Ber artigo percipal: Gato Ocicat

L gato Ocicat surgiu ne ls Stados Ounidos an 1964, quando ua criadora comercial rializaba cruzamientos antre abissínios i siameses. Al cruzar un abissínio-siamés cun un cun un siamés choclate point, oubtebe un gato cula pelaige semelhante la dun jaguar. Batizou la nuoba raça de "Ocicat", pula semelhança desse gato cula jaguatirica (que, an anglés, ye chamada de Ocelot). Anque desta aparéncia singular, l Ocicat nun ye híbrido antre gatos domésticos i spécimes salbaiges. Ten grande porte, cun patas obales, piernas robustas bien musculosas i rabo alongado. Sou pul segue un padron manchado, assemelhando-se al ouserbado ne ls felinos salbaiges. Sous uolhos puoden apersentar quaije todas las tonalidades de quelores, scetuando-se l'azul.[83]

Sagrado de la Birmánia
Ber artigo percipal: Gato Sagrado de la Birmánia

L gato sagrado de la Birmánia recebiu esse nome por çcendíren diretamente dua linhaige de gatos que bebian drento de ls mosteiros budistas birmaneses.[93] Segundo la lenda budista, habie, nun detreminado templo, un gato branco de pul cumprido qu'era l fiel cumpanheiro dun sacerdote. Quando este morriu, assassinado por ambasores, l gato pulou para cima de l cuorpo de sou duonho i ende quedou, para eibitar qu'alguien se aprossimasse. Nesse momiento, sue pelaige fui quedando quelor de creme. Ls uolhos dourados tornórun-se azules i las patas, nariç, oureilhas i cauda azules-cinzentos. Solo ls quatro pies, que stában an cuntato cul cuorpo de l defunto, permanecírun brancos.[94] Ls spécimes dessa raça apersentan uolhos azules, puls longos i cuorpos musculosos. La pelaige nun forma nós, nin cachos, sceto de la region de l'abdómen. Las fémeas pesan ne l mássimo 5 kg, sendo bien menores de l que ls machos, que puoden chegar als 8 kg. Siempre andan cula cauda ereta i nacen brancos, adquirindo la coloraçon defenitiba passado alguns meses. Alguns gatos dessa raça nacen portando cardiopaties cungénitas.[83]

Fexeiro:Sabannah Cat closeup.jpg
Un gato de la raça Sabannah, ten cumo sue marca l'oureilha pontiaguda.
Sabannah
Ber artigo percipal: Gato Sabannah

L Sabannah ye un animal híbrido deribado de cruzamientos antre l gato doméstico i l serbal africano (Letailurus Serbal). Ten esse nome pul fato de l serbal habitar las sabanas.[95] Pul fato de la raça ser resultante de l cruzamiento de speces defrentes, la maiorie de ls Sabannah ye stéril, l que a torna ua raça mui rala. Ten un porte antermediairo al de l gato doméstico i al de l serbal, cula cabeça tenndo formato triangular, oureilhas sguias i de tamanho grande, i la pelaige formada por manchas eiguales la de l serbal, mas cula quelor de l pul bariando antre prateado, dourado ó marron. Sue personalidade ye andependiente, assi i todo, nun apersenta traços de l'agressebidade eisistente ne ls animales salbaiges.[96]

Defrente de las outras raças, ls Scottish Folds apersentan las puntas de las oureilhas caídas.
Scottish Fold
Ber artigo percipal: Gato Scottish Fold

L Scottish Fold ye un gato ouriginairo de la Scócia. Ten un porte robusto, puls macios i face bien arredondada. Sue caratelística mais marcante stá nas oureilhas que, al cuntrario de ls demales gatos, son pequeinhas i cun puntas dobradas para drento. Ye bastante cumpanheiro i tolerante cun animales d'outras speces. Ten nible médio d'atebidade, nun sendo nin mui agitado nin mui pacato. Ls gatos dessa raça praticamente nun mian, sceto quando stan ne l cio. Sue coloraçon ye cinza-azulada, podendo bariar antre tones mais claros i mais scuros, siempre cuntrastando cun árias de pelaige branca. L pul azul puode quedar lebemente marron antes de la troca, que normalmente ocorre dues bezes por anho.[97]

Gato Sphynx, la única raça que nun ten puls.
Siamés
Ber artigo percipal: Gato siamés

