Lhion

Ourige: Biquipédia, la anciclopédia lhibre.
Lhocalizaçon de Lhion (Spanha)
Antiga cámara municipal (ayuntamiento).
Catedral
Casa de los Botines, de Antoni Gaudí (cuntruída antre 1892 i 1894).
L Palacio de los Guzmanes, parlamiento de la porbíncia (Diputación) na capital.

Lhion (an castelhano León, an Lheonés Llión) ye un munecípio de la Spanha, capital de la porbíncia de Lhion, na quemunidade outónoma de Castielha i Lhion, noroeste de la Spanha. Sue populaçon de 136.985 habitantes (2006) faç cun que seia l maior munecípio de la porbíncia, perfazend un quarto de la sue populaçon.

Lheón ye famosa por sue catedral gótica, i por dibersos outros monumientos i eidifícios, cumo la Basílica de Santo Isidoro, adonde stá l Panteon Rial, l mausoléu ricamente decorado ne l qual fui anterrada la família rial de l reino mediebal de Lhion (León), i que tamien ten ua de las melhores coleçones de l mundo de pinturas románicas; la Casa de Botines, ua de las purmeiras obras de l arquiteto catalan Antoni Gaudí, acupada atualmente por un banco; l Mosteiro de San Marcos, ouriginalmente la sede de la Orde Eilitar de Santiago, custruída ne l seclo XVI; ó l nuobo MUSAC, Museu de Arte Cuntemporánea de Castielha i Lhion.

Coincida por sues fiestas, cumo las rializadas durante la Páscoa, las procissones rializadas an Lheón fúrun declaradas de Antrisse Anternacional, i, nestas datas, besitantes de dibersas partes de l mundo besitan la cidade i participan de sues tradiçones.

Geografie[eiditar | eiditar código-fuonte]

La cidade de Lheon stá lhocalizado nua splanada na cunfluéncia de ls rius i Bernesga, Torio, a ua altitude de 840 metros. Lhocalizado ne l centro de la porbíncia, que stá lhocalizado nun lhugar stratégico ne l Noroeste de la Península, cumo ye oubrigado a ir pa la Galiza i Astúrias

L clima ye cuntinental Mediterráneo, ambora tenga abrandado lhigeiramente ne ls beranos pula prossimidade cul Cantábrico cordilheira. Las temperaturas son mais fries, cun ua média anual de 10,9 °C, cun ambiernos frius, cun geadas frequentes (74 dies de geada por anho an média). Niebe cai durante 16 dies, an média, por anho, anquanto fuortes quedas de niebe son ralos. Berano ye caliente, suabizadas pula altitude de la cidade, cun temperaturas mássimas an torno de 27 °C.

Stória[eiditar | eiditar código-fuonte]

Lheón fui fundada ne l seclo I a.C., pula lhegion romana Legio VI Victrix ("Lhegion n.º 6, Bencedora"). An 68 d.C. la Legio VII Gemina ("Lhegion n.º 7, "Gémea") fondou un acampamiento elitar permanente, que serie l'ourige de la cidade, i ye satamente de l nome desta lhegion que deriba sou nome moderno.[1] La lhegion fui recrutada por Galba a partir de suldados iberos, que detreminórun la lhocalizaçon de la cidade de maneira a proteger l território de ls habitnates salbaiges de las muntanhas de las Astúrias i Cantábria, i para garantir l trasporte de l ouro straído de la porbíncia de la Hispania, specialmente nas minas próssimas a l'atual cidade de Las Médulas.[2] Tácito chama la lhegion de Galbiana, para çtingui-la de l'antiga Legio VII Claudia, mas esta chamaçon nun fui ancontrada an qualquiera outra anscriçon. Parece tener recebido la chamaçon de Gemina[3] debido a la sue fuson, feita pul amperador Bespasiano, cun ua de las lhegiones germánicas, possiblemente la Legio I Germanica.

L nome cumpleto de la lhegion era Legio VII Gemina Felix, i passado serbir na Panónia, i nas guerras cebiles, fui aquartelada por Bespasiano na Hispania Tarraconense, para prencher l spácio deixado pula Legio VI Victrox i pula Legio X Gemina, dues de las trés lhegiones stacionadas normalmente na porbíncia, qu'habien sido retiradas pa la Germánia.[4]

Que ls acampamientos de ambierno, sob ls amperadores tardios, éran rializados an Lheón, puode-se çcubrir pul Itinerário de Antonino, na obra de Ptolemiu i nas Notitiae Amperii, assi cumo atrabeç d'alguas anscriçones;[5] mas eisisten dibersas anscriçones que proban qu'un grande çtacamiento deilha quedaba stacionado an Tarraco (atual Tarragona), la percipal cidade de la porbíncia.

Reino de Lhion[eiditar | eiditar código-fuonte]

La stória pós-romana de la cidade cunsiste basicamente na stória de l Reino de Lhion. L'acampamiento de la lhegion nas Astúrias se zambolbiu i birou ua amportante cidade, que resistiu als ataques de ls besigodos até 586, quando fui tomada por Lheobigildo. Fui ua de las poucas cidades que ls besigodos permitiran manter sues fortificaçones. Durante la guerra contra ls ambasores muçulmanos, la mesma fortaleza, que ls romanos habien custruído para proteger la prainada de las ancursones de ls pobos muntanheses, tornou-se l puosto abançado que cobria la muntanha, cumo l redadeiro refúgio de l'andependéncia spanhola.