Ls gatos siameses recebírun esse nome por séren ouriginales de l'antigo Sion (atual Tailándia). Trata-se dun gato de psicologie cumplexa, frequentemente amprebesible an sues reaçones. Por esso, percisa bibir an spácio amplo, adonde puoda dar sous passeios noturnos. Questuma miar bastante, subretodo ne l período de l cio.[83] La caratelística mais marcante dessa raça stá na cabeça, purfeitamente triangular, ornamentada por un par d'uolhos azules. Tales gatos nacen quaije totalmente brancos, sendo que la pelaige de las partes menos calecidas (oureilhas, patas i cauda) scurece a la medida que se tornan adultos; la pelaige de las partes mais calecidas, cumo l'ambelhigo, permanece clara. L ton de ls puls an giral tende a scurecer cunforme l'eidade de l'animal, debido a la circulaçon sanguínea menos eficiente, i gatos que biben an ambientes mais frius son giralmente mais scuros que spécimes an ambientes mais calientes. Ye ua de las poucas raças de gato que puode ser rialmente adestrada, aceitando anclusibe a passear de coleira cun sous duonhos, cumo fázen ls perros, zde que treinados zde pequeinhos.[98]

Sphynx
Ber artigo percipal: Gato Sphynx

L Sphynx ye ua raça ouriginária de l Canadá. Quedou famosa por nun tenr puls, sendo assi mui percurado por pessonas que gusten de gatos, mas possuan alergie la sous puls. Debido a essa auséncia de puls, esse animal ye bulnerable al friu i al calor, podendo sofrer queimaduras solares nas partes mais claras de la piel.[83]

Tonquinés
Ber artigo percipal: Gato Tonquinés

L Tonquinés ye ua raça zambolbida ne l'ampeço de l seclo XX, a partir de l cruzamiento antre gatos siameses i gatos birmaneses. Einicialmente, fui chamado "siamés dourado", mas, passado dibersas geraçones, la raça cunseguiu reconhecimiento própio. De caráter afetuoso i sociable, ye mui anteligente. Por sue genética mista, ne l cruzamiento antre tonquineses, solo la metade de la prole será de repersentantes dessa raça.[83] L Tonquinés inda ye pouco difundido na Ouropa, al cuntrairo de l qu'ocorre an sue ária d'ourige, la América de l Norte, adonde ye bastante quemun ancontrar criadores que comercializen esses animales.[99]

Mitologie i cultura popular[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ber artigo percipal: Gatos na cultura popular
Fexeiro:Cat feding two kitten E11295 mp3h8645.jpg
Antiga státua eigipícia fundida an bronze, pertencente al acerbo de l Museu de l Loubre, eisibe ua gata amamentando dous filhotes.

Ls gatos siempre fúrun mui referenciados na cultura popular. Dentre ls antigos pobos que reberenciában ls gatos, çtacan-se las ceblizaçones eigípcia, birmanessa, celta, latina, nórdica i persa.[100] Todas essas culturas tenien an quemun la persença de diuses qu'apersentában-se na forma de gatos.[101]

Na cultura celta, la diusa Ceridwen ten ua relaçon cul culto al gato, por meio de sou filho Taliesin, l qual, nua de sues rencarnaçones, fui çcrito cumo sendo un gato de cabeça sarapintada.[102] Na mitologie nórdica, eisiste la diusa Freya, la qual ten ua carruaige puxada por dous gatos, que repersentában las culidades de la diusa: la fertelidade i la ferocidade. Esses gatos eisibian las facetas de l gato doméstico, al mesmo tiempo afetuosos, ternos i ferozes. Ls templos pagones de la region nórdica éran frequentemente adornados cun eimaiges de gatos. Na Finlándia, habie la fé de que las almas de ls muortos éran liebadas al para alhá por meio dun trenó puxado por gatos.[103] La cultura eislámica relata bárias associaçones antre ls gatos i l profeta Maomé, la quien tenerien anclusibe salbo de la muorte, al matar ua serpente que l'atacaba.[101]

Na Ásia, ls gatos fúrun benerados puls purmeiros budistas, debido la sue capacidade eilebada d'outo-domínio i al fato de l'animal apersentar capacidade de cuncentraçon semelhante a l'oubtida por meio de la meditaçon. Na China, statuetas de gatos éran outelizadas para afugentar malos spritos. Tal pobo acraditaba na eisisténcia de dous tipos çtintos de gatos: ls buonos i ls malos, que podien ser facilmente defrenciados, ua beç que ls malos tenien dues caudas.[103]

Ls heibreus acraditában que l gato tenerie sido criado por Dius drento de la Arca, quando Noé, preacupado cula proliferaçon de ls ratos que se procriórun scessibamente na ambarcaçon, amplorou a la Dius para que El probidenciasse ua soluçon. Dius anton fizo cun que l lion de la Arca spirrasse, i de l spirro desse felino, surgiran ls gatos domésticos.[104]

Durante la Eidade Média, ls gatos fúrun bítimas d'einúmaras crueldades, pus alguas pessonas acraditában qu'esses animales éran possuídos pul diabo.[105] Ne l seclo XV, l papa Inocéncio BIII chegou a ancluir ls gatos negros na lista de seres heireges perseguidos pula Anquesiçon. Assi, esses gatos fúrun acusados de stáren associados a malos spritos i, assi, queimados nas fogueiras juntamente culas pessonas acusadas de bruxarie.[105]

Las bárias bidas de ls gatos[eiditar | eiditar código-fuonte]

D'acuordo cun un mito eisistente an dibersas culturas, ls gatos possuen siete ó nuobe bidas. Esta lenda surgiu an decorréncia de l'halbelidade qu'esses felinos possuen para scapar de situaçones qu'ambolban risco a la sue bida.[106] Outro fator tamien respunsable por essa fé ye que, al caíren de grandes altitudes, ls gatos quaije siempre atinge l tierra apoiados subre las quatro patas. Esso ocorre an funçon de possuíren un apurado senso d'eiquilíbrio, permitindo-les girar debrebe usando la cauda cumo cuntrapeso.[107] Quando abandonados an árias remotas, çtantes de la sociadade houmana, filhotes de gatos puoden cumberter-se al meio de bida salbaige, passando la caçar pequeinhos animales para subrebibir. Esso faç cun qu'eilhes séian frequentemente bistos cumo animales resistentes, dotados de bárias "bidas".[37] Antretanto, la spetatiba de bida dun gato de rue ye de solo 3 anhos. Yá un gato que seia cuidado por houmanos puode superar ls 20 anhos d'eidade.[38]

Mas, inda que seia ampossible apuntar l'ourige sata dessa lenda, acradita-se qu'eilha steia ligada a la Eidade Média, quando se eimaginaba que las bruxas se associában als gatos, percipalmente als negros. An 1584, ne l libro Beware the Cat[108] (Cuidado cul gato), l scritor anglés William Baldwin dezie que "ye permitido a las bruxas possuíren l cuorpo de l sou gato por nuobe bezes". Outro anglés, John Heiywod, reuniu, an 1546, ua coletánea de probérbios, de ls quales un dezie que "a mulhier, assi cumo l gato, ten nuobe bidas". Un outro probérbio anglés diç: "L gato ten 9 bidas, cun 3 el brinca, 3 el perde i cun 3 el queda". Yá ls árabes i turcos nada tenien contra ls gatos (Maomé bebia cercado deilhes) i sous probérbios falan an siete bidas. Ye probable que téngan passado essa berson para spanhois i pertueses na acupaçon de la Península Eibérica puls mouros - que tubo ampeço ne l Seclo BIII i durou quaije 800 anhos. A partir de Pertual, l mito de las siete bidas felinas lougo chegou al Brasil, adonde ye mui popular.

Gato negro[eiditar | eiditar código-fuonte]

Gato negro de la raça Noruegués de la Floresta.
Ber artigo percipal: Gato negro

Un gato negro ó negro ten pelaige totalmente de quelor scura, mui associado a la fés i superstiçones. Na Eidade Média, acraditaba-se que ls gatos negros éran bruxas trasformadas an animales. Por esso, la tradiçon diç que cruzar cun un gato negro ye senhal de malo agouro. An outras culturas, ls gatos dessa quelor son reberenciados, stando associados la persença de buona suorte. Ls animales de quelor preta frequentemente stan persentes an stórias de suspense i terror. Un cunto mui popular tratando desse animal ye L Gato Negro, de Edgar Allan Poe, adonde l'outor respunsabeliza l'animal por ua série d'acuntecimientos subrenaturales persentes na narraçon.[109] Stórias desse tipo acaban liebando alguas pessonas la zambolbíren un medo patológico de gatos, que ye chamado ailurofobia.[110]

Ls gatos i la sociadade houmana[eiditar | eiditar código-fuonte]

Zeinho de l gato Frajola (Silbester, an Pertual) ne l logotipo dun squadron de l Eisército de ls Stados Ounidos.