Al redor de l'anho de 846, un grupo de moçárabes (crestianos que nun fugiran de ls muçulmanos, i bebian sob l regime islámico) tentou repoboar la cidade, mas un ataque muçulmano acabou ampedindo l'eniciatiba. Ne l'anho de 856, sob l rei Ourdonho I, outra tentatiba de repoboar la region fui feita, desta beç cun sucesso. Ourdonho II fizo de Lheón la capital de sou reino (914), i la mais amportante de las cidades crestianas de la Ibéria.

Saqueada por Almançor an 987, la cidade fui reconstruída i repoboada por Fonso V, rei de la Castielha, cujo decreto de 1017 regulamentou la bida eiquenómica de la cidade, ancluindo l funcionamiento de sous mercados. Lheón era punto de parada pa ls peregrinos que percorrian l Camino de Santiago, rumo la Santiago de Cumpostela. Subúrbios habitados por comerciantes i artesones surgiran, i estes nuobos habitantes passórun a anfluenciar las decisones de l gobierno municipal passado l seclo XIII. Durante l'ampeço de la Eidade Média, l'andústria ganadeira trouxe un período de prosperidade a la cidade.

Stória recente[eiditar | eiditar código-fuonte]

Ne l seclo XVI, tubo ampeço un período de declínio eiquenómico i demográfico, que cuntinou até l seclo XIX. An júlio de 1936, durante la Guerra Cebil Spanhola, la populaçon de Lheón participou de la guerra al lhado de las fuorças republicanas.

Durante la década de 1960, Lheón spurmentou un grande crecimiento, debido a a migraçon de parte de la populaçon de las zonas rurales de la porbíncia.

An 1983 Lheón fui juntaba a la region bezina de la Castielha, para formar la Quemunidade Outónoma de Castielha i Lhion. Un mobimiento político i popular lhocal manifestou ouposiçon ne l'ampeço, i cul tiempo Lheón tornou-se centro d'alguns mobimientos pacíficos que lhutan pula andependéncia de Lhion. Alguns lheoneses apóian l'eideia de criar ua Quemunidade Outónoma de Lhion, formada pulas porbíncias de Salamanca, Lhion i Çamora, que cumponen tradecionalmente la Region Lheonesa.

Monumientos i puntos turísticos[eiditar | eiditar código-fuonte]

La cidade ten dibersos monumientos ampressionantes, zde eidifícios mediebales até outros mais modernos. Antre ls mais çtacados stan la catedral de la cidade, an stilo rayonnant gótico i cun sous stupendos bitrales, la Basílica de Santo Isidoro, culas sepulturas de ls reis de Lhion i pinturas románicas, i l'antigo mosteiro de San Marcos (atualmente un lhuxuoso parador), cun sue suberante fachada plateresca.

L Palacio de los Guzmanes, sede de la diputación (cámara de ls deputados) de la porbíncia, cuntén un pátio ampressionante ne l stilo plateresco, d'outoria de Gil de Hontañón. L bairro antigo de la cidade cunserba buona parte de ls muros mediebales, i algums resquícios de l muro romano ouriginal.

La Casa de Botines ye un eidifício neogótico, un eicelente eisemplo de l'arquitetura de Antoni Gaudí.

Lheón ye la sede de l MUSAC (Museu de Arte Cuntemporánea de Castielha i Lhion). L'eidifício qu'abriga l museu apersenta ua ampressionante strutura modernista, porjetada pula eiquipe d'arquitetos Mansilla & Tuñón.

Outros puntos d'antresse ancluen l Barrio Humedo, l bairro boémio, i la Plaza del Grano.

Folclore i questumes[eiditar | eiditar código-fuonte]

Antre ls questumes lheoneses, se çtaca la Sumana Santa, durante la qual ocorren dibersas procissones pul centro de la cidade, cumo la chamada Procisson de l Ancuontro, qu'ancena l'ancuontro an trés grupos que repersentan San João, la Birge Marie i Jasus Cristo, na splanada an frente a la catedral de la cidade. Tamien ye associada cula Sumana Santa la procisson pagana pul antierro de Genarín, un home pobre que tenerie sido atropelado pul purmeiro caminon de lhixo de Lheón.

Tamien son dinas de çtaque las festebidades de San João i San Pedro, celebradas durante la redadeira sumana de júnio. Durante estes dies ocorren dibersos cuncertos i festibales, i to la cidade ye acupada por feiras i mercados de rue adonde ls lheoneses celebran l'ampeço de l berano, specialmente na nuite de San João (23 de júnio), quando todos saen para apreciar ls fuogos d'artifício i las fogueiras.

Política[eiditar | eiditar código-fuonte]

Nas redadeiras eileiçones municipales (27 de maio de 2007), ls resultados fúrun:

Atualmente, l prefeito de la cidade ye Francisco Fernández, de l PSOE.

Refréncias[eiditar | eiditar código-fuonte]

Refréncias

  1. Itin. Ant. p. 395; Λεγίων ζ Γερμανική, an Ptol. ii. 6. § 30
  2. Dion Cass. ib. 24; Tác. St. ii. 11, iii. 25; Suet. Galba, 10.
  3. A respeito deste uso, i de Gemella, ber César B.C. iii. 3
  4. Tac. St. ii. 11, 67, 86, iii. 7, 10, 21--25, ib. 39; Anscr. ap. Gruter, p. 245, ne l. 2.
  5. Muratori, p. 2037, n.º 8, La.D. 130; p. 335, n.º 2, 3, La.D. 163; p. 336, n.º 3, La.D. 167; Gruter, p. 260, n.º 1, La.D. 216