Mui outelizados cumo animales de stimaçon, ls gatos puoden tener eifeitos benéficos, la medida an qu'atuan cumo animales de cumpanha, auxeliando ne l tratamiento de la depresson an seres houmanos.[111] Studos científicos andican qu'eisiste ua reduçon de 30% ne l risco d'ocorréncias de anfartos nas pessonas que ténen gatos cumo animales de stimaçon. L probable motibo ye que l cumbíbio cun esses pequeinhos felinos menimizan l nible de strisse, un de ls percipales respunsables pul surgimiento de porblemas cardiobasculares.[112][113]

La persença custante desses animales na sociadade houmana faç cun que frequentemente séian criados personaiges baseados neilhes.[114]

  • CatDog: ua criatura metade gato, metade perro; era l personaige dun zeinho animado que daba nome a l'animaçon de Peter Hannan. La série tubo duraçon de quatro anhos (1998–2001).
  • Bafo-de-Onça: João Bafo-de-Onça ye coincido cumo ladron de bancos i enimigo de Mickey Mouse. Sue purmeira apariçon fui an 1925.
  • Comichon: personaige de l zeinho animado que diberte ls Simpsones.
  • Frajola: personaige de la [[Loney Tuns] ], ribal de l canairo Piu-piu.
  • Heillo Kitty: figura dua gata branca japonesa cun traços houmanos. Birou logomarca an 1976. Ye çtribuída mundialmente.
  • Garfield: criaçon de Jin Dabis, ye un de ls personaiges mais famosos de tirinhas de jornal.
  • L Gato de Botas: datado de 1697, ye un cunto de fadas de l francés Charles Perrault.
  • Gato Félix: ye un personaige de zeinho animado de la época de ls filmes mudos. Cunsidrado l purmeiro personaige d'animaçon an série a cunquistar l'atençon de l grande público.
  • Manda-Chuba: série porduzida por Hanna-Barbera antre 1961 i 1962, cunta la stória dun grupo de gatos que biben nun beco de Nuoba Iorque, cujo líder dá nome a l'animaçon.
  • Ton: personaige an custante ribalidade cun Jerry, l rato. Sues armaçones gírun siempre grandes cunfusones para si. Ton i l ratico debeden la mesma casa.
  • Blaze the Cat: Ua gata roixa, princesa d'outra dimenson, que fizo sue purmeira apariçon an Sonic Rush. Apareciu tamien an Sonic Rush Adbenture i Sonic the Heidgehog (2006).

Refréncias

  1. .com.br/fuolha/ciencia/ult306u11517.shtml «Purmeiro gato doméstico surgiu hai 9.500 anhos» Cunsulte valor |url= (ajuda). Fuolha de San Paulo. Cunsultado an 1 de júnio de 2009  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  2. .com/news/2004/04/0408_040408_oldestpetcat.html «Oldest Known Pet Cat? 9500-Year-Old Burial Found on Cyprus» Cunsulte valor |url= (ajuda). National Geographic. Cunsultado an 1 de júnio de 2009  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  3. .com/EBchecked/topic/379658/Miacis «Miacis» Cunsulte valor |url= (ajuda). Anciclopédia Britannica. Cunsultado an 1 de júnio de 2009  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  4. 4,0 4,1 STEFOFF, Rebeca (2004). Cats (an anglés). New York: Benchmark Books. 112 páiginas. ISBN 0-7614-1577-7 
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 HELGREN, J. Anne (1997). Ancyclopedie of Cat Breds (an Anglés). EUA: Barron's Eiducational Series. 224 páiginas. ISBN 0-7641-5067-7  Erro de citaçon: Código <ref> inválido; o nome "ECB" é definido mais de uma vez com conteúdos diferentes
  6. Anternational Trust fur Zological Nomenclature (2003). Bulletin of Zological Nomenclature (an Anglés). EUA: Anternational Trust fur Zological Nomenclature. ISSN 0007-5167 
  7. Linnaeus, Carolus (1766). Systema naturae per regna tria naturae: secundun classes, ourdines, genera, species, cun charateribus, differentiis, synonymis, locis. [S.l.]: Holmiae (Laurentii Salbii). p. 62 
  8. L'Brien, Stephen J.; Warren I. Johnson (Agosto de 2007). .com.br/scian/reportaiges/la_eibolucao_de ls_gatos.html «L'eiboluçon de ls gatos» Cunsulte valor |url= (ajuda). Scientific Amarican Brasil. 63  Parâmetro desconhecido |acessadoen= ignorado (ajuda);
  9. 9,0 9,1 Nicholas Wade (29 de júnio de 2007). .com/2007/06/29/science/29cat.html?an&s=1183348800&en=46920e3fe2f7c649&ei=5087%0A «Study Traces Cat's Ancestry to Middle East» Cunsulte valor |url= (ajuda) (an anglés). The New York Eiquipas. Cunsultado an 12 de júnio de 2009 
  10. 10,0 10,1 10,2 Çcroll, Carlos La.; Marilyn Menotti-Raymond, Alfred L. Ruoca, Karsten Hupe, Warren I. Johnson, Eili Geffen, Eric H. Harley, Miguel Delibes, Domenique Pontier, Andrew C. Kitchener, Nobuyuki Yamaguchi, Stephen J. L’Brien, David W. Macdonald (27 de júlio de 2007). «The Near-Eastern Ourigin of Cat Domestication» (PDF). Amarican Association fur the Adbancement of Science. Science (an anglés). 317: 519-523  Parâmetro desconhecido |acessadoen= ignorado (ajuda);
  11. Machado, Heilaíne Haddad Simones; Daniela de Melo Resende, Ruthnéa Aparecida Lázaro Muzzi, Leonardo Augusto Lopes Muzzi. «Maneijo de gatos» (PDF). Ounibersidade Federal de Labras. Cunsultado an 13 de júnio de 2009 
  12. Paglia, Camille (29 d'outubre de 2006). nel-eigito/ «L Gato ne l Eigito» Cunsulte valor |url= (ajuda). Salamandro. Cunsultado an 13 de júnio de 2009  Cunsulte data an: |data= (ajuda). Testo retirado de l libro Personas Sexuales, de Camille Paglia. Cumpanha de las Letras, 1994
  13. 13,0 13,1 .com.br/andex.php?oution=cun_cuntent&task=category&sectionid=8&id=25&Itemid=112 «Gatos» Cunsulte valor |url= (ajuda). Clínica Beterinária Harmonia. Cunsultado an 13 de júnio de 2009 
  14. Betts,Vanessa i Badawi, Cherine (2004). Fotprint Eigyt (an anglés). San Paulo: Fotprint Trable Guides. 64 páiginas. ISBN 978 1 906098 23 0 
  15. .com.br/anciclopedie/ra%C3%A7as_gatos/gatos_anciclopediadomestico.htn «Modelo de l'anciclopédia para gatos» Cunsulte valor |url= (ajuda). www.petfriends .com.br. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  16. .com.br/andex01.htn «L Gato na Stória» Cunsulte valor |url= (ajuda). .com.br/andex01.htn. Cunsultado an 15 de júnio de 2009 
  17. .com.br/artigos/Ourige%20dos%20gatos.pdf «Ourige de ls gatos» Cunsulte valor |url= (ajuda) (PDF). .com.br/artigos/Ourige%20dos%20gatos.pdf. Cunsultado an 15 de júnio de 2009 
  18. 18,0 18,1 Follain, Martha. «Ls Gatos na Eidade Média». ONDAA.ORG - Organizaçon pula Dignidade de Animales Abandonados. Cunsultado an 13 de júnio de 2009  Acessíbel tamien an .com.br/detalhe_artigo.php?id_artigo=297 Florales i Cia.
  19. Syufy, Franny. .com/od/catloreurbanlegends/la/blackcatlore.htn «Vlack Cats Folklore: Witches - Beliefs About Black Cats» Cunsulte valor |url= (ajuda) (an anglés). .com/ About .com. Cunsultado an 13 de júnio de 2009 
  20. .com.au/PersianCatBredProfile.htn «Persian Cat Bred Profile: Story of the Persian cat» Cunsulte valor |url= (ajuda) (an anglés). .com.au/ Cat World. Cunsultado an 13 de júnio de 2009 
  21. Domestic Cat Seaworld[lhigaçon einatiba]
  22. .com/artigos/gato-storia L Gato na Stória[lhigaçon einatiba]
  23. 23,0 23,1 23,2 Palika, Liç (2000). Cuide bien de sou Gato (an Pertués). San Paulo: Publifolha. 64 páiginas. ISBN 85-7402-247-0 
  24. British Cat Ation Trust British Cat Ation Trust Website
  25. .com/longebity.htn Oldest Cats The Messybeast[lhigaçon einatiba]
  26. 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 26,5 Flash Anatomy (1998). Cat Anatomy) (an Anglés). EUA: Bryan Edwards Publishing. 52 páiginas. ISBN 1-878576-18-6 
  27. .com.br/gato1.htn L Gato doméstico[lhigaçon einatiba]
  28. .com/books?id=UTArAAAAYAAJ Nutrient Requirements of Cats[lhigaçon einatiba]. National Academies Press. Pg 1. ISBN 978-0-309-03682-5
  29. «The carnibore cunnetion to nutrition in cats» (PDF). Journal of the Amarican Beterinary Medical Association (11): 1559–67. 2002. doi:10.2460/jabma.2002.221.1559 [lhigaçon einatiba]
  30. 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 30,5 30,6 30,7 Maneijo de Gatos UFLA[lhigaçon einatiba]
  31. «Plants and Your Cat». The Cat Fanciers' Association, Anc. Cunsultado an 15 de maio de 2007 
  32. .com/cat_porduts/abodermcat.htn «AboDern Natural Premiun Cat Fod» Cunsulte valor |url= (ajuda). Cunsultado an 13-jan-2009  Cunsulte data an: |cunsultadata= (ajuda)
  33. «Fat Cats are Predisposed to Liber Porblems - eXtension». www.stension.org. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  34. «Catnip: Its uses and effets, past and persent». Can. Bet. J. (6): 455–456. Júnio de 1990. PMID 17423611 
  35. Pica: The Un-fenicky Feline[lhigaçon einatiba]
  36. .com.br/pet/gatos/dicas.asp?codigo=51 Cumo alimentar sou gato[lhigaçon einatiba]
  37. 37,0 37,1 Feral Cats: Frequently Asked Questiones - Houmane Society of the United States [1][lhigaçon einatiba]
  38. 38,0 38,1 Curjidades subre ls gatos
  39. 39,0 39,1 39,2 Hoskines, Johnny D. (2008). Geriatria i Gerontologie de l Perro i Gato (an Pertués). San Paulo: Ruoca. ISBN 978-85-7241-734-1  Parâmetro desconhecido |Páiginas= ignorado (|páiginas=) sugerido (ajuda)
  40. Gatos: l'higiene[lhigaçon einatiba]
  41. .com.br/domesticacao2.htn Cumo ansinar sou animal a fazer las necidades ne l lugar cierto [lhigaçon einatiba]
  42. Cat Genome Porjet Laboratory of Genomic Dibersity
  43. 43,0 43,1 Brunner, David;Stall, San (2006). Gato: manual de l propiatairo (an Pertués). San Paulo: Giente. 208 páiginas. ISBN 85-7312-484-9 
  44. 44,0 44,1 44,2 .com.br/gatoberde/02_00.asp?menu_cod=139&menu_cod_pai=133 «Gato Berde - http://www.gatoberde .com.br» Cunsulte valor |url= (ajuda). www.gatoberde .com.br. Cunsultado an 20 de júnio de 2010  Lhigaçon sterna an |títalo= (ajuda)
  45. 45,0 45,1 45,2 «Sentidos de ls gatos». www.osgatos.com.br. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  46. 46,0 46,1 46,2 Hofmann, Heilga (1997). L Gato: antendendo las necidades i anstintos de sou gato (an Pertués). San Paulo: WMF. ISBN 85-336-0667-2  Parâmetro desconhecido |Páiginas= ignorado (|páiginas=) sugerido (ajuda)
  47. Understanding Cats
  48. Ls sentidos de l gato
  49. 49,0 49,1 49,2 49,3 49,4 Muller, Ulrike i Muller, Alfred (1997). Malinas de l Gato i sou Tratamiento (an Pertués). Pertual: Persença. 166 páiginas. ISBN 972-23-2185-4 
  50. 50,0 50,1 .com/renboie.asp?type=1&cid=107438&id=102377&cun=23&animal=2&lang=6&session=3020805 «L paladar ne l gato» Cunsulte valor |url= (ajuda). publicationes.royalcanin .com. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  51. The nose knows[lhigaçon einatiba]
  52. .com.br/andex.php?menu=home&id_catadorie=120&id_subcategoria=130 «Nutrikon - Cuidados cul belhinho» Cunsulte valor |url= (ajuda). www.nutrikao .com.br. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  53. .com.br/artigo/2008/02/28/belheç Belheç[lhigaçon einatiba]
  54. Gatos son anteligentes? Rebista Perros & Cia, m. 331, dezembre de 2006 .com.br/artigos_gatos.php?id=42[lhigaçon einatiba]
  55. 55,0 55,1 .com/t/pets/?p=2908 Ls gatos pensan?[lhigaçon einatiba]
  56. .pt/curjidades.htn Curjidades subre gatos[lhigaçon einatiba]
  57. .com.br/gatos/curjidades/curjidades_ostiposdemiado.htn Ls tipos de miados
  58. .pt/artigo/gatos_ruidosos_/285 Gatos ruidosos: cuntrolar l miar scessibo[lhigaçon einatiba]
  59. 59,0 59,1 .com.br/ronronar.htn Ronronar[lhigaçon einatiba]
  60. Edney, Andrew (1999). Gatos y Otros Felinos (an Espanhol). Spanha: Eibergren. ISBN 978-3-8228-6801-0  Parâmetro desconhecido |Páiginas= ignorado (|páiginas=) sugerido (ajuda)
  61. Cunheça alguns de ls benenos i peligros que puoden star al alcance de ls felinos.com.br/coluna_detalhe.php?codeps=MTd8NTB8[lhigaçon einatiba]
  62. «CienciaPT - La Eiducaçon, Ciéncia, Tecnologie i Inobaçon an Pertués - Gatos "heipoalergénicos" çponibles an 2007 ne ls EUA». www.cienciat.net. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  63. Toxoplasmose: será que ls gatos son mesmo ls bilones?.com.br/cao/andex2.asp?menu=toxo.htn Toxoplasmose: Será que ls gatos son mesmo ls bilones?
  64. .com/2008/02/berdades-i-mintiras -subre-toxoplasmose.html Berdades i mintiras subre a toxoplasmose
  65. .com.br/artigo.php?417 L que ye la Toxoplasmose[lhigaçon einatiba]
  66. (WHO/OMS), World Heialth Organization (1992). Report of the WHO working group meting on toxoplasmosis bacine debelopment and technology (PDF). [S.l.]: WHO (OMS). p. 11 [lhigaçon einatiba]
  67. .com/Pertuese/treatmentport.html Tratamiento de la PIF[lhigaçon einatiba]
  68. .com.br/art_saude.asp?xcod=24 «Policlínica Beterinária de Cotie» Cunsulte valor |url= (ajuda). www.policlenicabeterinarie .com.br. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  69. .com.br/percipales-temas/panleucopenia-felina panleucopenia-felina[lhigaçon einatiba]
  70. .com.br/pet/detail.php?pet=33&cat=5 Tabela de Bacinaçon de ls Gatos[lhigaçon einatiba]
  71. RELATÓRIO PÚBLICO EUROPEU DE ABALIAÇÃO: (EPAR)PUREBAX RCP FELB[lhigaçon einatiba]
  72. 72,0 72,1 Panleucopenia Felina[lhigaçon einatiba]
  73. Feline Anfetious Peritonitis[lhigaçon einatiba]
  74. .pt/article.php?id=436 Gatos i la PIB: mutaçon rala, mas fatal[lhigaçon einatiba]
  75. .com/artigos/percipales-doencas-gatos Percipales malinas de ls gatos[lhigaçon einatiba]
  76. .com.br/artigo2.htn Salude animal: Síndrome Urológica Felina[lhigaçon einatiba]
  77. .com/html/body_feline_lower_urinary_trat_ç.html Feline Lower Urinary Trat Çease[lhigaçon einatiba]
  78. .com/andex.php/Animales/Saude-Animal/doenca-renal-an-gatos.html Malina renal an gatos[lhigaçon einatiba]
  79. .com.br/gatos.shtml Raças de gatos[lhigaçon einatiba]
  80. Raças de gatos domésticos
  81. .ptica.org/ The Anternational Cat Association
  82. TICA - Reconigzed Cat Breds[lhigaçon einatiba]
  83. 83,00 83,01 83,02 83,03 83,04 83,05 83,06 83,07 83,08 83,09 83,10 83,11 83,12 83,13 83,14 83,15 83,16 83,17 83,18 83,19 83,20 83,21 Spangenberg, Rolf (2005). Raças de Gatos (an Pertués). Barcarena, Pertual: Eiditorial Persença. 125 páiginas. ISBN 972-23-1540-4 
  84. The Maine Con America's Natibe Longhair[lhigaçon einatiba]
  85. .com/maine_con_synopsis.htn The Maine Con. Amarican Cat Fanciers Association (ACFA)[lhigaçon einatiba]
  86. .pt/raca/malo_eigipcio/87 Malo Eigípicio: Eilustre i sensible[lhigaçon einatiba]
  87. .com/r-malo-eigipcio.html Malo Eigipício[lhigaçon einatiba]
  88. .com.br/racas/detalhes.aspx?specie=2&raca=195 Noruegués de la Floresta. Bayer Pet[lhigaçon einatiba]
  89. .com.br/bicho/gatos/gen10.htn Pul cúrtio Brasileiro[lhigaçon einatiba]
  90. .com.br/anforme.php?subation=showfull&id=1192451175&archibe=&start_fron=&ucat=1& «L Gato» Cunsulte valor |url= (ajuda). .com.br Pets On Line. 15 d'outubre de 2007. Cunsultado an 21 de maio de 2009  Cunsulte data an: |data= (ajuda)
  91. Bred Profile: British Shorthair[lhigaçon einatiba]
  92. 92,0 92,1 92,2 .com.br/Cats/persa.htn Persa[lhigaçon einatiba]
  93. Sagrado de la Birmánia[lhigaçon einatiba]
  94. .pt/canhal_detalhe.php?id=58&catadorie=8&subcategoria=1 L Gato Sagrado de la Birmánia[lhigaçon einatiba]
  95. .com/ The Anternational Bred Club of the Sabannah Cat[lhigaçon einatiba]
  96. .com/sabannahcat.html The Sabannah Cat[lhigaçon einatiba]
  97. .com.br/anciclopedie/ra%C3%A7as_gatos/gatos_anciclopediascottishfold.htn Un gato d'oureilhas caídas[lhigaçon einatiba]
  98. Modelo:Cite ancyclopedie
  99. .com/portal/gatos/racas/112-tonquines.html Gato Tonquinés[lhigaçon einatiba]
  100. Animal Tabos[lhigaçon einatiba]
  101. 101,0 101,1 .pt/gato%20outras%20culturas.htn Gatos an outras culturas[lhigaçon einatiba]
  102. .com.br/tuathadulac/2008/09/diusas-ceridwen.html Deusas: Ceridwen[lhigaçon einatiba]
  103. 103,0 103,1 .ptribunaanimal .com/testos_gato_i_religiao.htn L Gato i la Religion
  104. L Culto al Gato
  105. 105,0 105,1 Ls Gatos na Eidade Média Follain, Martha[lhigaçon einatiba]
  106. .com/cat-myths.html Cat Myths, Mesinformation and Untruths[lhigaçon einatiba]
  107. .com/od/catsafety/la/highrisefalls.htn The ASPCA Warnes About High-Rise Falls by Cats[lhigaçon einatiba]
  108. Presscon. «Beware the Cat». Cunsultado an 25 de júnio de 2013  Parâmetro desconhecido |léngua2= ignorado (ajuda)
  109. .com.br/cuntosdesuspense/1523338 L gato negro por Edgar Allan Poe[lhigaçon einatiba]
  110. Ailurofobia
  111. «ARCA BRASIL - Associaçon Houmanitária de Proteçon i Bien-Star Animal». www.arcabrasil.org.br. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  112. .com.br/reportaige/noticia_frame.asp?cod_noticia=2584 «Salude an Mobimiento - Tener gatos reduç an 30% l risco d'anfarto.» Cunsulte valor |url= (ajuda). www.saudemmobimiento .com.br. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 
  113. .com/Noticias/Ciencia/0,,MUL351367-5603,00-TER+UM+GATO+DE+ESTIMACAO+PODE+SALBAR+La+SUA+BIDA+DIZEM+MEDICOS.html «Tener un gato de stimaçon puode salbar la sue bida, dízen médicos» Cunsulte valor |url= (ajuda). www.g1 .com.br. Cunsultado an 20 de júlio de 2010 
  114. .com/famouscats.htn «Famous Cats fron TB, Filn, Newspapers, etc at CatQuotes.Cun.» Cunsulte valor |url= (ajuda). www.catquotes .com. Cunsultado an 20 de júnio de 2010 

Ber tamien[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ls outros porjetos Wikimedia tamien ténen material subre este tema:
Wikiquote Citaçones ne l Wikiquote
Commons Catadorie ne l Commons

Ligaçones sternas[eiditar | eiditar código-fuonte]

Modelo:Carnibora speces